Konstytucja-określa podstawowe zasady ustroju politycznego państwa. Konstytucja jest najważniejszym aktem prawnym w państwie z punktu widzenia systemu źrodeł prawa jest ustawąm ale o szczególnym znaczeniu ustawą zasadniczą. Konstytucja stanowi prawną podstawę działalności wszystkich organów w państwie. Sejm, senat, prezydent i inne naczelne organy państwowe w Polsce. Czerpią upoważnienie do swej działalności z konstytucji RP. Konstytucja RP została uchwalona przez zgromadzenie narodowe w dniu 2 kwietnia 1997.
Zasady decydujące w systemie prawnym państwa- a) konstytucja może być zmieniona tylko w szczególnym trybie nie stosowanym przy uchwalaniu innych ustaw, który z reguły charakteryzuje się zwiększonym quorum i koniecznością uzyskania kwalifikowanej większości głosów. B) wszystkie akty prawne w państwie muszą być zgodne z konstytucją.
Organy państwowe można podzielić na : a)centralne ,b) terenowe
Sejm- jest jednym z dwóch organów ustawodawczym, jest organem przedstawicielskim, gdyż pochodzi z bezpośrednich wyborów. Reprezentuje suwerenne prawa narodu przekazane mu przez akt wyboru. Zakres kompetencji obu organów ustawodawczych.
Organami sejmu są: a) marszałek sejmu,b) prezydium sejmu, c) konwent seniorów, d) komisje sejmowe.
trybunał konstytucyjny jest organem państwowym powołanym do ochrony tak zwanej konstytucyjności prawa, to znaczy zgodności ustaw i innych aktów tworzących system polskiego prawa z konstytucją, a także do wykonywania niektórych innych, związanych z tym zadań.
Trybunał konstytucyjny orzeka w następujących sprawach: a) zgodności ustaw i umów międzynarodowych z konstytucją, b) zgodności ustaw z umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody Sejmu wyrażonej w ustawie, wymagała uprzedniej zgody Sejmu wyrażonej w ustawie, c) zgodności przepisów wydanych przez centralne organy państwowe z konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami, d) zgodności z konstytucją celów lub działalności partii politycznych, e) skargi konstytucyjnej, f) sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi konstytucjami państwa, g) innych.
Rzecznik Praw Obywatelskich- powołanie w Polsce urzędu Rzecznika Praw Obywatelskich, instytucji wzorowanej na szwedzkim ombudsmanie, było wynikiem długotrwałego procesu zapoczątkowanego przez przystąpienie Polski do Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych. U jego podstaw legło przeświadczenie o konieczności skuteczniejszej ochrony praw i wolności obywateli przed naruszaniem ich przez organy państwowe.
Senat- jest drugą obok Sejmu izbą parlamentu. W skład Senatu wchodzi 100 senatorów. Senat odgrywa znaczącą rolę w procesie legislacyjnym, tzn. procesie stanowienia prawa, aczkolwiek nie ma w nim głosu decydującego. Uprawienia senatu w tej dziedzinie zapewniają mu wpływ na treść uchwalanych ustaw, nawet mogą pozwolić na zablokowanie uchwalonej przez Sejm ustawy.
Prezydent-jest głową państwa i według słów konstytucji najwyższym przedstawicielem RP i gwarantem ciągłości władzy państwowej. Określając najogólniej jego kompetencje konstytucja stawowi, że Prezydent czuwa nad przestrzeganiem konstytucji, stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwie państwa oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium. Prezydent jest wybierany na 5 lat w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich, w głosowaniu tajnym.
Wymiar sprawiedliwości - jest obok działalności ustawodawczej i wykonawczej trzecim podstawowym kierunkiem działalności państwa. Jego zadaniem jest rozstrzyganie sporów i konfliktów prawnych.
Wymiar sprawiedliwości sprawują: a)Sąd najwyższy, b)sądy powszechne, c)sądy administracyjne, d)sądy wojskowe.
Sądy: Zadaniem sądów jest wymierzanie sprawiedliwości, przede wszystkim rozstrzyganie spraw cywilnych i karnych. Wykonując to zadanie sądy opierają się na przepisach prawa.
Sąd najwyższy- jest naczelnym organem sądowym, albo jak to określa ustawa organem władzy sądowniczej. Jest powołany przede wszystkim do sprawowania wymiaru sprawiedliwości, a nadto do wypełniania innych zadań przewidzianych przepisami.
Sąd Najwyższy dzieli się na cztery izby: a) izbę cywilną , b)izbę karną, c) izbę pracy, ubezpieczeń społecznych i spraw publicznych, d) izbę wojskową.
Sądy powszechne- są podstawowym rodzajem sądów ze względu na ilość i wagę rozstrzyganych spraw. Rola i znaczenie sądów powszechnych każą w nich widzieć najważniejsze ogniwo systemu wymiaru sprawiedliwości w Polsce.
Sądy powszechne dzielą się na: a)rejonowe, b)okręgowe, c)apelacyjne.
Do zadań sądu okręgowego należy: a)rozpatrywanie odwołań od orzeczeń sądów rejonowych; w tym przypadku sąd okręgowy występuje w charakterze sądu drugiej instancji, b)rozstrzyganie ważniejszych spraw w charakterze sądu pierwszej anstancji.
Do kompetencji sądu okręgowego jako sądu pierwszej instancji należą następujące sprawy cywilne: a) sprawy o prawa niemajątkowe i łącznie z nimi dochodzone prawa majątkowe, oprócz spraw o ustalenie i zaprzeczenie ojcostwa i macierzyństwa oraz o przysposobienie, b) sprawy o ochronę praw autorskich i wynalazczych oraz praw wynikających z rejestracji wzorów użytkowych, zdobniczych i znaków towarowych, c)sprawy roszczenia wynikające z prawa prasowego, d) sprawy o prawa majątkowe, których wartośc przewyższa kwotę ustaloną przepisami, z wyjątkiem spraw o alimenty i kilku innych, e) inne.
Sądy rejonowe - obejmują swoim działaniem obszar kilku lub kilkunastu jednostek podziału terytorialnego kraju stopnia podstawowego ( gmin, miast, dzielnic). Terytorialny zasięg działalności sądu rejonowego określa - jak wspomniano - minister sprawiedliwości. Rejony mają w przybliżeniu wielkości powiatów.
Zadaniem sądów administracyjnych - jest kontrolowanie legalności decyzji organów administracji publicznej. Sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej (państwowej, samorządowej) przez kontrolowanie legalności decyzji organów administracyjnych. Do zadań sądów administracyjnych należyy także rozstrzyganie większości sporów kompetencyjnych między tymi organami.