UMACL

UWIST (University of Wales Institute of Science and Technology) Mood

Adjective Check List

Matthews, Jones, Chamberlain (1990) w adaptacji Ewy Goryńskiej

EMOCJE – NASTRÓJ - UCZUCIA

 cechują się rdzennym afektem, który obejmuje dwa procesy:

- przyjemność

- aktywację

 rdzenny afekt zależy od wielu czynników, m. in. warunków atmosferycznych,

rytmów dobowych, czynników

psychofizycznych

EMOCJA

 złożony system

 ocena

 zmiany psychofizjologiczne, afektywne, poznawcze

 aspekt behawioralny i samokontrola

UCZUCIE

 rozciągnięty w czasie rdzenny afekt, który w wyniku oceny poznawczej, jaką

uruchomił, został powiązany z jakimś obiektem

NASTRÓJ

 przedłużający się rdzenny afekt

 umiarkowany czas trwania (nawet do kilku dni)

 brak obiektu lub quasi-obiekt

 brak adresata

 cykliczne (dobowe) wzorce zmiany nastroju

NASTRÓJ w UMACL

 doświadczenie afektywne o

umiarkowanym czasie trwania (co

najmniej kilka minut) niezwiązane z obiektem lub związane z quasi-obiektem, obejmujące trzy wymiary rdzennego

afektu:

 pobudzenie napięciowe (lękotwórcze)

 pobudzenie energetyczne (energia do działania)

 ton hedonistyczny (subiektywne odczucie przyjemności-nieprzyjemności)

PODSTAWY TEORETYCZNE UMACL

 Sjoberg, Svensson i Persson (1979)

 Thayer (1978)

 trójczynnikowa struktura afektu

ORYGINALNA WERSJA UMACL

 48 itemów

 3 odrębne czynniki:

- napięciowy (16 itemów)

- hedonistyczny (12 itemów)

- energetyczny (15 itemów)

 czynnik złości (5 itemów)

 czynnik ogólnego pobudzenia

(zawierający itemy z czynników

napięciowego i energetycznego)

ORYGINALNA WERSJA UMACL

 skrócona wersja: 24 itemy – trzy czynniki (TH, PE, PN)

 najlepiej dopasowane do danych jest rozwiązanie 3-czynnikowe (na podstawie VSS – wskaźnika dobroci dopasowania)

ORYGINALNA WERSJA UMACL

Skala

Rzetelność

Korelacje

(α)

PE

PN

Neurotyzm Psychotyzm

EPQ

EPQ

Pobudzenie Energetyczne 0,88

-0,25

Pobudzenie Napięciowe

0,86

0,54

Ton Hedonistyczny

0,88

0,43

-0,37 -0,46

Ogólne Pobudzenie

0,75

0,71

0,65

POLSKA ADAPTACJA UMACL

 pierwszy etap – konstrukcja polskiej wersji na podstawie pełnej wersji

angielskiej, przy zastosowaniu back-translation

 drugi etap – opracowanie ostatecznej wersji skali (weryfikacja trójczynnikowego modelu, ponowne sprawdzenie trafności i rzetelności)

 trzeci etap – badania normalizacyjne i walidacyjne w celu opracowania

właściwości psychometrycznych

PROCEDURA BADANIA



29 itemów (TH-10, PE-10, PN-9)



„Przy każdym przymiotniku zaznacz krzyżykiem odpowiedź, która najlepiej opisuje Twój obecny nastój”



czas wypełniania nieograniczony (zazwyczaj ok. 10

min.)



standard badań kwestionariuszowych: nawiązanie kontaktu, wyjaśnienie celu badania, uzyskanie zgody na badanie



przy badaniu grupowym dopuszcza się głośne odczytanie instrukcji, przy indywidualnym nie jest to konieczne



w badaniach anonimowych badani uzyskują wyższe PN, niższe TH i PE niż w badaniach imiennych



wynik surowy odnoszony do norm wiekowo-płciowych

ZMIENNE DEMOGRAFICZNE A WYNIKI UMACL

 płeć - kobiety uzyskują wyższe wyniki w skali PN niż mężczyźni

 wiek:

KOBIETY

MĘŻCZYŹNI

- PE spada z wiekiem

- PN wzrasta po 69 rż.

- TH obniża się po 44 rż. i pozostaje niezmienny do późnej starości

- PN wyższe u kobiet po 44 rż. niż u młodszych, ale potem jego poziom się nie zmienia

 wykształcenie

- w grupie 18-44 i 45-69: im wyższy poziom wykształcenia, tym wyższe TH i PE, tym niższe PN

- w grupie 70-79: im wyższy poziom wykształcenia, tym wyższe PE, tym niższe PN

ZWIĄZKI Z INNYMI KONSTRUKTAMI

 Kwestionariusz Osobowości 16PF Cattella

- wyraźne korelacje między nastrojem a czynnikiem C (stabilność emocjonalna): dodatnie z TH i PE, ujemne z PN

 Kwestionariusz Samooceny MSEI O’Briena i Epsteina

- korelacje między ogólną samooceną i poszczególnymi czynnikami: dodatnie z TH i PE, ujemne z PN

ZASTOSOWANIE UMACL

 badania nad dynamiką nastroju

 szczególnie dla osób w wieku 16-44, w mniejszym stopniu dla osób starszych

 diagnozowanie osób z zaburzeniami nastroju

 w badaniach naukowych do

wyodrębniania osób różniących się

nastrojem na trzech wymiarach – nastrój jako zmienna zależna lub niezależna

 badanie stanu nastroju (czyli aktualnego nastroju)