PODSTAWOWE ZABURZENIA PSYCHICZNE
Klasyfikacja ICD-10 – Międzynarodowa klasyfikacja chorób i problemów zdrowotnych, rewizja dziesiąta.
Przykład:
F33.11
F – zaburzenia psychiczne
3 – zaburzenia nastroju
3 – zaburzenia depresyjne nawracające
1 – epizod umiarkowany
1 obecność zespołu somatycznego
F00 – F09
Organiczne zaburzenia psychiczne
F10 – F19
Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane używaniem środków psychoaktywnych
F20 – F29
Schizofrenia, zaburzenia typu schizofrenii i urojeniowe
F30 – F39
Zaburzenia nastroju – afektywne
F40 – F48
Zaburzenia nerwicowe, związane ze stresem i pod postacią somatyczną F50 – F59
Zespoły behawioralne związane z zaburzeniami fizjologicznymi i czynnikami fizycznymi
F60 – F69
Zaburzenia osobowości i zachowania dorosłych
F70 – F79
Upośledzenie umysłowe
F80 – F89
Zaburzenia rozwoju psychicznego
F90 – F98
Zaburzenia zachowania i emocji rozpoczynające się zwykle w dzieciństwie i w wieku młodzieńczym
F99
Nieokreślone zaburzenia psychiczne
Niektóre zespoły zaburzeń świadomości
Ocena stanu przytomności wg skali Glasgow:
Reakcja
Właściwość reakcji
Punkty
Otwieranie oczu
oczy otwarte spontanicznie
4
na dźwięk lub polecenie
3
po stymulacji bólowej
2
oczy zamknięte
1
Słowna
prawidłowa rozmowa
5
pojedyncze słowa zrozumiałe, właściwe
4
słowa niezrozumiałe, niewłaściwe
3
proste dźwięki
2
brak odpowiedzi
1
Ruchowa
prawidłowa (ruchy dowolne, celowe)
6
celowe ruchy obronne (na bodziec bólowy)
5
odruchowe wycofanie kończyny
4
posturalne zgięci kończyny
3
posturalne, odmóżdżeniowe wyprostowanie kończyny
2
brak reakcji
1
Rozpiętość punktów od 15 (pełna świadomość) do 3 (głęboka śpiączka)
Jakościowe zaburzenia świadomości:
zahamowanie czynności pamięciowych
słabnący kontakt z otoczeniem
obniżenie funkcji poznawczych
spowolnienie toku myślenia
zaburzenia spójności myślenia
bezkrytycyzm
perseweracje
patologicznie wzmożona przerzutowość uwagi
charakterystyczne wahania głębokości zaburzeń świadomości z nasileniem objawów wieczorem i w nocy
zaburzenia rytmu snu i czuwania
Dodatkowo:
niepokój ruchowy
zaburzenia spostrzegania w postaci złudzeń i omamów wszystkich zmysłów, jednak głównie wzrokowych
niespójne urojenia zwykle treściowo związane z omamami, często prześladowcze i „dziania się”
Przebieg zwykle krótkotrwały i odwracalny.
Przyczyny:
infekcje (zapalenie opon mózgowych i mózgu, płuc, posocznica)
gorączka
choroby metaboliczne i endokrynne
niewydolność i choroby wątroby, nerek, serca, mózgu
zatrucia
nagłe przerwanie ciągu alkoholowego
uboczne działanie niektórych leków
stany ponapadowe w padaczce
Leczenie:
leczenie przyczynowe
zabezpieczenie przed agresją i autoagresją
nadzorowanie, umieszczenie w wyciszonym i oświetlonym pomieszczeniu
przy silnym pobudzeniu małe dawki silnych neuroleptyków, jak haloperidol 1-2 mg.co 2-4
godziny
w majaczeniu alkoholowym benzodiazepiny, np. Relanium do 60 mg./d
Schizofrenia należy do psychoz. Z powodu głębokich zaburzeń czynności psychicznych dochodzi do wyraźnego zniekształcenia odbioru rzeczywistości i pojawienia się objawów psychopatologicznych odmiennych jakościowo od występujących u osób zdrowych (np. omamy, urojenia).
Twórcą terminu „schizofrenia” jest Bleuler.
Ryzyko zachorowania wynosi 0,85%
Początek średnio w 35 roku życia (mężczyźni 15 – 25 r.z., kobiety 25 – 35 r.ż.) Główne teorie etiologiczne:
genetyczna – wzrost ryzyka zachorowania przy obciążonym wywiadzie rodzinnym
czynniki okołoporodowe – częściej występuje u dzieci, których matki przechodziły w ciąży infekcje wirusowe
zaburzenia w układzie neuroprzekaźnikowym – nadczynność projekcji dopaminergicznej w układzie limbicznym (objawy wytwórcze) – wyraźna skuteczność neuroleptyków blokujących postsynaptyczne receptory dopaminowe; obniżona aktywność projekcji dopamnergicznej w śródmózgowiu i korze przedczołowej - niektóre leki przeciwpsychotyczne II generacji blokują receptor serotoninowy, który blokuje aktywność tej projekcji
czynniki psychodynamiczne i rodzinne – sprzeczne i bardzo emocjonalne komunikaty wysyłane dziecku, patologia rodzinna
stres i czynniki psychospołeczne – nadmierna stymulacja psychospołeczna, często pierwszy epizod występuje w okresach przeciążenia (studia)
hipoteza predyspozycji – stresu zakłada łańcuch wszystkich powyższych czynników jako przyczynę powstania schizofrenii: czynniki biologiczne (w tym genetyczne i okołoporodowe) -> nieprawidłowości neurorozwojowe -> zaburzenia przetwarzania informacji i osłabienie hamowania procesów psychicznych -> utrudnienie kompensacji społecznej -> schizoidia i schizotypia -> w sytuacji ekspozycji n stres => schizofrenia Objawy kliniczne:
Objawy pierwszorzędowe wg Schneidera:
ugłośnienie myśli
głosy dyskutujące
głosy komentujące
oddziaływanie somatyczne
odciąganie / nasyłanie myśli
odsłonięcie myśli
spostrzeżenia urojeniowe
inne oddziaływania w zakresie woli, afektów, impulsów
Wg. Bleulera do osiowych objawów schizofrenii należą:
autyzm – znaczna przewaga zainteresowania przeżyciami wewnętrznymi, co prowadzi do dereizmu – utraty kontaktu ze światem zewnętrznym
zaburzenia życia uczuciowego – rozszczepienie i zubożenie, rozpad struktury osobowości: rozszczepienie między myśleniem a uczuciami (paraytmia), nieadekwatne reakcje mimiczne (paramimia), nieadekwatna modulacja głosu (parafonia), roaszczepienie w sferze uczuć (ambiwalencja), w sferze sądów (ambisentencja), w sferze dążeń (ambitendencja).
Rozszczepienie w sferze myśli prowadzi do rozkojarzenia, neologizmów, perseweracji, werbigeracji (kojarzenie słów na podstawie podobieństwa dźwiękowego), schizofazji (całkowity rozpad mowy, sałata słowna)
Objawy dodatkowe: urojenia (niespójne, pojawiają się nagle, często mają charakter omamów pierwotnych, nie można ich wywieść z żadnych zjawisk psychopatologicznych) i omamy z różnych zmysłów.
Inny podział:
Objawy negatywne – ubytkowe: autyzm, zubożenia życia emocjonalnego, zubożenie uczuciowości wyższej, osłabienie woli, spłycenie afektu
objawy pozytywne – wytwórcze: urojenia i omamy
Kryteria rozpoznawania schizwfrenii wg ICD-10:
G1. Występowanie przez większość czasu co najmniej jednomiesięcznego okresu zamieszczonego poniżej warunku 1 i(lub) 2:
1. Co najmniej jedno z następujących:
echo myśli, nasyłanie lub odciąganie myśli, rozgłaśnianie myśli
urojenia oddziaływania, wpływu, owładnięcia, spostrzeżenia urojeniowe
głosy komentujące, dyskutujące, bądź wychodzące z wnętrza ciała
inne utrwalone urojenia o treści absurdalnej, niedostosowanej kulturowo, całkowicie niemożliwej
2. Co najmniej dwa z następujących:
utrwalone omamy wszelkiej modalności, trwające co najmniej jeden miesiąc lub gdy towarzyszą im urojenia bez wyraźnej treści afektywnej czy utrwalone myśli nadwartościowe
neologizmy, przerwy czy wstawki w toku myślenia, prowadzące do rozkojarzenia czy oderwania wypowiedzi
zachowanie katatoniczne, takie jak pobudzenie czy zastyganie, gibkość woskowata, negatywizm, mutyzm, stupor
objawy negatywne, taki jak apatia, zubożenie wypowiedzi, spłycone, czy niedostosowane reakcje emocjonalne (przy wyraźnym stwierdzeniu, że nie są przejawem depresji lub leczenia neuroleptykami)
G2. Najczęściej używane przesłanki wykluczające:
1. jeżeli pacjent spełnia rónież kryteria zespołu maniakalnego czy depresyjnego, kryteria G1
muszą być spełnione przed rozwinięciem się zaburzeń nastroju 2. zaburzenie nie jest uwarunkowane organiczną chorobą mózgu, zatruciem, uzależnieniem lub odstawieniem alkoholu czy innych środków.
Postacie kliniczne:
paranoidalna (dominują omamy i urojenia)
hebefreniczna (dominują zaburzenia afektu i dezorganizacja)
katatoniczna (dominują objawy katatoniczne)
niezróżnicowana (nie spełnia kryteriów żadnej z pozostałych postaci)
rezydualna (aktualnie obecność jedynie objawów ubytkowych)
depresja poschizofreniczna (spełnia kryteria epizodu depresyjnego ale nie choroby shizoafektywnej)
prosta (występują objawy negatywne i nigdy nie pojawiły się objawy wytwórcze)
Różnicowanie postaci klinicznych schizofrenii w ICD-10: Paranoidalna F20.0
spełnia ogólne kryteria schizofrenii
nasilone urojenia i omamy
spłycenie i niedostosowanie afektu, objawy katatoniczne lub rozkojarzenie nie dominują w obrazie klinicznym
Hebefreniczna F20.1
spełnia ogólne kryteria schizofrenii
występowanie któregokolwiek z następujących:
wyraźnie utrzymujące się spłycenie afektu
wyraźnie utrzymujące się niedostosowanie afektu
występowanie któregokolwiek z następujących symptomów:
zachowania bezcelowe i niepowiązane
wyraźne zaburzenia myślenia, przejawiające się niepowiązanymi, chaotycznymi wypowiedziami, rozkojarzeniem
omamy i urojenia nie dominują w obrazie klinicznym
Katatoniczna F20.2
spełnia ogólne kryteria schizofrenii
przez okres co najmniej 2 tygodni wyraźne występowanie jednego lub więcej z następujących zachowań:
osłupienie lub mutyzm
pobudzenie (bezcelowa aktywność ruchowa niepoddająca się wpływom zewnętrznym)
zastyganie w pozach (dobrowolne przyjmowanie i utrzymywanie ciała w pozycji dziwacznej i niedostosowanej)
negatywizm (wyraźnie nieumotywowany opór wobec wszelkich poleceń lub prób wykonania ruchu, czy wykonanie ruchu w kierunku przeciwnym)
sztywność (przyjmowanie sztywnej pozycji przy próbach spowodowania ruchu)
gibkość woskowata (utrzymywanie kończyn i tułowia w pozycjach nadanych z zewnątrz)
automatyzm nakazowy (automatyczne poddawanie się poleceniom) Niezróżnicowana F20.3
spełnia ogólne kryteria schizofrenii
zastosowanie znajduje którekolwiek z następujących oznak:
objawy nie spełniają kryteriów żadnej z innych postaci schizofrenii
objawy spełniają kryteria więcej niż jednej postaci schizofrenii Depresja poschizofreniczna F20.4
ogólne kryteria schizofrenii spełnione w ciągu ostatnich 12 miesięcy, lecz obecnie nie w pełni stwierdzane
jeden z warunków kryterium ogólnego G1(2) nadal spełniony
objawy depresyjne spełniają przynajmniej kryteria łagodnego epizodu depresyjnego
ogólne kryteria schizofrenii spełnione w jakimś okresie w przeszłości, lecz obecnie niewystępujące
obecność co najmniej 4 z następujących objawów negatywnych przez cały okres ostatnich 12 miesięcy:
spowolnienie psychoruchowe lub niedostateczna aktywność
wyraźna bladość afektywna
bierność i brak inicjatywy
ubóstwo ilości lub treści wypowiedzi
słaba komunikacja pozawerbalna poprzez mimikę, kontakt wzrokowy, modulację głosu, postawę
słabe funkcjonowanie społeczne lub troska o siebie
Prosta F20.6
w ciągu co najmniej 1 roku powolny, lecz postępujący rozwój wszystkich trzech następujących zachowań
1. znacząca i konsekwentna zmiana ogólnej jakości zachowania, manifestująca się utratą napędu i zainteresowań, bezcelowością, bezczynnością, zamknięciem w sobie i społecznym wycofaniem się
2. stopniowe ujawnianie się i pogłębianie takich objawów „negatywnych”, jak znaczna apatia, ubóstwo wypowiedzi, niedostateczna aktywność, bladość afektywna, bierność, brak inicjatywy, osłabienie komunikacji pozawerbalnej 3. znaczny spadek funkcjonowania społecznego, szkolnego lub zawodowego
nieobecność kiedykolwiek objawów należących do kryterium ogólnego schizofrenii G1, bądź omamów lub dobrze ukształtowanych urojeń jakiegokolwiek rodzaju; brak kryteriów jakiejkolwiek innej postaci schizofrenii lub innego zaburzenia psychotycznego
brak przesłanek do rozpoznania otępienia lub jakiegokolwiek innego zaburzenia organicznego
Rokowanie:
wyleczenie po przebyciu pierwszego epizodu – 15 – 20 % (1-2 lata bez objawów)
u 60% po pierwszym epizodzie przynajmniej częściowa remisja
po kolejnym epizodzie za wyleczenie uważamy 5-letni okres bezobjawowy Leczenie:
głównie farmakoterapia
psychoterapia poznawcza, kognitywno - behawioralna i podtrzymująca
terapia rodzin i grupy wsparcia
Epidemiologia:
chorobowość 3 – 17%
pomocy szuka około 57% pacjentów
Etiologia:
endogenna lub reaktywna
pierwotna lub wtórna
występująca w przebiegu zaburzeń jedno lub dwubiegunowych
czynniki genetyczne
układy neuroprzekaźnikowe – deficyt czynnościowy układu monoamin, głównie serotoninergicznego i katecholamiunergicznego
zaburzenia hormonalne (niedoczynność tarczycy)
organiczne uszkodzenie OUN
czynniki psychologiczne
Zespoły depresyjne w klasyfikacji ICD-10:
epizod depresyjny F32
zaburzenia afektywne dwubiegunowe, epizod depresyjny F31
zaburzenia depresyjne nawracające, epizod depresyjny F33
dystymia F34.1
nawracające krótkotrwałe zaburzenia depresyjne F38.1
depresja organiczna F06.32
otępienie z objawami depresji F00.03
rezydualny zespół depresyjny w zaburzeniu spowodowanym używaniem środków psychoaktywnych F10.72
zaburzenia schizoafektywne, typ depresyjny F25.1
depresja poschizofreniczna F20.4
Kryteria rozpoznawania epizodu depresyjnego wg ICD-10
1. Czas trwania co najmniej 2 tygodnie
2. objawy psychopatologiczne:
A. co najmniej 2 z następujących:
nastrój obniżony w stopniu wyraźnie nieprawidłowym dla danej osoby, utrzymujący się przez większość dnia i prawie każdego dnia, w zasadzie nie podlegający wpływowi wydarzeń zewnętrznych i utrzymujący się co najmniej przez 2 tygodnie
utrata zainteresowań lub zadowolenia w zakresie aktywności, która zwykle sprawiała przyjemność
zmniejszona energia lub zwiększona męczliwość
B. dodatkowe objawy:
spadek zaufania lub szacunku względem siebie
nieracjonalne poczucie wyrzutów sumienia lub nadmiernej a nieuzasadnionej winy
nawracające myśli o śmierci lub samobójstwie, albo jakiekolwiek zachowania samobójcze
skargi na zmniejszoną zdolność myślenia lub skupienia uwagi, albo jej przejawy, takie jak niezdecydowanie lub wahanie się
zmiany w zakresie aktywności psychoruchowej w postaci pobudzenia lub
zaburzeni snu wszelkiego typu
zmiany łaknienia wraz z odpowiednią zmianą wagi ciała
Nasilenie epizodu:
łagodne
A+B = 4
umiarkowane
A+B = 6
ciężkie bez objawów psychotycznych
A+B = 8
ciężkie z objawami psychotycznymi
A+B = 8 + urojenia lub omamy lub osłupienie
(przy niespełnianiu kryteriów schizofrenii lub zaburzenia schizoafektywnego) Rokowanie:
nieleczony epizod trwa zwykle 3 – 8 miesięcy, czasem do 2 lat
pełna remisja u 70%
u 5-10% pomimo leczenia brak poprawy przez 2 lata
Czynniki niekorzystne:
płeć żeńska
starszy wiek
zaburzenia osobowości
uzależnienie od substancji psychoaktywnych
przebieg jednobiegunowy
późne rozpoczęcie leczenia
nieodpowiednie leczenie
liczne wydarzenia stresowe
Leczenie
farmakoterapia
psychoterapia
Choroba afektywna dwubiegunowa
Charakteryzuje się okresowym występowaniem zaburzeń nastroju: epizodów depresji, manii (hipomanii) lub mieszanych
cyklotymia – gdy nasilenie epizodów jest niewielkie
typ I – gdy pojawiają się zespoły maniakalne
typ II – gdy pojawiają się epizody hipomanii
przebieg naprzemienny ciągły – kolejne występowanie faz depresyjnych i maniakalnych bez przedzielającej je remisji
przebieg z szybką zmianą faz – w ciągu roku co najmniej 4 epizody choroby
stan mieszany – jednoczasowe występowanie objawów depresji i manii (stan manii z kilkoma – co najmniej trzema - objawami depresji albo stan depresji z kilkoma objawami manii)
Etiologia:
czynnik genetyczny (ryzyko zachorowań wśród krewnych I stopnia 25%, konkordacja bliźniąt jednojajowych 75%
czynnik stresowy (zwłaszcza utrata kogoś lub czegoś)
ryzyko zachorowania 0,4 – 1,6% (przy uwzględnieniu typu II do 6%)
średni wiek wystąpienia pierwszego epizodu 20 lat
średnia liczba faz 6
przeciętna długość fazy 3 miesiące
przebieg z szybką zmianą faz u 10 – 20 %
Rozpoznawanie:
Do rozpoznania CHAD konieczne jest stwierdzenie przynajmniej 2 epizodów, z których jeden musi być maniakalny (hypomaniakalny) lub mieszany
Kryteria objawowe manii wg ICD-10:
A. Dominacja nastroju wzmożonego, ekspansywnego lub drażliwego i wyraźnie nieprawidłowego dla danej osoby. Zmiana wyraźna i utrzymujące się co najmniej przez 1 tydzień.
B. Co najmniej 3 z następujących przejawów, prowadzących do zaburzenia funkcjonowania w codziennym życiu:
wzmożona aktywność lub niepokój fizyczny
wzmożona rozmowność (potrzeba mówienia)
gonitwa myśli lub subiektywne odczuwanie ich przyspieszenia
utrata normalnych zahamowań społecznych, prowadząca do zachowań niedostosowanych do okoliczności
zmniejszona potrzeba snu
wzmożona samoocena lub poczucie wyższości
łatwa odwracalność lub stałe zmiany aktywności i planów
zachowanie bezceremonialne lub lekkomyślne, z niedocenianiem ryzyka
wzmożona energia seksualna lub seksualny nietakt
Kryteria objawowe hipomanii wg ICD-10
A. Nastrój podwyższony lub drażliwy w stopniu zdecydowanie nieprawidłowym, utrzymujący się przez co najmniej 4 kolejne dni
B. Co najmniej 3 z następujących przejawów prowadzących do zaburzenia funkcjonowania w codziennym życiu:
wzmożona aktywność lub niepokój fizyczny
wzmożona rozmowność
odwracalność uwagi, trudności w koncentracji
zmniejszona potrzeba snu
zwiększona energia seksualna
lekkomyślne wydatki oraz inne zachowania lekkomyślne lub mało odpowiedzialne
wzmożona łatwość kontaktów z innymi, brak dystansu
Leczenie:
farmakoterapia
psychoterapia ma charakter jedynie uzupełniający
DEFINICJA TERMINU „PROBLEMY ALKOHOLOWE”
Termin „Problemy alkoholowe” został wprowadzony przez Światową Organizację Zdrowia dla określenia całokształtu patologii społecznej związanej z piciem i nadużywaniem napojów alkoholowych, zakłóceniem funkcjonowania społecznego, rodzinnego i zawodowego alkoholika.
ZESPÓŁ UZALEŻNIENIA OD ALKOHOLU –
DEFINICJE
Po raz pierwszy terminu „przewlekły alkoholizm” użył w 1848 roku szwedzki lekarz Magnus Huss.
Inni lekarze, jak Korsakow (1889), Bonhoffer (1901), Bleuler (1920), opisywali objawy alkoholowego zespołu abstynencyjnego. Natomiast w 1960 roku powstało dzieło E.M.Jellinka pt.
„The disease concept of alkoholism”, zawierające zarówno dokładną klasyfikację choroby, jak i fazy jej rozwoju. Dzieło to ma ogromne znaczenie, gdyż jasno przedstawia alkoholizm jako chorobę, a nie jak wielu lekarzy uważało, oznakę słabości moralnej.
ICD – 10 zawiera następujące rozpoznania:
F10- Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane używaniem alkoholu
F10.0 – ostre zatrucie
F10.1 – używanie szkodliwe
F10.2 – zespół uzależnienia
F10.3 – zespół abstynencyjny
F10.4 – zespół abstynencyjny z majaczeniem
F10.5 – zaburzenia psychotyczne
F10.6 – zespół amnestyczny
F10.7 – rezydualne i późno ujawniające się
zaburzenia psychotyczne
F10.8 – inne zaburzenia psychiczne
F10.9 – zaburzenia psychiczne i zaburzenia
zachowania nieokreślone
ETIOLOGIA PROBLEMÓW ALKOHOLOWYCH .
„Psychiatra, mając przed sobą alkoholika, któremu chce pomóc, stawia sobie przede
wszystkim pytanie, dlaczego on pije.” . Te słowa Antoniego Kępińskiego dotykają niezwykle istotnego problemu medycznego, gdyż jedynie rozeznanie w przyczynach problemu może zaowocować skuteczną terapią.
Etiopatologia alkoholizmu jest problemem złożonym. Różni autorzy podają rozmaite przyczyny i modele picia alkoholu. Cytowany wyżej A. Kępiński podaje cztery zasadnicze style picia:
• neurasteniczny, gdy pije się często, w niewielkich ilościach, gdy jest się zmęczonym lub rozdrażnionym. Pije się dla poprawy samopoczucia i „leczniczego” działania alkoholu.
Jednak pod wpływem alkoholu pijący staje się coraz bardziej zmęczony i rozdrażniony, co z kolei powoduje, że coraz częściej po niego sięga.
• kontaktywny, gdy picie pozwala na nawiązanie lepszych kontaktów z ludźmi, redukcję lęku i nieśmiałości, zmniejszenie dystansu do ważnych osób z otoczenia. Zwykle w ten sposób wypija się niewielkie porcje alkoholu.
• dionizyjski, w którym pije się dużo, by uzyskać stan zamroczenia pozwalający oderwać się od problemów codziennego dnia. W ten sposób wypija się duże ilości alkoholu, zawsze w towarzystwie.
• heroiczny, gdy picie dużych ilości alkoholu daje w efekcie poczucie mocy i gotowości do wielkich czynów, owocujących często wybrykami chuligańskimi i zachowaniami przestępczymi.
Innymi czynnikami mogącymi mieć wpływ na nadużywanie alkoholu, mogą być:
• nawarstwienie problemów codziennego dnia, szybkie tempo życia, zubożenie społeczeństwa, więc alkohol ma tu za zadanie redukować „ból istnienia”, zminimalizować
"stres psychospołeczny"
• związana z brakiem pracy nuda i potrzeba wypełnienia czasu
• zwyczajowa forma załatwiania rozmaitych spraw poprzez wspólne picie alkoholu, powodująca niejako „przymusowy alkoholizm”
• przynależność do niższych warstw społecznych
• zamieszkiwanie w mieście (większe jest występowanie alkoholizmu w populacji miejskiej niż wiejskiej)
• wykonywanie określonych zawodów (np. malarze, pracownicy budowlani, barmani).
Kryteria rozpoznawania choroby alkoholowej:
silna chęć lub poczucie przymusu picia
upośledzenie zdolności kontrolowania picia (rozpoczęcia, zakończenia, ilości)
picie w celu złagodzenia objawów abstynencyjnych
osiąganie głębokich stanów upojenia z późniejszą niepamięcią (palimpsesty)
wzrost tolerancji
picie w taki sam sposób w dni robocze i wolne, nieliczenie się ze społeczną dezaprobatą
postępujące pomijanie innych przyjemności lub zainteresowań na rzecz picia alkoholu
kontynuacja picia mimo zdawania sobie sprawy ze szkodliwych konsekwencji zdrowotnych, społecznych i psychicznych
stosowanie racjonalizacji – strategii uzasadniania konieczności picia
picie alkoholi niekonsumpcyjnych
Epidemiologia:
w Polsce nadużywa alkoholu 10% populacji, około 4 milionów osób
uzależnienia – 2,5% populacji
Alkoholowy zespół abstynencyjny:
objawy uzależnienia od alkoholu
objawy somatyczne:
drżenie mięśniowe
potliwość
wzrost ciśnienia krwi ze skłonnością do ortostatycznych spadków ciśnienia
tachykardia
podwyższona ciepłota ciała
rozszerzenie źrenic
nudności, wymioty, biegunka
bóle i zawroty głowy
objawy psychiczne:
lęk
nastrój dysforyczny lub przygnębiony
zaburzenia snu, koszmarne sny
Najczęściej występuje w 2-3 dobie po przerwaniu ciągu picia.
uzależnienie od alkoholu
objawy zespołu abstynencyjnego
zaburzenia snu
tremor
lęk
jakościowe zaburzenia świadomości
żywe omamo i złudzenia wzrokowe, słuchowe, dotykowe
urojenia przesladowcze
podniecenie
bezsenność
wzrost ciepłoty ciała
nasilone objawy wegetatywne
napady drgawkowe
Śmiertelność wynosi 1-5%, w ciężkim majaczeniu do 20%
Ostra halucynoza:
uzależnienie od alkoholu
omamy słuchowe komentujące, grożące „w trzeciej osobie”
lęk i poczucie zagrożenia
urojenia prześladowcze i odnoszące
jasna świadomość
zwarta struktura osobowości
Upojenie patologiczne:
brak cech uzależnienia
nagły początek i krótki czas trwania
nie zależy od ilości wypitego alkoholu
jakościowe zaburzenia świadomości
rozdwojenie osobowości naprzemienne
urojeniowe postrzeganie otoczenia
pobudzenie i agresja, lub pozornie zborne zachowanie
zachowanie sprzeczne z dotychczasową osobowością
zejście w postaci snu terminalnego, pełna amnezja przebytego stanu psychotycznego