Zaburzenia psychiczne na 

tle organicznym

Podział

• Zespoły otępienne
• Zaburzenia psychiczne spowodowane 

uszkodzeniem/dysfunkcją mózgu

• Zaburzenia psychiczne w przebiegu 

chorób somatycznych

Zespoły otępienne

Definicja:
• Osłabienie pamięci – głównie 

świeżej

• Osłabienie myślenia
      W sposób zaburzający 

funkcjonowanie, przez co najmniej 6 
miesięcy

Zespoły otępienne - 

etiologia

• Choroba Alzheimera ok. 50 % 
• Otępienie naczyniopochodne ok. 25%
• Inne pierwotne choroby 

zwyrodnieniowe mózgu (Parkinsona, 
Huntingtona, Picka, Lewy’ego)

• Pourazowe (bokserów) 
• Inne (nowotwory, zab.metaboliczne, 

cz. toksyczne, infekcje)  

Zespoły otępienne - 

epidemiologia

• Świat: powyżej 65 rż 4,7%
• Stany Zjednoczone: powyżej 65 rż. – 

10%; powyżej 80 rż. – 50%

• Polska: AD  w przedziale 65 – 84 

2,3% 

Ch. Alzheimera - obraz 

kliniczny

Objawy postawowe
• Zaburzenia pamięci
• Afazja
• Apraksja
• Agnozja
• Zaburzenia funkcji wykonawczych

Ch. Alzheimera - obraz 

kliniczny

Objawy towarzyszące
• Zmiany osobowości
• Depresja
• Zaburzenia urojeniowe
• Zaburzenia kontroli impulsów
• Zaburzenia świadomości

Otępienie 

naczyniopochodne

• Przebieg skokowy
• Obciążający wywiad w kierunku 

chorób ukł. sercowo – naczyniowego

• Towarzyszące zaburzenia 

neurologiczne

Leczenie

• Farmakologiczne
• Trening funkcji poznawczych
• Troskliwa opieka

Zespoły otępienne w 

kontekście zmian społecznych

• Starzenie się wielu społeczeństw, 

także Polski

• Zmiana modelu rodziny
• Ograniczona wydolność państwa, w 

tym służb społecznych

• Potrzeba dostrzegania i wzmacniania 

inicjatyw społecznych

Zaburzenia psychiczne 

spowodowane 

uszkodzeniem/dysfunkcją mózgu

Podział:
• Organiczne zaburzenia katatoniczne
• Halucynoza organiczna
• Organiczne zaburzenia urojeniowe
• Organiczne zaburzenia afektu
• Organiczne zaburzenia lękowe
• Organiczne zaburzenia dysocjacyjne
• Organiczne zaburzenia osobowości

Zaburzenia psychiczne 

spowodowane 

uszkodzeniem/dysfunkcją mózgu

Etiologia: nowotwory, zaburzenia metaboliczne, 
czynniki toksyczne, infekcje
Co nasuwa podejrzenie tła organicznego zab. 

psychicznych ?

• Nagły początek

• Późny wiek zachorowania

• Towarzyszące zaburzenia świadomości, 

objawy otępienne

• Wywiad: przebieg ciąży i okresu 

okołoporodowego, urazy, ekspozycja na cz. 

toksyczne 

Cechy przebiegu zaburzeń na 

tle organicznym

• Współwystępowanie różnorodnych 

objawów 

• Gorsza odpowiedź na leczenie
• Mniej korzystne rokowanie

Zaburzenia psychiczne w 

przebiegu chorób 

somatycznych

Możliwe związki pomiędzy chorobą 

somatyczną a psychiczną:

• Zaburzenia psychiczne jako element 

obrazu choroby somatycznej

• Choroba psychiczna jako reakcja na 

chorobę somatyczną

• Choroba psychiczna jako powikłanie 

leczenia choroby somatycznej

Zaburzenia psychiczne w 

przebiegu chorób 

somatycznych

• 50 % pacjentów hospitalizowanych 

psychiatrycznie ma nie rozpoznaną 
chorobę somatyczną

• 50 – 80 % pacjentów 

hospitalizowanych ma różnorakie 
objawy psychopatologiczne

• 20-50 % pacjentów lekarzy pierwszego 

kontaktu wymaga pomocy 
psychologiczno/psychiatrycznej 

Konsekwencje 

współwystępowania chorób 

psychicznych i somatycznych

• Bardziej skomplikowany proces 

leczniczy – konieczność 
kompleksowego podejścia

• Trudniejsza współpraca z pacjentem