Egzamin z Algebry, 7 II 2011

1. Zadanie wstępne

Grupa A

Zadanie

Odp.

√

1. Zapisać w postaci kanonicznej (algebraicznej)

− 2 i

z = ±( − 1 + i)

Rozwiązanie:

w = − 2 i = 2(cos 3 π + i sin 3 π) 2

2

√

√

3 π + 2 kπ

3 π + 2 kπ

w = z

2

2

k =

2(cos

+ i sin

)

2

√

2

√

√

√

z

2

0 =

2(cos 3 π + i sin 3 π) =

2 −

+ i 22) = − 1 + i

4

4

2

√

√ √

√

z

2

1 =

2(cos 7 π + i sin 7 π) =

2

− i 22) = 1 − i

4

4

2

2. Wyznaczyć w zależności od parametru p rząd macierzy A .

Dla p = ± 1 rząd



1

2 2 1 

A = 2, dla p 6= 1

A =  1

1 0 1 

i 6= − 1 rząd A jest





1 p 2 0 1

równy 3

Rozwiązanie:

"

#

"

#

1

1 1

1

1

1

1

rz A = 1 + rz

= 1 + rz

,

= p 2 − 1

1 p 2 1

1 p 2

1 p 2

Dla p 2 = 1 Rżad A jest równy 2, dla pozostałych p rząd A jeest równy 3.

−

→

3. Dla jakiej wartości parametru k różnica wektorów u = [2 k, 2 , k − 1] oraz k = − 1

−

→

v = [3 , 3 , 2 k] jest wektorem prostopadłym do osi Oz ?

Rozwiązanie:

−

→

u − −

→

v = [2 k − 3 , − 1 , −k − 1]

−

→

a = [0 , 0 , 1] wektor kierunkowy osi Oz

−

→

−

→

0 = a · ( u − −

→

v ) = −k − 1 = ⇒ k = − 1

( x − 4)2

y 2

√

4. Obliczyć odległość ognisk elipsy

+

= 1 od początku układu

4 2

9

25

współrzędnych .

Rozwiązanie:

Środek eplisy: S(4 , 0) . Ogniska leżą na prostej równoległej do osi Oy przecho-

√

dzącej przez S, ponieważ b > a ( a = 3 , b = 5). w punktach (4 , ± b 2 − a 2) =

(4 , ± 4)

√

√

Odległość d =

42 + 42 = 4 2

h

i

5. Wyznaczyć wersory kierunkowe prostej l danej w postaci krawędziowej

± 1

√ , − 2

√ , 1

√

6

6

6

(

2 x + y + 1 = 0

l :

x + y + z = 0

Rozwiązanie:

Postać parametryczna: x = t = ⇒ y = − 2 t − 1 = ⇒ z = t + 1

−

→

wektor kierunkowy: v = [1 , − 2 , 1]

−

→

v

[1 , − 2 , 1]

h

1

− 2

1 i

wersor kierunkowy:

=

√

= √ , √ , √

|−

→

v |

6

6

6

6

1

Grupa B

Zadanie

Odp.

1. Zapisać w postaci kanonicznej (algebraicznej) sumę liczb

√

√

2 i

z =

2(cos π + i sin π ) oraz w =

2(cos 3 π + i sin 3 π )

4

4

4

4

Rozwiązanie:

√

√

√

z =

2( 2 + i 2 ) = 1 + i

2

2

√

√

√

w =

2( − 2 + i 2 ) = − 1 + i 2

2

z + w = 1 + i − 1 + i = 2 i

−

→

2. Dla jakiej wartości parametru p suma wektorów u = [2 p, 1 , p + 1] oraz p = 1

−

→

w = [3 , p, − 2] jest wektorem równoległym do płaszczyzny xOy ?

Rozwiązanie:

−

→

−

→

u + w = [2 p + 3 , p + 1 , p − 1]

−

→

n = [0 , 0 , 1] wektor prostopadły do płaszczyzny xOy

−

→

−

→

−

→

0 = n · ( u + w ) = p − 1 = ⇒ p = 1

h

i

3. Wyznaczyć wersory normalne płaszczyzny

± 1

√ , 2

√ , − 1

√

6

6

6



x = 1 + t





π :

y = s

; t, s ∈ R





z = 2 + t + 2 s

Rozwiązanie:

x = 1 + t = ⇒ t = x − 1

z = 2 + t + 2 s = ⇒ z = 2 + x − 1 + 2 y = ⇒ x + 2 y − z + 1 = 0

−

→

n = [1 , 2 , − 1] wektor prostopadły do płaszczyzny π

−

→

n

[1 , 2 , − 1]

h

1

2

− 1 i

=

√

= √ , √ , √

wersor normalny

|−

→

n |

6

6

6

6

4. Wyznaczyć det A− 1 , jeżeli

1

7



1 0 0 0 



0 1 2 3 

A = 





0 2 0 1 





0 1 1 0

Rozwiązanie:

1 2 3

|A| = 1 · ( − 1)1+1 · 2 0 1 = 0 + 2 + 6 − 0 − 1 − 0 = 7

1 1 0

1

1

det A− 1 =

=

det A

7

( x − 4)2

( y − 2)2

5. Wyznaczyć ogniska elipsy

+

= 1 .

F 1 = (1 , 2) ,

25

16

Rozwiązanie:

F 2 = (7 , 2)

Środek eplisy: S(4 , 2) . Ogniska leżą na prostej równoległej do osi Ox przecho-dzącej przez S, ponieważ a > b ( a = 5 , b = 4).

√

Położenie ognisk, gdy środkeim elipsy jest punkt (0 , 0) : F = ( ± a 2 − b 2 , 0) =

( ± 3 , 0)

−→

Po przesunięciu o wektor OS = [4 , 2]

2

2. Rozwiązać równanie:

z 4 − (9 + i) z 2 + 9 i = 0

Rozwiązanie:

Podstawiamy t = z 2

t 2 − (9 + i) t + 9 i = 0

∆ = (9 + i)2 − 36 i = 81 + 18 i − 1 − 36 i = 81 − 18 i − 1 = (9 − i)2

√∆ = ±(9 − i)

9 + i + 9 − i

t 1 =

= 9

2

9 + i − 9 + i

t 2 =

= i

2

Stąd:

z 2 = 9 = ⇒ z 1 = 3 , z 2 = − 3

z 2 = i

Zapisujemy liczbe i w postaci trygonometrycznej: i = 1 · (cos π + i sin π ) 2

2

√

π + 2 kπ

π + 2 kπ

z =

i = cos 2

+ i sin 2

2

2

√

√

z

2

2

3 = cos π + i sin π =

+ i

4

4

2

2

√

√

z

2

2

4 = cos 5 π + i sin 5 π = −

− i

4

4

2

2

Odpowiedź:

z 1 = 3

z 2 = − 3

√

√

z

2

2

3 =

+ i

2

2

√

√

z

2

2

4 = −

− i

2

2

3

3. Wyznaczyć parametr p tak, by układ równań



− 2 x + 6 y − 4 z = − 2





3 x + 2 y − 5 z = 3





2 x − 6 y + pz = 2

miał nieskończenie wiele rozwiązań. Dla wyznaczonego p rozwiązać ten układ.

Rozwiązanie:

Badamy rząd macierzy



− 2

6 − 4 

A = 

3

2 − 5 





2 − 6

p

Obliczamy wyznacznik

− 2

6 − 4

|A| =

3

2 − 5 = − 4 p − 60 + 72 + 16 + 60 − 18 p = − 22 p + 88

2 − 6

p

|A| = 0 ⇐⇒ p = 4

Wniosek: dla p 6= 4 rząd A jest równy 3, rząd AR jest równy 3 więc układ ma jedno rozwiązanie.

Dla p = 4 mamy

Rząd A jestrówny 2, ponieważ wyznacznik:

− 2 6

= − 22 6= 0

3 2

Rząd



− 2

6 − 4 − 2 

A





R =

3

2 − 5

3





2 − 6

4

2

jest równy rzędowi A ponieważ 4-ta kolumna jest równa pierwszej.

układ ma więc nieskończenie wiele rozwiązań zależnych od jednego parametru.

podstawiamy parametr z = t

Po usunięciu ostatniego równania:

(

− 2 x + 6 y = − 2 + 4 t 3 x + 2 y = 3 + 5 t

− 2 6

− 2 + 4 t 6

|A| =

= − 22 , |A

= − 4 + 8 t − 18 − 30 t = − 22 − 22 t , 3 2

1 | =

3 + 5 t 2

− 2 − 2 + 4 t

|A

2 | =

= − 6 − 10 t + 6 − 12 t = − 22 t 3

3 + 5 t

|A

x

1 |

=

= 1 + t

|A|

|A

y

2 |

=

= t

|A|

Odpowiedź:

Dla p = 4 układ ma nieskończenie wiele rozwiązań: x = 1 + t , y = t , z = t , t ∈ R

4

4. Przez punkt P (1 , 2 , 1) poprowadzić płaszczyznę prostopadłą do rzutu prostej x − 1

y − 3

z

l :

=

=

2

− 1

3

na płaszczyznę π : x + y + z + 1 = 0 .

Rozwiązanie:

−

→

Wektor kierunkowy prostej l , v == [2 , − 1 , 3] .

−

→

Wektor normalny płaszczyzny π , n == [1 , 1 , 1] .

−

→

−

→

Wektor n 1 = v × −

→

n jest wektorem normalnym płaszczyzny zawierającej prostą l i jej rzut l0 (płaszczyzny rzutującej).

−

→

−

→

Wektor n 2 = n 1 × −

→

n jest wektorem kierunkowym prostej l0 i jednocześnie wektorem normalnym szukanej płaszczyzny.

−

→

n 1 == [2 , − 1 , 3] × [1 , 1 , 1] = [ − 4 , 1 , 3]

−

→

n 2 == [ − 4 , 1 , 3] × [1 , 1 , 1] = [ − 2 , 7 , − 5]

Równanie szukanej płaszczyzny:

π 1 : − 2 x + 7 y − 5 z + D = 0

Ponieważ P ∈ π :

− 2 + 14 − 5 + D = 0 = ⇒ D = − 7

π 1 : − 2 x + 7 y − 5 z − 7 = 0

Odpowiedź:

Równanie szukanej płaszczyzny π 1 : − 2 x + 7 y − 5 z − 7 = 0

5

5. Wyznaczyć płaszczyznę styczną do sfery x 2 + y 2 + z 2 − 2 x + 2 z = 2 , prostopadłą do prostej

x

y + 1

z

l :

=

=

2

− 1

2

Rozwiązanie:

Ponieważ płaszczyzna jest prostopadła do prostej, więc wektor kierunkowy prostej

−

→

−

→

v = [2 , − 1 , 2] jest równoległy do wektora n normalnego płaszczyzny π .

Stąd równanie płaszczyzny:

π : 2 x − y + 2 z + D = 0

Szukamy środka i promienia sfery:

x 2 + y 2 + z 2 − 2 x + 2 z = 2

( x 2 − 2 x + 1) − 1 + y 2 + ( z 2 + 2 z + 1) − 1 = 2

( x − 1)2 + y 2 + z(+1)2 = 4

Stąd środek sfery O(1 , 0 , − 1) a jej promień R + 2 .

Sfera jest styczna do płaszczyzny, więc odległość środka sfery O od płaszczyzny jest równa R :

| 2 · 1 − 0 + 2 · ( − 1) + D| = 2

q22 + ( − 1)2 + 22

|D| = 2

3

|D| = 6

D! = 6 , D 2 = − 6

Odpowiedź:

Równania płaszczyzn stycznych:

π 1 : 2 x − y + 2 z + 6 = 0

π 2 : 2 x − y + 2 z − 6 = 0

6

6. Na prostej l : x = y = z wyznaczyć punkty, których odległość od płaszczyzny π :

− 2 x + y + 2 z + 1 = 0 jest równa 1.

Rozwiązanie:

Przekształcamy równanie prostej do postaci parametrycznej:



x = t





l :

y = t





z = t

Odległość punktu prostej P ( t, t, t) od płaszczyzny π jest równa:

| − 2 t + t + 2 t + 1 |

|t + 1 |

d =

=

q( − 2)2 + 12 + 22

3

Mamy:

|t + 1 | = 1

3

|t + 1 | = 3

t + 1 = ± 3

t 1 = − 4 . t 2 = 2

Stąd:

P 1( − 4 , − 4 , − 4)

P 2(2 , 2 , 2)

Odpowiedź:

Szukane punkty to: P 1( − 4 , − 4 , − 4) i P 2(2 , 2 , 2) 7