

Rzecznik Praw Obywatelskich jest jednoosobowym urzędem
centralnym, pełniącym funkcję ombudsmana. Rzecznik Praw
Obywatelskich stoi na straży wolności i praw człowieka i
obywatela określonych w Konstytucji oraz w innych aktach
normatywnych.



Rzecznicy praw Obywatelskich w RP.
Urząd Rzecznika Praw Obywatelskich powstał w Polsce w 1987r.
Pierwszym rzecznikiem została prof. Ewa Łętowska. Do chwili
obecnej urząd ten sprawowali:
1.Ewa Łętowska ( 1987- 1992),
2.Tadeusz Zieliński( 1992- 1996),
3.Adam Zieliński ( 1996- 2000),
4.Adrzej Zoll ( 2000- 2005),
5. Janusz Kochanowski ( 2005).



KADENCJA I POWOŁYWANIE-:

Rzecznik Praw Obywatelskich jest powoływany przez Sejm za zgodą Senatu na 5
lat, przy czym istnieje możliwość najwyżej dwóch reelekcji tej samej osoby.
Kandydaturę na stanowisko RPO przedstawić może Marszałek Sejmu lub grupa
co najmniej 35 posłów.



POZYCJA PRO



Rzecznik Praw Obywatelskich jest w swej pozycji niezawisły , niezależny od
innych organów państwowych i odpowiada jedynie przed Sejmem na zasadach
określonych w ustawie.



Rzecznik Praw Obywatelskich ma obowiązek corocznie informować Sejm i

Senat o swej działalności oraz o stanie przestrzegania praw i wolności człowieka i
obywatela.



Na wiosek Marszałka Sejmu obowiązany jest przestawić informacje lub

podejmować czynności w określonych sprawach. Może też z własnej inicjatywy
przedkładać Sejmowi i Senatowi określone sprawy wynikające z jego działalności



Rzecznikowi Praw Obywatelskich przysługuje immunitet procesowy i

przywilej nietykalności.



Podstawa prawna : Konstytucja art. 72, oraz ustawa z dnia 6

stycznia 2000r. o Rzeczniku Praw Dziecka.



Zadaniem Rzecznika Praw Dziecka , zgodnie z ustawą jest stanie na

straży praw dziecka określonych w Konstytucji , konwencji o prawach

dziecka i innych przepisach prawa , z poszanowaniem

odpowiedzialności , praw i obowiązków rodziców.



Zadaniem Rzecznika jest działanie na rzecz:
1)ochrony praw dziecka, w szczególności prawa do życia i ochrony

zdrowia,
2) prawa do wychowania w rodzinie
3) prawa do godziwych warunków socjalnych
4)prawa do nauki.
Rzecznik podejmuje działania zmierzające do ochrony dziecka

przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem, demoralizacją,

zaniedbaniem, oraz innym złym traktowaniem. Szczególna

rola Rzecznika to troska i pomoc dzieciom niepełnosprawnym.



Najwyższa Izba Kontroli jest naczelnym

konstytucyjnym organem kontroli państwa
działającym na zasadzie kolegialności.



ZASADY FUNKCJOOWAIA NIK:

Funkcjonowanie NIK opiera się na zasadzie:
1) kolegialności,
2) podległości Sejmowi,
3) legalności,
4) obiektywizmu.



Podlega wyłącznie Sejmowi, a tym samym jest niezależna od innych

organów państwowych. Podległość Sejmowi przejawia się tym, że

Sejm za zgodą Senatu powołuje i odwołuje prezesa NIK.



Najwyższa Izba Kontroli służy Sejmowi pomocą w wykonywaniu drugiej

z jego podstawowych funkcji, a mianowicie funkcji kontrolnej. Między

innymi NIK co roku przedkłada Sejmowi:



sprawozdanie ze swej działalności w roku ubiegłym,



analizę wykonania budżetu państwa i założenia polityki pieniężnej,



opinię w sprawie absolutorium dla rządu,



informacje o wynikach kontroli zleconych przez Sejm lub jego organy,



wnioski w sprawie rozpatrzenia przez Sejm określonych problemów

związanych z działalnością organów wykonujących zadania publiczne,



informacje o wynikach kontroli prowadzonych na wiosek prezydenta i

rządu oraz innych ważniejszych kontroli,



wystąpienia zawierające wynikające z kontroli zarzuty dotyczące

działalności członków rządu, prezesa NBP, kierowników urzędów

centralnych i innych instytucji podlegających kontroli NIK.

 

o

Kontrola wykonywana przez NIK może mieć charakter

obligatoryjny

lub

fakultatywny.

K ontrola obligatoryjna dokonywana jest przez NIK z punktu

widzenia legalności, gospodarności, celowości i rzetelności.

Kontrola

obligatoryjna

wykonywana jest wobec:

1.wszystkich organów administracji rządowej,
2.państwowych osób prawnych,
3.innych państwowych jednostek organizacyjnych.

NIK kontroluje, również ale tylko pod kontem wykonania budżetu oraz gospodarki

finansowej i majątkowej:

1.

kancelarie prezydenta i obu izb parlamentu,

2.

Trybunał Konstytucyjny,

3.

Rzecznika Praw Obywatelskich,

4.

Krajową Radę Radiofonii i Telewizji,

5.

Krajowe Biuro Wyborcze,

6.

Sąd Najwyższy,

7.

Naczelny Sąd Administracyjny,

8.

Państwową Inspekcję Pracy.



Fakultatywna kontrola NIK,

dokonywa jest z punktu

widzenia legalności, gospodarności i rzetelności.

Fakultatywna kontrola NIK dotyczy podmiotów:

1.organów samorządu terytorialnego,
2.komunalnych osób prawnych,
3.innych komunalnych jednostek organizacyjnych.

Z punktu widzenia legalności i gospodarności NIK może

kontrolować działalność innych jednostek organizacyjnych i
podmiotów gospodarczych w zakresie, w jakim
wykorzystują one majątek lub środki państwowe bądź
komunalne oraz wywiązują się ze zobowiązań na rzecz
państwa.

RZETELNOŚĆ- oznacza

sprawdzenie, czy działania
jednostki kontrolowanej są

zgodne z wymaganiami

wiedzy i techniki oraz

zasadami dobrej wiary.

GOSPODARNOŚĆ-rozumiana jest

dwuwariantowo. Z jednej strony

oznacza sprawdzenie czy

nakłady poniesione w trakcie

działania jednostki

kontrolowanej przyniosły

możliwie maksymalne efekty. Z

drugiej strony polega na

osiągnięciu celu przy jak

najmniejszych kosztach

poszczególnych przedsięwzięć.

CELOWOŚĆ- można wyróżnić dwa

rodzaje celowości:

1) CELOWOŚĆ PRZEDMIOTOWA-

oznacza sprawdzenie, czy

działania jednostki kontrolowanej

prowadzą do osiągnięcia

zamierzonego celu.

2)CELOWOŚĆ

METODYCZNA- polega na

trafności wyboru sposobu

realizacji zamierzonego

celu.

LEGALNOŚĆ- oznacza

sprawdzenie, czy

działalność jednostki

kontrolowanej ma

podstawę prawną i jest

zgodna z obowiązującym

prawem

.



Najwyższa Izba Kontroli przeprowadza
kontrolę na zlecenie:
1.Sejmu lub jego organu,
2.prezydeta,
3.premiera,
4.z własnej inicjatywy.
Organom tym Nik składa sprawozdanie
z kontroli.



Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji

- stoi na straży wolności słowa, prawa do informacji oraz

interesu publicznego radiofonii i telewizji ( definicja
konstytucyjna)

-stoi na straży wolności słowa w radiu i telewizji,
samodzielności nadawców i interesów odbiorców oraz
zapewnia otwarty i pluralistyczny charakter radiofonii i
telewizji ( definicja ustawowa). Jej zadania określone są w
konstytucji, dodatkowo jej zadania precyzuje ustawa z 29
grudnia 1992r.o radiofonii i telewizji ( tekst jedn. Dz U.
04.253.2531 tj. z póz zm.).



Bibliografia:

1)M. Derlatka

: Wprowadzenie,

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej,
Lexis Nexis Warszawa 2006r.

2)

K. Czajkowska- Matosiuk: Aplikacje

prawnicze w pytaniach i
odpowiedziach Tom 1, wydanie 2 C.
H. Beck Warszawa 2008r.

3)M. Droba: Podstawy Prawa,

Wydawnictwo C. H.Beck Warszawa
2008r.