ITLS – International Trauma Life

Support

Ocena stanu poszkodowanego po urazie

Filip Zawadzki

Badanie ITLS

• Wstępne badanie

– ocena miejsca zdarzenia
– ocena wstępna poszkodowanego
– szybkie badanie urazowe czy badanie

miejscowe (mechanizm zdarzenia?)

– wywiad SAMPLE
– decyzja o transporcie

• Powtórne badanie (szczegółowe)
• Dalsze badanie

Wstępne badanie

• Ocena miejsca zdarzenia

– bezpieczeństwo własne
– bezpieczeństwo miejsca zdarzenia
– liczba poszkodowanych
– potrzebna pomoc/dodatkowy sprzęt
– mechanizm urazu

• Ocena wstępna poszkodowanego

– ogólne wrażenie
– stabilizacja kręgosłupa
– stan świadomości (AVPU)
– (A) drożność dróg oddechowych
– (B) ocena oddechu
– (C) ocena układu krążenia (tętno, skóra,

nawrót kapilarny, krwawienia)

• Szybkie badanie urazowe czy

badanie miejscowe?

– mechanizm zdarzenia?
– uraz uogólniony czy zogniskowany?

• Poszkodowani traktowani priorytetowo:

– ofiary urazów o niebezpiecznym mechanizmie
– poszkodowani z grupy dużego ryzyka (dzieci, kobiety w

ciąży)

– poszkodowani, u których w wywiadzie stwierdzono:

• zaburzenia świadomości
• zaburzenia oddechu
• występowanie silnego bólu

– poszkodowani, u których w ocenie wstępnej stwierdzono

jakiekolwiek nieprawidłowości:

• ogólne złe wrażenie
• zaburzenia świadomości
• zaburzenia oddechu
• zaburzenia krążenia

Szybkie badanie urazowe

• Jest to zwięzła ocena, mająca na celu

stwierdzenie wszystkich obrażeń
stanowiących zagrożenie życia.

– badanie głowy i szyi (kołnierz!)

– badanie klatki piersiowej (4O: oglądanie, obmacywanie,

osłuchiwanie, opukiwanie; porównawczo + tony serca!)

– badanie brzucha (porównawczo)

– badanie miednicy (niestabilna: podbieraki!)

– badanie kończyn dolnych i górnych (czucie i ruchomość)

– przeniesienie poszkodowanego na deskę (ktoś do pomocy?)

– badanie pleców i pośladków

– zapięcie pasów (tułów potem głowa)

– wywiad SAMPLE

– decyzja o transporcie: load&go czy stay&play

– jeżeli load&go: powtórne badanie (szczegółowe) podczas

transportu + powiadomienie szpitala!

– jeżeli stay&play: powtórne badanie (szczegółowe) na

miejscu zdarzenia, następnie transport + powiadomienie

szpitala

Przebieg szybkiego badania

urazowego

• Wywiad SAMPLE

– wywiad SAMPLE należy zebrać podczas

badania wstępnego, ewentualnie uzupełnić
podczas badania powtórnego (szczegółowego)

• S – symptomy
• A – alergie
• M – medykamenty
• P – przebyte choroby
• L – lunch
• E – ewentualnie co się stało

• Decyzja o transporcie:

– aby zakwalifikować poszkodowanego do

kategorii „load&go” należy stwierdzić:

• podczas oceny miejsca zdarzenia:

– ciężki mechanizm urazu

• podczas oceny wstępnej poszkodowanego:

– zaburzenia świadomości

– zaburzenia oddechu

– zaburzenia krążenia

• podczas szybkiego badania urazowego

– odchylenia w badaniu klatki piersiowej

– tkliwy, wzdęty brzuch

– niestabilność miednicy

– obustronne złamanie kości udowych

• Interwencje terapeutyczne wykonywane

podczas padania wstępnego:

– zaopatrzenie dróg oddechowych

– podłączenie tlenu

– wspomaganie oddechu

– resuscytacja

– zaopatrzenie dużych krwawień

– zaopatrzenie otwartych ran klatki piersiowej

– stabilizacja wiotkiej klatki piersiowej

– odbarczenie odmy prężnej

– unieruchomienie wbitych przedmiotów

– przeniesienie na deskę i zapięcie pasów

WAŻNE!

• Przerwanie badania wstępnego może

nastąpić tylko w 3. sytuacjach:

– niedrożność dróg oddechowych
– zatrzymanie krążenia
– pojawienie się niebezpieczeństwa na

miejscu zdarzenia

Powtórne badanie

• Jest to dokładniejsze badanie, w trakcie

którego można stwierdzić dodatkowe, mniejsze

uszkodzenia ciała, które mogły zostać

przeoczone podczas badania wstępnego

• Powtórne badanie poszkodowanych w stanie

krytycznym zawsze należy przeprowadzić

podczas transportu

• Jeżeli w badaniu wstępnym stwierdza się, że

stan chorego nie jest krytyczny, badanie

powtórne należy przeprowadzić na miejscu

zdarzenia

Przebieg powtórnego

badania

• Powtórna ocena wstępna poszkodowanego (ABC)

• Podłączenie monitora, kapnografu, respiratora,

pulsoksymetru

• Założenie kaniul dożylnych - płynoterapia

• Oznaczenie i udokumentowanie ciśnienia tętniczego, tętna,

częstotliwości oddechów, saturacji

• Badanie neurologiczne:

– GCS

– źrenice

– glikemia

– czucie i ruchomość kończyn

• Szczegółowe badanie od głowy do palców stóp

• Po zakończeniu powtórnego badania należy unieruchomić

złamania i dokończyć bandażowanie ran

Dalsze badanie

• Jest to ponowna skrócona ocena

poszkodowanego, przeprowadzana w celu

wykrycia ewentualnych zmian w jego

stanie

• U poszkodowanych w stanie ciężkim dalsze

badanie należy przeprowadzać co 5 min, w

pozostałych przypadkach co 15 min

• Badanie dalsze należy wykonywać

każdorazowo po:

– przeniesieniu poszkodowanego

– wykonaniu interwencji terapeutycznej

– pogorszeniu stanu poszkodowanego

Przebieg dalszego badania

Zapytać chorego o zmiany samopoczucia, dolegliwości

• Powtórna ocena (ABC):

– drogi oddechowe

• drożność dróg oddechowych (oparzenia!)

– oddech i krążenie

• ciśnienie, tętno, częstotliwość oddechu, saturacja

• kolor, wilgotność, ucieplenie skóry, nawrót kapilarny

• wypełnienie żył szyjnych, przemieszczenie tchawicy

• ponowne osłuchanie płuc (odma, krwiak?), ponowne osłuchanie tonów serca (tamponada?)

• Powtórne badanie brzucha

• Powtórna ocena każdego z wcześniej stwierdzonych obrażeń

• Sprawdzenie poprawności wcześniej wykonywanych czynności terapeutycznych:

– rurka intubacyjna: położenie i drożność

– tlen: przepływ

– kaniule dożylne: drożność i szybkość wlewu

– opatrunek uszczelniający otwartą ranę klatki piersiowej

– drożność kaniuli oraz zastawki odbarczającej odmę prężną

– opatrunki i unieruchomienia

– unieruchomienie ciał obcych

– pozycja poszkodowanej w ciąży

– podłączenie monitora, kapnografu, respiratora, pulsoksymetru

Dziękuję za uwagę