WYKŁAD II

INSTRUMENTY POLITYKI

STRUKTURALNEJ

UNII EUROPEJSKIEJ

INSTRUMENTY FINANSOWE EUROPEJSKIEJ
POLITYKI STRUKTURALNEJ

dr Bogdan EKSTOWICZ

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU

REGIONALNEGO



Europejski Fundusz Rozwoju

Regionalnego, EFRR [European Regional

Development Fund, ERDF], został

utworzony w 1975 roku, w ramach reformy,

która związana była z rozszerzeniem

Wspólnoty o Irlandię, Danię i Wielką
Brytanię

.



EFRR jest największym funduszem pod

względem budżetu.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



Kluczowa pomoc EFRR obejmuję 4
obszary interwencji:



a) inwestycje pozwalające utrzymać lub
tworzyć stałe miejsca pracy, np.:
- poprawa otoczenia firm i podwyższenie
atrakcyjności inwestycyjnej regionu;
- pobudzenie rozwoju badań i nowych
technologii;



b) rozwój społeczeństwa informacyjnego;

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



c) rozwój infrastruktury np. budowa dróg, sieci

telefonicznych, która:
- wspomaga rozwój ekonomiczny regionu,
- prowadzi do tworzenia nowych miejsc pracy,
- przyczynia się do rozwoju transeuropejskiej sieci

transportowej,
- osłabia skutki peryferyjnego położenia regionu,
- służy dywersyfikacji działalności gospodarczej,



d) wspieranie lokalnych inicjatyw rozwojowych

np. organizacji przygotowujących szkolenia z

zakresu przedsiębiorczości, wspierających przepływ

nowych technologii lub ułatwiających dostęp do

finansowania dla małych i średnich przedsiębiorstw.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



Obszary interwencji funduszu w

zakresie zwiększania konkurencyjności

regionu sprowadza się głównie do

inwestycji w infrastrukturę transportową,

gospodarkę energetyczną i

telekomunikacyjną, a także w rozwój

wysokiej jakości infrastruktury ochrony

środowiska naturalnego. Bardzo ważnym

obszarem wspierania EFRR są inwestycje w

wysokie technologie i innowacje oparte na

badaniach i eksperymentach naukowych

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



Finansowanie inwestycji z zakresu

infrastruktury transportowej powinno przyczynić

się m. in. do:



a) efektywności – modernizacja i podniesienie jakości

transportu, integracja różnych sposobów transportu,



b) równowagi między sposobami transportu –

zwiększenie spójności w wykorzystywaniu

poszczególnych gałęzi transportu,



c) dostępności – powinna w większym stopniu

uwzględnić potrzeby osób niepełnosprawnych,



d) zrównoważonego rozwoju – zachęcanie do

wykorzystywania bardziej ekologicznych form

transportu.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



Inwestycje z zakresu infrastruktury na rzecz sektora

energetycznego powinny koncertować się na:



a) sieciach energetycznych – uzupełnienie deficytów w zakresie

połączeń sieci energetycznych TEN

]

, poprawa sieci wysokiego

napięcia, przesyłu gazu i sieci dystrybucji;



b) efektywności wykorzystania energii – wsparcie inwestycji w

przemyśle, przyczyniającym się do rozwoju efektywnego

wykorzystania energii i innowacyjnych technologii;



c) stymulowanie rozwoju nowych usług i innowacyjnych

sposobów ich zastosowania; wymienia się tu takie obszary jak

handel elektroniczny i wykorzystanie Internetu jako narzędzia

biznesowe;



d) odnawialności źródeł energii – promowanie zakupu przez

małe i średnie przedsiębiorstwa urządzeń wykorzystujących

energię odnawialną np. w sektorze turystycznym;



e) wyposażenie potencjalnych użytkowników w zaplecze w

postaci dostępu do sieci, edukacji i szkoleń.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



Jednym z najważniejszych celów

EFRR, wynikającej z horyzontalnej

zasady UE, dotyczącej wszystkich

polityk Wspólnoty, a także wszystkich

priorytetów europejskiej polityki

strukturalnej, jest wspieranie

środowiska naturalnego prze fundusz i

uwzględnianie w planowaniu i

programowaniu pomocy strukturalnej

kwestii ekologicznych.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



REALIZACJA DZIAŁAŃ

EFRR

POWINNA

PRZYCZYNIĆ SIĘ DO:



a) spełniania standardów WE w zakresie wody –

zapewnienie dostaw wody pitnej, gromadzenia,

oczyszczania i odprowadzania ścieków

miejskich,



b) profesjonalnego zarządzania odpadami –

zapobieganie nadmiernemu wytwarzaniu

odpadów oraz ich szkodliwemu wpływowi na

środowisko i człowieka, odzyskanie surowców

poprzez recycling, ponowne użycie i bezpieczne

składowanie.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



Interwencje funduszu powinny przyczyniać się do realizacji

następujących celów:



a)

promowanie innowacji

– działania mogą dotyczyć np.

nowych form finansowania, zachęcania do rozpoczęcia

działalności gospodarczej, transferu technologii,



b)

budowa sieci współpracy przemysłowej

–

rozpowszechnianie nowych technologii, pomoc małym i

średnim przedsiębiorstwom w dostępie do umiejętności i

wiedzy, które są konieczne dla ich sprawnego działania;

wymiana doświadczeń,



c)

rozwój umiejętności i wiedzy zasobów ludzkich

– programy

rozwoju kapitału ludzkiego w profesjonalnym zarządzaniu

instytucjami, przedsiębiorstwami i organizacjami,



d)

skonsolidowanie działań w zakresie badań i rozwoju oraz

innowacji

poprzez efektywne i skuteczne zarządzanie

polityką rozwoju – wprowadzenie mechanizmów pomocy

ukierunkowanych na rezultaty, poprawa narzędzi

statystycznych na szczeblu regionalnym i lokalnym.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



KLUCZOWE ZADANIA

EFRR

NA

LATA 2000-2006 i 2007-2013



Pomoc dla małych i średnich
przedsiębiorstw [MŚP]



Wsparcie obszarów o szczególnym
potencjale potrzeb społeczno-
ekonomicznych: środowisko,
turystyka i kultura, wspieranie
instytucji i organizacji.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



EFRR

musi przyczyniać się także do

rozwoju społeczeństwa informacyjnego.



Oraz

trasnarodowej, transgranicznej i

międzyregionalnej współpracy

, mającej

na celu trwały rozwój regionalny i lokalny.



We wszystkich działaniach musi

kształtować

politykę równego

traktowania kobiet i mężczyzn

a także

godzenie życia rodzinnego z pracą

zawodową.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



EFRR

wchodzi w skład funduszy

strukturalnych posiada największe środki
finansowe ze wszystkich funduszy
strukturalnych. Współ-finansuje on
realizację celów 1 i 2 polityki strukturalnej
UE.



Propozycją Komisji Europejskiej było
utrzymanie

EFRR

jako instrumentu polityki

strukturalnej UE w latach 2007-2013

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



EUROPEJSKI FUNDUSZ SPOŁECZNY



Europejski Fundusz Społeczny, EFS
[European Social Fund, ESF] jest drugim
pod względem wielkości budżetu funduszem
strukturalnym i głównym instrumentem
polityki społecznej UE, utworzonym na mocy
Traktatu ustanawiającego EWG w 1957
roku.



Po raz pierwszy zastosowano go w 1960
roku

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



EFS

Współ-finansuje działania krajów

członkowskich UE w dziedzinie polityki

zatrudnienia i rozwoju zasobów ludzkich.



Pomoc, podobnie jak w przypadku

pozostałych funduszy, koncentruje się na

najbiedniejszych regionach.



EFS jako jedyny fundusz strukturalny

ma możliwości finansowania także

cele horyzontalne

pozostałych

obszarów UE.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



Szczegółowe zasady funkcjonowania EFS

na okres najbliższych lat określają –

Rozporządzenie Ramowe PE i Rady UE

z dnia 21 czerwca 1999 roku

wprowadzające ogólne przepisy dotyczące

funduszy strukturalnych [1260/1999/WE]

oraz

Rozporządzenie PE i Rady UE z

dnia 12 lipca 1999 roku w sprawie

Europejskiego Funduszu Społecznego

[1784/1999/WE].

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



EFS

był w latach 2000-2006 przede wszystkim

dynamicznym instrumentem polityki

zatrudnienia i zwalczania bezrobocia na obszarze

WE, mającym realizować zadania wynikające z

Europejskiej Strategii Zatrudnienia [ESZ],

która została wypracowana w ostatnich latach w

tzw. „Procesie Luksemburskim”.



Strategia ta bazuje na czterech filarach:

wspieranie zatrudnienia, adaptacyjności,

przedsiębiorczości i równości szans

a także

licznych corocznych wytycznych i

rekomendacjach dla poszczególnych państw

członkowskich przez KE.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



Głównym celem EFS w okresie programowania 2000-2006 było i

nadal jest wspieranie osób, które może być realizowane w pięciu

obszarach wsparcia:



1. Przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu.



2. Aktywne formy zwalczania bezrobocia [zwalczanie bezrobocia

młodzieży, zwalczanie bezrobocia długoterminowego, wspieranie osób

zagrożonych bezrobociem, wspieranie osób powracających na rynek

pracy po dłuższej nieobecności oraz wszelkie ułatwianie powrotu na

rynek pracy].



3.Promowanie i poprawa kształcenia ustawicznego.



4. Doskonalenie kadr gospodarki i rozwój przedsiębiorczości.



5. Aktywizacja zawodowa kobiet [poprawa dostępu kobiet do

zatrudnienia i edukacji, rozwój zawodowy i dostęp do karier, stanowisk

kierowniczych, zwalczanie segregacji i dyskryminacji kobiet na rynku

pracy ze względu na płeć, wspieranie inicjatyw o rozpoczęciu działalności

gospodarczej przez kobiety, pomoc w łączeniu zajęć zawodowych z

obowiązkami domowymi, szczególnie opieką i wychowywaniem dzieci]

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



EFS

- Pomoc kobietom może dotyczyć usług

szkoleniowych, wspierania ich inicjatyw
gospodarczych przy zakładaniu firmy lub
obejmować tzw. Działania Towarzyszące,
[Accompaning measures], które polegają na
usługach dodatkowych dla kobiety i jej
rodziny, np. zapewnienie opieki nad dziećmi
lub innym członkiem rodziny wymagającym
pielęgnacji, pomoc w godzeniu życia
zawodowego z rodzinnym.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



EFS w latach 2000-2006 finansował i nadal finasuje

projekty wspierania

struktur i systemów [suport to

systems]. Polegała to na udoskonaleniu szkoleń, rozwoju

instytucji kształcenia, doskonaleniu zawodowym

trenerów, instruktorów, nauczycieli i personelu, który

bezpośrednio styka się z bezrobotnymi.



Celem wspierania struktur i systemów jest

podnoszenie efektywności służb zatrudnienia,

rozwój powiązań między światem pracy a edukacją,

instytucjami szkoleniowymi i badawczymi, a także

rozwój mechanizmów przewidywania zmian w

zakresie zapotrzebowania na siłę roboczą i

odpowiednie kwalifikacje.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



EFS może finansować także Lokalne Pakty

na Rzecz Zatrudnienia [LP-RZ].



Pakty te są oddolną inicjatywą podmiotów

społecznych, gospodarczych i władz

samorządowych w terenie i polegają na

wypracowaniu zintegrowanej analizy sytuacji

na rynku pracy, a także innowacyjnych

pomysłów na poprawienie możliwości

zatrudnienia.



Komisja Europejska co jakiś czas wybiera

najciekawsze pakty i próbuje je przenieść do

innych regionów UE jako przykłady dobrej

praktyk

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



EFS jest funduszem strukturalnym, który

służy osiągnięciu spójności ekonomicznej i

społecznej orasz wysokiego poziomu

zatrudnienia w UE poprzez finansowanie

wyżej omówionych

pięciu obszarów wsparcia.



Fundusz współ-finansuje realizację celu 3 na

całym obszarze UE oraz wspiera cele 1 i 2.



Propozycją KE było utrzymanie EFS jako

instrumentu polityki strukturalnej UE
na perspektywę budżetową 2007-2013

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



Europejski Fundusz Orientacji i

Gwarancji Rolnej



Europejski Fundusz Orientacji i

Gwarancji Rolnej, EFOiGR [European

Agriculture Guidance and Guarantee

Fund, EAGGF] został utworzony 4

kwietnia 1962 roku na mocy

rozporządzenia Rady Ministrów [nr

25/1962] w ramach budżetu WE na

podstawie Traktatu EWG. Celem

funduszu jest finansowe wsparcie

Wspólnej Polityki Rolnej, WPR [Common

Agricultural Policy, CAP].

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



Podstawa prawną strukturalnego funkcjonowania

funduszu rolnego jest Rozporządzenie rady

1257/99 z 17 maja 1999 roku, dotyczące wsparcia

rozwoju wsi przez EFOiGR, poprawiające i

odwołujące niektóre dotychczas istniejące

przepisy. Dodatkowym Rozporządzeniem

wykonawczym KE, ustanawiającym szczegółowe

zasady stosowania EFOiGR jest Rozporządzenie

1750/99;

Rozporządzenie Rady 1257 z 17 maja 1999 roku o

podtrzymaniu rozwoju obszarów wiejskich przez

EFOiGR, poprawiające i odwołujące niektóre

przepisy – Dz. U. WE seria L 160 i 161, s. 80.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



Główne zadanie funduszu polegało na:



Wyrównywaniu strat w eksporcie rolnym z
krajów członkowskich na rynek światowy
[dopłaty pokrywające różnice między niższymi
cenami światowymi a wyższymi cenami UE],



Interwencyjnych zakupach od europejskich
producentów produktów rolnych po ustalonych
cenach oraz finansowaniu działań
zmierzających do zmiany struktury rolnictwa
państw partnerskich.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



W 1964 roku EFOiGR został podzielony na dwie sekcje:

Sekcję Gwarancji i Sekcję Orientacji.

Sekcja

Gwarancji finansuje: wydatki związane ze wspólna

organizacja rynków rolnych, z ochrona środowiska

i zachowaniem naturalnego krajobrazu wiejskiego

[objęte WPR] oraz zalesianiem, a także koszty

wcześniejszych emerytur dla rolników.



Z Sekcji Orientacji pochodzą środki na finansowanie

działań podejmowanych w ramach

polityki

strukturalnej, związanych z restrukturyzacją i

modernizacją rolnictwa [prace melioracyjne,

badawcze z zakresu agrotechniki, budowa

obiektów rolnych, działania marketingowe]

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



Wydatki funduszu w ramach Sekcji Gwarancji

w latach 60-tych stanowiły ponad 90% wszystkich

obciążeń budżetu WE [w latach 70-tych blisko

75%], to w okresie ustanawiania jednolitego rynku

europejskiego zmniejszyły się do około 48%

środków budżetu UE.



Wydatki Sekcji Orientacji rolnictwa obejmują

tylko 8% wszystkich środków funduszu, a są

przeznaczane na finansowanie infrastruktury

wiejskiej, działań dywersyfikujących zakres

produkcji rolnej, ochronę środowiska lub rozwój

agroturystyki, modernizację gospodarstw,

transformację i komercjalizację produktów.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



W 1989 roku Sekcja Gwarancji została

włączona do funduszy strukturalnych,

a jej udział w ogólnej sumie budżetu

zaczął systematycznie wzrastać.



Funduszem zarządza KE, corocznie

przyznając każdemu państwu środki

finansowe w ramach Sekcji Gwarancji.



Środki finansowe Sekcji Orientacji

przyznawane są doraźnie.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



EFOiGR finansował następujące działania:



ulepszanie struktur wewnętrznych gospodarstw

rolnych oraz struktur przemysłu i handlu

rolnego;



konwersję i reorientację potencjału

produkcyjnego rolnictwa, wprowadzenie nowych

technologii i podnoszenie jakości produktu,



pobudzenie produkcji nieżywnościowej;



trwały rozwój lasów;



dywersyfikację działalności gospodarczej w

kierunku rozwoju działów uzupełniających i

alternatywnych;

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



EFOiGR finansował następujące działania c.d:



utrzymanie i wzmocnienie żywotnej tkanki społecznej

na obszarach wiejskich;



rozwój działalności gospodarczej i zwiększanie

zatrudnienia w celu lepszej eksploatacji lokalnych

zasobów;



polepszanie warunków pracy;



utrzymanie i promocję ekstensywnych systemów

gospodarki rolnej;



zachowanie i promocję walorów naturalnych regionu i

rolnictwa respektującego wymogi ochrony środowiska;



usuwanie nierówności społecznych, związanych z

różnicą płci, w tym w szczególności dyskryminacji

kobiet.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



Jedną z kluczowych podstaw funkcjonowania

funduszu jest

pomoc regionom, które maja gorsze

możliwości rozwoju strukturalnego [Less

Favourable Area, LFA].



Tereny te są objęte szczególnym wsparciem funduszu,

który kieruje swoje finansowanie na utrzymanie tam

rolniczego charakteru użytkowania tych terenów.

Polega

to głównie na promocji ekstensywnych upraw. Są to

przede wszystkim tereny górskie, gdzie występuje

wysoki koszt upraw oraz hodowli [krótki czas wegetacji,

ostry klimat utrudniający pełny rozwój flory, ciężki

dojazd dla maszyn rolniczych] oraz tereny powyżej 62

równoleżnika [północna Szwecja i Finlandia]. Zgodnie z

zapisami regulaminu EFOiGR tereny te nie mogą

przekraczać 10% terytorium danego państwa

członkowskiego.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



Poza tymi wymienionymi głównymi

kierunkami finansowania funduszu w

rozporządzeniu wymienia się również obszary

pomocy:



pomoc interwencyjną dla wybranych gospodarstw

rolnych [wysokie wymagania podmiotowe];



pomoc dla młodych rolników do 40 lat;



pomoc w szkoleniu zawodowym [zarządzanie

gospodarstwem];



doskonalenie przetwórstwa i handlu rolnego;



inne działania na rzecz rozwoju obszarów

wiejskich.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



Komisja Europejska podjęła decyzję o
przesunięciu w kolejnym okresie
programowania całości finansowania
rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich do
Wspólnej Polityki Rolnej, a tym samym
likwidację EFOiGR.



Dla finansowania rozwoju rolnictwa i
obszarów wiejskich powstał nowy
instrument nazwany: Europejski Fundusz
Rozwoju Obszarów Wiejskich.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



INSTRUMENT FINANSOWY ORIENTACJI RYBOŁÓWSTWA



Instrument Finansowy Orientacji Rybołówstwa IFOR,

[Financial Instrument of Fisheries Guidance, FIFG]

powstał w 1993 roku w ramach kolejnej reformy funduszy

strukturalnych.



Ogólne zadania „Funduszu Rybołówstwa” są określone w

art. 30 i 100 TWE, Rozporządzeniu Rady [EWG] 3760/92

wprowadzającym wspólna politykę w omawianej dziedzinie

oraz przepisach Rozporządzenia Rady [WE] 1260/99.



Podstawą funkcjonowania funduszu jest Rozporządzenie

Rady UE z dnia 21 czerwca 1999 roku dotyczące

instrumentów finansowych skierowanych na politykę

rybołówstwa [1263/1999/WE.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



Celem finansowanych projektów powinno być:



dążenie do uzyskania równowagi w środowisku

morskim pomiędzy systemem połowów a zasobami

znajdującymi się w morskich akwenach na

terenach wodnych państw członkowskich;



wzmocnienie konkurencyjności struktur oraz

rozwój ekonomicznie stabilnych przedsiębiorstw w

sektorze;



poprawa zaopatrzenia rynku oraz wzrost wartości

produktów rybołówstwa i kultur wodnych;



udział w ożywieniu gospodarczym obszarów

uzależnionych od rybołówstwa i kultur wodnych.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



Pomoc dla omawianego strukturalnego

sektora rybołówstwa i przetwórstwa ryb

polega szczególnie na:



finansowaniu odnowienia floty rybackiej i

modernizacji kutrów;



pomocy w dostosowaniu połowów do

wymogów rynku;



tworzeniu małych jednostek rybołówstwa

przybrzeżnego i wspólnych przedsiębiorstw;



dofinansowania połowów przybrzeżnych;



znajdowania nowych rynków zbytu;

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



Pomoc dla omawianego strukturalnego
sektora rybołówstwa i przetwórstwa ryb
polega szczególnie na, c.d.:



rekompensowaniu czasowego zaprzestania
działalności;



pomocy w zachowaniu fauny i flory
przybrzeżnej;



ulepszaniu wyposażenia portów;



poprawie przetwórstwa i marketingu owoców
morza.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



Pomoc na realizację tych zadań udzielana jest

przez IFOR w nieco odmienny sposób

, w zależności

ot tego, z którym z priorytetów strukturalnych jest

związana: w ramach obszaru celu 1 ma ona bowiem

stanowić część jego programów operacyjnych [lub

odrębny program operacyjny], natomiast poza tym

obszarem pomoc ma być ujęta przez każde państwo

członkowskie w formie jednolitego dokumentu

programowego.



Działania podejmowane przez poszczególne państwa,

przy wsparciu tego funduszu, w zakresie

restrukturyzacji flot rybackich muszą być zgodne z ich

międzynarodowymi zobowiązaniami co do wielkości i

miejsc połowów

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



Programowanie polityki strukturalnej

na lata 2007-2013 objeło również

FIOR

. Komisja Europejska podjęła

decyzję o przesunięciu w kolejnym

okresie programowania całości środków

finansowania rybołówstwa do

Wspólnej

Polityki Rolnej

, a tym samym likwidację

FIOR. Jednocześnie zaproponowała

utworzenie nowego

Europejskiego

Funduszu Rybołówstwa

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



FUNDUSZ SPÓJNOŚCI



Fundusz Spójności, FS [Cohesion Fund,

CF] został utworzony w

1993 roku na

mocy Traktatu o utworzeniu Unii

Europejskiej

.



FS jest instrumentem ekonomiczno-

politycznym Komisji Europejskiej,

zdefiniowanym w

Rozporządzeniu Rady

Nr 1164 z dnia 16 maja 1996 roku

ustanawiającym Fundusz Spójności.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



FS nie należy do funduszy strukturalnych,

ponieważ pomoc kierowana jest nie do

poszczególnych regionów, ale do poszczególnych

krajów. Fundusz ma na celu wzmocnienie

gospodarczej i społecznej spójności państw UE. Z FS

współfinansowane są wydatki o charakterze

infrastrukturalnym w dziedzinie transportu oraz na

rzecz ochrony środowiska naturalnego.



Kraje,

w których poziom PKB na jednego

mieszkańca jest niższy niż 90% średniej dla całej

UE

. Kryterium te spełniały w okresie budżetowym

1993-1999 cztery państwa członkowskie:

Grecja,

Hiszpania, Irlandia i Portugalia

, i one były

beneficjentami FS. Najwięcej środków – ponad 55%

całości budżetu – trafiło do Hiszpanii.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



W okresie od 1993 do 1999 roku całość środków

finansowych FS wynosiła

15.15 mld ecu



W 1999 roku ze względu na fakt, że ocena

ex-post funkcjonowania FS wypadła

pozytywnie, Rada Europejska na „Szczycie

Berlińskim” rekomendowała przedłużenie

działania tego instrumentu do 2006 roku.

Wprowadzono jednak kilka znaczących

zmian.

Najważniejszą zmiana było

wprowadzenie kryterium 90% Produktu

Narodowego Brutto [PNB]

dla danego

państwa, zamiast 90% PKB, jak było w

okresie wcześniejszym.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



Działanie FS różni się tym od pozostałych funduszy

strukturalnych, że zarządzanie nim ma bardziej

zcentralizowany i uproszczony charakter. Ma to służyć

przede wszystkim przyśpieszeniu procedur i wyeliminować

bardzo złożony proces programowania. FS finansuje

projekty, a nie całościowe programy, jak to ma miejsce

przy funduszach strukturalnych i posiada bardziej

preferencyjne sposoby finansowania.



Dotyczy to głównie mniejszych kwot udziału danego państwa

przy montażu finansowym [

nie mniej niż15% udziału

beneficjenta

]. Fundusz, którego środki kierowane są na

poziom krajowy, a nie regionalny,

ma narzucona

minimalną wartość projektu inwestycyjnego – 10 mln

euro.



Oznacza to, że FS finansuje tylko duże projekty inwestycyjne,

które w strategiczny sposób przyczyniają się do rozwoju

całego kraju, a nie tylko regionu.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



Dysproporcje strukturalne i deficyty niektórych

państw członkowskich UE, głównie w infrastrukturze

transportowej i ochrony środowiska naturalnego były

tak duże, że wspólnota postanowiła dodatkowo objąć

kraje peryferyjne specjalnym wsparciem z nowego

funduszu.



Traktat z Maastrichtu wprowadził nawet osobny

rozdział poświęcony transeuropejskim sieciom

transportowym

[Trans-European Networks-

TEN’s],

zakładając konieczność rozwoju ze strony

państw członkowskich tego sektora.



Ustalono, że celem FS w pierwszy rzędzie będzie

pomoc finansowa dla projektów z zakresu TEN’s.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



FS został więc utworzony dla dwóch celów: aby wspomagać

projekty w dziedzinie ochrony środowiska naturalnego i

transeuropejskich sieci transportowych



Z pomocy w ramach FS początkowo korzystały cztery

kraje: Grecja Hiszpania, Portugalia i do końca grudnia

2004 roku Irlandia.

Dzięki, wsparciu finansowemu z FS kraje

te mogły osiągnąć kryteria konwergencji dla Unii Gospodarczej

i Walutowej UGW [Economic and Monetary Union, EMU]



W wyniku rozszerzenia UE w dniu 1 maja 2004 roku o 10

nowych państw z Europy Środkowo-Wschodniej, prawo do

ubiegania się o pomoc w ramach funduszu uzyskali nowi

członkowie UE, tj.: Polska, Litwa, Łotwa, Estonia, Czechy,

Słowacja, Węgry, Słowenia, Cypr i Malta.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



INICJATYWY WSPÓLNOTOWE [IW]



Inicjatywy Wspólnotowe powołano do życia w ramach

„Wielkiej Reformy” Polityki Strukturalnej z 1988 roku.

Zarówno w latach 1989-1993, jak i w okresie lat 1994-1999,

KE zainicjowała kilkanaście Inicjatyw Wspólnotowych, które

najczęściej dobrze sprawdziły się w zakresie interwencji

sektorowych, regionalnych i grupowych.



Podobnie jak przypadku funduszy strukturalnych, głównym

celem IW jest dążenie do rozwiązywania problemów

ekonomiczno-społecznych i przyczynianie się do osiągnięcia

większej spójności regionalnej państw członkowskich.



IW były niezależną formą interwencji zarówno od

poszczególnych celów, jak i środków innowacyjnych oraz

pomocy technicznej.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



Do 1994 roku IW stanowiły tylko 5% budżetu

funduszy, ale jak podają niektórzy eksperci w

latach 1989-1993 przeznaczono na IW znacznie

więcej środków, bo około 7,2% całości budżetu

funduszy strukturalnych, to jest około 4,7 mld ecu



Na lata 1994-1999 wspólnota przeznaczyła na

IW 13,5 mld ecu, co stanowiło około 9%

wszystkich środków strukturalnych.



Wspieranie przez IW mogło być tylko

współfinansowaniem danego projektu lub

programu do wysokości

45-75%

całkowitych

kosztów przedsięwzięcia

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



Na okres 2000-2006 powołano
cztery następujące IW:

INTERREG

III, LEADER+, EQUAL i URBAN
II.



W porównaniu z nakładami w latach
1994-1999

zmniejszono wydatki z

9% do 5%

budżetu strukturalnego.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



INTERREG III



INTERREG III powołany Decyzją z

28 kwietnia 2000 roku. Podobnie

jak w przypadku innych inicjatyw

jest ona wydana na podstawie art.

20 Rozporządzenia Rady UE nr

1260/1999 z dnia 21 kwietnia 1999

roku, ustanawiającego przepisy

ogólne w sprawie funduszy

strukturalnych.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



W ramach tej inicjatywy realizowane są trzy komponenty:

komponent

A – współpraca przygraniczna,

komponent B – współpraca transnarodowa oraz

komponent C – współpraca międzyregionalna



Celem INTERREG III, jest wspieranie współpracy

przygranicznej, międzynarodowej i

międzyregionalnej zarówno na zewnętrznych, jak i

wewnętrznych granicach UE. Ma to służyć

zrównoważonemu rozwojowi oraz integracji

terytorium UE.

W ramach INTERREG III kładzie się

dodatkowy nacisk na współpracę z regionami

granicznymi krajów kandydujących do UE i z krajami

korzystającymi ze wsparcia przedakcesjnego [Europa

Środkowo-Wschodnia], TACIS [kraje byłego ZSRR] i

MEDA [kraje śródziemnomorskie i Bliski Wschód]

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



Komponent A [INTERREG IIIA] – współpraca

przygraniczna.



które maja na celu:



a) promocje rozwoju obszarów wiejskich i miejskich;



b) wspieranie rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw,

również w sektorze turystycznym;



c) wspomaganie inicjatyw lokalnych służących tworzeniu

nowych miejsc pracy;



d) pomoc w reintegracji regionów z rynkiem pracy;



e) wspieranie ochrony środowiska naturalnego;



f) poprawę infrastruktury transportowej, rozbudowa

systemów wodnych i energetycznych;



g) współpracę w dziedzinie sprawiedliwości i

administracji;



h) badania i rozwój, szkolnictwo, kultura, komunikacja,

zdrowie, ochrona cywilna.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



Komponent B [INTERREG IIIB] – współpraca

ponadnarodowa.



W tym celu wspierane są następujące działania:



a) ustanowienie strategii rozwoju regionalnego

na poziomie ponadnarodowym, przez co rozumie

się współpracę między miastami lub strefami

miejskimi oraz strefami regionalnymi;



b) ułatwianie komunikacji miedzy regionami

poprzez zapewnienie skutecznego sytemu

transportu i dostępu społeczeństwa do

informacji;



c) ochrona środowiska i zasobów naturalnych, w

szczególności zasobów wodnych

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



Komponent C [INTERREG IIIC] – współpraca

międzyregionalna

.



a) wymianę doświadczeń będących efektem współpracy

ponadgranicznej i ponadnarodowej między krajami

członkowskimi, jak i z krajami trzecimi;



b) współpracę w dziedzinie badań, rozwoju

technologicznego, przedsiębiorczości, turystyki, kultury i

ochrony środowiska naturalnego.



Przykłady projektów, które mogą być realizowane w

ramach niniejszego komponentu, to m.in.:

badania,

przygotowanie analiz i studiów pod przyszłe projekty,

szkolenia, seminaria, warsztaty, konferencje, wizyty

studyjne, wspólne spotkania, strategie i działania

marketingowe, działania informacyjne i PR, zarządzanie i

koordynacja oraz projekty pilotażowe i pokazowe.



STREFY

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



URBAN



Podstawowym dokumentem dotyczącym

funkcjonowania URBAN jest Komunikat

KE z 28 kwietnia 2000 roku

wprowadzając wytyczne dla IW URBAN II



Celem URBAN II jest promocja oraz

wdrażanie szczególnie innowacyjnych

strategii, które mają zrównoważyć rozwój

ekonomiczno-społeczny małych i średnich

miast oraz wybranych dzielnic wielkich miast

[liczących przynajmniej 100 000

mieszkańców].

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



ZADANIA:



renowacja budynków [celem jest w tym zakresie tworzenie

możliwości zatrudnienia, integracja społeczności lokalnej i

poprawa poziomu życia na obszarach miejskich z

poszanowaniem zasad ochrony środowiska];



inicjatywy lokalne dotyczące tworzenia miejsc pracy

związanych z kulturą, usługami dla ludności oraz ochrona

środowiska [dodatkowo celem jest zapewnienie równego

dostępu do miejsc pracy];



wprowadzenie programów edukacyjnych i szkoleń zawodowych

dla ludności odrzuconych i defaworyzowanych przez

społeczeństwo;



rozwój przyjaznych dla środowiska sieci komunikacji miejskiej;



wdrażanie systemów zarządzania energią pozwalających na

efektywniejsze jej wykorzystanie;



promowanie i wykorzystywanie technologii internetowych w

życiu gospodarczym, społecznym i ochronie środowiska.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



Strefy miejskie, które chciały pozyskać i ubiegają

się o pomoc finansową w ramach URBAN II muszą

spełniać co najmniej trzy z niżej wymienionych

warunków kwalifikacyjnych:



wysoka stopa długotrwałego bezrobocia, mała

aktywność ekonomiczna, wysoki stopień biedy,

konieczność rekonwersji wynikającej z

trudności ekonomicznych i socjalnych, duża

liczba emigrantów, mniejszości etnicznych oraz

uchodźców, niska stopa edukacji oraz wysoki

odsetek porzucenia szkoły, wysoka

przestępczość oraz zdegradowane środowisk.



Budżet na lata 2000-2006

700 mln euro

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



EQUAL



Do podstawowych dokumentów określających

funkcjonowanie

IW EQUAL

należy zaliczyć

Komunikat KE do państw członkowskich z 14

kwietnia 2000 roku oraz Komunikat Komisji do

Rady UE, Parlamentu Europejskiego,

Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego

oraz Komitetu Regionów z dnia 30 grudnia 2003

roku.

Komunikat Komisji do Krajów członkowskich

zawierający wytyczne dla inicjatywy Wspólnotowej

EQUAL

dotyczące ponadnarodowej współpracy w

celu promowania nowych sposobów do walki z

dyskryminacją i nierównością na rynku pracy:,

Komisja Europejska, Bruksela 14.04.2000 –

COM[2000]853.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



Ogólnym celem IW EQUAL jest promowanie

innowacyjnych rozwiązań prowadzących do

zwalczania wszelkich form dyskryminacji i

nierówności związanych z rynkiem pracy w drodze

współpracy ponadnarodowej

. Innowacje mogą być

zorientowane na różne aspekty:



innowacje zorientowane na proces

– opracowywanie

nowych metod, narzędzi, podejść, doskonalenie metod już

istniejących;



innowacje zorientowane na cel

– nowe założenia i

typowanie nowych obiecujących kwalifikacji, otwieranie się

na nowe obszary zatrudnienia poszerzające rynek pracy;



innowacje zorientowane na kontekst

– odnoszą się do

struktur politycznych i instytucjonalnych, polegają na

budowie systemów i struktur związanych z rynkiem pracy.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



Propozycje tematyczne EQUAL to zakresy, które muszą

pokrywać się z następującymi czterema filarami Europejskiej

Strategii Zatrudnienia [ESZ]:



potencjał zatrudnieniowy:

ułatwienie dostępu i powrotu na

rynek pracy osobom trudno integrującym się z rynkiem i

społeczeństwem oraz przeciw działanie rasizmowi i ksenofobii w

kontekście rynku pracy;



przedsiębiorczość:

zapewnienie powszechnego dostępu do

instrumentów i narzędzi niezbędnych do uruchomienia

przedsiębiorstwa oraz podniesienie jakości miejsc pracy w

gospodarce społecznej;



adaptacyjność:

rozwijanie praktyk integrujących w miejscu

pracy, doskonalenie zawodowe oraz wprowadzanie technologii

informatycznych i przewidywanie zmian strukturalnych;



równość szans kobiet i mężczyzn

: rozwijanie nowych form

organizacji pracy, mających na celu godzenie życia rodzinnego z

życiem zawodowym oraz ograniczenie segregacji pracy i

zawodów na typowo męskie i typowo kobiece.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



LEADER+



Podstawowe wytyczne do realizacji
LEADER+ są zawarte w Nocie KE
do państw członkowskich z 14
kwietnia 2000 roku wprowadzającej
wytyczne dla Inicjatywy
Wspólnotowej dotyczącej rozwoju
obszarów wiejskich.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



KE na lata 2000-2006 ustaliła następujące

priorytety:



wykorzystanie nowych umiejętności i technologii do podnoszenia

konkurencyjności wyrobów lokalnych rynków;



wspieranie możliwości zbytu produktów lokalnych;



wykorzystywanie zasobów naturalnych i kulturowych obszarów

wiejskich.



Środki finansowe z IW LEADER+ mogły być

przeznaczone na trzy kluczowe zakresy realizacji

działań:



wspomaganie nowoczesnych strategii rozwoju terenów wiejskich;



wsparcie dla międzyregionalnych i międzynarodowych projektów

współpracy;



tworzenie sieci obszarów wiejskich UE – zarówno objętych

pomocą LEADER+, jak i nie korzystających z tej pomocy.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



Środki w ramach IW LEADER+ były

przyznawane dla ograniczonej liczby obszarów.

Beneficjentami pomocy mogły być przede

wszystkim tzw. Lokalne Grupy Działania, LGD

[Local Action Group, LAG], czyli związki

partnerów publicznych i prywatnych wspólnie

podejmujących działania innowacyjne związane

z rozwojem obszaru wiejskiego.



IW LEADER+ była realizowana w latach 2000-

2006



W obecnej perspektywie budżetowej nie jest

już kontynuowana.

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



INNE UNIJNE FORMY POMOCY



Środki Innowacyjne



Programy Operacyjne



Pomoc Techniczna



Pomoc Przedakcesyjna dla krajów

Europy Środkowej i Wschodniej w

tym dla Polski w latach 2000-2006



PHARE



ISPA



SAPARD

INSTRUMENTY FINANSOWE

EUROPEJSKIEJ POLITYKI

STRUKTURALNEJ



Inne formy pomocy dla krajów

przedakcesyjnych



Program Phare –Tacis Demokracja



PROGRAM CARDS



PROGRAM TACIS



PROGRAM MEDA



TRANSITION FACILITY [środki

przejściowe]