„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Ewa Pastor

Opracowywanie projektu i harmonogramu
indywidualnych i grupowych zajęć terapeutycznych
322[15].Z2.05

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr Wiesława Staszczak
mgr Emilia Niemiec-Jasińska


Opracowanie redakcyjne:
mgr Ewa Pastor


Konsultacja:
mgr inż. Teresa Jaszczyk








Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 322[15].Z2.05
„Opracowywanie projektu i harmonogramu indywidualnych i grupowych zajęć
terapeutycznych”, zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu terapeuta
zajęciowy.

























Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Przykładowe scenariusze zajęć

7

5. Ćwiczenia

11

5.1. Komunikowania się w terapii

11

5.1.1. Ćwiczenia

11

5.2. Aktywizacja podopiecznego

13

5.2.1. Ćwiczenia

13

5.3. Metody i techniki terapii indywidualnej i grupowej

15

5.3.1. Ćwiczenia

15

5.4. Metoda projektów

17

5.4.1. Ćwiczenia

17

5.5. Indywidualne i grupowe zajęcia terapeutyczne

19

5.5.1. Ćwiczenia

19

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

21

7. Literatura

33

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie terapeuta zajęciowy.

W poradniku zamieszczono:

–

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

–

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

–

przykładowe scenariusze zajęć,

–

ćwiczenia, przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami
nauczania-uczenia się oraz środkami dydaktycznymi,

–

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego,

–

literaturę uzupełniającą.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. metody projektów,
pokaz z objaśnieniem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat układu jednostek modułowych

322[15].Z2

Indywidualna i grupowa terapia zajęciowa

322[15].Z2.04

Opracowywanie diagnozy

terapeutycznej na podstawie

rozpoznania stanu pacjenta

322[15].Z2.01

Rozróżnianie rodzajów działalności

terapeutycznej

322[15].Z2.02

Organizowanie pracy w pracowni

terapii zajęciowej

322[15].Z2.03

Wykonywanie prac plastyczno-

technicznych

322[15].Z2.06

Wykonywanie działań z zakresu

terapii indywidualnej i grupowej

322[15].Z2.07

Ocenianie skuteczności

i dokumentowanie działań

terapeutycznych

322[15].Z2.05

Opracowywanie projektu

i harmonogramu indywidualnych

i grupowych zajęć

terapeutycznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

rozpoznawać potrzeby i problemy podopiecznego,

−

stosować umiejętności komunikacji interpersonalnej,

−

nawiązywać kontakt terapeutyczny z podopiecznym kierując się akceptacją,
zrozumieniem, empatią,

−

określać wpływ czynników społecznych, psychicznych, emocjonalnych na rozwój
jednostki,

−

charakteryzować metody i techniki terapii zajęciowej,

−

korzystać z różnych metod pracy,

−

współpracować w grupie,

−

pracować samodzielnie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

nawiązać kontakt z pacjentem lub podopiecznym,

−

pobudzić pacjenta/podopiecznego do utrzymywania kontaktów,

−

zapewnić klimat terapeutyczny oraz warunki do wykonania zadania,

−

zmotywować pacjenta/podopiecznego do udziału w zajęciach,

−

dobrać metody i techniki terapii indywidualnej i grupowej do potrzeb, możliwości
i umiejętności pacjenta/podopiecznego,

−

wyzwolić u pacjenta/podopiecznego kreatywność,

−

podjąć współpracę z pacjentem/podopiecznym podczas wykonywania działania,

−

pokonać lęki, zagrożenia i uprzedzenia pacjenta/podopiecznego,

−

rozwinąć wyobraźnię twórczą pacjenta/podopiecznego,

−

podjąć współpracę z zespołem terapeutycznym,

−

zastosować metody i techniki terapii indywidualnej i grupowej,

−

wzbogacić u pacjenta/podopiecznego zasób słownika czynnego i biernego,

−

sformułować i określić cele metody projektów stosowanej w terapii zajęciowej,

−

wyszczególnić etapy wdrażania metody projektów w terapii zajęciowej,

−

zastosować metodę projektów w terapii zajęciowej,

−

wykonać zaplanowane projekty indywidualnie i w grupie,

−

ocenić osiągnięcia podopiecznych procesie działania terapeutycznego,

−

opracować harmonogram indywidualnych działań terapeutycznych,

−

skorelować metody terapii zajęciowej z działaniami leczniczo-rehabilitacyjnymi,

−

zastosować zasady działania zorganizowanego i wymagania ergonomii.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

………………………………………………..

Modułowy program nauczania:

Terapeuta zajęciowy 322[15]

Moduł:

Indywidualna i grupowa terapia zajęciowa 322[15].Z2

Jednostka modułowa:

Opracowywanie projektu i harmonogramu
indywidualnych i grupowych zajęć terapeutycznych
322[15].Z2.05

Temat: Muzykoterapia – zagadnienia wstępne.

Cel ogólny: Zapoznanie z podstawami muzykoterapii.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

scharakteryzować ogólną historię muzykoterapii,

−

zdefiniować muzykoterapię,

−

określić, jaki wpływ ma muzyka na człowieka,

−

określić, jaki rodzaj muzyki można zastosować w terapii,

−

określić zalety muzykoterapii,

−

wymienić cele i rodzaje muzykoterapii,

−

określić ograniczenia muzykoterapii,

−

określić, czym powinien charakteryzować się muzykoterapeuta.

Metody nauczania–uczenia się:

−

wykład,

−

pogadanka.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w grupach.

Czas: 3 godziny dydaktyczne

Środki dydaktyczne:

−

odtwarzacz CD,

−

płyty CD,

−

dokumentacja podopiecznych.

Przebieg zajęć:
1.Faza wstępna:
Czynności organizacyjno-porządkowe, nawiązanie do tematu, określenie celów zajęć i metod
pracy.
2. Przebieg zajęć:
I. Rys historyczny
Terapeutyczne znaczenie muzyki.
II. Definicje
Muzykoterapia ma charakter interdyscyplinarny, wiąże się z medycyną, psychologią,
psychiatrią, pedagogiką. W potocznym rozumieniu muzykoterapia rozumiana jest jako

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

oddziaływanie muzyki na psychikę, jednak jest to ujęcie zbyt wąskie, ze względu na silne
związki psychiki z somatyką.
W procesie leczenia uwzględnia się wpływ muzyki na emocje, proces myślenia,
psychomotorykę, układ wegetatywny, procesy neurofizjologiczne.
III. Wpływ muzyki (na emocje, myślenie, psychomotorykę, układ wegetatywny)
Zastosowanie muzyki w medycynie – w chirurgii (podczas zabiegów w celu łagodzenia bólu),
w stomatologii, ginekologii i położnictwie (znieczulanie w trakcie porodu – poprzez
obniżenie lęku i napięcia), również w rehabilitacji.
IV. Cechy dobrej (zdrowej) muzyki
Elementy lecznicze w muzyce – struktura: rytm, melodia, dynamika, harmonia, barwa, tempo;
ich oddziaływanie stymuluje psychomotorykę, kształtuje przebieg napięć i odprężeń; ma
wpływ porządkujący i regulujący.
V. Rodzaje muzyki:

a) aktywizująca,
b) relaksująca.

VI. Zalety muzykoterapii:
–

powszechne zastosowanie,

–

rozwija zainteresowanie muzyką, kształci pożądane nawyki,

–

pomoc w diagnozie.

VII. Korzyści z muzykoterapii
Muzykoterapia nie koncentruje się wyłącznie na patologicznych cechach osobowości
chorego, ale szuka i buduje w nim to, co dobre, pozytywne, zdrowe.
VIII. Cele muzykoterapii
Funkcje muzykoterapii – terapeutyczna (poprawa nastroju), emocjonalna (dostarczenie
pozytywnych przeżyć), poznawcza, kulturotwórcza, ekspresyjna, zabawowa, wspólnotowa,
aktywizująca, fantazjotwórcza
IX. Rodzaje muzykoterapii
–

kliniczno-diagnostyczna (np. w psychiatrii),

–

naturalna (np. dźwięki natury),

–

spontaniczna (będąca wyrazem przeżywanych emocji),

–

profilaktyczna,

–

socjoterapeutyczna.

X. Praktyczne zastosowanie
1. Przed przystąpieniem do zajęć należy określić:
2. Optymalne działanie uzyskuje się przy muzyce trwającej do 20 minut (ale nie krócej niż
5 minut); najczęściej stosuje się 3 utwory. Przerwa między utworami powinna wynosić ok. 10
sekund.
XI. Rola muzykoterapeuty
XII. Cechy muzykoterapeuty
XIII. Ograniczenia przy stosowaniu muzykoterapii

Podsumowanie i zakończenie zajęć:

−

nauczyciel zadaje pytania sprawdzające stopień zrozumienia informacji,

−

wyróżnia uczniów aktywnych,

−

zadaje pracę domową – poleca opracowanie w grupach zajęć z muzykoterapii dla
wybranego podopiecznego i przeprowadzenie zajęć w grupie.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety dotyczące sposobu prowadzonych zajęć i nabytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

………………………………………………..

Modułowy program nauczania:

Terapeuta zajęciowy 322[15]

Moduł:

Indywidualna i grupowa terapia zajęciowa 322[15].Z2

Jednostka modułowa:

Opracowywanie projektu i harmonogramu
indywidualnych i grupowych zajęć terapeutycznych
322[15].Z2.05

Temat: Aktywizacja podopiecznych w Domach Pomocy Społecznej

Cel ogólny: Zapoznanie z problematyką aktywizacji osób w Domach Pomocy Społecznej.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

zdefiniować pojęcie aktywizacji, jej cele, etapy, metody,

−

rozpoznać i opisać bariery występujące w procesie aktywizacji,

−

określić znaczenie planów pracy.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

praca w grupach.

Czas: 2 godziny dydaktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

dokumentacja podopiecznych,

−

literatura z rozdziału 7 dotycząca aktywizacji podopiecznych.

Przebieg zajęć:
I. Faza wstępna:
Czynności organizacyjno-porządkowe, nawiązanie do tematu, określenie celów zajęć i metod
pracy.
II. Przebieg zajęć:
1. Wyjaśnienie terminu aktywizacja i aktywność

Aktywizacja – zespół działań mających na celu włączenie człowieka do udziału
w różnych dziedzinach życia (czyli prowadzenia aktywnego trybu życia); to zarówno
proces, jak i jego wynik.
Aktywność – to stały i dostosowany do możliwości danej osoby wysiłek; jest on
warunkiem prawidłowego rozwoju, umożliwia prowadzenie twórczego i harmonijnego
życia, jest podstawą leczenia wielu chorób, opóźnia procesy starzenia. Jest to taki obszar
działalności, który daje człowiekowi szansę wyrażenia siebie w formie dostępnej i bardzo
indywidualnej, określonej jego możliwościami, upodobaniami i zwyczajami.
Brak aktywności poczucie własnej nieprzydatności poczucie krzywdy izolacja
osamotnienie

2. Cele aktywizacji:

–

utrzymywanie sprawności fizycznej i zdrowotnej,

–

usamodzielnianie, pobudzanie zaradności,

–

nauka współżycia w grupie i w środowisku,

–

budzenie wiary w sens życia,

–

rozwijanie zainteresowań,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

–

stymulowanie wyobraźni i twórczego działania,

–

rozwój osobowości.

Zadania opiekunów w stosunku do mieszkańców DPS:

a) wyrobienie poczucia społecznej użyteczności,
b) zapewnienie poczucia bezpieczeństwa,
c) adaptacja do nowych warunków życia,
d) podtrzymywanie więzi rodzinnych,
e) niwelowanie agresji,
f) podmiotowość w traktowaniu,
g) likwidacja nudy i jednostajnego trybu życia,
h) pokonywanie trudności w kontaktach z pracownikami DPS.
3. Stosowanie różnych form aktywizacji zależy od:

−

indywidualnych właściwości podopiecznych (wiek, zainteresowania, wykształcenie,
zawód, stan psychiczny, samopoczucie, osobowość),

−

warunków DPS (standard domu, kompetencje pracowników).

4. Etapy aktywizacji mieszkańców DPS:

a) postawienie diagnozy społecznej,
b) planowanie,
c) realizacja planu,
d) ocena przebiegu procesu aktywizacji.

5. Metody aktywizacji

a) metoda pracy z indywidualnym przypadkiem (casework),
b) metoda pracy grupowej (groupwork),
c) metoda organizowania środowiska.

6. Funkcje opiekuna w procesie aktywizacji (wspierająca, mobilizująca, ukierunkowująca,

organizacyjna, doradcza).

7. Bariery aktywizacji

a) o charakterze fizycznym,
b) o charakterze psychologicznym,
c) tkwiące w DPS.

III. Podsumowanie i zakończenie zajęć:

−

nauczyciel zadaje pytania sprawdzające stopień i zrozumienia informacji,

−

wyróżnia uczniów aktywnych,

−

zadaje pracę domową – poleca zaprojektowanie aktywizujących zajęć dla
mieszkańca DPS, który ma poczucie osamotnienia, izolacji.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety dotyczące sposobu prowadzonych zajęć i nabytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

5. ĆWICZENIA

5.1. Komunikowanie się

w terapii

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dobierzcie się w zespoły dwuosobowe. Weźcie dużą kartkę papieru, flamaster i usiądźcie

obok siebie. Wykonajcie rysunek na podany przez nauczyciela temat rysując jednocześnie
(trzymając jeden flamaster) i nie porozumiewając się ze sobą werbalnie.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić, co to jest komunikacja werbalna i niewerbalna,
2) dobrać kolegę/koleżankę do wykonania ćwiczenia,
3) przygotować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
4) wspólnie wykonać rysunek,
5) zaprezentować wyniki na forum grupy,
6) określić odczucia, które towarzyszyły przy wykonywaniu pracy

.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

kartka papieru,

−

flamastry

.

Ćwiczenie 2

Dobierzcie się w zespoły trzyosobowe, jedna osoba staje w środku i zakłada opaskę na

oczy. Następnie przechyla się w przód i w tył jak może najgłębiej; partnerzy – jeden z przodu,
drugi z tyłu łapią i ostrożnie odbijają osobę w środku w przeciwną stronę. Dwukrotna zmiana.

Wskazówki do realizacji
Nauczyciel wyjaśnia, na czym polega ćwiczenie ze zwróceniem uwagi na

bezpieczeństwo podczas wykonywania zadania. Po wykonaniu ćwiczenia uczniowie
samodzielnie spisują na kartkach swoje odczucia towarzyszące wykonywaniu ćwiczenia.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić, na czym polega zaufanie w grupie odpowiedzialność za partnera,
2) dobrać się w zespoły trzyosobowe,
3) przygotować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

4) założyć jednemu z partnerów opaskę na oczy, asekurować go przy wychylaniu się,

następnie zamienić się rolami z partnerem,

5) zaprezentować wyniki na forum grupy,
6) wyjaśnić odczucia, jakie towarzyszyły

przy

wykonywaniu ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem.

Środki dydaktyczne:

−

opaski na oczy,

−

kartki papieru,

−

długopisy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

5.2. Aktywizacja podopiecznego

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na kartce papieru napisz początek swojego fikcyjnego życiorysu (od 3 do 5 zdań). Złóż

kartkę tak, aby można było zobaczyć tylko ostatnie zdanie. Podaj kartkę osobie siedzącej po
prawej stronie, która pisze kolejne 3–5 zdań nawiązując do treści ostatniego zdania, składa
kartkę i podaje dalej w prawą stronę. Kiedy kartka wróci do Ciebie dopisz krótkie
zakończenie i głośno odczytaj powstały życiorys.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel wyjaśnia uczniom, na czym

polega ćwiczenie, zwraca uwagę na kreatywność przy wykonywaniu zadania. Po wykonaniu
ćwiczenia nauczyciel prosi uczniów, aby zapisali na kartkach papieru odczucia, jakie
towarzyszyły im przy wykonywaniu ćwiczenia (czy było ono aktywizujące) i zaprezentowali
je na forum grupy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić, na czym polega aktywizacja,
2) zapisać początek życiorysu,
3) zaprezentować pracę na forum grupy,
4) ocenić wykonane ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne,

−

dyskusja.

Środki dydaktyczne:

−

kartki papieru,

−

flamastry.

Ćwiczenie 2

Wybierz dowolną technikę arteterapii i zaplanuj zgodnie z jej zasadami zajęcia dla

podopiecznych Domu Pomocy Społecznej, grupy 7 osób (kobiet i mężczyzn) w wieku
68–75 lat.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni zapoznać się

z dokumentacją podopiecznych. Uczniowie mogą pracować w zespołach 4–5 osobowych. Po
wykonaniu zadania lider grupy przedstawia efekty pracy zespołu na forum klasy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z dokumentacją podopiecznych,
2) określić techniki arteterapii,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

3) dokonać wyboru techniki,
4) przygotować niezbędne materiały,
5) zaprezentować wyniki ćwiczenia na forum grupy,
6) ocenić poprawność wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

analiza przypadku,

−

dyskusja.

Środki dydaktyczne:

−

dokumentacja podopiecznych,

−

kartki papieru,

−

długopis.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

5.3. Metody i techniki terapii indywidualnej i grupowej

5.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Łącząc techniki muzykoterapii i arteterapii, ułóż dzienny plan zajęć terapeutycznych dla

6–osobowej grupy dzieci niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu umiarkowanym
w wieku 5–6 lat.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczenia uczniowie powinni zapoznać się

z przykładową dokumentacją podopiecznych. Uczniowie pracują samodzielnie, dokonują
doboru muzyki do zajęć.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z przykładową dokumentacją uczestników zajęć,
2) określić techniki muzykoterapii i arteterapii,
3) określić możliwości intelektualne dzieci niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu

umiarkowanym, w wieku 5–6 lat,

4) ułożyć plan zajęć terapeutycznych,
5) ocenić poprawność wykonanego ćwiczenia,
6) zaprezentować wyniki ćwiczenia na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

analiza przypadku,

−

dyskusja.

Środki dydaktyczne:

−

dokumentacja podopiecznych,

−

odtwarzacz CD,

−

płyty CD,

−

kartki papieru,

−

kredki.

Ćwiczenie 2

Wybierz dowolną technikę biblioterapii i zgodnie z jej zasadami sporządź dzienny plan

terapii dla 45–letniej podopiecznej Środowiskowego Domu Samopomocy, niepełnosprawnej
intelektualnie w stopniu umiarkowanym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do ćwiczeń nauczyciel powinien dostarczyć uczniom przykładową

dokumentację podopiecznej Środowiskowego Domu Samopomocy. Uczniowie pracują
samodzielnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z dokumentacją podopiecznej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

2) określić techniki biblioterapii,
3) dokonać wyboru techniki,
4) określić, na czym polega planowanie zajęć dla osób niepełnosprawnych intelektualnie,
5) określić możliwości intelektualne osób upośledzonych umysłowo w stopniu

umiarkowanym,

6) sporządzić dzienny plan terapii,
7) zaprezentować wyniki ćwiczenia na forum grupy,
8) ocenić poprawność wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

analiza przypadku,

–

dyskusja.

Środki dydaktyczne:

−

dokumentacja podopiecznej,

−

kartki,

−

długopis.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

5.4. Metoda projektów

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj dowolny projekt z grupą podopiecznych ze Środowiskowego Domu

Samopomocy (kobiet i mężczyzn) upośledzonych w stopniu lekkim, w wieku lat 35–48,
mający na celu poprawę ich funkcjonowania w środowisku lokalnym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni zapoznać się

z przykładową dokumentacją podopiecznych Środowiskowego Domu Samopomocy.
Uczniowie pracują w dwóch kilkuosobowych zespołach.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z dokumentacją podopiecznych,
2) scharakteryzować metodę projektów,
3) określić fazy metody projektów,
4) określić problem,
5) opracować projekt,
6) ocenić poprawność wykonanego ćwiczenia,
7) zaprezentować wyniki ćwiczenia na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

metoda projektów,

−

burza mózgów.

Środki dydaktyczne:

−

dokumentacja podopiecznych,

−

kartki papieru,

−

długopisy.

Ćwiczenie 2

Wykonaj dowolny projekt w przedszkolu integracyjnym, mający na celu wzbogacenie

słownika czynnego i biernego dzieci w wieku 6 lat.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji uczniowie powinni zapoznać się z dokumentacją

podopiecznych w Przedszkolu Integracyjnym. Opracować projekt, skonsultować go
z nauczycielem.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) scharakteryzować metodę projektów,
2) określić fazy metody projektów,
3) wykonać projekt,
4) zaprezentować wyniki ćwiczenia na forum grupy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

analiza przypadku,

−

metoda projektów.

Środki dydaktyczne:

−

literatura dla dzieci w wieku 6 lat,

−

kartki papieru,

−

kredki,

−

farby.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

5.5. Indywidualne i grupowe zajęcia terapeutyczne

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie1

Opracuj projekt indywidualnych zajęć terapeutycznych dla 6–letniego chłopca

z mózgowym porażeniem dziecięcym i diplegią.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do ćwiczeń uczniowie powinni zapoznać się z dokumentacją

podopiecznego. Uczniowie pracują samodzielnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z dokumentacją podopiecznego,
2) określić zasady konstruowania scenariuszy zajęć terapeutycznych,
3) określić, co to jest mózgowe porażenie dziecięce,
4) określić, co to jest diplegia,
5) zapoznać się z opisem przypadku,
6) określić cel zajęć,
7) zaprezentować scenariusz na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

analiza przypadku,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

dokumentacja podopiecznego,

−

kartki papieru,

−

długopis.

Ćwiczenie 2

Opracuj projekt zajęć terapeutycznych dla 7–osobowej grupy uczestników Warsztatów

Terapii Zajęciowej upośledzonych w stopniu umiarkowanym i znacznym, wykorzystując
techniki arteterapii.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do ćwiczeń uczniowie powinni zapoznać się z dokumentacją

podopiecznych dostarczona im przez nauczyciela. Uczniowie pracują samodzielnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z dokumentacją podopiecznych,
2) określić techniki arteterapii,
3) dokonać wyboru technik,
4) określić możliwości psychofizyczne osób z upośledzeniem umysłowym w stopniu

umiarkowanym i znacznym,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

5) określić cel zajęć,
6) przygotować scenariusz,
7) zaprezentować scenariusz na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

analiza przypadku,

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

dokumentacja podopiecznych,

−

kartki papieru,

−

długopis.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Opracowywanie projektu
i harmonogramu indywidualnych i grupowych zajęć terapeutycznych”

Test ten składa się ze zdań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 14, 15 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 13, 16, 17, 18, 19, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań:0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za udzielenie złej odpowiedzi

lub jej brak uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne z zajęć:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponad podstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. b, 3. a, 4. b, 5. a, 6. b, 7. d, 8. d, 9. c, 10. a, 11. b,
12. c, 13. b, 14. c, 15. a, 16. c, 17. a, 18. c, 19. b, 20. b.

Plan testu

Nr
Zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Zidentyfikować cech osobowościowe terapeuty

B

P

d

2

Określić model komunikacji

B

P

b

3

Określić zasady relacji terapeuty
z podopiecznym

B

P

a

4

Określić zakres pojęcia aktywizacja

B

P

b

5

Zidentyfikować pojęcie metoda

B

P

a

6

Zidentyfikować techniki z metodą

A

P

b

7

Zidentyfikować techniki biblioterapii

A

P

d

8

Wyjaśnić na czym polega ergoterapia

B

P

d

9

Rozpoznać techniki arteterapii

A

P

c

10

Określić na czym polega metoda projektów

B

P

a

11

Rozróżnić fazy w metodzie projektów

A

P

b

12

Wskazać cechy dobrego planu

B

P

c

13

Zaplanować zajęcie terapeutyczne

C

PP

b

14

Rozpoznać elementy oceny stanu fizycznego
podopiecznego

A

P

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

15

Wskazać elementy oceny stanu psychicznego
podopiecznego

A

P

a

16

Wykorzystać wiedzę teoretyczną do działań
praktycznych

D

PP

c

17

Zastosować zasady poprawnego planowania
zajęć terapeutycznych

C

PP

a

18

Właściwie zorganizować stanowisko pracy
z podopiecznym

D

PP

c

19

Opracować plan pracy z pacjentem

D

PP

b

20

Zareagować na zachowania podopiecznego

D

PP

b

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność pracy podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszystkie wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwe odpowiedzi. Tylko

jedna jest prawidłowa.

5. Udziel odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znaki X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź otoczyć kółkiem, następnie
ponownie oznaczyć prawidłową odpowiedź znakiem X.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, odłóż rozwiązanie zadania na

później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Terapeuta zajęciowy powinien być

a) pobłażliwy i wyrozumiały.
b) surowy i wymagający.
c) łatwo ulegający emocjom, nastrojom.
d) konsekwentny, empatyczny, otwarty, życzliwy.

2. Model komunikacji między nadawcą a odbiorcą, to

a) nadawca, kanał, odbiorca, efekt.
b) nadawca, komunikat, kanał, odbiorca, efekt.
c) nadawca, kanał, odbiorca.
d) komunikat, kanał, odbiorca, efekt.

3. Podopiecznego w procesie aktywizacji należy traktować

a) podmiotowo.
b) przedmiotowo.
c) współczująco.
d) pobłażliwie.

4. Aktywność to

a) bierny sposób spędzania czasu wolnego.
b) stały i dostosowany do możliwości danej jednostki wysiłek.
c) oglądanie zajęć ruchowych.
d) motywowanie pacjenta.

5. Metoda to

a) świadomy i powtarzalny sposób postępowania.
b) inaczej technika terapii.
c) inaczej forma terapii.
d) sposób pracy określony przez terapeutę.

6. Malowanie farbami wykorzystujemy w

a) choreoterapii.
b) arteterapii.
c) ludoterapii.
d) silvoterapii.

7. Wieczory poezji to technika

a) ergoterapii.
b) choreoterapii.
c) arteterapii.
d) biblioterapii.

8. Ergoterapia to

a) terapia przez sztukę.
b) terapia przez zabawę.
c) terapia przez kontakt z przyrodą.
d) terapia przez pracę.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

9. Linoryt i drzeworyt to techniki

a) muzykoterapii.
b) biblioterapii.
c) arteterapii.
d) teatroterapii.

10. Metoda projektów jest metodą

a) aktywizującą.
b) relaksującą.
c) bierną.
d) której nie stosuje się w pracy terapeutycznej.

11. Fazą metody projektów jest

a) samokontrola.
b) prezentacja.
c) pokaz z objaśnieniem.
d) porównanie.

12. Plan powinien być

a) długi.
b) zawierający dużo treści.
c) celowy, plastyczny.
d) łatwy w realizacji.

13. Planując zajęcia terapeuta powinien wiedzieć

a) jakie ma uzdolnienia i zainteresowania, które może wykorzystać w pracy.
b) jakie są możliwości psychofizyczne uczestników.
c) jakie są oczekiwania rodziców.
d) jakie są oczekiwania kierownika placówki.

14. Ocena stanu fizycznego podopiecznego obejmuje m.in.

a) samokontrolę.
b) rozwój myślenia.
c) koordynację ruchową.
d) rozwój mowy.

15. Ocena stanu psychicznego obejmuje m.in.

a) poziom opanowania wiadomości i umiejętności.
b) rodzaj upośledzenia.
c) komunikację interpersonalną.
d) poziom sprawności w czynnościach życiowych.

16. W sytuacji, gdy 26–letni uczestnik Warsztatów Terapii Zajęciowej nie potrafi wykonać

poleconego mu przez terapeutę zadania terapeuta powinien
a) wykonać to zadanie za niego.
b) pozostawić go, aby podopieczny sam sobie poradził.
c) wesprzeć go w wykonywaniu zadania, powtórzyć instrukcję, zaprezentować sposób

wykonania, podzielić przebieg pracy na etapy, ale nie wykonywać polecenia za
niego.

d) zmienić zadanie na inne, łatwiejsze.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

17. Planując zajęcia grupowe terapeuta powinien wiedzieć

a) jakie możliwości mają uczestnicy zajęć pod względem psychofizycznym.
b) jaki jest wystrój sali, w której będą przeprowadzane.
c) jakie są oczekiwania przełożonego.
d) jaka jest wielkość sali.

18. Znając pojęcie ergonomii miejsce pracy terapeuta powinien dostosować do

a) upodobań podopiecznego.
b) upodobań terapeuty.
c) otoczenia, w którym odbywają się zajęcia.
d) wieku, rodzaju i stopnia niepełnosprawności.

19. Podopieczny przebywa na oddziale neurologii. Przed rozpoczęciem zajęć terapeuta

a) powinien zorientować się, czy pacjent ma ochotę na udział w zajęciach.
b) powinien zapoznać się z aktualną sytuacją zdrowotną pacjenta.
c) nie musi zapoznawać się ze stanem zdrowia pacjenta, ponieważ przebywa on pod

opieką lekarzy, w szpitalu.

d) od razu terapeuta powinien przystąpić do realizowania zajęć.

20. W sytuacji, gdy 48–letni mężczyzna, uczestnik Środowiskowego Domu Samopomocy,

upośledzony umysłowo w stopniu lekkim nie chce brać udziału w przedstawieniu
„Czerwony Kapturek”, gdzie wciela się w rolę wilka, terapeuta powinien
a) zmusić go do brania udziału w przedstawieniu.
b) zaproponować inną sztukę przeznaczoną dla osób dorosłych, a jeżeli ten nie wyrazi

zgody, to poprosić go o pomoc w organizacji przedstawienia.

c) wyznaczyć mu karę.
d) zignorować zachowanie podopiecznego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko............................................................................................................................

Opracowywanie projektu i harmonogramu indywidualnych i grupowych
zajęć terapeutycznych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

Test 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Opracowywanie projektu
i harmonogramu indywidualnych i grupowych zajęć terapeutycznych”

Test ten składa się ze zdań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 3, 4, 6, 7, 8, 10, 11, 12, 13, 17, 18, 19 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 2, 5, 9, 14, 15, 16 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań:0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za udzielenie złej odpowiedzi

lub jej brak uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne z zajęć:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponad podstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu ponad
podstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. b, 3. a, 4. c, 5. a, 6. b, 7. c, 8. a, 9. d, 10. a, 11. b,
12. b, 13. c, 14. a, 15. b, 16. d, 17. b, 18. d, 19. d, 20. b.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Zidentyfikować zasady pracy z podopiecznym

B

P

c

2

Rozpoznać efekty działań terapeutycznych

C

PP

b

3

Określić elementy komunikacji

B

P

a

4

Określić trudności w komunikowaniu się
z osobami starszymi

B

P

c

5

Rozpoznać zachowania budzące poczucie
bezpieczeństwa

C

PP

a

6

Określić cele aktywizacji

A

P

b

7

Zidentyfikować czynniki pomagające ustalić
cele terapii

B

P

c

8

Zidentyfikować techniki z metodą

A

P

a

9

Zareagować na wypadek niepowodzeń w terapii

D

PP

d

10

Określić czynniki warunkujące różne formy
aktywizacji

B

P

a

11

Wskazać zalety metody projektów

B

P

b

12

Określić stosowanie technik arteterapii
w odniesieniu do formy zajęć

B

P

b

13

Określić cechy planu

B

P

c

14

Opracować harmonogram indywidualnych zajęć
z pacjentem

C

PP

a

15

Przewidzieć skutki niewłaściwie postawionych
celów terapii

C

PP

b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

16

Zareagować na zachowania podopiecznego

D

PP

d

17

Określić pojęcie ergoterapii

A

P

b

18

Zidentyfikować cech dobrze skonstruowanych
zajęć

B

P

d

19

Określić elementy skuteczności działań
terapeutycznych

B

P

d

20

Zidentyfikować zasady konstruowania
scenariuszy

B

P

b

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność pracy podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszystkie wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwe odpowiedzi. Tylko

jedna jest prawidłowa.

5. Udziel odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znaki X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź otoczyć kółkiem, następnie
ponownie oznaczyć prawidłową odpowiedź znakiem X.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, odłóż rozwiązanie zadania na

później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Terapeuta w pracy z podopiecznym powinien

a) oceniać jego zachowanie, skrytykować jeśli zajdzie taka konieczność.
b) pozwolić podopiecznemu na pełną swobodę działania.
c) wystrzegać się postaw oceniających, krytykujących.
d) wyręczać go przy wykonywaniu czynności, które wymagają wysiłku ze strony

podopiecznego.

2. Uczestnik WTZ na skutek prawidłowo prowadzonych działań terapeutycznych poprawił

swoje kontakty z innymi uczestnikami, chętnie uczestniczy w pracach grupy. Te efekty
świadczą o poprawie funkcjonowania w sferze
a) emocjonalnej.
b) społecznej.
c) motorycznej.
d) poznawczej.

3. Elementem komunikacji jest

a) akceptacja.
b) krytyka.
c) umiejętność oceniania.
d) wyciąganie wniosków.

4. Podopieczny Domu Pomocy Społecznej ma trudności z artykulacją, mówi niewyraźnie,

cicho. Terapeuta powinien
a) rzadko komunikować się z podopiecznym, aby nie zmuszać go do wysiłku.
b) skierować go do lekarza.
c) nie unikać komunikowania się z podopiecznym, gdyż potrzebuje on kontaktu

i zainteresowania terapeuty.

d) zaproponować mu zajęcia, podczas których nie będzie musiał komunikować się

werbalnie.

5. Do zachowań budzących poczucie bezpieczeństwa można zaliczyć

a) poszanowanie granic wyznaczonych przez podopiecznego.
b) stwarzanie sytuacji, w których można oceniać zachowanie podopiecznego,

skrytykować i wskazać błędy.

c) stwarzanie możliwość częstego przebywania w dużej grupie.
d) brak barier w kontaktach z podopiecznym.

6. Celem aktywizacji jest

a) zmuszenie podopiecznego do wychodzenia na świeże powietrze.
b) rozwijanie różnych zainteresowań.
c) zmuszenie podopiecznego do samodzielnego robienia zakupów.
d) rozwijanie tylko kondycji fizycznej.

7. W odniesieniu do konkretnego podopiecznego cele działalności pomaga postawić

a) rodzina podopiecznego, gdyż to ona najlepiej go zna.
b) kierownik placówki.
c) dokładna analiza sytuacji podopiecznego pod kontem jego potrzeb i problemów.
d) wywiad środowiskowy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

8. Jedną z technik stosowaną w arteterapii jest

a) papieroplastyka.
b) drama.
c) pantomima.
d) wieczory poezji.

9. Podopieczny od pół roku uczestniczy w zajęciach. Terapeuta nie widzi efektów

prowadzonych działań terapeutycznych, w związku z tym powinien
a) przenieść podopiecznego do innej grupy.
b) przenieść podopiecznego do innej placówki.
c) poprosić innego terapeutę o przeanalizowanie przyczyn.
d) samodzielnie dokonać analizy przyczyn niepowodzeń i zmodyfikować plan.

10. Stosowanie różnych form aktywizacji zależy m.in. od

a) czynników związanych z warunkami jakimi dysponuje placówka.
b) zasobów finansowych podopiecznego.
c) zainteresowań terapeuty.
d) środowiska rodzinnego podopiecznego.

11. Zaletą metody projektów jest

a) rozdzielne traktowanie różnych treści.
b) rozwijanie myślenia twórczego.
c) możliwość zaprezentowania na forum nowoczesnych metod pracy.
d) możliwość zaprezentowania mocnych stron terapeuty.

12. Techniki arteterapii stosuje się w zajęciach

a) indywidualnych.
b) grupowych.
c) indywidualnych i grupowych.
d) tylko w pracy z osobami niepełnosprawnymi intelektualnie.

13. Plan powinien

a) być realizowany według początkowych założeń.
b) być niezmienny, kostyczny.
c) ulegać modyfikacjom ze względu na postępy podopiecznego.
d) ulegać modyfikacjom ze względu na oczekiwania rodziców i przełożonych.

14. Aby opracować harmonogram indywidualnych zajęć z podopiecznym należy

a) zapoznać się z dokumentacja podopiecznego, możliwościami psychofizycznymi.
b) zapoznać się z oczekiwaniami ze strony rodziców.
c) zapoznać się z oczekiwaniami dyrektora/kierownika placówki.
d) sugerować się własnymi predyspozycjami.

15. Jeśli cele terapii są zbyt proste dla podopiecznego

a) następuje spadek jego samooceny i podopieczny nie chce już uczestniczyć

w zajęciach.

b) następuje wzrost jego samooceny, ale podopieczny nie rozwija się.
c) podopieczny chętnie uczestniczy w zajęciach, gdyż nie sprawiają mu one trudności
d) utrwalamy czynności już nabyte przez długi okres czasu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

16. Jeśli podopieczny odmawia udziału w zajęciach, które terapeuta zorganizował

uwzględniając indywidualny program terapii należy
a) przekazać tę informację rodzicom lub opiekunom.
b) przekazać tą informacje przełożonemu i poprosić o interwencję.
c) ignorować takie zachowania.
d) przeanalizować przyczyny i dokonać modyfikacji

17. Ergoterapia to

a) terapia przez kontakt ze sztuką.
b) terapia przez pracę.
c) terapia przez kontakt z pięknym otoczeniem.
d) terapia przez ćwiczenia muzyczno-ruchowe.

18. Zajęcia proponowane podopiecznemu powinny

a) być łatwe, aby nie miał trudności z wykonaniem.
b) trudne, aby mimo niepowodzeń rozwijały podopiecznego.
c) jednostajne, aby nie wprowadzać kilku technik, gdyż podopieczny powinien

najpierw opanować jedną.

d) urozmaicone, z wykorzystaniem różnych technik.

19. Skuteczność działań terapeutycznych zależy

a) wyłącznie od podopiecznego – jego wieku, zainteresowań, nastroju.
b) od statusu rodziny - ilości pieniędzy przeznaczonych na terapię dziecka.
c) od wyposażenia pracowni, w której przeprowadzane są zajęcia.
d) od zespołu terapeutycznego, podopiecznego, właściwej diagnozy, rodzaju podjętych

działań i ich systematyczności.

20. Przy konstruowaniu scenariuszy zajęć terapeutycznych należy uwzględnić

a) potrzeby rodziców dotyczące poprawy samoobsługi podopiecznego.
b) potrzeby podopiecznego, dobrać do nich techniki i metody.
c) potrzeby kierownictwa placówki, i ich oczekiwania w zakresie postępów

podopiecznego w różnych sferach.

d) roczny plan ośrodka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko.. ..........................................................................................................................

Opracowywanie projektu i harmonogramu indywidualnych i grupowych
zajęć terapeutycznych

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

7. LITERATURA

1. Brauner A., Brauner F.: Postępowanie wychowawcze w upośledzeniu umysłowym.

WSiP, Warszawa 1995

2. Burno-Nowakowa H., Polkowska I.: Zajęcia pozalekcyjne z dziećmi upośledzonymi

umysłowo. WSiP, Warszawa 1998

3. Cooper P.: Sprawne porozumiewanie się. CODN, Warszawa 1999
4. Garvinin C., Seabury B.: Działania interpersonalne w pracy socjalnej. BPS, Katowice

1998

5. http://www.iss.uw.edu.pl/~borkowsk/NauczycieleTPSA/MKaminska%20-

%20Metoda%20projektow.pdf

6. http://www.medyk-sztum.pnet.pl/pages/publikacje/klasyfikacja.doc
7. Konieczyńska Z., Stańczak T.: Terapia zajęciowa w psychiatrii. CMDNŚSzM, Warszawa

1989

8. Kot T.: Zajęcia pozalekcyjne i terapia zajęciowa z osobami o obniżonej sprawności

umysłowej. Wydawnictwo APS, Warszawa 2002

9. Kozaczuk L.: Terapia zajęciowa w domach pomocy społecznej. BPS, Katowice 1999
10. Kwiatkowska A., Krajewska-Kułak E., Panka W.: Komunikowanie interpersonalne

w pielęgniarstwie. CZELEJ, Lublin 2003

11. Majewski T.: Niewidomi i słabowidzący seniorzy. Zeszyty Tyflologiczne, Warszawa

1999

12. Milanowska K.: Terapia zajęciowa. PZWL, Warszawa, 1986
13. Milanowska K.: Techniki terapii zajęciowej. PZWL Warszawa 1987
14. Nocuń A., Szmagalski J.: Podstawowe umiejętności w pracy socjalnej i ich kształcenie.

BPS, Katowice 1998

15. Piszczek M.: Terapia zajęciowa -terapia przez sztukę. Warszawa 1997
16. Ploch L.: Jak organizować czas wolny dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo.

WSiP, Warszawa 1992

17. Szulc W.: Sztuka i terapia. CMDNŚSzM, Warszawa 1993
18. Wilczek-Rużyczka.: Komunikowanie się z chorym psychicznie. CZELEJ, Lublin 2007