Wykład 5.

Społeczna

odpowiedzialność

organizacji

1

1. Zakres i rodzaje odpowiedzialności

organizacji:

Różne rodzaje odpowiedzialności organizacji, przy czym do podstawowych należy:

odpowiedzialność służbowa,

odpowiedzialność za błędy pracowników itp.,

odpowiedzialność materialna,

odpowiedzialność moralna,

odpowiedzialność społeczna.

Odpowiedzialność jako następstwo:

4. filantropii,

3. etyki,

2. prawa,

2

1. ekonomii.

Podejścia do społecznej odpowiedzialności:

opór – organizacje nie poczuwają się do działań rozwiązujących problemy społeczne i robią możliwie najmniej,

społeczny obowiązek – organizacja czyni tylko tyle, ile wymaga prawo,

społeczna reakcja – organizacja realizuje swoje

zobowiązania prawne i etyczne, a w wybranych

działaniach wychodzi poza nie,

społeczny wkład – organizacja postrzega siebie

jako obywatela społeczeństwa i aktywnie poszu-

kuje możliwości wkładu w dobro społeczne.

3

Płaszczyzny społecznej odpowiedzialności

organizacji:

płaszczyzna ekonomiczna – tworzenie miejsc pracy,

zatrudnianie, wykorzystanie zasobów, dochody itp.,

płaszczyzna prawna – działania zgodnie z prawem.,

płaszczyzna etyczna – respektowanie zasad działania,

płaszczyzna ekologiczna – działalność uwzględniająca ochronę środowiska,

płaszczyzna socjalna – tworzenie materialnych

podstaw egzystencji (zwłaszcza zatrudnionych),

płaszczyzna socjologiczna – troska o zintegrowany

rozwój lokalnych społeczności,

płaszczyzna instytucjonalna – zapewnienia działań, które uwzględniają cele społeczeństwa.

4

Wymiary społecznej odpowiedzialności:

1. Wewnętrzny – działania w zakresie:

zarz

bezpieczeństwa w miejscu pracy,

ą

za

d r

e z

anoalpactwbli nzirei

ś

zarz

5

deanoalpactwbli nzirei

ą

zarz

2. Istota społecznej odpowiedzialności

organizacji w ujęciu historycznym:

Społeczna odpowiedzialność organizacji (CRS –

corporate social responsibility) zakłada, że organizacja realizując własne cele troszczy się o dobro swoich pracowników, klientów, społeczności lokalnych itp., czyli o swoich interesariuszy

Historyczne ujęcie społecznej odpowiedzialności: 1. Era przedsiębiorców (XIX w.) – społeczna odpowiedzialność wg Andrew Carnegie jest oparta na

zasadach:

miłosierdzia – głównie działalność filantropijna wobec biedaków,

włodarstwa – przedsiębiorcy są jedynie włoda-rzami (opiekunami) powierzonego im majątku,

dlatego powinni nim gospodarować rozważnie, uwzględniając interesy społeczne.

6

2. Era wielkiego kryzysu –od 1929 r. regulacje

państwa dotyczące prowadzenia działalności, np.:

prowadzenia działalności i odpowiedzialności społecznej,

ochronę małych przedsiębiorstw i inwestorów,

regulowanie sprzedaży papierów wartościowych,

zwalczanie nieuczciwych praktyk giełdowych.

3. Era społeczna – lata 50. i 60. XX w., która wpłynęła na tworzenie społecznej odpowiedzialności, np.:

umieszczenie napisów ostrzegawczych na wy-

robach (papierosów, odzieży łatwopalnej itp.),

stosowania środków ochrony roślin, lekarstw itp.,

składowania i utylizacji produktów,

ochrony środowiska itp.,

jednocześnie obserwuje się zainteresowanie dobroczynnością.

7

4. Instytucjonalizacja i upowszechnienie CRS –

przełom XX i XXI w., czego wyrazem są:

Caux Round Table for Business (1998 r.), w

których sformułowano zasady postępowania

biznesu, akceptowane przez wszystkich,

Global Compact (1999 r.), w którym określono

ideę zrównoważonego rozwoju w działaniach

organizacji,

Green Paper on Corporate Social Responsibility

(2001 r.), określający społeczną odpowiedzialność organizacji jako działania:

– dobrowolne, świadome i planowe,

– na rzecz poprawy relacji z interesariuszami,

– na rzecz społeczeństwa i środowiska.

CRS jako zespół trzech wartości:

wyrastać ponad przeciętność,

budować unikalność,

stosować rozwiązania spójne i wzajemnie 8

wspomagające się wartości.

5. Inne poglądy:

M. Friedman – lata 70. XX w., społeczną odpowiedzialność organizacji widzi tylko w zakresie prze-strzegania prawa i zasad etyki, stwierdzając, że:

– odpowiedzialnością organizacji jest wykorzystanie zasobów dla kreowania dochodów, pozo-

stając w zgodzie z istniejącymi regułami gry,

– działania charytatywne obciążają głównie akcjonariuszy i klientów.

R. Ackerman – lata 80. XX w. określił, że celem działań organizacji powinno być reagowanie, a nie ponoszenie odpowiedzialności.

Reagowanie to powinno przebiegać w określonym cyklu:

Zauwa

Rozwa-

żenie

Badanie

Wdro

problemu

problemu

żanie

Wdr -

wariantów

żenie

i wybór

9

3. Instrumenty i programy społecznej

odpowiedzialności organizacji:

Zróżnicowane instrumenty i programy, takie jak:

kampanie społeczne –marketing społeczny;

marketing zaangażowany społecznie (cause related marketing, CRM) na rzecz współpracy firm i organizacji społecznych oraz kreowania produktu i wize-

runku firmy, np. podziel się posiłkiem;

zaangażowanie i inwestycje społeczne (corparate community investment) – jako stała forma wspo-magania organizacji i programów społecznych;

rynek inwestycji odpowiedzialnych społecznie

(socially responsible investment);

eko-znakowanie i społeczne znakowanie produktów;

segregacja i recyrkulacja odpadów;

10

instrumenty i programy CRS cd:

standardy odpowiedzialnej działalności (procesów, wyników, zasad, certyfikatów, przeglądów);

wskaźniki odpowiedzialnej działalności (ekonomiczne, ekologiczne, pracownicze, bezpieczeństwa

pracy itp.);

zarządzanie środowiskowe;

programy etyczne dla pracowników;

wolontariat pracowniczy pracowników;

raportowanie społeczne – regularnie publikowane

raporty, stanowiące sprawozdanie z realizacji

strategii odpowiedzialności społecznej organizacji.

Raporty jako narzędzie audytów społecznych.

Najbardziej rozpowszechnione są obecnie

Sustainability Reporting Guidelines, opracowane

przez Global Reporting Initiative (GRI).

11

4. Społeczna odpowiedzialność organizacji a

efektywność jej funkcjonowania:

W 1979 r. Archie Carrol połączył filozoficzne koncepcje społecznej odpowiedzialności i społecznych reakcji w teorię określanej jako społeczna efektywność korporacji.

Zgodnie z tą teorią obszar dyskusji o społecznej odpowiedzialności organizacji uwzględnia zagadnienia:

■ ekonomiczne, jak wolność w zakresie prowadzenia działalności,

■ prawne, jak prawo członków społeczeństwa do

bezpiecznych miejsc pracy,

■ etyczne, jak równe prawa zatrudnienia.

Społeczna efektywność korporacji jest ważną okolicz-nością dla wielu inwestorów, uznających że wysoka efektywność społeczna organizacji jest nie tylko

przejawem jej społecznej odpowiedzialności, ale także prowadzi do wysokiej efektywności finansowej.

12

Korzyści z działań na rzecz społecznej odpowiedzialności organizacji:

● ochrona i/lub polepszenie wizerunku marki reputacji

organizacji,

● zwiększona publiczna wiarygodność organizacji,

● zwiększona atrakcyjność inwestorów,

● pozyskanie i utrzymanie wartościowych

pracowników,

● przewaga na nowych rynkach,

● lepsze komunikacja z interesariuszami,

● zapewnienie organizacji społecznego przyzwolenia

na działalność sektorów, które mogą być uciążliwe dla otoczenia.

Korzyści strategii odpowiedzialności organizacji powinny być rozpatrywane w długookresowej

perspektywie i uwzględniać interesariuszy.

13

5. Relatywizm etyczny:

Relatywizm etyczny – koncepcją, według której nie można w racjonalny sposób rozstrzygać spraw dobra i zła, sprawiedliwości i niesprawiedliwości.

Relatywizm ten może występować jako: 1. Relatywizm naiwny – koncepcja przyjmująca, że wszyscy ludzie sami dla siebie ustalają normy,

według których należy oceniać ich postępowanie.

2. Relatywizm kulturowy – moralność jest względna w zależności od określonych kultur, społeczeństw, czy społeczności.

Relatywizm jako uzasadnienie określonych zachowań, zwracanie uwagi nie na treść danego działania, a na przekonania.

Relatywizm jako koncepcja zrozumienia innych

zachowań, a zwłaszcza wynikających z innych 14

wzorów kulturowych.

Dziękuję za uwagę...

15