Studia dzienne i wieczorowe

Wykład 7.

Nowe podejścia do

organizacji

1. Współczesny kontekst działalności

organizacji i zarządzania:

Współcześnie mamy do czynienia ze złożonością warunków działania organizacji, wynikającą z:

● funkcjonowania różnego typu organizacji, od małych

i rodzinnych, do wielkich korporacji w skali globalnej,

● powstawaniu nowego rodzaju organizacji, a zwłasz-

cza opartych na współpracy z innymi organizacjami,

● rewolucji informatycznej, telekomunikacyjnej i

transportowej,

● rynkowego ujednolicenia wzorców konsumpcji i

technologii,

● ujednolicenia i liberalizacji rynków kapitałowych,

● wpływu organizacji międzynarodowych na libera-

lizację handlu zagranicznego,

● rozwoju produkcji masowej, w tym poprzez organi-

zacje małe i wzrostu konkurencyjności na rynku. 2

Nowe uwarunkowania wymagają dobrego przygoto-

wania się do zarządzania organizacją i budowy modelu jej funkcjonowania, integrującego różne uwarunkowania jej działalności (tzw. architekturę organizacji).

Od współczesnego menedżera oczekuje się systemo-

wego, metodycznego podejścia do organizacji i

zarządzania nią.

Metody zarządzania są narzędziami praktycznej realizacji funkcji kierowania.

Żadna metoda i technika zarządzania nie oferuje

wszystkiego, zaś ich rozmaitość wynika z wielkiej

różnorodności problemów kierowniczych.

Do natury problemu należy dobrać odpowiednie

narzędzie lub narzędzia w przypadku problemów

wielowymiarowych.

Przyjęte metody i techniki zarządzania mają być pomocne w zarządzaniu, środkiem, a nie celem.

W związku z tym metody te powinny:

● w miarę możliwości upraszczać zadania kierownicze,

● wykorzystywać wszelkie informacje i zasady, które

umożliwiają realizację postawionych celów,

● umożliwiać pomiar wyników produkcyjnych i ekono-

micznych, społecznych i środowiskowych,

● umożliwić działanie (bez konsultowania każdej decyzji z przełożonymi,

● wykorzystywać zasadę samoregulacji.

Takie kierowanie organizacją zapewnia stosowanie:

podejścia systemowego,

partycypacji w zarządzaniu,

tzw. metod „odchudzania organizacji”,

nowych form organizacyjnych, np. „organizacji

wirtualnej”.

2. Podejścia do organizacji i zarządzania nimi:

Podejścia do organizacji i zarządzania nimi obejmują:

■ restrukturyzację organizacji,

■ nowe formy organizacji.

Restrukturyzacja organizacji obejmuje doskonalenie

modelu jej funkcjonowania poprzez :

■ zarządzanie procesami i ustalenie, które procesy i

jednostki organizacyjne najlepiej realizują cele

organizacji i zadowolenie interesariuszy,

■ racjonalizację i zmniejszenia kosztów działalności poprzez odchudzanie organizacji ze zbyt kosztow-nych procesów oraz skupienie się na kluczowych

umiejętnościach i czynnikach sukcesu.

Podstawowe metody współczesnej restrukturyzacji:

lean management,

outsourcing,

reengineering.

Podstawowe nowe formy organizacji:

1. Organizacja sieciowa definiuje się jako zbiór kilku

samodzielnych jednostek (firm) zajmujących się

określoną dziedziną działalności gospodarczej i powiązanych ze sobą więziami kooperacyjnymi.

Podstawowe formy organizacji sieciowych:

● sieci sfederowane – integracja pozioma organi-

zacji zajmujących się podobną działalnością,

● sieci kontraktowe – integracja pionowa organi-

zacji, opierająca się na umowach koncesyjnych

i franchisingowych;

2. Organizacja wirtualna – forma organizacji sieciowej,

zbiór niezależnych podmiotów, które realizują

wspólnie konkretne zadania (projekty, zlecenia itp.).

3. Organizacja fraktalna jest samodzielnie działającą

jednostką w organizacji, strukturą współpracy

wydzielonych jednostek organizacyjnych.

4. Organizacja oparta na wiedzy – wspomagająca

uczenie się wszystkich jej członków (indywidualne

i zespołowe) i sama się ciągle przekształcająca.

3. Organizacja w przyszłości:

Obecne trendy złożoności uwarunkowań funkcjonowania organizacji w przyszłości prawdopodobnie

utrzymają się, co będzie się łączyło z:

►efektem połączonego oddziaływania zwiększonej

złożoności i zmienności,

►zwiększeniem siły oddziaływania otoczenia

społecznego i zmian demograficznych,

► erą wiedzy i przedsiębiorczości intelektualnej,

►zwiększeniem znaczenia zespołów jako podstawy

działania „organizacji opartej na wiedzy”,

►zmianą systemów wartości i stylów życia.

Następstwem tych czynników będzie dalsze zagęsz-czenie sieci kontaktów, relacji i przepływów, ale

także wzmocnienie siły wzajemnego oddziaływania

organizacji.

W związku z tym w organizacjach przyszłości:

kluczowymi czynnikami sukcesu staną się nowa-

torstwo, elastyczność i szybkość działania oraz

gotowość do nieustannego uczenia się,

nasili się konkurowanie o przyszłość, tj. o udział w otwierających się możliwościach, a nie – w rynku,

wzrośnie zaangażowanie emocjonalne i intelektual-

ne w działania firm,

nastąpi zmiana tradycyjnych organizacji kapitało-

chłonnych w organizacje „informacjochłonne”.

Podstawą organizacji przyszłości może być:

kapitał intelektualny jako najważniejszy składnik

majątku organizacji,

organizacje sieciowe, a zwłaszcza wirtualne,

priorytet umiejętności komunikowania nad kompe-

tencjami formalnymi,

budowanie przewagi konkurencyjnej w oparciu o

nowatorstwo i odmienność.

Rozwój organizacji (i to niezależnie od wielkości)

będzie możliwy, gdy będą zorganizowane na zasadach innowacyjności.

Menedżerowie muszą przyswajać sobie nowe warto-

ści, umiejętności i reguły postępowania, zrezygnować z funkcji dyrektora urzędującego, a przyjąć postawę dyrektora działającego strategicznie, który świadomie dokonuje kierunków rozwoju organizacji i steruje

nimi.

W związku z tym organizacje w przyszłości i

zarządzanie nimi wymaga:

► decentralizacji podejmowania decyzji,

► kształtowania kultury organizacyjnej sprzyjającej

zmianom i innowacjom.

W funkcjonowaniu przyszłych organizacji należy

szczególnie uwzględnić:

♦ prowadzenie badań organizacji i otoczenia,

♦ współpracy między organizacjami,

♦ integrację i koordynację funkcji marketingu z

funkcjami badań i rozwoju,

♦ uczenia się organizacji i ludzi, zwłaszcza kadry

zarządzającej.

Uczenie się organizacji zmierza w dwóch kierunkach:

rozwijanie ducha badawczego,

otwieranie się na zmiany, a nawet ich kreowanie w

celu wyprzedzenia zmian w otoczeniu.

Studia nad przyszłością organizacji powinny opierać się na 10 zasadach, a ich uzupełnieniem są badania

rynku oraz oceny ogólnego otoczenia organizacji:

1. Należy patrzeć na bieżącą działalność z perspek-tywy niepewnej i zróżnicowanej przyszłości;

2. Studia nad przyszłością należy traktować jako globalną refleksję;

3. Szczególne znaczenie ma rozpoznawanie czynni-

ków jakościowych oraz nie kwantyfikowanych;

4. Nie należy przeceniać sprawczej roli zmian

strukturalnych;

5. Zwrócić uwagę na zasoby informacji pochodzących z kanałów decyzyjnych organizacji i jej otoczenia;

6. Traktować dominujące idee i poglądy z dużą ostrożnością;

studia nad przyszłoś cią organizacji cd.

7. Sytuacje kryzysowe organizacji są wynikiem niez-

dolności do modyfikacji struktur, zachowań oraz

reguł gry w funkcji zmian w otoczeniu politycznym,

naukowym, technologicznym i gospodarczym;

8. Niezbędna jest ewolucja struktur i zachowań, które powinny się zmieniać wraz ze zmianą otoczenia; 9. Uruchomienie całości potencjału intelektualnego

powinno mieć formę zespolonej pracy twórczej,

realizowanej przy zastosowaniu organizacji

inteligentnej;

10. Metoda scenariuszy jest narzędziem służącym

badaniu i rozwojowi organizacji.

Obszary zmian cd.:

2. Obszar relacji wewnętrznych – będący następstwem struktury organizacyjnej – obejmujący:

relacje na podstawie czasowych form pracy, z

zatrudnianiem na dłuższy jedynie kadry mene-

dżerskiej,

adhokrację, tj. organizacji charakteryzującej się tymczasowością i zredukowaną do minimum

strukturą formalną, na którą składają się zespoły powoływane w celu realizacji konkretnego zadania lub rozwiązania konkretnego problemu,

heterarchię, tj. sieć elementów o tej samej pozycji w strukturze horyzontalnej, sile i władzy, posia-dających wspólny cel,

współpracę wewnętrzną i poziomą komunikacja, w tym o charakterze nieformalnym;