(Pozaszkolna aktywność ruchowa młodzieży i jej znaczenie w opninii uczniów ZSR w Grzybnie licencjat)

background image

2

Spis treści

Wstęp

..... 3

Streszczenie …

..…

4

1.

Pozaszkolna aktywność fizyczna …

5

1.1

Aktywność fizyczna a sprawność fizyczna…

..…

...... 5

1.2

Wpływ rodziców na aktywność ruchową ich dzieci…

..…

6

1.3

Wpływ aktywności ruchowej na zdrowie młodzieży

.…

... 8

1.4

Poziom

aktywności

fizycznej

pomiędzy

dziewczętami

a chłopcami…

..…

...…

. 11

2.

Materiały i metody badawcze …

.…

... 13

2.1

Materiał badawczy

.…

..…

13

2.2

Metody badawcze…

..…

.. 13

2.3

Metody statystyczne …

.…

...…

.... 14

3.

Cel badań i pytania badawcze …

.…

.. 15

4.

Wyniki badań i ich analiza …

.…

...…

16

5.

Wnioski …

..…

28

Piśmiennictwo

.…

... 30

Spis tabel i wykresów …

...…

.…

32

Aneks …

.…

33

background image

3

Wstęp

Sport jest dla wielu z nas rzeczą nieosiągalną, ze względu na szybki

rytm życia. Dorośli ludzie nie mają czasu lub też chęci na uprawianie

aktywności fizycznej. Czasami także nie posiadają świadomości, jak

ważną rolę w naszym życiu odgrywa ruch. Brak świadomości przejawia

się przede wszystkim w nieodpowiednim przygotowaniu do życia

w kulturze fizycznej. Postęp cywilizacyjny doprowadził do pojawienia się

wielu chorób cywilizacyjnych, takich jak na przykład: nadmierna otyłość,

zawały, miażdżyce, czy też choroby psychiczne. Aktywność ruchowa jest

najskuteczniejszym środkiem zapobiegawczym przed tymi chorobami.

Sport potrafi pobudzić do aktywności każdego człowieka, pozwala

zrozumieć życie oraz pomaga w podejmowaniu śmiałych decyzji. Sport

wprowadza sprawiedliwą rywalizacje, może też poprawiać stosunki

między jednostkami, grupami, narodami czy też państwami. Sport szkolny

ma duży wpływ na wychowanie dzieci i młodzieży. Zmusza dzieci do

podejmowania aktywności fizycznej na lekcjach wychowania fizycznego.

To właśnie szkoła rozbudza zainteresowanie sportem, kształtują się w niej

pierwsze umiejętności sportowe, odkrywają talenty. Szkoła ma stworzyć

swoim

podopiecznym

warunki

do

wszechstronnego

rozwoju

i przygotować do życia dorosłego. Zajęcia sportowe w szkole mają na

celu kształtowanie nawyków ruchowych, wdrażanie do uczestnictwa

w kulturze fizycznej ucznia. Z. Żukowski i R. Żukowski uważają, że sport

powinien być wpisany w kategorie wartości akceptowanych, które należy

pielęgnować i propagować, bo to sport w szkole uczy współpracy

w grupie i wzajemnej akceptacji w środowisku społecznym.

Tak więc, aktywność fizyczna odgrywa w naszym życiu bardzo

ważną rolę, w swojej pracy pragnę sprawdzić jakie znaczenie ma

aktywność ruchowa dla młodzieży ze szkoły średniej w Grzybnie.

background image

4

SRESZCZENIE

Tematem niniejszej pracy jest pozaszkolna aktywność ruchowa

młodzieży i jej znaczenie w opinii uczniów Zespołu Szkół Rolniczych w

Grzybnie. Celem pracy było zbadanie i ukazanie znaczenia aktywności

ruchowej dla młodzieży ze szkoły średniej w Grzybnie.

W rozdziale pierwszym ukazano pozaszkolną aktywność ruchową

omawiając wpływ rodziców na aktywność ich dzieci, wpływ aktywności

ruchowej nazdrowie młodzieży. Przedstawiono różnice pomiędzy

aktywnością fizyczna a aktywnością ruchową oraz naświetlono poziom

aktywności fizycznej pomiędzy dziewczętami i chłopcami.

W rozdziale drugim przedstawiono niezbędne metody badawcze

oraz opisano materiały badawcze. Dokonano opisu grupy badawczej i

stosowanych w badaniach metod.

W kolejnych rozdziałach postawiono cele i problemy badawcze,

oraz dokonano analizy przeprowadzonych badań. Analizy badań

dokonano za pomocą przedstawienia ich wyników w tabel oraz na

rycinach. Z badań własnych ustalono wnioski dla praktyki pedagogicznej.

background image

5

1 POZASZKOLNA AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA

1.1

Aktywność fizyczna a sprawność fizyczna

W Polsce aktywność fizyczna często używana jest zamiennie

z aktywnością ruchową. Aktywność fizyczną można rozumieć, jako

wszystkie czynności i zajęcia związane z wysiłkiem fizycznym i ruchem,

w czasie których czynność serca przyspiesza i człowiek szybciej oddycha

(Cabak, Woynarowska 2004).

Aktywność, to obciążenie fizyczne któremu jesteśmy poddawani

codziennie – podczas codziennych czynności. Aktywność może być

spontaniczna lub zaplanowana. Spontaniczna może być w czasie

wykonywania codziennych czynności jak np. marsz w drodze do pracy,

czy zabawa z dzieckiem. Zaplanowana aktywność to natomiast taka

podczas której planujemy obciążenie organizmu danym ćwiczeniem, jest

odpowiednio zorganizowana.

Aktywność fizyczna stanowi kluczowy składnik zdrowego stylu

ż

ycia. Bez niej niemożliwa jest strategia utrzymania zdrowia, jak i jego

pomnażania. Stanowi ona w wieku rozwojowym naturalny mechanizm

stymulujący wszelkie procesy w organizmie. Mała ruchliwość dziecka

może zaburzyć rozwój i wpłynąć niekorzystnie na stan zdrowia (Malina

2002).

Aktywność fizyczna człowieka uwarunkowana jest jego rozwojem

fizycznym, motorycznym, psychicznym i kulturowym. Stąd jej poziom

jest różny na każdym etapie życia człowieka i zależy głównie od

czynników egzogennych. W toku życia człowieka zmienia się nie tylko

poziom aktywności fizycznej, ale także jej rodzaje i formy realizacji. Jej

niepodważalny związek ze zdrowiem czyni ją pozytywnym miernikiem

background image

6

różnych wymiarów zdrowia człowieka, a jej brak zaliczany jest do

podstawowych czynników ryzyka zdrowia.

Sprawność fizyczna jest natomiast różnie definiowana. Najprościej

sprawność fizyczną można opisać jako właściwość charakteryzującą

poziom aktualnych możliwości ruchowych człowieka (mała Encyklopedia

Sportu 1980). Gilewicz ( 1964) twierdzi, że człowiek sprawny fizycznie to

człowiek zręczny, silny, szybki, odporny na zmęczenie, zwinny i zaradny

w czynnościach ruchowych, niezależnie od budowy swojego ciała i od

potencjalnych jego rozwojowych możliwości. Według Trześniowskiego

(1990) sprawność fizyczna to gotowość człowieka do podejmowania

i rozwiązywania trudnych zadań ruchowych w różnych sytuacjach

ż

yciowych wymagających siły, szybkości, zręczności, gibkości, zwinności

i wytrzymałości jak również pewnych nabytych i ukształtowanych

umiejętności i nawyków ruchowych opartych o odpowiednie uzdolnienia

ruchowe i stan zdrowia.

Denysiuk i Milicerowa (1969) podają, że

sprawność fizyczna to poziom rozwoju cech motorycznych będących

efektem zamierzonego i niezamierzonego wyćwiczenia.

Zgodnie z powyższym możemy przyjąć, iż sprawność fizyczna jest

właściwością charakteryzującą możliwość wykonywania czynności

ruchowych, które wymagają od nas siły mięśni, szybkości, wytrzymałości,

koordynacji i gibkości.

1.2

Wpływ rodziców na aktywność ruchową ich dzieci

Początkowa faza kształtowania osobowości dziecka rozpoczyna się

najpierw w rodzinie. Rozpoczęcie procesu kształtowania nawyku będzie

bardziej trwalsze im wcześniej je rozpoczniemy.

Pierwszą grupą społeczną wywierającą ogromny wpływ na

większość dzieci jest rodzina. Rodzice, rodzeństwo i domownicy oraz

background image

7

przedmioty

otoczenia

domowego

stanowią

pierwsze

obiekty

zainteresowań dziecka. Wplatają się one we wszystkie zabawy, odkąd

tylko przestają się bawić wyłącznie sobą. Nawet najbardziej wnikliwi

rodzice nie są czasami w stanie zorientować się, w jaki sposób ich

kilkuletnie dzieci potrafią tak wiernie kopiować ich własne sposoby

zachowania się, nawyki i przyzwyczajenia. Życie rodzinne dostarcza

dziecku wzorów postępowania w zakresie troski o swoje zdrowie, rozwój

fizyczny, sprawność ruchową itp. Starsze dzieci częściej uczą się

i postępują zgodnie z wzorcami dostarczanymi im przez dorosłych,

bowiem normy i wzory obowiązujące w rodzinie, pełnienie określonych

ról społecznych mają doniosłe znaczenie w funkcji socjalizacyjnej

jednostki (Hurlock 1985). Niektórzy rodzice nie są w stanie zachęcić

własnych dzieci do uczestnictwa w turystyce oraz kulturze fizycznej.

Biorąc jednak pod uwagę wielkość niezaspokojonych jeszcze potrzeb

w tym zakresie rola rodziców musi systematycznie wzrastać nie tylko

w całości procesu wychowania, ale wychowania dla kultury fizycznej

także. Jednakże badania prowadzone przez Ślęczkowskiego ukazują, że

model współczesnej rodziny przedstawia na ogół pozytywny stosunek do

zajęć ruchowych swoich dzieci. Badani rodzice podawali, że uczestniczyli

w wycieczkach pieszych, rowerowych, kajakowych, motorowych oraz

samochodowych ( Osińki 2002).

Aktywność fizyczną dzieci i młodzieży należy wiązać z aktywnością

ich rodziców. Aktywność fizyczna rodziców wpływa na podobne

zachowania ich dzieci. Im bardziej aktywni rodzice tym aktywniejsze ich

dzieci i młodzież. Tak więc, aktywność fizyczną dorosłych należy

traktować

nie

tylko

w

kategoriach

zdrowotnych,

ale

także

wychowawczych i socjologicznych.

background image

8

1.3

Wpływ aktywności ruchowej na zdrowie młodzieży

Głównym stymulatorem biologicznym rozwoju organizmu jest ruch.

Aktywność ruchowa pociąga za sobą doskonalenie budowy i funkcji

pracujących narządów. Dla młodego organizmu jest on regulatorem

procesów organicznych. Ruch i ćwiczenia fizyczne wzmacniają organizm

dziecka, kształtują i usprawniają wszystkie jego układy, głównie układ

ruchowy, krążenia, oddechowy, nerwowy, wegetatywny i dokrewny.

Zgodnie jednak z zasadą niepodzielnej jedności ustroju, ruch pobudza do

rozwoju nie tylko morfologiczne cechy osobnicze, układy wewnętrzne

i motoryczność człowieka, lecz jest także stymulatorem życia

psychicznego. Staje się też ważnym środkiem wychowania moralnego,

estetycznego i społecznego. Aktywność fizyczna odgrywa w naszym

ż

yciu ogromną rolę, jednak tylko część z nas uprawia jakąś dyscyplinę

sportu w sposób regularny. Większość z nas zapomina niestety, że tak

zwany aktywny wypoczynek jest dla naszego organizmu korzystniejszy

niż wypoczynek bierny. Każdy z nas jest w stanie znaleźć jakąś

dyscyplinę sportu, którą lubi. Aktywny tryb życia niesie ze sobą szereg

korzyści. Osoby w sposób systematyczny uprawiające sport są nie tylko

szczuplejsze, lecz także, dzięki lepszemu dotlenieniu mózgu mają

sprawniejszą pamięć i koncentrację. Szczególnie korzystny wpływ ma na

nasze zdrowie ruch na świeżym powietrzu. Systematyczna aktywność

fizyczna to najskuteczniejszy i najtańszy sposób na uniknięcie wielu

schorzeń. Siedzący tryb życia wpływa w sposób niekorzystny nie tylko na

nasze samopoczucie, ale przede wszystkim na naszą kondycję. Dbając

o aktywność fizyczną sprawiamy, że jakość naszego życia jest lepsza.

Ruch ma szczególnie korzystny wpływ na układ oddechowy, krwionośny

background image

9

oraz układ ruchu. Ponadto ruch usprawnia systemy kontrolujące przebieg

procesów metabolicznych. Dzięki regularnym treningom zwiększa się

pojemność życiowa płuc, maksymalny stopień wentylacji oraz ilość krwi

wtłaczanej z płuc do krwiobiegu. Wiąże się z tym większa wytrzymałość

organizmu. Podczas wysiłku, nasz organizm wolniej się męczy i dłużej

zachowuje siły. Dzięki systematycznym ćwiczeniom, objętość krwi

znajdującej się w krwiobiegu rośnie. Jednocześnie wzrasta pojemność

wyrzutowa serca, dzięki czemu, zarówno podczas wysiłku, jak

i spoczynku skurcze serca są rzadsze. Zapewnia to lepsze wykorzystanie,

przez tkanki, dostarczanego wraz z krwią tlenu. Dzięki zwiększonemu

przepływowi

krwi

przez

tkanki,

końcowe

produkty

przemian

metabolicznych są sprawniej usuwane z organizmu. Dzięki regularnym

treningom objętość naczyń krwionośnych wzrasta dwukrotnie, a niekiedy

trzykrotnie. Wzrasta ponadto moc serca, a sieć naczyń wieńcowych

rozrasta się. Zmiany te przystosowują serce do znoszenia większych

obciążeń. Dzięki temu spada znacząco ryzyko wystąpienia zawału serca.

Zmiany zachodzą także w mięśniach szkieletowych. Ponadto zwiększa się

intensywność syntezy enzymów biorących udział w oddychaniu

tlenowym. Dzięki temu tlen jest w lepszym stopniu przyswajany przez

komórki mięśniowe, z czym wiąże się intensywniejszy przyrost masy

mięśniowej. Ponadto lepiej natlenione mięśnie są silniejsze. Osoba

wysportowana nie cierpi z powodu zakwasów. U osób wysportowanych

gospodarka węglowodanami jest sprawniejsza, co ma związek z ich

większą wytrzymałością. Aktywność fizyczna sprzyja zatem walce

z nadwagą. Uprawiając regularnie sport, możemy dłużej pozostać sprawni.

Dzięki fizycznej aktywności spada zawartość cholesterolu we krwi, co

w dużym stopniu eliminuje ryzyko wystąpienia miażdżycy oraz zawału.

Wzmocnione systematycznym treningiem mięśnie skutecznie chronią

kości i stawy przed kontuzjami. Z wiekiem sprawność naszego organizmu

background image

10

wprawdzie maleje, lecz niekiedy wysportowany emeryt ma lepszą

kondycję, niż unikający ruchu czterdziestolatek. Każdy moment na

zmianę trybu życia jest dobry. Aktywność fizyczna odgrywa ponadto dużą

rolę w walce z uzależnieniami (Chromiński 1987).

Aktywność fizyczna wywiera korzystny wpływ na naszą psychikę.

Wysiłek fizyczny jest najlepszą metodą zwalczenia zmęczenia

psychicznego. Ponadto wysiłek fizyczny podejmowany wspólnie odgrywa

ogromną rolę integrującą. Ludzi najlepiej integruje wspólne uczestnictwo

w czymś przyjemnym, wspólna walka w jednej drużynie i zdrowa

rywalizacja. Aktywność fizyczna stanowi też ucieczkę od dręczących nas

na co dzień problemów, pozwala zapomnieć o codziennym stresie,

ponieważ całkowicie poświęcamy się treningowi. Osoby chore, które

uprawiają sport, czują się lepiej, co świadczy o tym, że dzięki wysiłkowi

fizycznemu poprawia się nasz nastrój, co w korzystny sposób wpływa na

nasze samopoczucie. Zbyt forsowny wysiłek może skutkować niekiedy

poważną

kontuzją.

Ryzyko

kontuzji

można

zminimalizować,

rozpoczynając każdy trening rozgrzewką, dzięki której zesztywniałe

mięśnie oraz stawy rozluźniają się, a cały organizm przygotowuje się do

wysiłku. Podstawą sukcesu jest systematyczność. Ważne jest, by wysiłek

był dostosowany do możliwości (Sołtysik 2002).

Aktywny tryb życia powinien prowadzić każdy z nas, niezależnie od

wieku. Ruch wywiera bowiem zbawienny wpływ na funkcjonowanie

naszego organizmu, dzięki czemu czujemy się lepiej. Uprawianie sportu to

znakomity sposób na spędzenie wolnego czasu. Wspólne uprawianie

sportu wpływa na wzmocnienie relacji międzyludzkich. Niestety, tylko

część z nas uprawia sport w sposób regularny. Wiążą się z tym takie

zjawiska jak otyłość oraz zwiększona zachorowalność na choroby układu

krwionośnego.

background image

11

1.4 Poziom aktywności fizycznej pomiędzy dziewczętami a

chłopcami

Poziom aktywności fizycznej jest różny dla dziewcząt i chłopców.

Zróżnicowanie przejawia się głównie w zaangażowaniu podczas ćwiczeń

oraz w zdolności do uprawiania różnych form czy też dziedzin aktywności

fizycznej.

Chłopcy częściej niż dziewczęta uczestniczą w zajęciach

pozalekcyjnych które mają formę aktywnego wysiłku fizycznego. Są

bardziej zainteresowania dodatkowymi formami aktywności fizycznej,

które spędzają na różnego rodzaju grach czy ćwiczeniach (piłka nożna,

koszykówka, siatkówka). Chłopcy częściej niż dziewczęta poświęcają

swoje zainteresowanie na sport, nie tylko bierne oglądanie meczów

w większym gronie znajomych, ale również jego uprawianie. Dziewczyny

natomiast jeśli interesują się sportem, w większości przypadków kończy

się tylko na oglądaniu rywalizacji podczas transmisji w telewizji.

Reasumując można stwierdzić, iż wskaźniki postaw wobec

aktywności fizycznej są znacznie wyższe u chłopców niż u dziewcząt.

Chłopcy mają również wyższy stosunek do kultury fizycznej, zarówno

w sferze wiedzy, poglądów, przekonań, jak i w sferze emocjonalnej co

przekłada się na pozytywny stosunek do przedmiotu. Im wyższa wiedza

ucznia z zakresu kultury fizycznej tym bardziej pozytywna jest postawa

wobec aktywności ruchowej.

O zróżnicowaniu aktywności fizycznej względem płci mówią

przesłanki psychiczne, biologiczne oraz społeczno obyczajowe. Różnice

są wynikiem odmiennej roli społecznej pełnionej przez mężczyzn

i kobiety.

background image

12

Największe różnice płci w aspekcie aktywności fizycznej dotyczą

motoryki. Uzyskane przez kobiety wyniki odbiegają od wyników

mężczyzn w testach wytrzymałościowych i siłowych, natomiast dominują

w rytmiczności, płynności i precyzji ataków ruchowych. Według badań

Tatarczuka (2004) chłopcy otrzymywali lepsze wyniki niż dziewczęta

w przedziale wiekowym 7- 19 lat w próbach mocy, siły, zwinności

i szybkości, natomiast dziewczęta miały wyższe wyniki w zadaniach

dotyczących gibkości .

Chłopców charakteryzuje większe dążenie do zaimponowania swą

siłą, sylwetką i sprawnością. Dziewczyny natomiast dążą do płynności,

sylwetki, precyzji, wdzięku w ruchach, gibkości ciała, a także poczucia

rytmu i zwinności (Tatarczuk 2004).

background image

13

2 MATERIAŁY I METODY BADAWCZE

2.1

Materiał badawczy

Badaniu poddano 42 osoby w wieku 18 – 20 lat z Technikum

Hotelarstwa i Architektury Krajobrazu w Grzybnie. Przebadano 21

chłopców oraz 21 dziewcząt.

Szkoła w Grzybnie istnieje od 1946 roku, początkowo jako Wiejska

Szkoła Gospodarstwa Wiejskiego, natomiast od 1948 roku jako

Państwowe Technikum Rolnicze o 4-letnim okresie nauczania.

W 50-letniej historii szkoła przechodziła różne zmiany organizacyjne.

Szkoła obecnie nosi nazwę Zespołu Szkół Rolniczych w Grzybnie.

Aktualnie obejmuje kształceniem ponad 700 uczniów i słuchaczy. Szkoła

posiada także budynek dydaktyczny w Śremie. W szkole prowadzone są

także różnego rodzaju zajęcia pozalekcyjne, między innymi kółko

sportowe „sport to zdrowie”, zajęcia sportowe, zajęcia taneczne.

2.2 Metody badawcze

Badania przeprowadzone zostały w październiku 2010 roku.

Nauczyciele przeprowadzili ze swoimi uczniami ankietę dotyczącą form

spędzania czasu wolnego, przygotowaną na potrzeby niniejszej pracy.

Ankieta składała się z 15 pytań i zawierała 3 pytania otwarte oraz 12

zamkniętych. W niektórych pytaniach zamkniętych była możliwość

wyboru maksymalnie 3 odpowiedzi. Pytania zawarte w ankiecie dotyczyły

aktywności ruchowej, sprawności jaką posiadają badani, wpływu

ś

rodowiska zewnętrznego na aktywność ruchową, znaczenia tezy czy

„sport to zdrowie”. Ankieta była anonimowa.

Uczniowie chętnie i optymistycznie podeszli do przeprowadzonego

badania.

background image

14

2.3

Metody statystyczne

Metody statystyczne stosuje się wszędzie tam, gdzie chodzi o poznanie

prawidłowości w zakresie zjawisk masowych – tam, gdzie bada się

problemy demograficzne, ekonomiczne, socjologiczne; choć także

w innych naukach.

Wyniki badań przedsatwiłam w formie tabeli oraz wykresu

słupkowego.

Działania statystyczne stosuje się do opisu zjawisk masowych.

Zestawienia danych do opisu zjawisk masowych dostarczają między

innymi urzędy statystyczne przez spisy powszechne. Zestawienia te mają

postać tabel, z których można dowiedzieć się, w jakim procencie dane

zjawisko występuje;

Celem analizy statystycznej jest pozyskanie jak największej wiedzy z

pozyskanych danych. Aby zbiór danych był dobrą bazą do analizy

statystycznej należy:

1.

zaplanować badanie

2.

podsumować zbiór danych z obserwacji, podkreślając tendencje, ale

rezygnując ze szczegółów

3.

uzgodnić, jaką wiedzę o badanym zjawisku mają dostarczyć dane.

background image

15

3

CEL BADAŃ I PYTANIA BADAWCZE

Celem pracy było ukazanie stopnia pozaszkolnej aktywności ruchowej

młodzieży.

Postawiono następujące pytania badawcze:

Na jakim poziomie jest sprawność fizyczna badanej młodzieży?

1.

Ile czasu młodzież poświęca na aktywność fizyczną i jaka jest jej

częstotliwość?

2.

Jakie formy aktywności fizycznej młodzież podejmuje?

3.

Czy młodzież ma dostęp do aktywnej formy spędzania czasu

wolnego organizowanego przez szkołę?

4.

Jakie przeszkody napotyka młodzież w podejmowaniu aktywności

fizycznej?

background image

16

4 WYNIKI BADAŃ I ICH ANALIZA

Poziom sprawności fizycznej młodzieży

Tabela nr1 prezentuje odpowiedzi na pytanie nr 1 : Oceń swoją

sprawność fizyczną.

Tab. 1. Poziom sprawności fizycznej

ocena sprawności

fizycznej

dziewczęta

z miasta chłopcy

z miasta

bardzo dobra

4

2

7

4

dobra

10

5

10

6

przeciętna

5

5

3

słaba

2

1

bardzo słaba

Ryc.1.

0

2

4

6

8

10

12

b. dobra

dobra

przeciętna

słaba

Poziom sprawności fizycznej

Dziewczęta

dzieczęta z miasta

Chłopcy

chłopcy z miasta

background image

17

Na ryc. 1. przedsatwiono porównanie poziomu sprawności fizycznej

chłopców i dziewcząt uwzględniając liczbę osób zamieszkałych

w mieście.

Z ankiety wynika, iż większość przebadanej młodzieży zarówno

chłopców jak i dziewcząt określa swój poziom aktywności fizycznej jako

dobry. Tylko 3 z przebadanych osób określają swój poziom aktywności

fizycznej na słaby w tym 1 chłopak. Poziom sprawności ruchowej dla

dziewcząt z miasta i ze wsi jest równy. U chłopców dobry poziom posiada

większa część z miasta. Przeciętny poziom aktywności fizycznej u

dziewcząt jest na równi dla dziewcząt ze wsi jak i z miasta. Tak samo

kształtuje się poziom bardzo dobry który również jest po równo.

Natomiast u chłopców bardzo dobry poziom aktywności fizycznej posiada

większe ilość chłopców mieszkających w mieście.

Najwyższą formą oceny i kontroli jest samoocena i samokontrola.

Pytanie dotyczące poziomu sprawności fizycznej uwzględnia całkowicie

nastawienie młodzieży do aktywności fizycznej.

Najczęściej wybierane formy aktywności ruchowej

W przeprowadzonych badaniach postanowiono sprawdzić, jakie formy

aktywności fizycznej młodzież podejmuje najczęściej oraz z czego one

wynikają.

Pytanie nr 2 dotyczyło podejmowanej aktywności fizycznej w ciągu

tygodnia. Jaki rodzaj aktywności fizycznej podejmujesz w ciągu tygodnia?

(WF). W tabeli nr 2 przedstawiono wyniki.

background image

18

Tab.2. Rodzaj aktywności fizycznej

rodzaj aktywności

dziewczęta

z miasta

chłopcy

z miasta

spacery, wędrówki

18

10

20

10

gry zespołowe

10

2

10

6

jazda na rowerze

19

10

21

10

biegi

3

5

Jazda na rolkach

Jazda konna

łyżwy

2

2

5

2

2

7

2

Ryc.2.

Jak wynika z odpowiedzi respondentów największą popularnością

cieszą się spacery i wędrówki, wśród chłopców największa ilość (całą

grupa respondentów) opowiada się za zajdą na rowerze jako najczęściej

podejmowanej aktywności fizycznej. Młodzież spędza czas również na

0

5

10

15

20

25

spacery

gry

zespołowe

jazda na
rowerze

biegi

inne

Rodzaj podejmowanej aktywności fizycznej

dziewczęta

dziewczęta z miasta

chłopcy

chłopcy z miasta

background image

19

grach zespołowych jeździe na: rolkach, łyżwach i konno. Najmniejszą

popularnością wśród badanej młodzieży cieszy się bieganie.

Na poniższym wykresie przedstawiłam najbardziej wybierane formy

aktywności przez młodzież, uwzględniając liczbę osób zamieszkałych

w mieście.

Połowa badanych osób pochodzi z miasta. Młodzież miejska – jak

wynika z badań – ma możliwość i korzysta z aktywnej formy spędzania

czasu.

Następnie zadano respondentom pytanie dotyczące przynależności do

klubu sportowego. Tabela nr 3 przedstawia odpowiedź na pytanie: Czy

należysz do jakiegoś klubu sportowego?

Tab.3. Przynależność do klubu sportowego

dziewczęta

z miasta

chłopcy

z miasta

TAK

2

2

17

8

NIE

19

10

4

2

Jak wynika z powyżej przedstawionych wyników badań własnych

większa część chłopców należy do jakiegoś klubu sportowego, w tym

znaczna ich część mieszka w mieście. Dziewczyny w znacznie mniejszej

ilości należą do klubu sportowego. Wynika to zapewne z określonych

zainteresowań i różnic płci, większość chłopców zapewne lubi grać

w piłkę nożną z czym wiąże się przynależność do danej drużyny, a więc

i klubu sportowego.

Kolejnym pytaniem dotyczącym wybierania form aktywności

fizycznej, było ustalenie formy spędzania czasu wolnego przez młodzież.

W Tabeli nr 4 przedstawiono wyniki odpowiedzi na pytanie nr 8: Jak

spędzasz czas wolny?

background image

20

Tab.4. Formy spędzania czasu wolnego

czynność

dziewczęta

z miasta

chłopcy

z miasta

przy komputerze

8

8

10

10

przed TV

21

12

21

10

obowiązki domowe

10

przy lekcjach

3

zajęcia sportowe

3

5

ze znajomymi

20

12

18

10

Ryc.3.

0

5

10

15

20

25

TV

ze

znajomymi

komputer

obowiązki

domowe

zajęcia

sportowe

Formy spędzania czasu wolnego

dziewczęta

dziewczęta z miasta

chłopcy

chłopcy z miasta

background image

21

Na ryc.3. przedstawiono najbardziej popularne formy spędzania czasu

wolnego przez młodzież. Z odpowiedzi badanych osób wynika, że

najbardziej popularną formą spędzania czasu wolnego zarówno przez

dziewczęta jak i chłopców jest oglądanie TV. Dziewczęta ponadto

spędzają czas wolny na obowiązkach domowych oraz na spotkaniach ze

znajomymi. U chłopców najczęstszą formą spędzania czasu wolnego

oprócz oglądania TV są spotkania ze znajomymi oraz przebywanie przed

komputerem.

W tabeli nr 5 przedstawiono wyniki dotyczące odpowiedzi na pytanie

nr 11: Czy interesujesz się wydarzeniami sportowymi?

Tab. 5. Zaiteresowanie wydarzeniami sportowymi

dziewczęta

z miasta

chłopcy

z miasta

TAK

6

2

21

10

NIE

15

10

Z odpowiedzi respondentów wynika, że w przeważającej mierze

wydarzeniami sportowymi interesują się chłopcy. Tylko 6 z przebadanych

dziewcząt odpowiedziało, że interesuje się wydarzeniami sportowymi. Nie

ulega wątpliwości, że zazwyczaj chłopcy bardziej interesują się sportem.

Są również bardziej aktywni grając na przykład w tak popularną grę jaką

jest piłka nożna.

Następnie zbadano jaką dyscypliną sportową najbardziej interesuje się

młodzież. Tabela nr 6 przedstawia odpowiedź na pytanie nr 12: jaka

dyscyplina sportowa interesuje Cię najbardziej?

background image

22

Tab. 6. Zainteresowanie dyscypliną sportową

dyscyplina

dziewczęta

z miasta

chłopcy

z miasta

lekkoatletyka

3

2

piłka nożna

20

10

piłka siatkowa

piłka ręczna

gimnastyka

łyżwiarstwo

10

8

pływanie

5

2

jazda konna

bieganie

3

1

To pytanie potwierdza powyższe stwierdzenie, iż w śród chłopców

najbardziej popularną dyscypliną sportową jest piłka nożna. Za równo

chłopcy z miasta jak i ze wsi interesują się najbardziej tą dyscypliną

sportową. Wynika to za pewne również z zainteresowań tą dyscypliną ich

ojców. Większa część respondentek – ponad połowa – najbardziej interesuje

się łyżwiarstwem. Myślę, że sport ten ma w sobie tyle piękna i

wdzięku, że nie trzeba się dziwić, iż właśnie ta dyscyplina sportowa

najbardziej przykuwa uwagę płci pięknej.

Czas poświęcany na aktywność ruchową przez młodzież

W tabeli nr 7 przedstawiono wyniki badań odpowiedzi na pytanie nr 3:

Ile czasu w tygodniu poświęcasz na zajęcia fizyczne? ( oprócz zajęć WF).

background image

23

Tab. 7. Tygodniowy czas poświęcany na zajęcia fizyczne

czas

dziewczęta z miasta

chłopcy

z miasta

poniżej 1h

15

10

3

2

od 1 – 2 h

5

2

5

4

3 h

1

11

2

więcej

2

2

Z przeprowadzonych badań wynika, że najmniej czasu na zajęcia

sportowe poświęcają dziewczyny. Aż 15 respondentek z 21 badanych

odpowiedziało, że spędza mniej niż godzinę tygodniowo na aktywność

ruchową. Chłopcy w przeważającej mierze poświęcają tygodniowo

3 godziny na sport. Jak wynika z badań 5 chłopców poświęca od 1 do 2

godzin tygodniowo na sport, a 3 mniej niż godzinę. Z badań wynika, że

większa część dziewczyn z miasta poświęca mało czasu na aktywność

ruchową, co oznacza, że bardziej aktywne są dziewczyny ze wsi.

U chłopców natomiast, czas poświęcany na aktywność ruchową przez

respondentów zamieszkałych w mieście jest zróżnicowana. Najwięcej,

4 osoby zamieszkujące miasto poświęcają od 1 do 2 godzin tygodniowo

na aktywność ruchową.

background image

24

Pozalekcyjne uczestnictwo młodzieży w zajęciach ruchowych

Tabela nr 8 przedstawia wyniki odpowiedzi na pytanie nr 5: Czy

w Twojej szkole istnieją pozalekcyjne zajęcia sportowe?

Tab. 8. Pozalekcyjne zajęcia sportowe

dziewczęta

z miasta

chłopcy

z miasta

TAK

(jakie?)

21

21

21

21

NIE

Przebadani uczniowie zgodnie odpowiedzieli, że w szkole odbywają

się pozalekcyjne zajęcia sportowe z: treningów siatkówki, udostępnianie

sali sportowej dla młodzieży do ich dyspozycji 3 razy w tygodniu oraz

zespół pieśni i tańca Chabry.

Z powyższych odpowiedzi wynika, iż uczniowie podlegający badaniu

wiedzą o zajęciach pozaszkolnych i mają możliwość uczestniczenia

w nich.

background image

25

W tabeli nr 9 przedstawiono wyniki badań dotyczące odpowiedzi na

pytanie nr 6: Czy Twoja szkoła organizuje…

?

Tab. 9. Zajęcia organizowane przez szkołe

dziewczęta

Z miasta

chłopcy

Z miasta

Zawody sportowe

21

12

21

10

Wyjazdy na zawody

sportowe

Wycieczki szkolne

21

12

21

10

Zajęcia pozaszkolne

(sportowe)

18

12

19

10

Inne (jakie?)

Uczniowie

posiadają

wiedzę

na

temat

wyjazdów

i

zajęć

organizowanych przez szkołę. Wszyscy przebadani respondenci zgodnie

stwierdzili, że szkoła organizuje zawody sportowe oraz wycieczki

szkolne. 18 z przebadanych respondentek i 19 respondentów

odpowiedziało, że szkoła organizuje zajęcie pozaszkolne sportowe.

W tabeli nr 10 przedstawiono wyniki badań dotyczące odpowiedzi na

pytanie nr 7: Kto zachęca Cię do podejmowania wysiłku fizycznego?

Tab. 10. Kto zachęca Cię do podejmowania wysiłku fizycznego?

dziewczęta

z

miasta

chłopcy

z miasta

nauczyciele

1

1

Rodzice

4

2

Znajomi

3

2

Nikt, podejmuję ją dobrowolnie

18

8

16

7

Inni (kto?)

background image

26

Większość przebadanych osób podejmuje aktywność fizyczną

dobrowolnie. Odpowiedziało tak 18 z przebadanych dziewcząt z czego

8 z nich mieszka w mieście; również 16 chłopców zaznaczyło tę

odpowiedź, z czego 7 z nich mieszka w mieście. 3 dziewczęta

odpowiedziały, że do podejmowania wysiłku fizycznego zachęcają je

znajomi, natomiast 4 z przebadanych chłopców odpowiedziało, że

zachęcają ich do tego rodzice.

W tabeli nr 11 przedstawiono wyniki badań dotyczące odpowiedzi na

pytanie nr 9: Czy podejmujesz aktywność ruchową dla …? (można wybrać

maksymalnie 3 odpowiedzi).

Tab. 11. Cel podejmowania aktywności ruchowej

dziewczęta

z miasta

chłopcy

z miasta

przyjemności

21

12

21

10

poprawy zdrowia

poprawy sprawności

okazji spotkania się ze

ze najomymi

iInne (jakie?)

Wszyscy przebadani uczniowie zgodnie odpowiedzieli, że podejmują

aktywność fizyczną dla przyjemności. Dowodzi to temu, iż młodzi ludzie

podejmują aktywność fizyczną dla własnych celów, a nie dla kogoś.

Z przeprowadzonych badań wynika jasno, że uczniowie wiedzą

o zajęciach organizowanych po szkole, oraz mają możliwość

uczestniczenia w nich. Młodzi ludzie uprawiają aktywność fizyczną dla

przyjemności i nie muszą być do niej zachęcani przez innych. Można

więc śmiało stwierdzić, że przebadani respondenci nie mają problemów

background image

27

z podejmowaniem aktywności ruchowej, gdy nie są do niej przez nikogo

zachęcani i mają możliwość aktywnie spędzać swój czas wolny.

Przeszkody w podejmowaniu aktywności fizycznej przez młodzież

Tabela nr 12 przedstawia wyniki odpowiedzi na pytanie nr 10: Co

przeszkadza Ci w podejmowaniu aktywności ruchowej?

Tab. 12. Przeszkody w podejmowaniu aktywności ruchowej

dziewczęta

z miasta

chłopcy

z miasta

brak czasu

20

12

19

8

nie lubię się przemęczać

brak motywacji

nie lubię zajęć sportowych

nic, zawsze znajduję czas na

zajęcia sportowe

1

2

2

inne (jakie?)

Większość respondentów odpowiedziała, że nie podejmuje aktywności

fizycznej z braku czasu. 3 z przebadanych osób ( w tym jedna

dziewczyna) odpowiedziało, że nic im nie przeszkadza w podejmowaniu

aktywności ruchowej.

W dobie komputerów i Internetu młodzi ludzie poświęcają się

czynnością które w ogóle nie wymagają od nich aktywności ruchowej.

Coraz większą część naszego dnia zajmuje siedzenie przed komputerem

bądź telewizorem. Niestety taki tryb życia często prowadzi do różnego

rodzaju schorzeń i otyłości oraz chorób. Nawet odrabianie lekcji nie

wymaga już od młodych ludzi wysiłku takiego jak kiedyś, dziś na

wszystko można znaleźć odpowiedź w Internecie.

background image

28

5

WNIOSKI

Mniej niż połowa badanych uczniów określa poziom swojej

sprawności fizycznej jako dobry (20 z 42 respondentów)

Wśród dziewczyn najpopularniejszą formą aktywności ruchowej

jest jazda na rowerze (19 z 21 badanych) oraz spacery ( 18 z 21

badanych). Również dziewczyny mieszkające w mieście uznają te

formy aktywności za najatrakcyjniejsze.

Wszyscy przebadani chłopcy uznają jazdę na rowerze że

najatrakcyjniejszą, na drugim miejscu są spacery. Zarówno chłopcy

z miasta jak i ze wsi wskazali na te formy aktywności ruchowej.

Tylko 2 z 21 przebadanych dziewczyn należy do klubu sportowego,

są to dziewczyny mieszkające w mieście.

Ponad połowa ankietowanych chłopców – 12 z 21 – należy do klubu

sportowego, w tym 8 z nich mieszka w mieście.

Najczęstszą formą spędzania czasu wolnego przez wszystkich

ankietowanych jest oglądanie TV. Następnie są to spotkania ze

znajomymi oraz wśród dziewczyn obowiązki domowe, a wśród

chłopców czas spędzony przed komputerem.

Dziewczyny niewiele interesują się wydarzeniami sportowymi ,

tylko 5 z 21 ankietowanych wykazało zainteresowanie

wydarzeniami

sportowymi,

natomiast

chłopcy

wykazują

zainteresowanie owymi wydarzeniami, 20 z 21 ankietowanych.

Najbardziej interesującą dyscypliną sportową wśród dziewczyn jest

łyżwiarstwo, wśród chłopców jest nią piłka nożna.

Dziewczęta są mało aktywne ruchowo. Ponad poła z nich 15 z 21

ankietowanych spędza tygodniowo mniej niż godzinę na zajęciach

ruchowych. Tylko jedna z ankietowanych dziewczyn poświęca na

to tygodniowo więcej niż 3 godziny.

background image

29

Chłopcy są dość aktywni, ponad połowa z ankietowanych, 11 z 21

badanych spędza ponad 3 godziny tygodniowo na zajęciach

fizycznych.

Wszyscy ankietowani uczniowie posiadają wiedzę na temat

odbywających się w szkole pozalekcyjnych zajęć sportowych.

Ankietowani uczniowie wiedzą, że szkołą w której się uczą

organizuje zawody sportowe, wycieczki szkolne oraz sportowe

zajęcia pozaszkolne.

Większość

ankietowanych

podejmuje

aktywność

fizyczną

dobrowolnie. 4 z 21 ankietowanych chłopców zachęcają rodzice.

Wszyscy

ankietowani podejmują

aktywność

fizyczną

dla

przyjemności.

Główną przeszkodą w podejmowaniu aktywności fizycznej jest

brak czasu.

background image

30

Piśmiennictwo

1.

Cabak A., Woynarowska B. (2004): Aktywność fizyczna młodzieży

w wieku 11-15 lat w Polsce i w innych krajach w 2002 roku,

„Wychowanie Fizyczne i Sport", str. 355-360.

2.

Chromiński Z. (1987): Aktywność ruchowa dzieci i młodieży.

Warszawa.

3.

Denisiuk L., Milicerowa H. (1969): Rozwój sprawności

motorycznej dzieci i młodzieży w wieku szkolnym. Warszawa,

s. 14 – 28.

4.

Demel M., Skład A. (1974): Teoria wychowania fizycznego.

Warszawa, s. 24 – 56.

5.

Drabik J. (1992): Sprawność fizyczna i jej testowanie u młodzieży

szkolnej. Gdańsk, s. 22-24.

6.

Gilewicz Z. (1964): Teoria wychowania fizyczneg. Warszawa,

s. 30 -50.

7.

Hurlock E.B. (1985), Rozwój dziecka. PWN , s. 54.

8.

Krawczyk B.(1987): Rodzina i grupy rówieśnicze a początki kariery

sportowej. „Kultura fizyczna”, nr 1-2, 7-8, s. 14

9.

Maciaszek J.( 1996): Aktywność ruchowa dzieci i młodzieży

w czasie wolnym. „Wychowanie fizyczne i Zdrowotne”, nr 43, s.

70-75.

10.

Malina R.M. (2002): Aktywność fizyczna a rokowanie

długowieczności. „Medicina Sportiva” 9,1. 9-16.

11.

Mała Encyklopedia Sportu (1980): Warszawa , s. 126.

12.

Osiński W. (2002): Zarys teorii wychowania fizycznego. Poznań,

s. 92 -93.

13.

Parizkowa J., Wolański N. (1976): Sprawność fizyczna a rozwój

człowieka. “ Sport i turystyka”, Warszawa, s. 83

background image

31

14.

Sołtysik M. (2002): Aktywność rekreacyjno turystyczna a czas

wolny młodzieży szkolnej, “Człowiek i ruch” nr 2, s. 75 - 88

15.

Tatarczuk

J.

(2004),

Metodyka

wychowania

fizycznego,

Wydawnictwo: Uniwersytet Zieonogórski, s. 61-63.

16.

Trześniowski R. (1990): Rozwój fizyczny i sprawność fizyczna

młodzieży szkolnej w Polsce, W: Z Warsztatów Badawczych.

Warszawa .

17.

Trześniowski R. (1961): Rozwój fizyczny i sprawność fizyczna

młodzieży polskiej. Warszawa, s. 56 – 72.

18.

Ż

ukowska Z., Żukowski R. (2002): Zdrowie i sport w edukacji

globalnej. Warszawa.

background image

32

Spis tabel i wykresów

Tab. 1. Poziom sprawnośći fizycznej…

.…

. 15

Tab. 2. Rodzaje aktywnośći fizycznej …

...…

.…

17

Tab. 3. Przynależność do klubu sportowego …

...…

...…

...…

18

Tab. 4. Formy spędzania czasu wolnego

…...…

........…

. 19

Tab. 5. Zainteresowanie wydarzeniami sportowym

...…

..…

20

Tab. 6. Zainteresowanie dyscypliną sportową…

..…

........…

21

Tab. 7. Tygodniowy czas poświęcany na zajęcia fizyczne…

...…

.22

Tab. 8. Pozalekcyjne zajęcia sportowe…

.…

.23

Tab. 9. Zajęcia organizowane przez szkołę …

.…

24

Tab. 10. Kto zachęca cię do podejmowaia wysiłku fizycznego?............. 24

Tab. 11. Cel podejmowania aktywności ruchowej …

...…25

Tab. 12 . Przeszkody w podejmowaniu aktywności ruchowej…

.…

26

Ryc. 1. Poziom sprawności fizycznej …

..…

.…

1

5

Ryc. 2. Rodzaj podejmowanej aktywności fizycznej …

.…

17

Ryc. 3. Formy spędzania czasu wolnego …

.…

19

background image

33

Aneks

ANKIETA

Proszę o odpowiedź na zadane poniżej pytania poprzez wyraźne

zakreślenie jednej odpowiedzi (w niektórych pytaniach można zaznaczyć

kilka odpowiedzi). Jeśli nie rozumiesz jakiegoś pytania poproś

prowadzącego o wyjaśnienie. Odpowiedzi na pytania zakreślaj wpisując

w kratkę X. Zapewniam, że ankieta jest całkowicie anonimowa.

1.

Oceń swoją sprawność fizyczną:

Bardzo dobra

Dobra

Przeciętna

Słaba

Bardzo słaba

2. Jaki rodzaj aktywności fizycznej podejmujesz w ciągu tygodnia? (poza

zajęciami z WF)

Spacery, wędrówki

Gry zespołowe

Jazda na rowerze

Biegi

Inne (jakie?)……………………………………………………….……………………………

background image

34

3. Ile czasu w tygodniu poświęcasz na zajęcia fizyczne? (oprócz zajęć

z WF)

poniżej 1 h

1 – 2 h

3 h

więcej (napisz ile) ……………………………………………………………………………

4. Czy należysz do jakiegoś klubu sportowego? (szkolnego lub

pozaszkolnego)

Tak

Nie

5. Czy w twojej szkole istnieją pozalekcyjne zajęcia sportowe ?

Tak (jakie?) ………………………………………………..………………………….……….

Nie

6.Czy twoja szkoła organizuje …?

Zawody sportowe

Wyjazdy na zawody sportowe

Wycieczki szkolne

Zajęcia pozaszkolne (sportowe)

Inne (jakie?) ……………………………………………………….…………………………..

7. Kto zachęca cię do podejmowania wysiłku fizycznego?

Nauczyciele

Rodzice

Znajomi

background image

35

Nikt, podejmuję ją dobrowolnie

Inni

(kto?)…………………………………………………………………………...…………..

8. Jak spędzasz czas wolny? (można wybrać maksymalnie 3 odpowiedzi)

Przy komputerze

Przed telewizorem

Na wypełnianiu obowiązków domowych

Przy lekcjach

Na zajęciach sportowych

Inne (jakie?) ………………………………………………………………..………………….

9. Czy podejmujesz aktywność ruchowa dla …? (można wybrać

maksymalnie 3 odpowiedzi)

Przyjemności

Poprawy zdrowia

Poprawy sprawności

Okazji do spotkania się znajomymi

Inne (jakie?) ………………………………………………………………………..………….

10. Co przeszkadza Ci w podejmowaniu aktywności ruchowej?

Brak czasu

Nie lubię się przemęczać

Brak motywacji

Nie lubię zajęć sportowych

Nic, zawsze znajdę czas na zajęcia sportowe

Inne (jakie?) ……………………………………………………………………………….

background image

36

11. Czy interesujesz się wydarzeniami sportowymi?

Tak

Nie

12. Jaka dyscyplina sportowa interesuje Cię najbardziej?

Lekkoatletyka

Piłka nożna

Piłka siatkowa

Piłka ręczna

Gimnastyka

Łyżwiarstwo

Pływanie

Inne (jaka?) ………………………………………….…………………………….…………..

Metryczka:

1.

Miejsce zamieszkania

Miasto

Wieś

2.

Płeć

Dziewczyna

Chłopak




Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
metody badań pedagogicznych Pozaszkolna aktywność ruchowa uczniów szkół podstawowych w klasach I II
Aktywność ruchowa młodzieży
Subkultura młodzieżowa i jej znaczenie w procesie socjalizac, Studia, Pedagogika pracy
Aktywność ruchowo?aptacyjna Rola, miejsce i znaczenie aktywności fizycznej
Subkultura młodziezowa i jej znaczenie w procesie socjalizacji jednostki
Serwińska Zofia Aktywność ruchowa dzieci i młodzieży i jej wpływ na zdrowie
Biologia Aktywność ruchowa i jej znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania organizmu
Znaczenie aktywnosci ruchowej w zapobieganiu chorobom cywilizacyjnym
AKTYWNOŚĆ RUCHOWA UCZNIÓW W CZASIE WOLNYM OD NAUKI SZKOLNEJ, Pedagogika
aktywność ruchowa uczniów na zajęciach pozalekcyjnych
Aktywność ruchowa dzieci i młodzieży w czasie wolnym
UŚWIADOMIĆ POTRZEBĘ I ZNACZENIE AKTYWNOŚCI RUCHOWEJ, Aktywność fizyczna
Znaczenie aktywności ruchowej w życiu człowieka
Aktywność ruchowo adaptacyjna Rola, miejsce i znaczenie aktywności fizycznej

więcej podobnych podstron