Strona 1

www.sgk.gofin.pl

2010-12-08 08:40:40

http://www.sgk.gofin.pl/11,2274,121917,nabycie-udzialow-wlasnych-celem-ich-odsprz...

Zeszyty Metodyczne Rachunkowości

nr

11

z dnia 2010-06-01 nr kolejny 275

Wydawnictwo Podatkowe GOFIN sp. z o.o. ul. Owocowa 8, 66-400 Gorzów Wlkp., www.sgk.gofin.pl

Nabycie udziałów własnych celem ich odsprzeda

ż

y

Jeste

ś

my spółk

ą

z o.o. W roku bie

żą

cym nabyli

ś

my cz

ęść

udziałów własnych celem ich dalszej odsprzeda

ż

y. W

zwi

ą

zku z t

ą

transakcj

ą

ponie

ś

li

ś

my dodatkowe koszty. Jak zaksi

ę

gowa

ć

nabycie udziałów własnych i ich

odsprzeda

ż

?

1. Zasady ewidencji udziałów własnych okre

ś

lone w ustawie o rachunkowo

ś

ci

Nabycie przez spółk

ę

z o.o. udziałów własnych mo

ż

liwe jest jedynie w sytuacjach przewidzianych w art. 200 K.s.h., tzn.:

nabycia w drodze egzekucji na zaspokojenie roszcze

ń

spółki, których nie mo

ż

na zaspokoi

ć

z innego maj

ą

tku

wspólnika,

nabycia w celu umorzenia udziałów,

nabycia albo obj

ę

cia udziałów w innych przypadkach przewidzianych w tej ustawie.

Nabyte udziały własne zalicza si

ę

w ksi

ę

gach rachunkowych na dzie

ń

ich nabycia do krótkoterminowych aktywów

finansowych. Do ich ewidencji słu

ż

y konto 14 "Krótkoterminowe aktywa finansowe". W my

ś

l art. 28 ust. 1 pkt 9a ustawy

o rachunkowo

ś

ci, udziały własne wycenia si

ę

nie rzadziej ni

ż

na dzie

ń

bilansowy według ceny nabycia. Za cen

ę

nabycia

uwa

ż

a si

ę

cen

ę

zakupu nale

ż

n

ą

sprzedaj

ą

cemu, powi

ę

kszon

ą

o koszty bezpo

ś

rednio zwi

ą

zane z zakupem - stosownie

do art. 28 ust. 2 ustawy o rachunkowo

ś

ci.

Warto

ść

ksi

ę

gow

ą

, tj. warto

ść

w cenie nabycia własnych udziałów, stanowi zatem ogół wydatków poniesionych na ich

nabycie.

W ksi

ę

gach rachunkowych operacje zwi

ą

zane z nabyciem udziałów własnych mog

ą

przebiega

ć

nast

ę

puj

ą

cymi

zapisami:

1. Nabycie przez spółk

ę

udziałów własnych:

- Wn konto 14 "Krótkoterminowe aktywa finansowe"
(w analityce: Udziały własne),
- Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki"
(w analityce: Konto imienne dotychczasowego wspólnika).

2. Dodatkowe koszty poniesione w zawi

ą

zku z nabyciem udziałów własnych:

- Wn konto 14 "Krótkoterminowe aktywa finansowe"
(w analityce: Udziały własne),
- Ma konto zespołu 1, 2 lub 3.

Jak wynika z pytania spółka nabyła udziały własne z zamiarem ich sprzeda

ż

y. W takim przypadku przychód oraz

warto

ść

sprzedanych udziałów zalicza si

ę

w ksi

ę

gach

rachunkowych odpowiednio do przychodów i kosztów

finansowych. Ewidencja sprzeda

ż

y udziałów własnych mo

ż

e przebiega

ć

nast

ę

puj

ą

co:

1. Warto

ść

udziałów własnych w cenie sprzeda

ż

y (nale

ż

no

ść

od nowego wspólnika nabywaj

ą

cego

udziały spółki):

Strona 2

www.sgk.gofin.pl

2010-12-08 08:40:40

http://www.sgk.gofin.pl/11,2274,121917,nabycie-udzialow-wlasnych-celem-ich-odsprz...

- Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki"
(w analityce: Konto imienne nowego wspólnika),
- Ma konto 75-0 "Przychody finansowe".

2. Wyksi

ę

gowanie sprzedanych udziałów własnych - warto

ść

w cenie nabycia:

- Wn konto 75-1 "Koszty finansowe",
- Ma konto 14 "Krótkoterminowe aktywa finansowe"
(w analityce: Udziały własne).

3. Wpływ na rachunek bankowy zapłaty za sprzedane udziały:

- Wn konto 13-0 "Rachunek bie

żą

cy",

- Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki"
(w analityce: Konto imienne nowego wspólnika).

W omawianej sytuacji nale

ż

y równie

ż

uwzgl

ę

dni

ć

art. 36a ust. 1 ustawy o rachunkowo

ś

ci, dotycz

ą

cy zbycia akcji

własnych, a który - na podstawie ust. 3 tego artykułu - ma równie

ż

zastosowanie do udziałów własnych spółek z o.o. Z

powołanego przepisu wynika, i

ż

w razie zbycia udziałów własnych, dodatni

ą

ró

ż

nic

ę

mi

ę

dzy cen

ą

sprzeda

ż

y,

pomniejszon

ą

o koszty sprzeda

ż

y, a ich cen

ą

nabycia, nale

ż

y odnie

ść

na kapitał zapasowy. Ujemn

ą

ró

ż

nic

ę

nale

ż

y uj

ąć

jako zmniejszenie kapitału zapasowego, a pozostał

ą

cz

ęść

ujemnej ró

ż

nicy, przewy

ż

szaj

ą

c

ą

kapitał zapasowy, jako

strat

ę

z lat ubiegłych i opisa

ć

w informacji dodatkowej w sprawozdaniu finansowym za rok, w którym nast

ą

piła sprzeda

ż

.

Maj

ą

c na uwadze powy

ż

sze uregulowania, w przypadku sprzeda

ż

y udziałów własnych mog

ą

wyst

ą

pi

ć

dwie sytuacje

warunkuj

ą

ce przebieg ewidencji operacji sprzeda

ż

y udziałów w ksi

ę

gach rachunkowych spółki, tj.:

1) cena sprzeda

ż

y udziałów własnych jest wy

ż

sza od ceny nabycia,

2) cena sprzeda

ż

y udziałów własnych jest ni

ż

sza od ceny nabycia.

2. Ewidencja w sytuacji, gdy cena sprzeda

ż

y udziałów własnych jest wy

ż

sza od ceny ich nabycia

W sytuacji gdy cena sprzeda

ż

y jest wy

ż

sza od ceny nabycia udziałów własnych, zysk na sprzeda

ż

y (dodatnia ró

ż

nica

mi

ę

dzy cen

ą

sprzeda

ż

y pomniejszon

ą

o koszty sprzeda

ż

y a ni

ż

sz

ą

cen

ą

nabycia udziałów) ujmuje si

ę

zapisem:

- Wn konto 75-1 "Koszty finansowe",
- Ma konto 81-1 "Kapitał zapasowy".

Przykład

I. Zało

ż

enia:

Na kapitał zakładowy spółki z o.o. składa si

ę

20.000 udziałów o warto

ś

ci: 150 zł za jeden udział. W 2010 r. spółka nabyła

1.800 udziałów po cenie: 165 zł za jeden udział, celem ich dalszej odsprzeda

ż

y. Dodatkowe koszty, które spółka

poniosła w zwi

ą

zku z ich nabyciem, wyniosły: 21.000 zł. Cena, za któr

ą

spółka sprzedała uprzednio nabyte udziały,

wyniosła: 195 zł za jeden udział.

II. Dekretacja:

Opis operacji

Kwota

Konto

Wn

Ma

1. Nabycie przez spółk

ę

z o.o. udziałów własnych: (1.800 szt. x 165 zł/szt.) =

297.000 zł

14

24

2. WB - opłaty poniesione w zwi

ą

zku z nabyciem udziałów własnych

21.000 zł

14

13-0

3. Przychód ze sprzeda

ż

y udziałów własnych: (1.800 szt. x 195 zł/szt.) =

351.000 zł

24

75-0

4. Koszt sprzedanych udziałów - warto

ść

w cenie nabycia: (297.000 zł +

21.000 zł) =

318.000 zł

75-1

14

5. Dodatnia ró

ż

nica mi

ę

dzy cen

ą

sprzeda

ż

y a ni

ż

sz

ą

cen

ą

nabycia udziałów:

(351.000 zł - 318.000 zł) =

33.000 zł

75-1 81-1

Strona 3

www.sgk.gofin.pl

2010-12-08 08:40:40

http://www.sgk.gofin.pl/11,2274,121917,nabycie-udzialow-wlasnych-celem-ich-odsprz...

III. Ksi

ę

gowania:

3. Ewidencja w sytuacji, gdy cena sprzeda

ż

y udziałów własnych jest ni

ż

sza od ceny ich nabycia

W sytuacji gdy cena sprzeda

ż

y jest ni

ż

sza od ceny nabycia udziałów własnych, strat

ę

na sprzeda

ż

y (ró

ż

nica pomi

ę

dzy

cen

ą

sprzeda

ż

y pomniejszon

ą

o koszty sprzeda

ż

y a wy

ż

sz

ą

cen

ą

nabycia udziałów) ujmuje si

ę

zapisem:

1) do wysoko

ś

ci nieprzekraczaj

ą

cej kapitału zapasowego:

- Wn konto 81-1 "Kapitał zapasowy",
- Ma konto 75-0 "Przychody finansowe",

2) powy

ż

ej wysoko

ś

ci kapitału zapasowego:

- Wn konto 82 "Rozliczenie wyniku finansowego"
(w analityce: Straty z lat ubiegłych),
- Ma konto 75-0 "Przychody finansowe".

Przykład

I. Zało

ż

enia:

Na kapitał zakładowy spółki z o.o. składa si

ę

10.000 udziałów o warto

ś

ci: 140 zł za jeden udział. W 2010 r. spółka nabyła

1.000 udziałów po cenie: 150 zł za jeden udział, celem ich dalszej odsprzeda

ż

y. Dodatkowe koszty, które spółka

poniosła w zwi

ą

zku z ich nabyciem, wyniosły: 12.000 zł. Cena, za któr

ą

spółka sprzedała uprzednio nabyte udziały,

wyniosła: 151 zł za jeden udział. W dniu sprzeda

ż

y kapitał zapasowy spółki wynosił: 10.000 zł.

II. Dekretacja:

Opis operacji

Kwota

Konto

Wn

Ma

1. Nabycie przez spółk

ę

z o.o. udziałów własnych: (1.000 szt. x 150 zł/szt.) =

150.000 zł

14

24

2. WB - opłaty poniesione w zwi

ą

zku z nabyciem udziałów własnych

12.000 zł

14

13-0

3. Przychód ze sprzeda

ż

y udziałów własnych: (1.000 szt. x 151 zł/szt.) =

151.000 zł

24

75-0

4. Koszt sprzedanych udziałów - warto

ść

w cenie nabycia: (150.000 zł +

12.000 zł) =

162.000 zł

75-1

14

5. Rozliczenie ujemnej ró

ż

nicy mi

ę

dzy cen

ą

sprzeda

ż

y a wy

ż

sz

ą

cen

ą

nabycia udziałów: (151.000 zł - 162.000 zł) = - 11.000 zł

a) do wysoko

ś

ci nieprzekraczaj

ą

cej kapitału zapasowego

10.000 zł

81-1 75-0

b) powy

ż

ej wysoko

ś

ci kapitału zapasowego

1.000 zł

82

75-0

Strona 4

www.sgk.gofin.pl

2010-12-08 08:40:40

http://www.sgk.gofin.pl/11,2274,121917,nabycie-udzialow-wlasnych-celem-ich-odsprz...

III. Ksi

ę

gowania: