Konemann, Renesans i Barok. 
Sztuka świata, Barok niemiecki; renesans tudzież 
Egzamin ustny, dostaniemy wszystkie obrazki, na podstawie którego będziemy opisywać na 
zaliczeniu. 
 
Rozpoczęło się wszystko na pól. Apenińskim, ponieważ „ włosi są genialni”, obecnie raczej 
widziane  jest  to  inaczej.  Wiek  XV  jest  chwilą  wychodzenia  z  poważnego  kryzysu.  Wybuch 
dżumy spowowował całkowite zaburzenia. I kolejno nadchodzi szybka reakcją i odbudową – 
przyspieszona odbudowa ekonomiczna i polityczna. Do pocz. XVI wieku, morze śródziemne 
jest  bardzo  ważne  zarwóno  pod  względem  handlowym  jak  i  artystycznym.  Po  wyprawie 
Kolumba  wartość  basenu  śród.  Spada.  Nowym  morzem  śródziemnym  staje  się  Atlantyk  do 
poł. XVIII wieku
W  XV  wieku  wszystko  jest  jeszcze  na  dobrej  drodze,  Włochy  zaczynają  się  odbudowywać. 
Są  to  zarówno  budynki  użytku:  szpitale,  ratusz,  ale  także  i  kościoły.  Zaczyna  dojrzewać 
świadomość  norm  kompozycyjnych  =,  dzięki  której  ta  arch.  będzie  dobra.  Tym  bardziej  że 
sprawy  teoretyczne  gotyku  nie  były  zapisywane.  Już  w  XV  wieku  pracowano  nad  kanonem 
architektury.  Dodatkowo  zaczęto  czytać  traktaty  antyczne,  np.  Witruwiusza,  gdzie  zapisane 
są informacje jak ma wyglądać dobry detal arch. dodatkowo zaczynają się badania zabytków 
np.  Villi  w  Tivoli,  które  przyniosły  wile  inspiracji.  Włosi  nie  korzystali  z  antyku  bezmyślnie, 
szukali jedynie wzorców i możliwości konstrukcyjnych. 
Kanon stworzyli: Bruneleschi i Alberti. 
Brun.  zapoczątkował  rozumienie  formy  antykizującej  a  Alberi  zgłębił  ją  do  końca,  (1420-
1500) 
dojarzyły renesans trwał, krótko  (1500-1555) 
-  nurt  klasycyzujący  Andrea  Palladio  –  typ  jego  arch.  trwa  aż  do  dzisiaj,  w  typie  villi 
palladiańskiej
- manieryzm, który powstał w latach 40. XX w – to określenie w latach 70. Przeżywało kryzys 
i  chciano  od  niej  odstąpić.  Występuje  we  Włoszech  i  tylko  tam,  ponieważ  zabawa  mogła 
powstać wtedy kiedy zna się doskonale podstawy i cała historię renesnasu. I trwa to do lat 
80. XVI w
-  Carlo  Maderna  –  interpretacja  –  barok  –  uważany  jest  za  twórcę  estetyki,  przełom  wieku 
XVI i XVII wiek. 
- XVII – Bernini i Boromini – Bormoini jest przedstawicielem baroku klasycyzującego i arch. 
nowoczesnej, która w wieku XX była powszechna – budowla=rzeźba. 
Na  XVII  wieku  w.  wyczerpali  swoją  pomysłowwośc  co  do  arch.  ale  było  to  ciągle 
odniesieniem do forma Berniniego lub Borominiego. 
Po roku 1770 – powrót do klastycznych form
 
FRANCJA  i  obszar  NIEMIECKI  -    DO  1500-1550  mieszanie  detali  artycznych  i 
późnogotyckich.  Było  to  stosowane  tylko  powierzchownie,  bez  szerszego  rozwinięcia 
wewnętrznego.  Po  połowie  w.  XVI  fran.  Obudziła  się  i  poznała  na  czym  polega  nowożytna 
koncepcja wzorowana na antyku i zaczęła być bardzo wierna (arch od 1500 do 1950, Etker). 
Rewolucja umysłowa i polistyczna logika odnalazła się rwónieżpo poł. Xvi wieku i poddali się 
oni formą klasycznym. Nazwali takie formy – stylem Franciszka I, II poł Xvi wieku – Henryk IV 
Burbon – wprowadza system absolutystyczny, styl Henryka VI, który wprowadził porządek. 
NIEMCY 

Po  I  poł.  XVI  wieku  następuje  zwrot  ku  ornamentyce  gotyckiej  i  formom  niderlandzkim. 
Motywy, które sę dziwnym przetworzeniem antycznych form, które są trwade jakby z blachy. 
Ta estetyka trwała aż do 1618 r. 
Pojawia się także nurt włoski – palladianizm – inspiracje włoskie, bardziej klasycyzujące. 
1618  -  rzój  manieryzmu  i  klasycyzmu,  jest  to  rok  wybuchu  wojny  30.  letniej.  Okres 
koszmarnego wyniszczenia terytorium. 
Po  1660  roku  zaczyna  się  odrodzenie  kraju,  pocz.  Budują  wyłącznie  włosi,  potem  już 
miejscowi artyssci. Pojawia się barok spokojny, klasycyzujący. 
 
ANGLIA
Mieszanie  się  form,  bardzo  zakorzenionego  gotyku.    Kolejno  wprowadzono  formy 
palladiańśkie,  dzięki  czemu  jego  dziedzctwo  poznała  cała  Europa.  (Tadeusz  Jaroszewski  ). 
Padianizm staje się kolejno bardziej monumentalne. 
 
 
Południe Włoch – należy do Francji, także Sardynia, Sycylia i Grecja. 
Wenecja jest bardzo znacząca, duży majątek.
Państwo kościelne – obejmuje obszar Rzymu 
Toskania – pokręcona finansowo. 
 
Florencja, Santa Maria del Fiore. 
Katedra  Florencka,  fasada  po  1880!  Korpus    i  kopuła  –  Bruneleschi.  Dopiero  koń  XVII 
wieku  kopuły  stają  się  półkoliste,  takie  jak  w  Panteonie.  Kopuła  florencka  jest  ostrołukowa, 
dwupowołokowa,  nakryta  płaszczem.  Podstawa  kopuły  jest  najważniejsza,  kiedy  B. 
projektował rozumiał grę sił. Latarnia była na tyle cieżka, że dociążyła kopułę. Rada miasta 
chciała chy latarnia była drewniana, ale Brun. Kategorycznie odmówił ponieważ konstrukcja 
nie  była  by  stabilna.  B.  wprowadził  dwie  czasze,  z  czego  jedna  doskonale  dociażka.  W 
zasadzie  nie  jest  to  kołu,  tylko  sklepienie  klasztone  8  łukowe.  Z  pewnością  zmieniła  ona 
koncepcję całej panoramy miasta. W gotyku ważne była ilośc wież, w renesansie świadczyły 
o tym kopuły, świdczyły także o nowoczesności. 
Pierwszym  dziełem  ach.  Nowożytnej  –  uznaje  się  Szpital  Niewiniatek  we  Florencji, 
Bruneleschego. 
Wielki  kościół  –  wnętzrze  sakralne,  po  drugiej  stronie  wielkie  pmieszczenie  dla  chorych, 
oraz rozmównice gdzie mogli spotkać się zdrowi z chorymi. Jest to jedne z licznych szptali w 
mieście,  jego  szczególność  to  niezwykłe  ułożenie.  Ok  1427  –  II  faz  do  1521.  Tutaj  kostium 
należy do tego, ze zaliczamy to do h. sz. uznanu, że tutaj rozpoczyna się nowożytność.
Zastosowanie proporcji, które w przyszłości arch. będą starali się przestrzegać. Kolejni arch, 
poznali kompozycje arch., które były znane. 
Trzy  elementy  –  podstawa  –  trzon  –  i  zwieńczenie.  Kolumna  będzie  dźwigać  belkowanie. 
Nikt  nie  umiał  powiedzieć  dlaczego  trzy  elementy.  Zacznie  się  budowanie  kolumn  o 
określonych formach. Ii piętro nadbudowano w II fazie, jako szpital letni. 
By  wszystko  było  doskonałe  musiało  się  opierać  na  formach  prostych  i  wyliczeniach. 
Oktawa,  kwarta  i  klinta,  oraz  1/1.  Łuki  były  idealnie  prosty  czyli  jego  szerokość  równa  się 
wysokości czyli ½. Trudno określić wzorce jakie stosowął Bruneleschi. (Kazimierz Ulatowski, 
architektura klasyczna?) 
Dziwną formą jest architraw, który schodzi w dół. 

Inspiracją  jest  baptysterium  florenckie,  i  tam  także  jest  zjeżdżający  gzyms.  Uważano  że 
były one zbudowane przez pierwszych chrześcijan, okazało się że jest to wiek XII. Żródłem 
wypracowywania kanou doskonałości a. Brunelskiego był początkowo romanizm a nie antyk. 
Bardzo  ciekawe  jest  sklepienie  –  żaglaste,  pendentywowe  –  z  nich  wyrasta  szasz,  która 
zamyk całe sklepienie.  (Salman)
Początki  renesansu  są  nie  w  antyku,  ale  w  romanizmie  florenckim  i  nie  dokońca  antyczne 
także jest drugie jego dzieło:
San Lorenzo, IV w, kon. Św. Ambroży, w XI w – kolegiata. 1416 roku, ankierzy postanowili 
mieć  własny  kościół  gdzie  będzie  ich  mauzoleum.  W  1418  roku  rozpoczęto  budowę,  w 
1419  rozpoczyna  się  budowę  od  zakrystii  i  części  prezbiterium.  Giovani  Medici  -    stara 
zakrystia,  prace  Brunelskiego  trwały  od  1419  do  1429  kiedy  umiera  G.  Medici,  -  od  1429 
brak  wzmianek  o  Brunelskim.  Zatem  przypisywanie  my  całości  jest  błędne.  Możliwe,  że 
zaprojektował  on  kościół,  ale  na  pewno  nie  uczestniczył  w  końcowej  fazie  budowy,  kończy 
Micelocco.  Stara  zach.  jest  na  pewno  dziełem  Bruneleschiego.  Zbudowana  jest  według 
proporcji ½, patrzać na całość zamyka się to w prop. 2/3. Kopuła powtarza formę Santa Marii 
del Fiore.
Wnętrze chyba kończone według Michelloza.  Kolumny są prawdziwie rzymskie o głowicach 
korynckich.  Zachwyca  harmonia  arkad,  porządek.  Przez  cały  XV  w,  Europa  nie  widziała 
renesansu  włoskiego,  ponieważ  był  on  zbyt  ubogi.  Były  o  budowle  niskie  o  drewnianych 
stropach.  Nie  było  to  tolerowane  przez  Eu,  którzy  cenili  wysokie  i  monumentalne  budowle. 
Jedynie  skelpeinia  żaglaste  w  nawach  bocznych.  Podstawy  były  zbyt  słabe  by  można  było 
stworzyć sklepienie w nawie głównej. 
Fasada nieukończona, chropowata. 
Stara zakrystia, półkolista kopuła z pionowymi ściankami, a między nimi wstawiano żebra w 
pomiędzy które wkomponowano wysklepki. Za pewne nie był to pomysł B. ale powszechnie 
panująca konstrukcja. 
Wnętrze  –  to  porządek  zdobi  ścianę,  idealnie  półkoliste  ściany,  nawiązuje  do  realizacji  XII 
wieku w Pawi. 
Nagrobek G. Medici znajduje się na samym środku. Dekoracje także mogą nawiązywać do 
zdobień z Konstatynowpola ( w tumbach) 
Kaplica Pazzich, założenie S. Croce, franciszkańskie, 1623.
Prace roz. 1423, 36 coś trwało. Br. Umiera w 1446, zanczy ze kopuła zostaje dokończona po 
jego śmierci i 1462 roku. 
Wnętzre skłądajace się z 2 kwadratów, które otwiera się na wnętrze, nakryte kopuła. Całość 
poprzedza  portyk = serliana, uproszczony łuk triumfalny. Przęsło środkowe jest nakryte jest 
kopułką. Pośrodku attyki mamy krzyż, który nawiazuje do nawiązania jak i rodziny Pazzich. 
Podczas  badań  fasady  okazało  się,  że  znajdowało  się  kiedyś  na  osi  okno,  które  zostało 
zastąpione kopułka, przez co dach musi być wsparty na dodatkowych wspornikach.