Jolanta Data, Akademia Zdrowia, Rzeszów, TW A 2011/2012
PLAN BADANIA KLINICZNEGO ZWIERZĄT DOMOWYCH.
I.
OPIS ZWIERZĘCIA (Generalia s. Signalement)
1. Gatunek
2. Płeć
3. Rasa
4. Umaszczenie (rodzaj maści, odcień, odmastki i odmiany)
5. Wiek
6. Wielkość (masa ciała, wysokość)
7. Użytkowość
8. Oznakowania specjalnie (nr. kolczyka, tatuaż, znaki palone, chip itp.)
II.
WYWIAD (Anamnesis)
1. Wywiad odnośnie choroby (anamnesis morbi)
o
data i okoliczności zachorowania (domniemana przyczyna zachorowania)
o
zaobserwowane objawy chorobowe (kolejność pojawiania się, nasilenie)
o
uprzednio przeżyte choroby (jakie? kiedy?)
o
zachorowania innych zwierząt w gospodarstwie / domu (tego samego bądź innych
gatunków z identycznymi lub nie objawami)
o
dotychczas wykonywane badania i ich wyniki
o
leczenie (stosowane zabiegi i leki) oraz zabiegi profilaktyczne (szczepienie ochronne,
odrobaczanie, dezynsekcja itp.)
2. Wywiad odnośnie życia zwierzęcia - dotyczy ustalenie domniemanej przyczyny choroby
(anamnesis vitae)
o
pochodzenie zwierzęcia (z własnego chowu, nabyte – kiedy? skąd?)
o
żywienie (skład dawki pokarmowej, rodzaj i jakość pasz, pastwiska)
o
pojenie
o
warunki utrzymania i pielęgnacji zwierząt (pomieszczenia, okólniki, warunki
zootechniczne)
o
sposób użytkowania i jego ewentualne zmiany (dotyczy także żywienia, pojenia i
użytkowania)
o
ogólna ocena stanu zdrowia zwierząt w danym gospodarstwie / domu oraz okolicy
(warunki glebowo – klimatyczne, najczęściej stwierdzane choroby zakaźne,
pasożytnicze, niedoborowe, przemiany materii i zatrucia).
III.
STAN OBECNY (Status praesens)
1. Przedmiotowe badanie ogólne:
1)
wygląd zewnętrzny zwierzęcia (habitus)
o
budowa ciała (prawidłowa, nieprawidłowa)
o
postawa (prawidłowa, nieprawidłowa: wymuszona, ulgowa)
o
stan odżywienia i utrzymania (pielęgnacja kondycja i konstytucja)
o
zachowanie się (temperament, świadomość)
2)
widoczne błony śluzowe naturalnych otworów ciała:
o
spojówki
o
przedsionek nosa i jamy ustnej (śluzawica, tarcza ryja, wierzchołek nosa)
o
przedsionek pochwy lub napletek
Oceniamy: barwę, wilgotność, ewentualne zmiany np.: wykwity
3)
oczy:
o
powieki (szerokość szpary powiekowej, rzęsy, migotka, gruczoły łzowe)
o
gałki oczne: usadowienie, ustawienie (oś wzrokowa), ruchomość, rogówka
(przezroczystość), białkówka (barwa), przednia komora oka (głębokość), tęczówka
Jolanta Data, Akademia Zdrowia, Rzeszów, TW A 2011/2012
(barwa), źrenica (kształt, reagowanie na światło), soczewka (ew. zmętnienie).
Oftalmoskopia.
4)
naczynia oraz węzły chłonne (położenie, wielkość, kształt, konsystencja, budowa
powierzchni, ciepłota, wrażliwość, przesuwalność względem podłoża i skóry)
5)
pomiary: temperatury wewnętrznej ciała, liczby tętna i oddechów (C – T – O). Gorączka
2. Przedmiotowe badanie szczegółowe:
1)
ZEWNĘTRZNE POWŁOKI CIAŁA:
o
włosy i wytwory rogowe naskórka:
włosy i pióra (gęstość, połysk, przyleganie, barwa, barwa, ubytki)
rogi, kopyta, racice, pazury, szpara międzyraciczne (wielkość, kształt, połysk,
struktura powierzchni, ciepłota, wrażliwość, stan pielęgnacji)
o
naskórek (barwa, grubość, rogowacenie, złuszczenie)
o
skóra właściwa (barwa, wilgotność, natłuszczenie, zapach, rozmieszczenie ciepłoty
zewnętrznej, elastyczność, świąd, zmiany objętości, wykwity oraz zmiany skórne)
o
muszle uszne i zewnętrzne przewody słuchowe
o
badania dodatkowe skóry:
zeskrobina – parazytologiczne, mikologiczne, bakteriologiczne
biopsja – histopatologiczne
testy alergiczne – próby skaryfikacyjne, śródskórne i naskórkowe
próby czynnościowe skóry
2)
UKŁAD ODDECHOWY:
A. badanie górnych dróg oddechowych:
1.
okolica otworów nosowych:
o
wypływ z nosa (dejectio nasalis) – symetria, ilość, konsystencja, barwa,
zapach, domieszki
o
gra skrzydełek nosowych
o
wydychane powietrze (siła, ciepłota, woń)
2.
nozdrza i jama nosowa:
o
badanie zewnętrzne (kształty, symetria, szmery nosowe)
o
badanie wewnętrzne (błona śluzowa nosa i przegrody nosowej, przewody
nosowe, rinoscopia)
3.
zatoki szczękowe i czołowa:
o
oglądanie (kształt, symetria, ewentualne zmiany)
o
omacywanie (ciepłota, wrażliwość, podatność na ucisk)
o
opukiwanie (odgłos opukowy)
4.
worki powietrzne u koniowatych:
o
oglądanie (wielkość, kształt, symetria)
o
omacywanie (ciepłota, wrażliwość, konsystencja)
o
opukiwanie (odgłos opukowy)
5.
krtań:
o
badanie zewnętrzne: kształt, symetria, ciepłota, wrażliwość, wyczuwalne
drżenie; szmery krtaniowe
6.
kaszel spontaniczny i reakcyjny: częstość, wilgotność, bolesność, siła, czas trwania,
wielkość, głośność, dźwięczność
7.
tchawica: kształt, ułożenie, ciepłota, wrażliwość, wyczuwalne drżenie; szmery
tchawicze
8.
tarczyca: wielkość, kształt, budowa powierzchni, konsystencja, ciepłota, wrażliwość,
przesuwalność względem podłoża i skóry.
Jolanta Data, Akademia Zdrowia, Rzeszów, TW A 2011/2012
B. badanie klatki piersiowej:
1.
oglądanie:
o
budowa, kształt, symetria
o
ruchy oddechowe (częstość, typ, jakość)
o
duszność (dyspnoe) i jej rodzaje (wdechowa, wydechowa, mieszana)
2.
omacywanie (ciepłota, wrażliwość, wyczuwalne drżenie)
3.
opukiwanie (topograficzne – wyznaczenie granicy płuc; porównawcze – zmiany
odgłosu wypukowego)
4.
osłuchiwanie (szmery oddechowe fizjologiczne i patologiczne)
5.
badania dodatkowe: punkcja jamy opłucnowej, RTG, bronchoskopia, badania
wykrztusiny – organoleptyczne i mikroskopowe.
3)
UKŁAD KRĄŻENIA:
1.
serce:
o
oglądanie okolicy serca (uderzenia boczne i koniuszkowe - lokalizacja)
o
omacywanie okolicy serca(uderzenia sercowe, ciepłota, wrażliwość, wyczuwalne
drżenie)
o
opukiwanie okolicy serca (pole stłumienia sercowego, zmiany granic i odgłosu
opukowego)
o
osłuchiwanie serca w punktach głównych – tony serca (częstość, siła, barwa,
rytm).
2.
naczynia obwodowe:
o
badanie tętnic – tętno tętnicze (częstość; miarowość – regularność; jakość:
wypełnienie, napięcie, siła, chybkość; równość)
o
badanie żył (wypełnienie; tętno żylne dodatnie i ujemne; falowanie żylne)
o
badanie naczyń włosowatych.
3.
Badania dodatkowe – próby wysiłkowe, punkcja worka osierdziowego, EKG,
sfingomanometria, RTG.
4)
UKŁAD TRAWIENNY:
1.
przyjmowanie pokarmu i wody
łaknienie i pragnienie
sposób pobierania pokarmu i wody
żucie i połykanie
przeżuwanie – odłykanie, żucie, połykanie
odbijanie
regurgitacja, wymioty, nudności
2.
jama ustna – szpara gębowa, błona śluzowa (warg, dziąseł, policzków), zęby, błona
śluzowa podniebienia twardego, żagielek podniebienny, język
3.
ślinianki, wydzielanie śliny, zapach z jamy ustnej
4.
gardło:
badanie od zewnątrz – okolica gardła, ciepłota, wrażliwość, ewentualne zmiany
badanie od wewnątrz – u małych zwierząt: błona śluzowa, migdałki; duże
zwierzęta: laryngoskopia
5.
przełyk – przechodzenie kęsów i łyków wody – ciepłota, wrażliwość, ewentualne zmiany,
drożność
6.
wole u ptaków – wielkość, kształt, konsystencja, ciepłota, wrażliwość, przesuwalność w
kierunku dzioba
Jolanta Data, Akademia Zdrowia, Rzeszów, TW A 2011/2012
7.
powłoki brzuszne:
oglądanie – wielkość, kształt, symetria
omacywanie – stan napięcia, wrażliwość, undulacja
opukiwanie – topografia odgłosu opukowego
osłuchiwanie – topografia, rodzaj i nasilenie szmerów perystaltycznych
8.
badanie żołądka i jelit u koni:
diagnostyczne sondowanie żołądka
badanie przez powłoki brzuszne
badanie przez prostnice
wlew doprostniczy
odbyt
wydalanie kału – sposób, częstość, ilość, cechy makroskopowe
9.
badanie żołądka i jelit u małych zwierząt (psy/koty):
badanie przez powłoki brzuszne
diagnostyczne płukanie żołądka i jelit
odbyt i zatoki około odbytowe
10.
badanie przedżołądków, trawieńca i jelit u przeżuwaczy:
żwacz:
o
oglądanie lewego dołu głodowego – wypełnienie, ruchy żwacza
o
omacywanie – stan napięcia, konsystencja, wrażliwość, ruchy żwacza
o
opukiwanie – topografia odgłosu opukowego
o
osłuchiwanie – szmery: częstość, siła, rodzaj skurczów i szmerów żwacza
o
badania uzupełniające – treść żwacza
czepiec:
o