Obuwnik_744[02].Z5.04

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Materiał nauczania

4.1. Zasady cechowania (znakowania) obuwia

4.1.1. Materiał nauczania

4.1.2. Pytania sprawdzające

4.1.3. Ćwiczenia

4.1.4. Sprawdzian postępów

4.2. Pakowanie obuwia

4.2.1. Materiał nauczania

4.2.2. Pytania sprawdzające

4.2.3. Ćwiczenia

4.2.4. Sprawdzian postępów

4.3. Magazynowanie i transport obuwia

4.3.1. Materiał nauczania

4.3.2. Pytania sprawdzające

4.3.3. Ćwiczenia

4.3.4. Sprawdzian postępów

5. Sprawdzian osiągnięć

6. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy i kształtowaniu umiejętności

dotyczących cechowania, pakowania, przechowywania i transportu obuwia.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne – wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć już ukształtowane,
abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia – wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,

– materiał nauczania – wiadomości teoretyczne niezbędne do osiągnięcia założonych celów

kształcenia i opanowania umiejętności zawartych w jednostce modułowej,

– zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy już opanowałeś określone treści,
– ćwiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować

umiejętności praktyczne,

– sprawdzian postępów,
– sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi opanowanie

materiału całej jednostki modułowej,

– literaturę uzupełniającą.

Jednostka modułowa „Cechowanie, pakowanie, przechowywanie oraz transport obuwia”,

z której treścią teraz się zapoznasz stanowi jeden z elementów modułu 744[02].Z5
„Technologia montażu i wykończania obuwia”, którego struktura jest zilustrowana na stronie 4.

Bezpieczeństwo i higiena pracy

W czasie pobytu w pracowni musisz przestrzegać regulaminów, przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy oraz instrukcji przeciwpożarowych wynikających z rodzaju
wykonywanych prac. Przepisy te poznasz podczas trwania nauki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

744[02].Z5

Technologia montażu

i wykończania obuwia

744[02].Z5.01

Ustalanie technik montażu

obuwia

744[02].Z5.02

Łączenie wierzchu ze spodem

obuwia

744[02].Z5.03

Wykończanie oraz ocena

jakości obuwia gotowego

744[02].Z5.04

Cechowanie, pakowanie,

przechowywanie oraz

transport obuwia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:

–

przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska,

–

udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy,

–

charakteryzować składowe części obuwia,

–

charakteryzować podstawowe rodzaje obuwia oraz typy cholewek,

–

klasyfikować obuwie według rozwiązań konstrukcyjnych i materiałowych,

–

sporządzać szkice elementów, półproduktów i typów obuwia,

–

odczytywać rysunki wykonawcze elementów, półproduktów i wyrobów obuwniczych.

–

charakteryzować materiały podstawowe i pomocnicze stosowane w produkcji obuwia,

–

określać wymagania techniczne i przetwórcze dla skór, tworzyw skóropodobnych
i materiałów włókienniczych na cholewki,

–

określać wymagania techniczne i przetwórcze dla skór i innych materiałów na spody
obuwia,

–

określać parametry techniczne materiałów pomocniczych stosowanych w produkcji
obuwia,

–

klasyfikować wady materiałów jako dopuszczalne i niedopuszczalne,

–

dobierać materiały podstawowe i pomocnicze, półprodukty oraz środki wykończalnicze
odpowiednio do konstrukcji, typu, przeznaczenia i techniki wytwarzania obuwia,

–

oceniać jakość materiałów obuwniczych,

–

oceniać jakość półproduktów i wyrobów,

–

sporządzać kalkulację kosztów wytwarzania obuwia,

–

dobierać, użytkować i konserwować maszyny i urządzenia obuwnicze we wszystkich
fazach procesu technologicznego,

–

dokonywać rozkroju materiałów obuwniczych,

–

dokonywać obróbki elementów i półproduktów obuwia,

–

charakteryzować i stosować techniki łączenia elementów wierzchów obuwia,

–

przygotować elementy do montażu cholewek,

–

dokonywać montażu i wykończania cholewek,

–

ustalać techniki montażu wierzchów ze spodami obuwia,

–

dokonywać wykończania i oceny jakości obuwia gotowego,

–

odczytywać oraz sporządzać opisy technologiczne,

–

korzystać z różnych źródeł informacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. MATERIAŁ NAUCZANIA

4.1. Zasady cechowania (znakowania) obuwia

4.1.1. Materiał nauczania

Cechowanie, a właściwie znakowanie obuwia jest stosowane od dość dawna. Można

powiedzieć,  że  z  chwilą  podjęcia  produkcji  obuwia  dla  anonimowego  odbiorcy.  Było  to
koniecznością  ze  względu  na  potrzebę  rozpoznania  wielkości  obuwia.  W  początkowym
okresie  znakowano  głównie  elementy  spodowe.  Dopiero  później  zaczęto  wprowadzać
znakowanie  wierzchów.  Aktualnie  stosuje  się  wiele  sposobów  oznaczania  obuwia,  jednakże
są  podejmowane  działania,  w  kierunku  ich  normalizacji.  Przynajmniej  w  określonych
obszarach  gospodarczych  i  geograficznych.  Również  takie  działania  podjęto  w  Europie.
W Paryżu  14.09.1976  roku  odbyło  się  posiedzenie,  na  którym  producenci  obuwia
i organizacje  handlowe  postanowiły  wprowadzić  oznakowanie  materiałów  wierzchnich
i podszewkowych.  Postanowienie  to  miało  obowiązywać  wszystkie  kraje  EWG.
Postanowiono,  że  skóra  będzie  oznaczona  symbolem  stylizowanej  skóry,  zaś  materiały
syntetyczne  będą  oznaczone  gwiazdką  [9,  s.26]. W  20  lat  później,  w  roku  1996  Europejska
Komisja  do  spraw  Znakowania  Obuwia  ponownie  podjęła  udaną  próbę  zmodyfikowania
metodyki  oznaczeń.  Według  przyjętego  prawa,  obuwie  przeznaczone  do  obrotu  w  Unii
Europejskiej  i  dostarczane  do  sklepu  po  23.03.1996  roku,  winno  mieć  oznaczony  skład
surowcowy za pomocą piktogramu albo słownie.

W Polsce, podobnie jak w innych krajach stosowano kilka systemów znakowania

obuwia.  Przed  wejściem  Polski  do  Unii  Europejskiej  obowiązywał  w  kraju  system
znakowania  oparty  na  Kodzie  Towarowo  Materiałowym  (KTM),  któremu  towarzyszyła
norma  PN-86/O-91013  Obuwie.  Znakowanie.  Kod  Towarowo  Materiałowy  zawierał  zbiór
symboli  identyfikujących  towary  występujące  w  obrocie  lub  materiały  występujące
w ewidencji,  obowiązujące  jednolicie  w  kontaktach  pomiędzy  dostawcami  i  odbiorcami,
korespondencji  oraz  dokumentach  obrotu  towarowego.  Podstawą  KTM  było  II  wydanie
Systematycznego Wykazu Wyrobów (SWW) obowiązującego od 1 stycznia 1976r.

W symbolu KTM dla obuwia (z wyjątkiem gumowego) wyróżniono dwie części:

−

klasyfikacyjną składającą się z siedmiu wyróżników,

−

identyfikacyjną składającą się z pięciu wyróżników.

Na miejscu 13 za częścią klasyfikacyjną i identyfikacyjną (7÷5 wyróżników) umieszczono
liczbę kontrolną wzoru obuwia.

W części klasyfikacyjnej kolejne wyróżniki oznaczały:

−

1 – resort (Ministerstwo),

−

2 – gałąź przemysłu (przemysł skórzany),

−

3 – branżę (obuwie bez gumowego),

−

4 – podbranżę (rodzaj obuwia),

−

5 – sezonowość obuwia,

−

6 – grupę wielkościową,

−

7 – typ obuwia.

W części identyfikacyjnej zarezerwowano 5 wyrazów na określenie wzoru obuwia.

Przedziały numerów wzorów dla zakładów obuwia przekazywane były centralnie przez
Centralne Laboratorium Przemysłu Obuwniczego w Krakowie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

W zakresie stosowania KTM i cechowania obuwia wydano wiele instrukcji i zaleceń. Kod

ten był komentowany w wielu książkach i podręcznikach [1, s.84], [2, s.59], [3, s.52] oraz
w normie PN-86/O-91013 Obuwie. Znakowanie.

Obecnie towary znajdujące się na rynku powinny być oznaczone cechami istotnymi dla

konsumenta,  a  jednocześnie  ułatwiać  zakup.  Są  to  przede  wszystkim  informacje  dotyczące
producenta  i  podstawowych  cech  towaru.  Centralne  Laboratorium  Przemysłu  Obuwniczego
w Krakowie  od  lat  zajmujące  się  problematyką  związaną  ze  znakowaniem  obuwia  i  na
bieżąco  śledzi  zmiany  i  wymagania  w  tym  zakresie,  zarówno  w  kraju  jak  i  za  granicą.
W chwili  wejścia  w  życie  Dyrektywy  UE  94/11/EC  z  1994  roku  w  sprawie  znakowania
materiałów  użytych  do  produkcji  obuwia  CLPO  opracowało  projekt  znowelizowanej  normy
dotyczącej  znakowania  obuwia,  który  uwzględniał  treść  dyrektywy.  Norma  ta  dostosowuje
wymagania  krajowe  w  zakresie  znakowania  materiałów  użytych  w  produkcji  obuwia  do
wymagań,  jakie  stosuje  Unia  Europejska.  Projekt  ten  został  zatwierdzony  przez
Normalizacyjną  Komisję  Problemową  do  spraw  Skóry  i  Obuwia  nr  20  przy  Polskim
Komitecie Normalizacyjnym w Łodzi.

Od 1 kwietnia 1999 roku norma stała się oficjalnym dokumentem informującym

o zasadach znakowania obuwia i oznaczona jako PN-O-91013; zastąpiła ona starą normę
z roku 1986. W nowej normie wprowadzono istotne zmiany wynikające z Dyrektywy Unijnej
i zapowiedzianym wejściem Polski do Unii Europejskiej. Zmiany te polegają w głównej
mierze na:

−

wprowadzeniu części postanowień Dyrektywy Unii Europejskiej 94/11/EC i aktualnych

przepisów krajowych;

−

objęciu postanowieniami normy także obuwia gumowego;

−

wycofaniu oznaczenia: znaku kontroli jakości, obwodu cholewy, liczby kontrolnej według

KTM, symbolu SWW i znaku pakującego.
W normie podano wymagania dotyczące znakowania wszelkiego rodzaju obuwia i jego

opakowań, niezależnie od źródła jego pochodzenia. Norma nie dotyczy obuwia ochronnego
i bezpiecznego oraz obuwia sportowego.

Powstanie norm przedmiotowych dotyczących znakowania, pakowania i magazynowania

obuwia  było  odpowiedzią  na  wymagania  i  oczekiwania  stawiane  przez  rozwijający  się
przemysł  obuwniczy.  Sformułowanie  gotowych  przepisów  w  Polsce  podyktowane  było
pośrednio  przez  kraje  Unii  Europejskiej,  w  których  tego  rodzaju  wymagania  zaczęły
funkcjonować nieco wcześniej.

Znakowanie obuwia według norm obowiązujących w Polsce odbywa się poprzez

umieszczenie na obuwiu i na opakowaniach (indywidualnych i zbiorczych) specjalne do tego
celu  przystosowanych  znaków,  które  mają  określać  cechy  handlowe  i  użytkowe  obuwia.
Znaki  te  mogą  być  cyfrowe,  literowe  lub  innego  rodzaju.  Powinny  być  wykonane  poprzez
wytłaczanie, ale możliwe jest także stosowanie innych metod, takich jak, nadruk. Ważne jest,
aby były one trwałe, estetyczne i czytelne. Nie mogą się wycierać, brudzić oraz naturalnie nie
mogą  wywoływać  uszkodzeń  obuwia.  Wysokość  znaków  jest  w  zasadzie  dowolna,  lecz  nie
mogą  być  mniejsze  niż 3  mm.  Wszelkiego rodzaju etykiety, tasiemki  i inne elementy  muszą
być  trwale  przymocowane  do  obuwia  czy  też  opakowania,  tak  by  nie  odrywały  się,  na
przykład  w  trakcie  pakowania  lub  transportu.  Możliwe  jest  stosowanie  etykiet
samoprzylepnych.  Znakowanie  jest  konieczne  do  jednoznacznego  rozpoznania  rodzaju
obuwia i materiału z jakiego jest ono wykonane. Ma ono zastosowanie zarówno w produkcji,
obrocie hurtowym, jak i detalicznym, w bezpośrednim kontakcie z konsumentem. Stworzenie
przepisów określających zasady oznaczania było konieczne, choćby ze względu na oszustwa,
jakie  niejednokrotnie  miały  miejsce.  Nieuczciwi  producenci  wykorzystywali  lukę  w  prawie
i niewiedzę  klientów  sprzedając  towary  wykonane  z  gorszych  materiałów  w  cenie  obuwia
wykonywanego z droższych materiałów.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rozróżnianie materiałów w procesie znakowania

Wiadomo jest, że obuwie znajdujące się w chwili obecnej na rynku wyprodukowano

z różnorodnych materiałów. Nie każdy producent stosuje najdroższy i najlepszy materiał, taki
jak skóra naturalna. Jest to oczywiście uzależnione od potrzeb rynku, który jak wiadomo nie
jest zbyt chłonny, a konsumenci nie przeznaczają na obuwie zbyt wiele zasobów pieniężnych.
Pojawienie się na rynku materiałów zastępujących skórę doskonale rozwiązało problem, ceny
przez jej obniżenie, jak również trudności w zdobyciu dobrej gatunkowo skóry.

Duża różnorodność stosowanych materiałów obuwniczych ułatwia ich dobór przez

producentów, ale dla użytkowników obuwia jest duże utrudnienie w rozpoznaniu materiałów,
z jakich obuwie wytworzono. Celowym jest zatem przybliżenie problematyki znakowania
i sposobu rozpoznawania materiałów przy zakupie obuwia.

Rozróżniamy cztery grupy rodzajowe materiałów stosowanych na wierzchy obuwia. Jest

to  przede  wszystkim  skóra  naturalna  występująca  w  wielu  odmianach,  w  zależności  od
sposobu  wyprawienia  i  wykończenia,  charakteryzująca  się  tym,  że  jest  uodporniona  na
procesy  gnilne  poprzez  garbowanie.  Kolejnym  materiałem  jest  skóra  kryta.  Jest  to  skóra,
której  powierzchnia  została  wykończona  powłoką  o  grubości  większej  niż  0,15  mm
i równocześnie  nie  jest  to  grubość  większa  niż  1/3  całkowitej  grubości  skóry.  Następnym
materiałem używanym do produkcji wierzchów obuwia jest materiał włókienniczy, nazywany
potocznie  jako tekstylny. Jest to materiał wykonany z włókien splecionych w postaci tkanin,
dzianin  lub  włóknin.  Mogą  one  być  sztuczne,  jak  również  naturalne,  splecione  w  różnoraki
sposób. Ostatnim oznaczeniem  jakie  można spotkać na obuwiu  jest tak zwany  inny  materiał.
Są  to  wszelkiego  rodzaju  tworzywa  sztuczne  i  inne  materiały  nie  podlegające  wyżej
wymienionym definicjom.

Na spody (podeszwy) obuwia, podobnie jak w poprzednich systemach znakowania

stosuje się i wyróżnia dwie grupy rodzajowe, do których zaliczamy skórę twardą i grupę
pozostałych materiałów oznaczonych jako „inne”.
Rodzaje znaków

Obowiązująca obecnie norma PN-O-91013 Obuwie. Znakowanie:1999 przewiduje

dwanaście znaków, które są zilustrowane w tabeli 1. Niezależnie od określenia rodzaju znaku,
w tabeli wskazano także miejsca, w których znaki te należy umiejscawiać.

Tabela 1 Rodzaje znaków stosowanych przy cechowaniu obuwia i jego opakowaniach oraz miejscach ich

występowania według normy PN-O-91013:1999

Występowanie znaku

Lp.

Rodzaj znaku

na obuwiu

na opakowaniu

jednostkowym

na opakowaniu

zbiorczym

Nazwa lub znak firmowy producenta (lub

dostawcy)

Pełna nazwa i adres producenta (lub dostawcy)

Długość i ewentualnie tęgość lub szerokość

Materiały użyte do wykonania wierzchu,

podszewki i elementów spodu stykających się ze

stopą oraz podeszwy

Symbol wzoru

Oznaczenie gatunku

Znak jakości lub inny znak (jeżeli obuwie taki

ma)

Kolor wierzchu

Liczba zapakowanych par lub sortyment

wielkościowy

Miesiąc i rok produkcji

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Informacje dotyczące warunków użytkowania

i konserwacji

Cena detaliczna

Znak występuje na obu półparach

Brak znaku oznaczenia gatunku jest równoznaczny z tym, że obuwie jest wyprodukowane w gatunku 1.

Cenę oznacza podmiot gospodarczy prowadzący detaliczny obrót handlowy.

Niezależnie od znaków zawartych w tabeli 1, na obuwiu i jego opakowaniach dopuszcza

się  umieszczanie  innych  dodatkowych  znaków  według  uznania  producenta  lub  dystrybutora
(dostawcy).  W  wielu  firmach,  w  dalszym  ciągu  stosuje  się  znaki  i  symbole  wynikające
z KTM, które są używane w wielu dokumentach obrotu towarowego. Informacje o symbolach
przekazują  dostawcy.  Znaki  wynikające  z  KTM  są  szczególnie  przydatne  przy
elektronicznym przetwarzaniu danych.

Zasady znakowania

Znając rodzaje znaków oraz miejsce ich występowania na obuwiu, opakowaniach

jednostkowych i zbiorczych należy określić zasady przedstawiania znaków, które omówimy
w kolejności wynikającej z Tabeli 1:

−

nazwa lub znak firmowy producenta (lub dostawcy) – podaje się według
zatwierdzonego oficjalnie wzoru;

−

pełna nazwa i adres producenta (lub dostawcy) – podaje się słownie;

−

długość i ewentualnie tęgość lub szerokość w przedstopiu – podaje się według PN-
87/0-91010 lub według normy ISO 9407:1991;

−

materiały użyte do wykonania wierzchu, podszewki i elementów spodu stykających
się ze stopą oraz podeszwy – podaje się, stosując piktogramy lub oznaczenia opisowe
zilustrowane na rys.1;

−

symbol wzoru – oznacza się cyframi lub literami;

−

oznaczenie gatunku – wykonuje

się

pieczątką

sporządzoną

według

wzoru

zamieszczonego na rys.2. Oznaczenie gatunku pierwszego nie jest obligatoryjne, czyli
obuwie bez znaku jest zaliczane do gatunku I.

−

znak jakości lub inny znak – (jeżeli taki znak ma obuwie) podaje się według
zatwierdzonego wzoru;

−

kolor wierzchu – podaje się słownie, poprzez określenie zasadniczego koloru wierzchu
cholewki;

−

liczbę zapakowanych par i sortyment wielkościowy, czyli ilość par w poszczególnych
numerach długości obuwia oznacza się cyframi;

−

miesiąc i rok produkcji zaznacza się dwiema cyframi miesiąca i dwiema cyframi roku
rozdzielonymi ukośną kreską;

−

informację dotyczącą warunków użytkowania i konserwacji obuwia – podaje się
opisowo na etykiecie połączonej trwale z obuwiem;

−

cenę detaliczną – oznacza się cyframi i skrótem zł.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Oznaczenie elementu obuwia

Oznaczenie materiału, z którego wykonano element

obuwia

piktogram

opisowo

piktogram

opisowo

Wierzch

Skóra

Podszewka wraz
z elementem spodu
stykającego się ze stopą

Skóra pokryta

Podeszwa

Materiał tekstylny

Inny materiał

Rys. 1. Sposoby oznaczania elementów obuwia i materiałów, z którego są wykonane przy użyciu piktogramów

i opisowo według normy PN-0-91013:1999

Rys. 2. Wzory pieczątek do oznaczania gatunków według PN-0-91013:1999 Obuwie-Znakowanie

Zaleca się umieszczanie znaków zawartych w tabeli 1 na podeszwie w części śródstopia,

na wyściółce w części pięty, wewnątrz obuwia przy górnej krawędzi obłożyn lub w innych
miejscach widocznych dla kupującego obuwie (konsumenta). Natomiast znaki na opakowaniu
zbiorczym należy umieszczać w lewym górnym rogu ścianki czołowej opakowania.

Jeżeli z przyczyn błędnego oznakowania obuwia lub opakowania zajdzie potrzeba jego

anulowania to zabiegu tego należy dokonać znormalizowanym znakiem w kształcie
spłaszczonej litery X, którym przekreślamy znaki niewłaściwe i obok umieszczamy znaki
właściwe dla cechowanej pary obuwia.

Producenci wyróżniający się produkcją obuwia najwyższej jakości mają możliwość

zaakcentowania  tego  poprzez  oznaczenie  obuwia  znakami  specjalnymi.  Są  one  nadawane
indywidualnie.  Istnieje  znak  specjalny  charakteryzujący  wysokiej  jakości  obuwie  dziecięce.
Jest  to  znak  „Zdrowej  Stopy”,  będący  wyróżnikiem  bardzo  dobrego  obuwia,
zabezpieczającego  prawidłowy  rozwój  stopy  dziecka,  która  jest  niezwykle  wrażliwa
z powodu  szybkiego  rozwoju  i  podatności  na  deformacje  powstające  podczas  użytkowania
nieprawidłowego  obuwia.  Ważne  jest,  aby  jak  największa  liczba  producentów  podjęła  się
produkcji  obuwia  o  konstrukcji  odpowiadającej  wymaganiom,  jakie  stawiają  delikatne

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

i wrażliwe  stopy  dziecka.  Obuwie  oznaczone  znakiem  „Zdrowa  Stopa”  musi  być  wykonane
prawidłowo  pod  względem  konstrukcyjnym,  technologicznym  i  materiałowym. Nieodzowne
jest  także,  aby  było  ono  estetyczne  i  starannie  wykonane.  Znak  „Zdrowa  Stopa”  jest
przyznawany obuwiu dla dzieci do lat 15 według normy PN-87/O-91010 Obuwie. Wielkości.
Z  przedziału  wiekowego  wynika,  że  jest  to  obuwie,  które  wytwarza  się  w  grupach
wielkościowych od 1 do 16. prawo do stosowania znaku „Zdrowa Stopa” przyznaje Komisja
Specjalistów  do  spraw  Obuwia  Dziecięcego  działająca  przy  Centralnym  Laboratorium
Przemysłu  Obuwniczego  w  Krakowie  potwierdzając  swoją  decyzję  świadectwem.  Ocena
obuwia jest dokonywana poprzez ortopedę, antropologa, konstruktora obuwia, technologa jak
również  materiałoznawcę.  Zaangażowanie  w  ten  proces  tak  wielu  specjalistów  zapewnia
doskonałą  i  pewną  ocenę,  ale  także  to,  że tylko najlepsze  obuwie  będzie  mogło szczycić  się
tym prestiżowmym znakiem. Obuwie przedstawione do oznaczenia znakiem „Zdrowa Stopa”
powinno odpowidać wymaganiom zawartym w normie PN-O-91015 Obuwie dla dzieci do lat
15,  a  więc  wymaganiom  konstrukcyjnym  kopyt  i  obuwia,  wymaganiom  materiałowym
(projekt  normy)  oraz  spełniać  kryteria,  którymi  kieruje  się  Komisja  przyznająca  znak.
Podstawowym kryterium  jest kształt kopyta, a ponadto ocenia się prawidłowość konstrukcji,
technologii,  zastosowanych  materiałów  oraz  estetykę  i  staranność  wykonania.  O  przyznanie
owego  znaku  mogą  ubiegać  się  nie  tylko  krajowi  producenci  obuwia,  ale  także  importerzy
obuwia  z  innych  krajów.  Prawo  oznaczania  znakiem  „Zdrowa  Stopa”  nie  daje  wprawdzie
bezpośrednich  korzyści  finansowych,  ale  z  pewnością  służy  producentom  do  promowania
swoich  wyrobów,  a  dla  rodziców  dzieci  stanowi  informację,  że  obuwie  z  tym  znakiem  jest
dostosowane  do  wymagań  stóp  dzieci.  Pośrednią  korzyścią  materialną,  jaką  może  przynieść
producentom  oznaczanie  swych  produktów  tym  znakiem  jest  zwiększony  popyt  na  obuwie
z tym  znakiem,  co  wiąże  się  niewątpliwie  z  większymi  dochodami.  Pierwszym  krokiem,
który  należy  wykonać,  aby  otrzymać  zezwolenie  używania  znaku  „Zdrowa  Stopa”  jest
dostarczenie do CLPO określonych modeli obuwia i dokumentów [8]:

−

jedną parę obuwia oznaczonego zgodnie z normą PN-O91013 Obuwie. Znakowanie,

−

jedną sztukę kopyta, na którym wykonano wzór,

−

atesty higieniczne materiałów zastosowanych na wierzchy i wyściółki obuwia,

−

skrócony opis technologiczny obuwia,

−

pismo zlecające wykonanie oceny,

−

upoważnienie do wystawiania faktur bez podpisu producenta (w przypadku gdy producent

pierwszy raz korzysta z usług CLPO).

4.1.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Według jakich dokumentów dokonuje się znakowania obuwia?
2.  Czym charakteryzuje się struktura KTM?
3.  Jaki dokument stanowił podstawę do zmiany zasad znakowania obuwia w Polsce?
4.  Kto przygotował i zatwierdził nową normę dotyczącą znakowania obuwia w Polsce?
5.  Od kiedy obowiązuje nowa norma dotycząca znakowania obuwia w Polsce?
6.  Jakie grupy rodzajowe materiałów należy uwzględnić przy znakowaniu obuwia?
7.  Ile znaków przewidziano w PN-O-91013 Obuwie. Znakowanie?
8.  Jakie  znaki  i  w  których  miejscach  umieszcza  się  je  na  obuwiu,  opakowaniach

jednostkowych i zbiorczych?

9.  Czy poza znakami zawartymi w normie można stosować inne znaki, a jeżeli tak to jakie?
10.  Jakie obowiązują zasady przy znakowaniu obuwia według nowej normy?
11.  W jaki sposób oznacza się rodzaje materiałów zastosowane w obuwiu?
12.  W jaki sposób oznacza się gatunki obuwia?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13.  W jaki sposób unieważnia się mylnie wykonane oznaczenie na obuwiu?
14.  Kto i na jakich zasadach udziela znaku „Zdrowa Stopa”?
15.  Jakie należy złożyć dokumenty przy ubieganiu się o nadanie znaku „Zdrowa Stopa”?

4.1.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Oznacz w tabeli zawierającej nazwy znaków, miejsce ich występowania na obuwiu,

opakowaniu jednostkowym i zbiorczym według zasad wyszczególnionych w normie PN-O-91013
Obuwie. Znakowanie:1999

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeanalizować polecenie zawarte w treści ćwiczenia,
2)  zanalizować otrzymaną tabelę z wypisanymi rodzajami znaków,
3)  zaznaczyć  w  odpowiednich  kolumnach,  znakiem  X,  miejsca  występowania  znaku

(obuwie, opakowanie jednostkowe, opakowanie zbiorcze),

4) dokonać samooceny wykonanego ćwiczenia,
5) zaprezentować wykonaną pracę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

oznakowane obuwie, opakowania jednostkowe i zbiorcze,

−

tabela z wyszczególnionymi rodzajami znaków i trzema kolumnami, w których będą
oznaczane miejsca występowania znaku,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Rozpoznaj zamieszczone na planszy piktogramy oznaczające rodzaje materiałów

obuwniczych i opisz sposoby ich stosowania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  dokonać analizy poleceń zawartych w treści ćwiczenia,
2)  przeanalizować piktogramy zilustrowane na planszy,
3)  rozpoznać pojedyncze piktogramy i określić ich przeznaczenie,
4)  scharakteryzować  piktogramy  zamieszczone  na  planszy  i  wskazać  sposoby  ich

stosowania,

5) zaprezentować wykonaną pracę,
6) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

plansza ilustrująca piktogramy stosowane przy oznaczaniu rodzaju materiałów cholewki
i spodu obuwia,

−

papier formatu A4,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.1.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

nazwać dokument stanowiący podstawę do zmiany normy dotyczącej

znakowania obuwia w Polsce?



odczytać skrót KTM i określić czego on dotyczy?

 

wskazać instytucję, która opracowała projekt nowej normy dotyczącej

znakowania obuwia w Polsce?



podać datę, od której obowiązuje nowa norma dotycząca znakowania
obuwia w Polsce?



wymienić grupy rodzajowe materiałów obuwniczych oznaczane przy

użyciu piktogramów?



wskazać liczbę znaków zamieszczanych na obuwiu oraz opakowaniach
jednostkowych i zbiorczych według obowiązującej normy?



określić miejsca, w których umieszcza się znaki na obuwiu
i opakowaniach?



scharakteryzować sposoby redagowania i umieszczania znaków na

obuwiu i opakowaniu?



opisać sposób oznaczania gatunków obuwia?

 

10) wskazać sposób anulowania pomyłkowo dokonanego oznaczenia

gatunku obuwia?



11) wyjaśnić możliwość stosowania dodatkowych oznaczeń obuwia, nie

wymienionych w normie?



12) zdefiniować znak „Zdrowa Stopa” i wskazać instytucję, która taki znak

przyznaje?



13) wymienić dokumenty, które należy złożyć przy ubieganiu się

o przyznanie znaku „Zdrowa Stopa”?



14) rozpoznać znaki i piktogramy umieszczone na obuwiu i opakowaniach?

 

15) ocechować obuwie i opakowania przy użyciu znaków i piktogramów?

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.2. Pakowanie obuwia

4.2.1. Materiał nauczania

Obowiązujące w tej chwili przepisy określają także rodzaje opakowań i sposoby

pakowania obuwia, jednak w tym temacie pozostawiona jest spora dowolność. Wynika ona
z indywidualnych uzgodnień, jakie mogą zostać poczynione pomiędzy dostawcą a odbiorcą,
jak i wymagań stawianych przez modę.
Rodzaje opakowań

W zasadzie wybór i zastosowanie odpowiednich rodzajów opakowań jest to kwestia,

która  występuje  w  normach  w  postaci  zaleceń,  a  nie  nakazu.  Są  w  niej  zawarte  informacje
najpotrzebniejsze,  ale  pozostawiające  swobodę  wyboru.  Zalecane  opakowania  na  obuwie
powinny  występować  w  postaci  pudełek  lub  toreb  z  folii  polietylenowej.  Najważniejszą
zasadą  jest  to,  aby  każda  para  obuwia  była  zapakowana  w  oddzielne  opakowanie
jednostkowe.  Jest  to  ważne  z  punktu  widzenia  ochrony  obuwia  przed  uszkodzeniami
mogącymi  wystąpić  podczas  transportu.  Wymiary  opakowań  jednostkowych  powinny  być
dobrane  do  typu  obuwia  tak,  aby  uniknąć  jego  zniszczenia.  Opakowania  nie  powinny  być
zbyt duże, gdyż  jest to  nieekonomiczne,  jak  i zbyt  małe,  aby  nie  występowały  załamania  na
obuwiu.  Szczegółowe  zalecenia  odnośnie  stosowania  opakowań  jednostkowych  są  zawarte
w normach. Opakowania  winny  być  estetyczne  i praktyczne.  W  zależności  od  potrzeb  mogą
być  stosowane  w  różnych  kolorach.  Mniej  dowolności  jest  przy  opracowywaniu  opakowań
zbiorczych,  które  są  poddawane  różnym  badaniom  wytrzymałościowym.  Wielkość  ich
z pewnością  będzie  uzależniona  od  wzoru,  jaki  jest  pakowany  i  od  wielkości  opakowań
jednostkowych.  Opakowania  zbiorcze  są  z  zasady  wykonywane  z  tektury  kilkuwarstwowej,
aby  zapewnić  im  jak  największą  wytrzymałość.  Wszelkiego  rodzaju  szczegółowe  zalecenia
odnośnie materiału i rozmiarów opakowań zbiorczych obejmuje norma. Opakowania zbiorcze
poddaje się kilku testom wytrzymałościowym. Są to:

−

odporność wypełnionego pudła na odkształcenie przy statycznym obciążeniu,

−

wytrzymałość pudła na zderzenie przy zsuwaniu z równi pochyłej,

−

wytrzymałość płaszczyzny dna pudła na uderzenie przy swobodnym spadku.

Wszystkie te próby pudło powinno przejść pozytywnie, wówczas wiadomo, że nie

ulegnie uszkodzeniu podczas transportu czy rozładunku, co mogłoby w rezultacie prowadzić
do  uszkodzenia  zapakowanego  obuwia.  Każde  opakowanie  zbiorcze  musi  być  zamknięte
i zabezpieczone.  Najlepszym  rozwiązaniem  jest  zastosowanie  taśmy  samoprzylepnej
z tkaniny,  tworzywa  sztucznego  lub  zwykłej  papierowej.  Każde  opakowanie  jednostkowe
i zbiorcze  musi  być  oznakowane  zgodnie  z  zasadami  zawartymi  w  normie  przedmiotowej
a opisanymi wcześniej przy okazji omawiania zasad znakowania obuwia. Można do tego celu
wykorzystać  etykiety  naklejane  na  opakowanie  lub  gdy  obuwie  pakowane  jest  w  folię,
zastosować  etykiety  umieszczone  wewnątrz  torby.  Etykieta  powinna  być  naklejona  na
czołowej  ściance  opakowania  jednostkowego  oraz  w  lewym  górnym  rogu  tejże  ścianki
opakowania  zbiorczego.  W  przypadku  opakowań  jednostkowych  możliwe  jest  stosowanie
nadruków zawierających wymagane  informacje. Naturalnie  miejsce umieszczenia etykiet nie
jest bezwzględnie kontrolowane, niedopuszczalny jednak jest brak oznakowania.
Sposoby pakowania

Każda para obuwia, zanim zostanie zapakowana w opakowanie jednostkowe powinna

być sprawdzona. Ocenie podlegają takie parametry jak długość, tęgość, wzór, kolor i gatunek.
Obie  półpary  w  opakowaniu  należy  przełożyć  bibułą  bądź  folią  w  celu  uniknięcia  otarć.
Pudełka  powinny  być  dobrane  rozmiarem  do  obuwia  ponieważ  zastosowanie  zbyt  małego
opakowania  może  doprowadzić do  trwałych załamań  lub zniekształceń. Obuwie zawierające
elementy,  które  mogą  stanowić  potencjalne  zagrożenie  uszkodzenia  wierzchu  powinny  być

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

układane ze szczególną dokładnością. Aby zapobiec załamaniom obuwia w części przedstopia
można  zastosować  tekturowe  usztywnienie  lub  zwykły  papier.  Czasem  stosuje  się  specjalne
podpórki sprężynujące w kształcie czubka wykonane z tworzywa sztucznego. Jeśli  mamy do
czynienia z obuwiem posiadającym długie cholewy, dobrze jest do każdej półpary zastosować
specjalną  wkładkę  tekturową,  a  jeśli  cholewy  są  wykonane  z materiału  miękkiego  powinno
się je zwinąć w rulon uprzednio przekładając papierem lub folią. Zapobiegnie to załamaniom
i otarciom, jakie mogą powstać podczas transportu.

Mniej bezpiecznym, choć dopuszczalnym opakowaniem na obuwie jest torba foliowa.

Nie  jest  to  opakowanie  sztywne  i  obuwie  zapakowane  w  ten  sposób  jest  narażone  na
załamania i zniekształcenia. Aby zmniejszyć zagrożenie uszkodzeń należy półpary ułożyć do
siebie  tymi  samymi  stronami:  podeszwami  lub  wierzchami.  Torba  powinna  być  zamknięta,
a jeśli  nie jest, należy połączyć ze sobą obie półpary  na przykład przy pomocy sznurowadeł.
Pakowanie w opakowania zbiorcze odbywa się w podobny sposób. Opakowania jednostkowe
powinny wypełniać całą przestrzeń pudła, aby  nie przesuwały  się podczas transportu. Każde
opakowanie  zbiorcze  powinno  zawierać  obuwie  tego  samego  wzoru,  koloru,  długości,
gatunku  i  tęgości.  Pakowanie  w  ten  sposób  jest  jednak  rzadko  stosowane  ze  względu  na
zapotrzebowanie odbiorców , których zazwyczaj bardziej zadowala pakowanie jednego wzoru
i koloru, ale w różnych wielkościach. Wówczas na opakowaniu nie zamieszcza się ilości par
lecz  sortyment  wielkościowy.  Opakowanie  zbiorcze  powinno  zawierać  5,  10  lub  20
opakowań  jednostkowych,  jednakże  jest  to  kwestia  ustaleń  pomiędzy  producentem
a odbiorcą.  Opakowania  powinny  być  zwrócone  etykietami  w  stronę  wieka  pudła.  Jeśli
obuwie pakowane jest w torby foliowe, dobrym rozwiązaniem będzie zastosowanie przegród
tekturowych  oddzielających  torby,  ale  nie  jest  to  element  konieczny.  Jeśli  odbiorca  życzy
sobie pakowanie obuwia z pominięciem opakowań jednostkowych, należy półpary powiązać,
na  przykład  sznurowadłami,  a  obuwie  ułożyć  tak,  aby  wypełniało  całą  objetość  pudła.
Zapobiegnie  to  przesuwaniu  obuwia  a  w  rezultacie  zabezpieczy  przed  wszelkiego  rodzaju
możliwymi  do  wystąpienia  uszkodzeniami.  Każde  pudło  naturalnie  musi  zostać  zamknięte
oraz  oklejone  taśmą.  Dla  zabezpieczenia  pudła  przed  rozłożeniem,  powinno  być  ono
zaklejone  w  dwu  kierunkach:  wzdłuż  styku  klap  oraz  prostopadle  do  pierwszego  oklejenia.
Można ponadto wzmocnić ściany pudła, ale należy pamiętać o tym, żeby nie przeszkadzało to
w składaniu pudła przed kolejnym użyciem. Wielokrotne używanie opakowań zbiorczych jest
doskonałą formą oszczędności. Pudła mogą być przewożone w różnych formach w zależności
od  wymagań  odbiorcy.  Jeśli  dysponuje  on  wózkiem  widłowym  może  życzyć  sobie
formowania opakowań w postaci palet, wówczas należy pamiętać o zalecanych wielkościach
tychże.  Są  one  dokładnie  zobrazowane  w  odpowiedniej  normie.  Paletę  należy  natomiast
zabezpieczyć  przed  przesuwaniem.  Obecnie  stosuje  się  do  tego  celu  specjalne  folie  do
zawijania  wokół  palety,  ale  można  to  uczynić  także  w  inny  sposób.  Przewożenie  obuwia
w postaci palet wymaga jednak odpowiednich parametrów wielkościowych środka transportu
i dotyczy  tylko  bardzo  dużych  odbiorców,  lub  obuwia  importowanego.  W  większości
przypadków palety nie są stosowane.

4.2.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1.  Czy zasady pakowania obuwia zawarte w normie mają charakter obligatoryjny?
2.  Czy opakowania mają znormalizowane wymiary?
3.  Czy można pakować obuwie do toreb lub bezpośrednio do opakowań zbiorczych?
4.  W jakim celu obuwie pakuje się do opakowań jednostkowych i zbiorczych?
5.  W jaki sposób pakuje się obuwie do opakowań jednostkowych?
6.  Z jakich materiałów wytwarza się opakowania jednostkowe i zbiorcze?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7.  Jakie testy wytrzymałościowe wykonuje się dla opakowań zbiorczych?
8.  W jaki sposób zabezpieczamy kartony zbiorcze przed otwarciem?
9.  W  jaki  sposób  umieszcza  się  obuwie  zapakowane  w  opakowania  jednostkowe  do

opakowań zbiorczych?

10. Czy można formować opakowania zbiorcze w palety?

4.2.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zapakuj obuwie do opakowań jednostkowych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeanalizować sposób pakowania obuwia do opakowań jednostkowych,
2)  dobrać opakowania (pudełka, torebki) do rodzaju i wymiaru obuwia,
3)  przygotować papier lub folię do przełożenia obuwia w opakowaniu,
4)  nakleić etykietę z oznakowaniem pakowanego obuwia,
5)  zapakować  obuwie  przekładając  półpary  papierem  niepylistym  lub  folią  z  tworzywa

sztucznego,

6) zaprezentować wykonaną pracę,
7) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

różne rodzaje i wymiary obuwia,

−

opakowania jednostkowe o różnych kształtach i wymiarach,

−

etykiety samoprzylepne z dokonanymi oznaczeniami pakowanego obuwia,

−

papier niepylisty lub cienka folia do przełożenia półpar obuwia,

−

norma PN-O-91009 Obuwie. Pakowanie, przechowywanie i transport:1996,

−

norma PN-O-91013 Obuwie. Znakowanie:1999,

−

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Zapakuj opakowania jednostkowe z obuwiem do opakowań zbiorczych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  przeanalizować sposób pakowania obuwia do opakowań zbiorczych,
2)  dobrać opakowania zbiorcze do wymiarów i ilości opakowań jednostkowych,
3)  sprawdzić  zgodność  zapakowanego  obuwia  do  opakowań  jednostkowych  z  etykietą

opisującą to obuwie,

4) zapakować opakowania jednostkowe do opakowania zbiorczego według sortymentu

wielkościowego wskazanego przez nauczyciela,

5) zabanderolować opakowanie zbiorcze,
6) nakleić etykietę samoprzylepną na opakowanie z opisem i oznakowaniem zapakowanego

obuwia,

7) zaprezentować wykonaną pracę,
8) dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

obuwie zapakowane do opakowań jednostkowych,

−

opakowania zbiorcze o różnych wymiarach,

−

etykiety samoprzylepne z opisem pakowanego obuwia,

−

taśma samoprzylepna do banderolowania opakowania zbiorczego,

−

norma PN-O-91009 Obuwie. Pakowanie, przechowywanie i transport:1996,

−

norma PN-O-91013 Obuwie. Znakowanie:1999,

−

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

4.2.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wyjaśnić dlaczego zasady dotyczące pakowania obuwia nie mają

charakteru obligatoryjnego?



2) określić rodzaje opakowań jednostkowych?

 

3) wyjaśnić dlaczego wymiary opakowań obuwia nie są znormalizowane?

 

4) uzasadnić konieczność pakowania obuwia do opakowań jednostkowych

i zbiorczych?



5) zapakować obuwie do opakowania jednostkowego?

 

6) wskazać rodzaj materiału, z którego wykonuje się opakowania zbiorcze?

 

7) scharakteryzować sposób wykonania testów wytrzymałościowych

opakowań zbiorczych?



8) zabezpieczyć opakowania zbiorcze przed otwarciem?

 

9) zapakować opakowania jednostkowe z obuwiem do opakowań

zbiorczych?



10) wskazać w jakich przypadkach opakowania zbiorcze można formować

w palety?



„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3. Magazynowanie i transport obuwia

4.3.1. Materiał nauczania

Istotne znaczenie w procesie dystrybucji obuwia ma jego przechowywanie i transport.

Obuwie przechowuje się w specjalnych magazynach zwanych powszechnie magazynami
wyrobów gotowych. Transport obuwia może być realizowany przy użyciu własnych środków
transportowych firmy lub poprzez wyspecjalizowane firmy przewozowe.
Magazynowanie obuwia

Sposób magazynowania obuwia, choć objęty przepisami pozostawia jednak dużą

dowolność. Informacje, jakie zawiera norma przedmiotowa (PN-091009 Obuwie. Pakowanie,
przechowywanie  i  transport:1996)  są  w  zasadzie  oczywiste  i  nie  podlegają  dyskusji.  Dla
dobra  samego  producenta,  czy  też  osoby  sprzedającej  jest  przechowywanie  obuwia
w warunkach  zapobiegających  jego  uszkodzeniom.  Niewłaściwe  warunki  magazynowania,
takie  jak  nieodpowiednia  temperatura,  czy zła  wilgotność mogą  spowodować  nieodwracalne
zmiany  w  materiale,  czy  też  połączeniu  klejowym.  Pomieszczenie,  w  jakim  zostanie
zorganizowany  magazyn  powinno  być  zamknięte  i  zabezpieczone  przed  zamoczeniem.
Dodatkowym  zabezpieczeniem  samego  obuwia  przed  działaniem  wody  mogą  być
odpowiednie  regały  lub  podesty,  na  których  ustawia  się  opakowania  z  obuwiem.  Wówczas
obuwie,  które  jest  przechowywane  znajduje  się  na  wysokości  kilkunastu  centymetrów  nad
podłogą, co zdecydowanie zmniejsza ryzyko zamoczenia. Oczywiste jest także to, iż nie może
być  mowy  o  obecności  pleśni  i  grzybów  oraz gryzoni  mogących  zniszczyć opakowania,  jak
też  samo  obuwie.  Magazynowane  obuwie  nie  powinno  znajdować  się  w  pobliżu  środków
chemicznych oraz w bezpośrednim sąsiedztwie grzejników, jeśli takowe występują. Mogłoby
to prowadzić do zbytniego rozsychania  się obuwia  i przebarwień. Ze względu  na połączenia
klejowe,  jakie  występują  w  obuwiu,  w  pomieszczeniu  magazynowym  powinny  panować
odpowiednie warunki temperaturowe, jak i wilgotnościowe. Zalecany przedział temperatur to
5

C do 24

C natomiast wilgotność należy utrzymywać na poziomie od 50% do 70%.

W takich  warunkach  możemy  być  pewni,  że  materiał  z  jakiego  jest  wykonane  obuwie
i połączenia  klejowe  wykonane  podczas  jego  produkcji  nie  stracą  swych  właściwości.
Zalecenia  te,  choć  tak  oczywiste  często  bywają  zaniedbywane  z  różnych  powodów.  Często
powodem  tego  jest  niewiedza,  ignorancją  i  pozorne  oszczędności.  Konsekwencją  złego
przechowywania  jest  zniszczenie  obuwia  i  wówczas  straty  są  niewspółmierne  do
poczynionych oszczędności.
Transport obuwia

Obuwie może być dostarczane do odbiorcy różnymi środkami transportowymi, na

przykład  koleją,  samochodami,  samolotem  i  innymi.  Samochód  używany  do  przewozu
wyrobów powinien  być  kryty  lub  zabezpieczony  plandeką  przed  opadami  atmosferycznymi.
Wnętrze  samochodu  powinno  być  czyste,  suche  i  pozbawione  wystających  ostrych
przedmiotów.
Zdolność  transportowa  (przewozowa)  to  maksymalne  możliwości  przewozowe  środków
transportu  w  określonym  czasie,  w  konkretnych  warunkach  określonych  przez  czynniki
techniczno-organizacyjne.

Czynniki techniczne określa ładowność lub nośność środka transportu, prędkość pojazdu

czy rodzaj przewożonego towaru.
Od szybkości załadunku i rozładunku, środka transportu i stopnia wykorzystania ładowności
zależą czynniki organizacyjne.
Potrzeby transportowe przedsiębiorstwa powstają z konieczności przemieszczenia towarów
lub osób.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Aby prawidłowo ustalić własne potrzeby transportowe przedsiębiorstwa trzeba ustalić

przyczyny, które je powodują. Przyczyny te związane są z:

−

ruchem dóbr między dostawcami i odbiorcami,

−

obsługą procesu produkcyjnego,

−

obsługą magazynów wewnątrz przedsiębiorstwa.
Ustalenie własnych potrzeb transportowych wymaga ich określenia ilościowego

i jakościowego,  które  wynika  głównie  z  rodzaju  ładunku,  warunków  terenowych,  rodzaju
środka  transportu  itp.  Podstawą  ustalenia  potrzeb  transportowych  jest  bilans  przepływu
ładunków sporządzony w postaci tablicy krzyżowej, która wskazuje, jakiej wielkości ładunki
należy przemieszczać między określonymi punkami w określonym czasie.
Zapotrzebowanie  na  transport  obcy  konieczne  jest,  gdy  w  przedsiębiorstwie  jest  za  mało
środków transportu lub gdy utrzymywanie własnego transportu jest nieekonomiczne. Przewóz
ładunków obcymi środkami transportu wymaga zawarcia umowy między przedsiębiorstwem
a przewoźnikiem.

Dokumenty związane z transportem potwierdzające zawarcie umowy o przewóz mogą

mieć różną formę, zależną od rodzaju transportu. Wyróżnia się krajowy i międzynarodowy
list przewozowy, a ze względu na szybkość przewozu – zwykły, pospieszny i ekspresowy.
Krajowy list przewozowy składa się z czterech egzemplarzy:

−

oryginał dla adresata,

−

ceduła idąca z przesyłką do stacji przeznaczenia,

−

grzbiet listu przewozowego dla stacji nadania,

−

wtórnik dla nadawcy przesyłki.

List przewozowy zawiera zasadnicze dane takie jak nazwa nadawcy i odbiorcy, ilość

ładunku, stację nadania i przeznaczenia, opłatę za przewóz, datę nadania, podpisy nadawcy
i stempel stacji nadania.

Samochodowy list przewozowy i jego treść jest podobny do listu kolejowego. Mniejsze

firmy transportowe zawierają umowy spisując na przykład zlecenie przewozu.

Przedsiębiorstwo może również wynająć samochód. W okresie najmu dysponuje

samochodem według własnych potrzeb.

Przedsiębiorstwo może zlecić wykonanie usług spedycyjnych. Do zakresu tych usług

może należeć przygotowanie ładunku do wysyłki, załadowanie na środek transportu,
wypełnienie dokumentów przewozowych itp.

Dokumentem zawarcia umowy o czynności spedycyjne może być zlecenie pisemne,

zamówienie lub inna forma.

4.3.2. Pytania sprawdzające

Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.

1. W jakim dokumencie znajdziesz wytyczne do właściwego sposobu magazynowania

i transportu obuwia?

2.  Jakie warunki winny spełniać pomieszczenia przeznaczone na magazyny obuwia?
3.  W jaki sposób należy zabezpieczać obuwie w magazynach przed zamoczeniem?
4.  Jaki wpływ ma temperatura i wilgotność na obuwie przechowywane w magazynach?
5.  Jaka temperatura i wilgotność jest dopuszczalna w magazynach obuwia?
6.  Czy zawsze gospodarka magazynowa w zakładach obuwia jest właściwa i od czego zależy?
7.  Jakimi środkami można przewozić obuwie?
8.  Jak powinny być przygotowane środki transportu do przewozu obuwia?
9.  W jaki sposób należy ustalić własne potrzeby transportowe w przedsiębiorstwie?
10.  Co zawiera i z ilu egzemplarzy składa się krajowy list przewozowy?

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3.3. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj oceny pomieszczeń magazynowych przeznaczonych do przechowywania

obuwia (według wyboru i możliwości mogą to być magazyny warsztatów szkolnych, zakładu
obuwia lub hurtowni).

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1) dokonać analizy polecenia zawartego w treści ćwiczenia,
2) opracować plan działania poprzez wyszczególnienie elementów oceny pomieszczeń

magazynowych,

3)  sprawdzić temperaturę i wilgotność w pomieszczeniach,
4)  sprawdzić stan ścian i posadzek (czy nie ma pleśni i zagrzybień),
5)  sporządzić raport z dokonanej kontroli i wyciągnąć stosowne do faktów wnioski,
6)  zaprezentować wykonaną pracę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

instrukcje magazynowania i przechowywania obuwia,

−

urządzenia do pomiaru temperatury i wilgotności powietrza,

−

przybory do pisania,

−

papier formatu A4,

−

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Scharakteryzuj i wypełnij krajowy list przewozowy otrzymany od nauczyciela.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:

1)  dokonać analizy polecenia zawartego w treści ćwiczenia,
2)  scharakteryzować dokumenty związane z transportem obuwia,
3)  przeanalizować dane zawarte w krajowym liście przewozowym,
4)  wypełnić krajowy list przewozowy w oparciu o wskazania nauczyciela,
5)  zaprezentować wykonaną pracę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

−

instrukcje dotyczące spedycji towarów,

−

dokumenty związane z transportem obuwia,

−

samochodowy list przewozowy,

−

informacja od nauczyciela o rodzaju i ilości przewożonego obuwia, odbiorcy i miejscu
przeznaczenia w układzie symulacyjnym,

−

papier formatu A4,

−

przybory do pisania,

−

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4.3.4. Sprawdzian postępów

Czy potrafisz:

Tak

Nie

1) wymienić numer i nazwę normy dotyczącej magazynowania i transportu

obuwia?



2) opisać wymagania, jakie muszą spełniać pomieszczenia przeznaczone do

magazynowania obuwia?



3) wskazać zabezpieczenie przed możliwością przemoczenia obuwia

w magazynach?



4) określić wpływ temperatury i wilgotności powietrza w magazynie na

jakość przechowywanego obuwia?



5) określić optymalne parametry temperatury i wilgotności powietrza

w magazynie obuwia?



6) opisać szkody jakie mogą być spowodowane niewłaściwą temperaturą

i wilgotnością powietrza w magazynie obuwia?



7) określić rodzaje środków transportu do przewozu obuwia?

 

8) określić sposób przygotowania środków transportu do przewożenia

obuwia?



9) scharakteryzować dokumenty związane z transportem obuwia?

 

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. SPRAWDZIAN OSIĄGNIĘĆ

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego wyboru.
5.  Za każdą poprawną odpowiedź możesz uzyskać 1 punkt.
6.  Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Dla każdego zadania podane

są cztery możliwe odpowiedzi: a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedź jest poprawna; wybierz
ją i zaznacz kratkę z odpowiadającą jej literą znakiem X.

7. Staraj się wyraźnie zaznaczać odpowiedzi. Jeżeli się pomylisz i błędnie zaznaczysz

odpowiedź, otocz ją kółkiem i zaznacz ponownie odpowiedź, którą uważasz za
poprawną.

8. Test składa się z zadań z poziomu podstawowego i zadań z poziomu

ponadpodstawowego, które mogą przysporzyć Ci trudności, gdyż są one na poziomie
wyższym niż pozostałe (dotyczy to zadań o numerach od 15 do 20).

9. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
10. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność, wtedy odłóż rozwiązanie

zadania na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.

11. Po rozwiązaniu testu sprawdź czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE

ODPOWIEDZI.

12. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Norma oznaczona symbolem PN-O-91013 dotyczy

a)  numeracji obuwia.
b)  pakowania obuwia.
c)  znakowania obuwia.
d)  terminologii obuwniczej.

2. Ile wyróżników stosowano w klasycznym ujęciu Kodu Towarowo Materiałowego (KTM)

a)  7.
b)  5.
c)  12.
d)  13.

3. Co oznacza 13 wyróżnik w KTM

a)  Typ obuwia.
b)  Liczbę kontrolną wzoru obuwia.
c)  System montażu.
d)  Gałąź przemysłu.

4. Minimalna wysokość znaków przy cechowaniu obuwia wynosi

a)  5 mm.
b)  2 mm.
c)  3 mm.
d)  4 mm.

5. Na ile grup rodzajowych dzieli się materiały wierzchowe przy znakowaniu obuwia

a)  4.
b)  3.
c)  2.
d)  5.

6. Jeżeli powierzchnia skóry naturalnej jest wykończona warstwą o grubości większej niż

0,15  mm,  a  jednocześnie  nie  jest  to  grubość  większa  niż  1/3  całkowitej  grubości  to
nazwiemy taką skórę jako
a)  skóra kryta.
b)  substytut skóry.
c)  tworzywo skóropodobne.
d)  tworzywo kolagenowe.

7. Cenę detaliczną obuwia oznacza

a)  producent.
b)  odbiorca hurtowy.
c)  Inspekcja Handlowa.
d)  podmiot gospodarczy prowadzący detaliczny obrót handlowy.

8. Na ile gatunków można sklasyfikować obuwie powszechnego użytku

a)  2.
b)  3.
c)  4.
d)  5.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Informację dotyczącą warunków użytkowania i konserwacji obuwia podaje się opisowo na

etykiecie

a)  umieszczonej w opakowaniu jednostkowym.
b)  umieszczonym w opakowaniu zbiorczym.
c)  naklejonej na opakowaniu jednostkowym.
d)  połączonej trwale z obuwiem.

10. Zamieszczony obok piktogram oznacza element

a)  podeszwy.
b)  spodu obuwia.
c)  podpodeszwy.
d)  podstawy obuwia.

11. Znak „Zdrowa Stopa” może być przyznany dla obuwia wytwarzanego w grupach

wiekowych (wielkościowych)

a)  od 1 do 7.
b)  2 i 3.
c)  od 1 do 6.
d)  5 i 4.

12. Norma PN-O-91009:1996 dotyczy

a)  cechowania obuwia.
b)  pakowania, przechowywania i transportu obuwia.
c)  terminologii obuwia.
d)  obuwia dla dzieci do lat 15.

13. Zalecany przedział temperatury w magazynach obuwia wynosi

a) 10

b) 15

c) 18

d) 5

14. Symbol wzoru obuwia umieszcza się na

a)  jednej półparze.
b)  lewej półparze.
c)  obu półparach.
d)  prawej półparze.

15. Czy oznaczenie obuwia pieczątką pierwszego gatunku jest obligatoryjne

a)  Oznaczenie I gatunku obuwia nie jest obowiązkowe.
b)  Oznaczenie I gatunku obuwia jest zawsze obowiązkowe.
c)  Pieczątką „Gat I” oznacza się tylko obuwie skórzane.
d)  Pieczątką „Gat I” oznacza się obuwie przeznaczone na eksport

16. Czego dotyczą postanowienia Dyrektywy Unii Europejskiej 94/11/EC

a)  Numeracji obuwia.
b)  Zasad projektowania wierzchów obuwia.
c)  Zasad znakowania obuwia.
d)  Zasad oznaczania tęgości i długości kopyt do produkcji obuwia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Cechowanie, pakowanie, przechowywanie oraz transport obuwia

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. LITERATURA

1. Grabkowski M.: Obuwnictwo. Podręcznik dla ZSZ. WSiP, Warszawa 1992
2. Grabkowski M.: Technika wytwarzania obuwia tom I. Politechnika Radomska,

Radom 2000

3. Liszka R., Rerutkiewicz J., Eliasz H.: Cholewkarstwo. WSiP, Warszawa 1996
4. Nowe zasady znakowania obuwia. Na podstawie Shoe and Leather News 11/96 Przegląd

Skórzany nr 3, R. LII, 1997

5. Persz T.: Obuwnictwo przemysłowe. Cz.II. WSiP, Warszawa 1986
6. Siekiera T.: Organizacja i ekonomika procesu produkcji obuwia. Poradnik dla

wytwórców obuwia. CLPO, Kraków 1996

7.  W obuwiu bez etykiet daleko nie zajdziemy. Przegląd Skórzany nr 10, R. LIII 1998
8.  Znak zdrowej stopy, http://www.clpo.pl/stopa.html
9.  Znakowanie obuwia w krajach EWG. Przegląd Skórzany nr 1, R. XXXII, 1977

Normy przedmiotowe
1.  PN-O-91013 Obuwie. Znakowanie: 1999
2.  PN-O-91009 Obuwie. Pakowanie, przechowywanie i transport: 1996
3.  PN-EN ISO 19952 Obuwie Terminologia
4.  PN-O-91015 Obuwie dla dzieci do lat 15

Czasopisma fachowe:

−

Przegląd Skórzany (wydania archiwalne),

−

Świat Butów (wydania archiwalne i bieżące).