I. W

PROWADZENIE DO ZAGADNIE

ē

PRAWNYCH

– 20/02/2013

ƒ

najwa

Ī

niejsze poj

Ċ

cia prawne

ƒ

fakty prawne, zdarzenia i zachowania (Bonca 2002, 314)

ƒ

przedmiot i tre

Ğü

stosunku prawnego (Bonca 2002, 322)

1. Terminy łaci

Ĕ

skie najcz

ĊĞ

ciej u

Ī

ywane w j

Ċ

zyku prawniczym.

a contrario
a posteriori
a priori
altera pars
bona fide
conditio sine qua non
casus
contra legem
de facto
de iure
de lege ferenda
de lege lata
derogatio
erga omnes
ex ante
ex delicto
ex contractu
ex lege
ex post
ius cogens
ius dispositivum
ipso iure
ius
lex

przeciwnie, z drugiej strony

wnioskowanie na podstawie zdarze

ʤ przesz’ych

zak

’adajʇc coʯ z góry, uprzedzajʇc fakty

druga strona (pozwany)

wykonany w dobrej wierze

warunek konieczny

przypadek, sprawa

niezgodne z prawem

faktycznie

wed

’ug prawa, z mocy prawa

wed

’ug postulowanego prawa

o ustawie obowi

ʇzujʇcej

uchylenia

wobec wszystkich

z góry

pochodzi z czynu zabronionego (przest

ʒpstwo)

na podstawie umowy

z mocy ustawy

po fakcie

prawo obowi

ʇzujʇce wszystkich

prawo wzgl

ʒdnie obowiʇzujʇce

z mocy samego prawa

system prawny

ustawa

lex generalis
lex specialis
non nocere
param analogiam
preasumptio iuris
ratio legis
status quo
sensu stricto
sensu largo
vis maior

2. Sentencje łaci

Ĕ

skie

Res iudicata pro veritate hebatur
Ignorantia iuris nocet
Et audiatur et altera pars
In dubio pro reo
Impossibilium nulla obligatio
Lex retro non agit
Pacta sunt servanda
Accusare nemo se debet
Clara non sunt interpretanda
Consensum facit legem
Nulla poena / Nullum crimen sine lege
Actori incumbit onus probandi

prawo powszechne (np. konstytucja)

rozporz

ʇdzenie

nie szkodzi

ʉ

przez analogi

ʒ

domniemanie prawa

sens ustawy

stan obowi

ʇzujʇcy

w

ʯcis’ym znaczeniu

w szerokim znaczeniu

si

’a wy˃sza

Wyrok s

ʇdu uwa˃a siʒ za prawdʒ.

Nieznajomo

ʯʉ prawa szkodzi.

Nale

˃y wys’uchaʉ drugiej strony.

W sprawach w

ʇtpliwych na korzyʯʉ oskar˃onego.

Nikt nie jest zobowi

ʇzany do rzeczy niemo˃liwych.

Prawo nie dzia

’a wstecz.

Umów nale

˃y dotrzymywaʉ.

Nikt nie musi oskar

˃aʉ samego siebie.

Nie dokonuje si

ʒ wyk’adni tego co jasne.

Zgoda tworzy prawo.

Nie ma przest

ʒpstwa/kary bez ustawy.

Ci

ʒ˃ar dowodu spoczywa na powodzie.

3. Uzupełnij tabel

Ċ

.

fakty prawne

fakty indyferentne prawnie

4. Okre

Ğ

l, jakie fakty prawne maj

ą

miejsce w przedstawionych przypadkach.

zachowanie

fakt prawny

zakup aktywów trwałych w celu zwi

Ċ

kszenia

dynamiki rozwoju przedsi

Ċ

biorstwa

transakcja kupna-sprzeda

Ī

y

dyrektor finansowy zamawia, a nast

Ċ

pnie

wsiada do taksówki, aby uda

ü

si

Ċ

na

podpisanie korzystnej umowy kredytu dla

swojej spółki

o

Ğ

wiadczenie woli zawarcia umowy

zawarcie umowy przewozu

5. Uzupełnij tabel

Ċ

.

zdarzenia

zachowania

6. Uzupełnij tabel

Ċ

.

działania (zachowania aktywne)

zaniechania (zachowania pasywne)

zatajenie lub nieprzekazanie w sposób jasny,

jednoznaczny lub we wła

Ğ

ciwym czasie

istotnych informacji dotycz

ą

cych produktu*

nieujawnienie handlowego celu praktyki,

je

Ī

eli nie wynika on jednoznacznie z

oboj

ʒtne

narodziny,

ʯmierʉ

osi

ʇgniʒcie pe’noletnoʯci

spacer, jedzenie

powód

˂

narodziny

kupno hali

wypuszczenie akcji

rejestracja spó

’ki

wypuszczenie akcji

rejestracja spó

’ki

wystawienie faktury

okoliczno

Ğ

ci i je

Ī

eli powoduje to lub mo

Ī

e

spowodowa

ü

podj

Ċ

cie przez konsumenta

decyzji dotycz

ą

cej umowy, której inaczej by

nie podj

ą

ł*

Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom art. 6 § 3. Przykłady:

a) niepodawanie informacji o całkowitym rocznym koszcie kredytu konsumenckiego i

rzeczywistej stopie oprocentowania;

b) spółka prowadz

ą

ca szkoły policealne na ulotkach reklamowych umie

Ğ

ciła hasło

„czesne 0 zł”. Przy zapisie do szkoły okazywało si

Ċ

,

Ī

e promocja dotyczy tylko

jednego semestru, jednego kierunku i dotyczy tylko tych uczniów, którzy „polec

ą

”

szkoł

Ċ

innym 5 osobom;

c) jedna z firm telekomunikacyjnych reklamowała swoj

ą

ofert

Ċ

hasłem „60 minut za

darmo”. W rzeczywisto

Ğ

ci minuty te były bezpłatne tylko poza godzinami szczytu;

d) zatajanie przez firm

Ċ

telekomunikacyjn

ą

dodatkowego kosztu za rozpocz

Ċ

cie

poł

ą

czenia;

e) z reklamy rachunku oszcz

Ċ

dno

Ğ

ciowego jednego z banków wynika,

Ī

e

oprocentowanie wynosi 4 %. Przy podpisywaniu umowy okazywało si

Ċ

,

Ī

e takie

oprocentowanie obowi

ą

zuje przez pierwsze 2 tygodnie, za

Ğ

pó

Ĩ

niej drastycznie ono

spada.

7. Uzupełnij tabel

Ċ

.

Decyzje i orzeczenia o charakterze

deklaratoryjnym

konstytutywnym

8. Uzupełnij tabel

Ċ

.

Czynno

Ğ

ci cywilnoprawne

jednostronne

dwustronne

uchwały

czynno

Ğ

ci prawne o

re

Ī

imie specjalnym

(deklaracja dobrej woli)

(ustanawia prawo)

zasiedzenie

nabycie spadku

za

’o˃enie firmy

w

’asnorʒczny testament

darowizna

kupno-sprzeda

˃

umowa najmu

organów spó

’ki

rady miasta

zawarcie ma

’˃eʤstwa

adopcja

9. Elementy stosunku prawnego:

10. Podmioty prawa:

ƒ

…

ƒ

…

11. Uzupełnij tabel

Ċ

.

Osoby fizyczne do 13 roku

Ī

ycia w ogóle nie maj

ą

zdolno

Ğ

ci do czynno

Ğ

ci prawnych, mi

Ċ

dzy

13 a 18 maj

ą

ograniczon

ą

zdolno

Ğü

, a po 18 roku

Ī

ycia posiadaj

ą

pełn

ą

zdolno

Ğü

. Podstaw

ą

do

ograniczenia lub całkowitego pozbawienia zdolno

Ğ

ci do czynno

Ğ

ci prawnych mo

Ī

e by

ü

:

choroba psychiczna, niedorozwój umysłowy albo innego rodzaju zaburzenia psychiczne, np.

wskutek pija

Ĕ

stwa lub narkomanii. Osoba pozbawiona zdolno

Ğ

ci do czynno

Ğ

ci prawnych

mo

Ī

e dokonywa

ü

umów powszechnie zawieranych w drobnych bie

Īą

cych sprawach z zakresu

Ī

ycia codziennego chyba,

Ī

e poci

ą

ga za sob

ą

ra

Īą

ce pokrzywdzenie osoby niezdolnej do

czynno

Ğ

ci prawnych. Wprowadzenie w XVI wieku metryk ko

Ğ

cielnych umo

Ī

liwiło dopiero

okre

Ğ

lenie dokładnego wieku danej osoby. Wcze

Ğ

niej posługiwano si

Ċ

ogl

Ċ

dzinami, zdolno

Ğü

do posługiwania si

Ċ

broni

ą

.

Zdolno

Ğü

prawna

Zdolno

Ğü

do czynno

Ğ

ci prawnych

ƒ

ƒ

12.

zobowi

ą

zaniowe

,

równorz

Ċ

dno

Ğü

, swobod

Ċ

, o

Ğ

wiadcze

Ĕ

woli, tre

Ğ

ci, dobrowolne,

iuris dispositivi

. Z podanych wyrazów i zwrotów ułó

Ī

logiczny ci

ą

g wypowiedzi

charakteryzuj

ą

cy prawo prywatne.

13. Uzupełnij tabel

Ċ

.

Przedmiot stosunku prawnego

zachowanie

rzecz/nieruchomo

Ğü

dobra niematerialne

14. Obowi

ą

zek prawny – o charakterze pozytywnym i negatywnym. Podaj po dwa

przykłady.

strony stosunku prawnego

przedmiot,

ʯwiadczenie

stosunku prawnego

tre

ʯʉ stosunku prawnego

Spó

’ka z ograniczonʇ odpowiedzialnoʯciʇ

Spó

’ka akcyjna

osoba podmiotem praw i obowi

ʇzków

sami kszta

’tujemy swoje stosunki prawne

us

’ugi transportowe

us

’ugi telekomunikacyjne

samochód

przedmiot

licencje, patenty

know how

15. Uzupełnij tabel

Ċ

.

Czym jest roszczenie?

Prawo podmiotowe

Bezwzgl

Ċ

dne prawo podmiotowe

Wzgl

Ċ

dne prawo podmiotowe