Korościk Robert UWMSC - IZPG01 Pedagogika
Temat: Wskazówki pedagogiczne płynące z teorii społecznego uczenia się (Albert Bandura).
Jak wiadomo, człowiek już od narodzin uczy się funkcjonowania w społeczeństwie. Od najmłodszych lat w domu rodzinnym, następnie w szkole aż do momentu gdy będzie sprawnie w tym społeczeństwie uczestniczyć. Nie jest to łatwe, wymaga to od jednostki często wiele wysiłku i lat nauki. Albert Bandura, kanadyjski psycholog jest autorem jednej z teorii o nauce zachowania, a mianowicie teorii społecznego uczenia się.
Uczenie się zachowań według autora zachodzi poprzez naśladowanie, modelowanie czyli krótko mówiąc poprzez obserwację i naśladowanie innych ludzi (tzw. modeli, którymi są między innymi rodzice i nauczyciele ale także grupa rówieśnicza) oraz ich zachowania. O ile na środowisko otaczające ucznia poza szkołą/domem nie mamy wpływu, możemy próbować wpoić swą postawą jak najlepsze wartości do zachowania i życia wychowanków. Rolą modela, wychowawcy jest wpojenie młodemu pokoleniu pozytywnego modelu postępowania poprzez swoje zachowanie. Tutaj nasuwają się pierwsze ważne wnioski: każdy pedagog powinien mieć dobre relacje zarówno ze swoimi wychowankami jak i jego rodzicami, a także innymi pedagogami. Istotne jest także, aby wielu modeli powielało ten schemat – im więcej pozytywnych zachowań zostanie pokazane, tym większe wzmocnienie młodzieży nastąpi. Całe środowisko wpływa na zachowanie jednostki, dlatego ważne jest, by większość (jak nie wszyscy pedagodzy) postępowali w podobny, serdeczny, pozytywny sposób. Żeby osiągnąć zamierzony cel, czyli efektywnie „wymodelować” dzieci, powinno wzbudzać się zarówno szacunek jak i sympatię oraz podziw, być prawdziwym - nie udawać kogoś kim się nie jest (wielu pedagogom niestety tych cech brakuje, co się często odbija w zachowaniu podopiecznych). Pedagog nie może jednak dać sobie wejść na głowę, dobrze gdy dysponuje nagrodami i karami (np. widząc dziecko powielające dobry model zachowania, możemy go na przykład pochwalić). Niestety, negatywne zachowania modeli również mogą zapaść w pamięci wychowanków: np. agresywne zachowanie, kłótliwość. O tym pedagog także powinien pamiętać, ponieważ widząc taki model zachowania, młody człowiek może powielać ukazywany mu wzorzec. Dotyczy to także patologii rodzinnych czy środowiskowych – będąc w otoczeniu osób zażywających narkotyki czy spożywających alkohol, bardzo duże podobieństwo, że i ten młody człowiek sięgnie po używki. Dlatego warto moim zdaniem zaznaczyć, że modelowanie działa pozytywnie tylko wtedy, gdy jest dostarczany pozytywny wzorzec. I o tym przede wszystkim pedagodzy i rodzice powinni pamiętać wychowując młode pokolenie.
Inna ważna uwaga, która została podkreślona przez Bandura to autoregulacja człowieka, której czynnikiem jest samowzmocnienie. Każdy człowiek ma swoje standardy zachowania – obserwując konsekwencję swego zachowania lub innych ludzi oraz porównując je ze swoimi nawykami, może wywołać u siebie zadowolenie i dumę z siebie samego (gdy postępuje zgodnie ze swymi nawykami) bądź uczucie wstydu i upokorzenia, gniewu (gdy łamie swoje zasady). Będzie zatem starał się zadowolić siebie pielęgnując w sobie dobry model postępowania. Niestety, jedną z konsekwencji zbyt krytycznego patrzenia na siebie może być depresja.
Tutaj nasuwa się kolejny wniosek ważny dla pedagoga: zarówno rodzice jak i nauczyciele powinni bardzo uważać na nadmierną krytykę, gdyż może ona (zwłaszcza młodym ludziom) bardzo zaszkodzić i doprowadzić do choroby jaką jest depresja. Trzeba znaleźć złoty środek i być rozsądnym. To bardzo ważne, ponieważ ma to wpływ na całe późniejsze życie wychowanka.
Dzięki modelowaniu młodemu człowiekowi zostaje przyswojona wiedza o otaczającym go świecie, o normach i wartościach w nich obowiązujących, jednak społeczne uczenie się może nieść ze sobą także negatywne skutki i negatywnie wpływać na młodego człowieka.
Dla pedagoga ważne powinno być, by uczyć młodych ludzi dobrych, pozytywnych i wartościowych wzorów zachowania. Pamiętać jednak należy, że każdy człowiek ma prawo sam dokonywać swoich wyborów, także pod względem swego zachowania. Ponosi za nie w pewnym stopniu odpowiedzialność, konsekwencje. Zadaniem pedagoga powinno być mu te konsekwencje w odpowiedni sposób przybliżyć, żeby podejmował dobre i jak najbardziej korzystne dla niego zachowania.