MIEJSCE IWASZKIEWICZA W POEZJI POLSKIEJ XX WIEKU

• miejsce to jest stałe – Iwaszkiewicz współtworzy poezję polską w sposób regularny i nieprzerwany i że w każdej z epok jest obecny,

• typowe dla epoki: młodzieńcze zafascynowanie urodą świata i wolnością sztuki, dytyrambiczność, pasja poszukiwania nowych form poetyckich, mit podróży i egzotyki. Później: klasycystyczne uspokojenie, tendencja do zobiektywizowania własnych przeżyć. Nawrót do obywatelskości, do obowiązków społecznych. poddanie się atmosferze niepokojów i lęków metaforycznych i historycznych.

• Jednak wpisuje się w te nurty w sposób oryginalny:

• Młodzieńczy bunt przeciw obywatelskim i kapłańskim obowiązkom polskiej poezji wyraża nie przy pomocy obrazoburczych zawołań lecz łącząc błahość tematu z wirtuozerią poetyckiego kunsztu.

• Djonizje – zbliżenie do ekspresjonizmu.

• Poeta najbardziej „osobny” wśród Skamandrytów. Odmienność tradycji kulturowych i rozleglejsze zainteresowania literacko-filozoficzne. Niezwykły sensualizm. Niektóre cechy poetyki skamandryckiej zostały w jego wierszach zrealizowane w sposób śmielszy niż u innych przedstawicieli tej grupy.

• Powrót do Europy – specyficzna wersja zwrotu ku obywatelskości.

• Oddaje poeta atmosferę niepokoju i grozy w języku aluzji do dzieł wielkiego malarstwa europejskiego.

• Elementy składające się na oryginalność tej poezji:

• Prywatność:

• konwencja bezpośredniego zwierzenia,

• tonacja pełnej ufności wobec wirtualnego odbiorcy,

• zasada traktowania odbiorcy jako prywatnej, zaprzyjaźnionej osoby,

• konwencja ta implikuje styl kolokwialny, niedbały, rozluźniony,

• poetyka szkicu, notatki, niedomykanie form,

• pierwszeństwo osobistej ekspresji przed techniczno-poetycką akuratnością,

• reprywatyzacja poezji.

• Kulturowość:

• poezja jest świadectwem kultury głęboko przeżytej,

• tradycjonalizm uświadomiony,

• wszystko zostało napisane więc próbuje napisać to inaczej – na nowo.

• Sakralność:

• ma stronę tomistyczną i augustiańsko-pascalowską,

• medium przez które się wypowiada jest sztuka,

Iwaszkiewicz – posumowanie:

• Oktostychy – esteta, najbardziej skrajny i w manifestowaniu tej skrajności najbardziej powściągliwy,

• Kasydy – twórca nowoczesnej prozy poetyckiej,

• Dionizje – nietypowy ekspresjonista, bliższy ekspresjonizmowi europejskiemu niż wszyscy poeci poznańskiego „Zdroju”,

• Skamandryta najmniej skamandrycki, najśmielej przełamujący kanony piękna panujące w tej grupie. Poeta o największej wrażliwości kolorystycznej i sensualnej.

• Twórca nowej odmiany poezji stylizowanej i nowej odmiany klasycyzmu.

• Twórca nowych rozwiązań zagadnienia: mit a poezja.

• Prekursor retorycznego klasycyzmu tuż powojennego i eseistyczno-filozoficznego klasycyzmu Miłosza.

• Spokrewniony z poezją pokolenia 56, poeta kalekich form i poeta oniryczny.

• Prekursor współczesnych klasycystów i jeden z prekursorów rozbijania form i operowania antywalorem.

• Jest to poezja, która uczy traktować przeszłość jak teraźniejszość, a Europę jako poszerzoną ojczyznę. Wyolbrzymia nasz czas i przestrzeń.