T: PIERWSZA WOJNA ŚWIATOWA

CELE LEKCJI:

• poznawczy: przedstawienie najważniejszych faktów I wojny światowej, głównych przyczyn, państw walczących i terenów walk

• kształcący: ukazanie rozwoju techniki wojennej

• wychowawczy: wskazanie najistotniejszych zmian, jakie zaszły w Europie w wyniku I wojny światowej

CELE SZCZEGÓŁOWE:

Po skończonych zajęciach uczeń potrafi:

• wyjaśnić główna przyczynę wybuchu wojny ( rywalizację o wpływy polityczne i gospodarcze)

• wymienić daty początku i końca wojny, główne państwa uczestniczące w wojnie, zwycięzców, przegranych

• wskazać na mapie państwa zaangażowane w wojnę

• na podstawie ilustracji omówić postęp techniki wojennej

• wskazać miejscowości związane z przebiegiem wojny

• wymienić i krótko omówić zmiany, które przyniosła wojna

NOWE POJĘCIA:

• Trójprzymierze, Trójporozumienie

• Mobilizacja, „Kocioł Bałkański”

• Ententa (serdeczne porozumienie)

• Wojna pozycyjna, Wojna „blyskawiczna”

ŚRODKI DYDAKTYCZNE:

• Mapa „Europa 1918-1939”, atlasy

• Ilustracje

• Słowniki, encyklopedia

METODY:

• pogadanka

• wykonanie krzyżówki z hasłami związanymi z I wojną światową

PRZEBIEG ZAJĘĆ:

1. Wprowadzenie. Rozpoczęcie od czynności organizacyjno-porządkowych. Jeden z uczniów przypomina ostania lekcję.

2. Na podstawie mapy politycznej „Świat z przełomu XIX i XX w.” i atlasu historycznego uczniowie pod kierunkiem nauczyciela oceniają sytuację polityczną w Europie. Uczniowie charakteryzują Europę (przypomnienie wiadomości o Austro-Węgrzech, Niemczech i Włoszech).

3. Rozwiniecie . Nauczyciel przedstawia krótko najważniejsze przyczyny wybuchu konfliktu:

• Powstanie dwóch przeciwnych bloków militarnych: Trójprzymierze - Niemcy, Austro-Węgry, Włochy 1882r.; Trójporozumienie - Francja, Anglia, Rosja 1907r.

• rywalizacja o wpływy polityczne i gospodarcze (Bałkany, kolonie pozaeuropejskie mocarstw)

• Kocioł Bałkański - krzyżowanie się wpływów politycznych państw europejskich na Bałkanach

Uczniowie wskazują te państwa na mapie lub atlasie.

Następnie zostają zapoznani z najważniejszymi walkami prowadzonymi na frontach I wojny światowej:

• 28.VI.1914r. - zamach na arcyksięcia Ferdynanda w Sarajewie

• Austro-Węgry wystosowały do Serbii ultimatum, Rosja poparła Serbię, a Niemcy Austro-Węgry

• 28.VI.1914r. - początek I wojny światowej

• plan Schlieffena „błyskawicznej” wojny

• sierpień 1914r. - zwycięstwo Niemiec pod Tannenbergiem

• 6-9.IX.1914r. - bitwa nad Marną, klęska Niemiec; początek wojny pozycyjnej na linii rzeki Aisne

• bitwa pod Ypers (użycie gazów bojowych)

• luty 1916r. - krwawe starcie pod Verdun

• V 1916r. - bitwa jutlandzka

• VII 1916r. - bitwa nad Somą (użycie czołgów)

• 11.XI.1918r. - kapitulacja Niemiec

• Nauczyciel zwraca uwagę uczniów, iż w walkach używano nowych rodzajów broni ( czołgi, samoloty, gazy bojowe), wprowadzono nową taktykę walk

• Uczniowie zastanawiają się jakie zmiany i skutki pozostawiła po sobie wojna:

• skutki wojny:

• ogromne zniszczenia

• nowa technika wojenna ( karabiny, granaty, czołgi, samoloty, łodzie podwodne, gazy bojowe - iperyt)

• bezrobocie, trudności w przestawieniu się na gospodarkę pokojową

• wzrost nastrojów rewolucyjnych w Rosji, Niemczech, we Włoszech ( narodziny faszyzmu i komunizmu)

• powstanie nowych państw ( Polska, Czechosłowacja, Austria, Węgry, Litwa, Łotwa, Estonia, Finlandia)

• postanowienia traktatu Wersalskiego (VI 1919r.):

• Niemcy płacą odszkodowanie, zmniejszają swoje siły zbrojne do stu tys., oddają Francji Alzacje i Lotaryngię

• Polacy odzyskują Pomorze Gdańskie i Wielkopolskę; na terenach spornych miano przeprowadzić plebiscyt

• Utworzenie Ligi Narodów

• Powyższe zmiany uczniowie analizują na mapie lub atlasie.

• Podsumowanie. Uczniowie podsumowują najważniejsze spory i sposób ich rozwiązania, wskazując jednocześnie państwa na mapie; wykonanie ćwiczeń w zeszycie ćwicz.

• Na pytanie nauczyciela, czy zabójstwo arcyksięcia Ferdynanda to przyczyna, czy pretekst, odpowiadają zgodnie, że pretekst.

• Nauczyciel zadaje pracę domową: wykonanie krzyżówki z hasłami dotyczącymi I wojny światowej

---