Slajd 1

rezystor

najprostszy element rezystancyjny, obwodu elektrycznego. Jest

elementem liniowym: spadek napięcia jest wprost proporcjonalny do prądu

płynącego przez opornik. Przy przepływie prądu zamienia energię elektryczną

w ciepło. Występuje na nim spadek napięcia. W obwodzie służy do

ograniczenia prądu płynącego w obwodzie. Jednostką rezystancji jest Ohm.

Podział rezystorów

a) drutowe (konstantan, manganian, nikielina)

b) warstwowe (grubowarstwowe, cienkowarstwowe)

c) objętościowe (prąd płynie całą objętością)

a) drutowe

-zwykłe

-cementowane

-emaliowane

b) warstwowe

-węglowe

c) objętościowe



rezystancja nominalna - rezystancja podawana przez

producenta na obudowie opornika; rezystancja rzeczywista

różni się od rezystancji nominalnej, jednak zawsze mieści się w

podanej klasie tolerancji.



tolerancja - inaczej klasa dokładności; podawana w

procentach możliwa odchyłka rzeczywistej wartości opornika od

jego wartości nominalnej



moc znamionowa - moc jaką opornik może przez dłuższy czas

wydzielać w postaci ciepła bez wpływu na jego parametry;

przekroczenie tej wartości może prowadzić do zmian innych

parametrów rezystora lub jego uszkodzenia,



napięcie graniczne - maksymalne napięcie jakie można

przyłożyć do opornika bez obawy o jego zniszczenie,



temperaturowy współczynnik rezystancji - współczynnik

określający zmiany rezystancji pod wpływem zmian

temperatury opornika.

Parametry rezystorów



Kondensator to element elektryczny
(elektroniczny) zbudowany z dwóch
przewodników (okładzin) rozdzielonych
dielektrykiem. Doprowadzenie napięcia do
okładzin kondensatora powoduje
zgromadzenie się na nich ładunku
elektrycznego.
Kondensator charakteryzuje pojemność
wyrażona w faradach.

KONDENSATOR

Kondensator

-Q

Pojemność
kondensato
ra

Q
U

∫

Idt

 

1F=

Schemat przedstawiający

Rodzaje KONDENSATORÓW

Mikowe

Ceramiczne

Papierowe

Polistyrenowe

Poliestrowe

Poliwęglanowe

Elektrolityczne

Cienkowarstwowe

(napylane)

Monolityczne

(półprzewodnikowe)

Aluminiowe

Tantalowe



pojemność znamionowa - CN wyrażona w

faradach, określa zdolność kondensatora do

gromadzenia ładunków elektrycznych,

podawana na obudowie kondensatora;



napięcie znamionowe – UN, jest największym

napięciem, które może być przyłożone trwale

do kondensatora. Napięcie to jest na ogół

sumą napięcia stałego i wartości szczytowej

napięcia zmiennego;



tangens kąta stratności – tg γ, stosunek mocy

czynnej wydzielającej się w kondensatorze

przy napięciu sinusoidalnie zmiennym o

określonej częstotliwości;



prąd upływowy – IU, prąd płynący przez

kondensator, przy doprowadzonym stałym

napięciu;



temperaturowy współczynnik pojemności – Ac,

określa względną zmianę pojemności, zależną

od zmian temperatury.

Parametry kondensatorów

Kondensatory zmienne

Kondensatory o zmiennej pojemności to

kondensatory z dielektrykiem powietrznym lub

kondensatory ceramiczne dostrojcze zwane

trymerami,

Kondensator powietrzny zbudowany jest z

dwóch zespołów równoległych płytek (rotor i

stator), które zmieniając swe położenie

powodują zmianę wartości pojemności

kondensatora.

Cewka jest elementem wnoszącym do obwodu

określoną indukcyjność. Cewka składa się z

uzwojenia, korpusu wykonanego z izolatora

oraz z rdzenia. Jednostką indukcyjności jest

henr.

Cewka

PODZIAŁ CEWEK

- ze względu na kształt cewki

CYLINDRYCZNE

SPIRALNE

TOROIDALNE (PIERŚCIENIOWE)

- ze względu na sposób nawinięcia

JEDNOWARSTWOWE

WIELOWARSTWOWE

-ze względu na rdzeń

POWIETRZNE

RDZENIOWE (metalowy, ferrytowy)

- ze względu na zmianę

STAŁE (jedno obrotowe, wieloobrotowe)

ZMIENNE (wariometr zmiana poprzez położenie cewek,

zmiana położenia rdzenia).

Podstawowym parametrem elektrycznym
opisującym cewkę jest indukcyjność.
Jednostką indukcyjności jest 1 henr [H].
Prąd płynący w obwodzie wytwarza
skojarzony z nim strumień magnetyczny.
Indukcyjność definiujemy jako stosunek
tego strumienia i prądu, który go
wytworzył.

L=Ψ/I

INDUKCYJNOŚĆ



Elementy indukcyjne Take jak cewki i
dławiki stosuje się w obwodach,
których własności zależą od
częstotliwości. Zwykle wykonane są
one w postaci pewnej ilości zwojów
drutu miedzianego, nawiniętego na
rdzeniu magnetycznym, lub bez
rdzenia. Produkuje się wiele różnych
rodzajów elementów, o indukcyjności
od kilku nanohenrów (nH) do
dziesiątków henrów (H).

Elementy indukcyjne

Cewka indukcyjna

H - henr

L – indukcyjność
cewki

U=L

 

1Vs

1H=

Tyrystor jest elementem półprzewodnikowym składającym się z 4 warstw

w układzie p-n-p-n. Jest on wyposażony w 3 elektrody, z których dwie są
przyłączone do warstw skrajnych, a trzecia do jednej z warstw
środkowych. Elektrody przyłączone do warstw skrajnych nazywa się
katodą (K) i anodą (A), a elektroda przyłączona do warstwy środkowej –
bramką (G, od ang. gate – bramka).

Tyrystor przewodzi w kierunku od anody do katody. Jeżeli anoda ma

dodatnie napięcie względem katody, to złącza skrajne typu p-n są
spolaryzowane w kierunku przewodzenia, a złącze środkowe n-p w
kierunku zaporowym. Dopóki do bramki nie doprowadzi się napięcia,
dopóty tyrystor praktycznie nie przewodzi prądu. Doprowadzenie do
bramki dodatniego napięcia względem katody spowoduje przepływ prądu
bramkowego i właściwości zaporowe środkowego złącza zanikają w ciągu
kilku mikrosekund; moment ten nazywany bywa "zapłonem" tyrystora
(określenie to pochodzi z czasów, kiedy funkcję tyrystorów pełniły lampy
elektronowe – gazotrony, w których przewodzenie objawiało się
świeceniem zjonizowanego gazu.

Tyrystor

Tranzystor bipolarny – tranzystor, który zbudowany jest z trzech warstw
półprzewodników o różnym rodzaju przewodnictwa, tworzących dwa złącza
PN; sposób polaryzacji złącz determinuje stan prac tranzystora.
Tranzystor posiada trzy końcówki przyłączone do warstw półprzewodnika,
nazywane:

• emiter (ozn. E),

• baza (ozn. B),

• kolektor (ozn. C).

Ze względu na kolejność warstw półprzewodnika rozróżnia się dwa typy
tranzystorów: pnp oraz npn; w tranzystorach npn nośnikiem prądu są
elektrony, w tranzystorach pnp dziury.

Tranzystor polowy, tranzystor unipolarny, FET
(ang. Field Effect Transistor) - tranzystor, w którym
sterowanie prądem odbywa się za pomocą pola
elektrycznego.
Zasadniczą częścią tranzystora polowego jest
kryształ odpowiednio domieszkowanego
półprzewodnika z dwiema elektrodami: źródłem
(symbol S od angielskiej nazwy source) i drenem
(D, drain). Pomiędzy nimi tworzy się tzw. kanał,
którym płynie prąd. Wzdłuż kanału umieszczona
jest trzecia elektroda, zwana bramką (G, gate). W
tranzystorach epiplanarnych, jak również w
przypadku układów scalonych, w których wytwarza
się wiele tranzystorów na wspólnym krysztale,
wykorzystuje się jeszcze czwartą elektrodę, tzw.
podłoże (B, bulk albo body), służącą do
odpowiedniej polaryzacji podłoża.
Przyłożone do bramki napięcie wywołuje w
krysztale dodatkowe pole elektryczne, które
wpływa na rozkład nośników prądu w kanale.
Skutkiem tego jest zmiana efektywnego przekroju
kanału, co objawia się jako zmiana oporu dren-
źródło. Jeśli rezystancja kanału jest bardzo duża
(rzędu megaomów) wówczas mówi się, że kanał
jest zatkany, ponieważ prąd dren-źródło
praktycznie nie płynie. Natomiast jeśli rezystancja
jest niewielka (kilkadziesiąt, kilkaset omów), mówi
się, że kanał jest otwarty, prąd osiąga wówczas
maksymalną wartość dla danego napięcia dren-
źródło.

Dwu zaciskowy element elektroniczny, który przewodzi prąd elektryczny w

sposób niesymetryczny, to znaczy bardziej w jednym kierunku niż w
przeciwnym. Historycznie pierwszą była dioda próżniowa, mająca
konstrukcję lampy próżniowej z dwoma elektrodami - anodą i katodą.
Obecnie najczęściej spotykanym rodzajem są diody półprzewodnikowe,
zbudowane z dwóch warstw odmiennie domieszkowanego półprzewodnika,
tworzących razem złącze p-n. Diody te mogą być rozpatrywana jako
elektroniczna wersja zaworu zwrotnego, ponieważ istotą ich działania jest
przewodzenie prądu w jednym kierunku (zwanym kierunkiem przewodzenia)
i blokowanie jego przepływu w drugim. Właściwość tę wykorzystuje się do
(prostowania) napięcia zmiennego oraz demodulacji sygnałów w
odbiornikach radiowych.



Za pomocą modyfikacji złącza p-n można zmienić charakterystykę diody,
dzięki czemu może się ona zachowywać w sposób bardziej skomplikowany
niż prosty zawór elektryczny. Przykładem są diody Zenera (używane do
stabilizowania napięcia), diody pojemnościowe (używane w obwodach
strojenia), diody tunelowe (używane w generatorach mikrofalowych) czy
diody LED (emitujące światło).

Dioda

Document Outline