Sandra Kubiak
Kabir Judge
Kl. IALO

Polacy podczas II Wojny

Światowej



28 września 1939r. III Rzesza i ZSRR
zawarły układ o granicach,



188 tys. km ² (49%) polskiego terytorium
przypadło Niemcom,



Generalne Gubernatorstwo – stolica w
Krakowie, najwyższy urząd sprawował Hans
Frank,



200 tys. km ² (51%) polskiego terytorium
przypadło ZSRR,

Podział terytorium

Polski

Niemcy jeszcze przed wojną sporządzili listy

Polaków przeznaczonych do eksterminacji. Na
terenach włączonych do III Rzeszy jesienią
1939r. wymordowano ponad 80 tys. osób,
głównie przedstawicieli elity intelektualnej.

Operacja „Sonderaktion Krakau” –

aresztowanie polskich profesorów z
Uniwersytetu Jagiellońskiego i innych uczelni,
i wysłano ich do obozu koncentracyjnego w
Sachsenhausen.

Polityka III Rzeszy wobec

Polaków

9/10 lutego 1940r. – pierwsza akcja

eliminacji Polaków, którzy mieliby
przeszkodzić we wprowadzaniu ustroju
komunistycznego.

Na ziemiach zajętych przez ZSRR

prowadzono sowietyzację oraz przymusowe
przesiedlenia. Polscy oficerowie, którzy
znaleźli się w niewoli radzieckiej, zostali
rozstrzelani z rozkazu Stalina.

Polityka ZSRR wobec

Polaków

Zbrodnia komunistyczna polegająca na

rozstrzelaniu wiosną 1940 roku co najmniej 21
768 obywateli Polski, w tym ponad 10
tys. oficerów wojska i policji, na mocy decyzji
najwyższych władz Związku Socjalistycznych
Republik Radzieckich zawartej w tajnej
uchwale Biura Politycznego KC WKP z 5 marca
1940 roku (tzw. decyzja katyńska). Egzekucji
ofiar, uznanych za „wrogów władzy sowieckiej” i
zabijanych strzałami w tył głowy z broni krótkiej,
dokonała radziecka policja polityczna NKWD.

Zbrodnia

katyńska

Rząd Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie –

rząd Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1939-1990
będący legalną kontynuacją władz II RP, zmuszonych
opuścić Polskę po agresji III Rzeszy i ZSRR na Polskę
we wrześniu 1939 i okupacji całego
terytorium Polski przez agresorów. Siedzibą rządu
był Paryż, później Anders (na
zasadzie eksterytorialności), a od końca czerwca 1940
(kapitulacji Francji) – Londyn. Władze RP na
uchodźstwie zakończyły działanie po wyborze i
zaprzysiężeniu Lecha Wałęsy na prezydenta Polski i
przekazaniu mu insygniów prezydenckich
przez prezydenta RP Ryszarda Kaczorowskiego.

Polski rząd na uchodztwie



Polskie Państwo Podziemne – tajne

struktury państwa polskiego, istniejące w
czasie II wojny światowej,
podlegające Rządowi RP na uchodźstwie.



Propozycje kontynuacji walki i oporu

metodami konspiracyjnymi sformułowano na
spotkaniach między z władzami cywilnymi
Warszawy (prezydentem Stefanem
Starzyńskim, Radą Obrony stolicy i
gen. Juliuszem Rómmlem (dowódca obrony
Warszawy) 25 września).

Polskie państwo podziemne



Służba Zwycięstwu Polski (SZP) - polska
organizacja konspiracyjna podczas II wojny
światowej, powołana 27 września 1939 (jeszcze
podczas oblężenia Warszawy) na rozkaz
dowódcy obrony Warszawy generała Juliusza
Rómmla. Dowódcą SZP został generał Michał
Tokarzewski-Karaszewicz.



Cele organizacji obejmowały: walkę o
wyzwolenie Polski w granicach przedwojennych,
odtworzenie i reorganizację armii polskiej oraz
powołanie tymczasowych ośrodków władzy.

Służba zwycięstwa Polski



Związek Walki Zbrojnej (ZWZ) (SSS) - Siły Zbrojne w
Kraju podczas II wojny światowej, w okresie od 13
listopada 1939 do 14 lutego 1942, a następnie
przemianowane na Armię Krajową.



ZWZ powstało jako konsekwencja raportu Michała
Tokarzewskiego, przekazany przez marszałka Rydza-
Śmigłego gen. Sikorskiemu, w którym Tokarzewski
informował o powstaniu Służby Zwycięstwu Polski.  Sikorski
przypuszczając, że Tokarzewski wiedział w chwili
sporządzenia raportu, że Naczelnym Wodzem został już
Sikorski a raport otrzymał najpierw Rydz-Śmigły, uznał że
jest to objaw nielojalności Tokarzewskiego

[2]

. Obawiając się

braku kontroli ze swej strony nad tą organizacją rozwiązał
SZP, a w jej miejsce powołał ZWZ.

Związek walki zbrojnej



Armia Krajowa (AK) – zakonspirowana organizacja
zbrojna polskiego podziemia w latach II wojny światowej,
działająca na terytorium Rzeczpospolitej
Polskiej, okupowanej przez Niemców, Rosjan i Słowaków.



27 września 1939 – powołanie Służby Zwycięstwu Polski,



13 listopada 1939 – rozkazem Naczelnego Wodza
powstaje Związek Walki Zbrojnej, opierający się na
strukturach SZP.



14 lutego 1942 – przemianowanie rozkazem Naczelnego
Wodza Polskich Sił Zbrojnych, gen. Władysława
Sikorskiego na Armię Krajową.



19 stycznia 1945 rozwiązanie AK.

Armia Krajowa



Biuro Informacji i Propagandy Komendy Głównej Związki
Walki Zbrojnej – Armii Krajowej (BIP KG ZWZ – AK)
– konspiracyjny oddział utworzony na przełomie marca i
kwietnia 1940 w okupowanej przez Niemców Polsce i
podlegający Związkowi Walki Zbrojnej, a później Komendzie
Głównej Armii Krajowej (jako VI Oddział).



Do zadań BiP-u należało informowanie polskiego społeczeństwa o
działaniach polskiego rządu w Londynie, dokumentowanie działań
okupanta niemieckiego, walka psychologiczna z propagandą
hitlerowską, podbudowywanie solidarności w walce o niepodległość
narodu polskiego, zbieranie informacji, raportów, rozkazów. BIP
wydawało pisma: "Biuletyn Informacyjny", "Werble wolności’
"Wiadomości Polskie" i "Insurekcja", zaś niektóre Referaty
prowadziły szkolenia: Dział A (Informacyjno-filmowy), udzielał
tajnych szkoleń fotoreportażu, reżyserii, obsługi megafonów.

Biuro informacji i propagandy



Związek Odwetu (ZO) – organizacja

wojskowa sabotażowo-dywersyjna Związku
Walki Zbrojnej powołana do życia 20
kwietnia 1940 rozkazem komendanta ZWZ
płk. Stefana Roweckiego "Grota". Dowódcą
jednostki był ppor. Franciszek
Witaszek „Warta”.



Rozkaz ten miał na celu ujęcie walki bieżącej

w jedną formę organizacyjną na wszystkich
szczeblach dowodzenia, podporządkowaną
jednemu ośrodkowi dyspozycyjnemu.

Związek odwetu



Kierownictwo Dywersji, Kedyw, pion Armii

Krajowej przeznaczony do prowadzenia akcji
bojowych i dywersyjnych, powołany do życia
rozkazem Komendanta Głównego AK z dnia 22
I 1943. Kierownictwo Dywersji wchłonęło
istniejącą sieć dywersyjną Związku Odwetu
i Wachlarza.



Kedyw miał za zadanie wzmocnienie wpływów

AK w społeczeństwie zaniepokojonym
eksterminacją ludności polskiej, zwłaszcza na
wschodnich obszarach kraju (Zamojszczyzna).

Kierownictwo dywersji



Polityczny Komitet Porozumiewawczy (PKP) –
powstały w wyniku porozumienia przedstawicieli PPS-
WRN, SL, SN i SP 26 lutego 1940 przy komendzie
Obszaru Nr 1 ZWZ zalążek wspólnej platformy
politycznej Polskiego Państwa Podziemnego.



Głównym powodem zawiązania go była chęć
zorganizowania przez partie polityczne, działające w
konspiracji, ośrodka porozumiewawczo-
konsultacyjnego, który pozwalałby na podjęcie
wspólnych działań i decyzji, a także dałby tym
partiom wpływ na nowo powstałą organizację
wojskową ZWZ.

Polityczny komitet
porozumiewawczy



Rada Jedności Narodowej – reprezentacja

polityczna Polskiego Państwa
Podziemnego powstała z 8 stycznia na 9
stycznia 1944 w wyniku
przekształcenia Krajowej Reprezentacji
Politycznej, działała do 1 lipca 1945.



15 marca RJN ogłosiła deklaracje

programową O co walczy naród polski? (w
odpowiedzi na odezwę PPR O co walczymy),
zawierająca program przebudowy społeczno-
gospodarczej.

Rada jedności narodowej



Układ Sikorski-Majski – układ z dnia 30
lipca 1941 roku między Polską a ZSRR,
przywracający stosunki dyplomatyczne między
obu państwami, zerwane 17 września 1939 z
chwilą agresji ZSRR na Polskę wobec
wysuniętego wówczas w nocie skierowanej do
ambasadora RP oficjalnego stwierdzenia
strony radzieckiej o zaprzestaniu istnienia
państwa polskiego. Układ miał na celu wspólną
walkę obu państw z III Rzeszą w czasie II wojny
światowej w ramach koalicji antyhitlerowskiej.

Układ Sikorski-Majski



Katastrofa lotnicza w Gibraltarze, w której

zginął generał Władysław Sikorski (lub według
niektórych autorów
zaplanowane wodowanie samolotu,
pozorujące katastrofę lotniczą, mającą ukryć
skutki wcześniejszego zamachu), pozostaje
jedną z niewyjaśnionych do dnia dzisiejszego
zagadek II wojny światowej.

Katastrofa gibraltarska 4 lipca 1943



Polska Partia Robotnicza (PPR) – partia polityczna utworzona w
czasie niemieckiej okupacji, 5 stycznia 1942 roku, w Warszawie z
inicjatywy przybyłych z ZSRR polskich komunistów z tzw. Grupy
Inicjatywnej (zrzuconych przez lotnictwo radzieckie na
spadochronach 28 grudnia 1941 r. w okolicach Wiązowny), poprzez
połączenie organizacji Związek Walki Wyzwoleńczej (utworzonej we
wrześniu 1941) z kilkoma istniejącymi konspiracyjnymi grupami
komunistycznymi (m.in. „Młot i Sierp”, Stowarzyszenie Przyjaciół
Związku Radzieckiego, Rewolucyjne Rady Robotniczo-Chłopskie,
Grupa Biuletynu Radiowego, Spartakus, Sztandar Wolności, Grupa
Akademicka) oraz grupy „Proletariusz”. Autorem nazwy partii był
Józef Stalin. Szkoleniem aktywistów PPR tworzących Grupę
Inicjatywną m.in. w specjalnym ośrodku w
miejscowości Puszkino pod Moskwą, zajmował się Ludowy
Komisariat Spraw Wewnętrznych (NKWD). Działalność PPR
podlegała kierowniczym czynnikom w Moskwie.

Polska partia robotnicza



Związek Patriotów Polskich (ZPP) –

związek polityczny, powołany 1 marca 1943
przez komunistów polskich w ZSRR; uważany
czasami za narzędzie polityki Związku
Radzieckiego w sprawie polskiej -
przygotowywał warunki do przejęcia władzy
przez komunistów w powojennej Polsce.



ZPP pełną działalność rozwinął po zerwaniu

przez władze ZSRR (kwiecień 1943) stosunków
dyplomatycznych z Rządem RP na
uchodźstwie.

Związek patriotów polskich



Krajowa Rada Narodowa (1 stycznia 1944 - 17
stycznia 1947) – ciało polityczne utworzone podczas II
wojny światowej w charakterze samozwańczego

[1]

polskiego parlamentu, mające stanowić zaczątek
polskiej władzy powojennej, reprezentujące
ugrupowania komunistyczne i lewicowe, mające być
według planów ZSRR przeciwwagą dla
działalności rządu Stanisława Mikołajczyka. KRN
powstało bez formalnej zgody moskiewskiej centrali,
zorientowanej wówczas na "jednolitofrontową" linię
polityczną.

Krajowa rada narodowa



Akcja „Burza” – akcja wojskowa zorganizowana i
podjęta przez oddziały Armii
Krajowej przeciw wojskom niemieckim, w
końcowej fazie okupacji niemieckiej, bezpośrednio
przed wkroczeniem Armii Czerwonej, prowadzona
w granicach II Rzeczypospolitej. Trwała od 4
stycznia 1944, kiedy wojska radzieckie
przekroczyły na Wołyniu granicę polsko-radziecką
z 1939, do stycznia 1945.



Rozkaz do jej rozpoczęcia wydał w
listopadzie 1943 Komendant Główny AK,
gen. Tadeusz Komorowski.

Akcja „Burza”



Powstanie warszawskie (1 sierpnia – 3 października 1944) – wystąpienie
zbrojne przeciwko okupującym Warszawę wojskom niemieckim,
zorganizowane przez Armię Krajową w ramach akcji „Burza”, połączone z
ujawnieniem się i oficjalną działalnością najwyższych struktur Polskiego
Państwa Podziemnego.



Powstanie warszawskie trwało od rozpoczęcia walki o godzinie 17.00 
dnia 1 sierpnia 1944 ( godzina W) do podpisania kapitulacji o godzinie 21.00
dnia 2 października 1944 roku.

Powstanie można podzielić na dwa zasadnicze okresy :

a.) polskiego natarcia , który rozpoczął się wybuchem powstania a skończył
w dniu 4 sierpnia rozkazem, zabraniającym działań zaczepnych z powodu
braku amunicji

b.) polskiej obrony od 5 sierpnia do podpisania kapitulacji, którą to można
podzielić na podokresy:

Powstanie warszawskie



Erich von dem Bach-Zelewski, właściwie: Erich
Julius Eberhard von Zelewski (ur. 1 marca 1899
w Lęborku, zm. 8 marca 1972 w Monachium-
Harlaching) – generał SS (SS-Obergruppenführer),
członek NSDAP od 1930, SS od 1931.
Generał Waffen-SS od 1 lipca 1934 Wyższy
Dowódca SS i Policji na Śląsku, następnie na
ziemiach ZSRR okupowanych przez III Rzeszę. W
latach 1943-1944 dowódca oddziałów do walki z
partyzantami w państwach okupowanych. Dowódca
tzw. Korpsgruppe von dem Bach w trakcie
tłumienia powstania warszawskiego w 1944.

Erich von dem Bach-Zelewski

Po klęsce we IX 1939r. Tylko części żołnierzy

walczących w jednostkach udało się po
klęsce Francji przedostać do Wielkiej Brytanii
gdzie utworzono 1. Korpus Polski. W
sierpniu 1940 polski rząd emigracyjny
podpisał umowę wojskową regulacyjną
zasady działania i finansowania Polskich Sił
Zbrojnych (PSZ). Polacy wzięli udział w
walkach w Norwegii i we Francji. Następnie
zostali ewakuowani do Wielkiej Brytanii gdzie
szczególnie odznaczyli się lotnicy.

Początki polskich sił zbrojnych

303 Dywizjon Myśliwski „Warszawski” im.

Tadeusza Kościuszki, jeden z pierwszych
sformowanych.

Pierwsze zwycięstwo Dywizjonu 303 miało

miejsce 30 sierpnia 1940, jeszcze przed
oficjalnym uzyskaniem gotowości bojowej.
Podczas lotu treningowego Ludwik
Paszkiewicz odłączył się i zestrzelił
myśliwiec Messerschmitt Bf 110. Po tej walce,
skierowano następnego dnia dywizjon na front.

Polskie lotnictwo w Anglii

Przekształciła się w 2. Korpus, który wziął

udział w wyzwoleniu Włoch. Żołnierze
utworzonego w Anglii 1. Korpusu
uczestniczyli w lądowaniu w Normandii. Z
państwami osi walczyła również marynarka.

Armia Andersa w ZSRR

Klasztor na Monte Cassino zdobyto 18 maja 1944, przed

wojskami alianckimi otworzyła się droga na Rzym. Osłabiło to
argument Stalina o unikaniu przez polską armię walki z
Niemcami. Szlak bojowy 2. Korpusu zakończyło zajęcie 21
kwietnia 1945 r. Bolonii.

Walczący na froncie zach. 1. Korpus wziął udział w lądowaniu

w Normandii, 1. Dywizja Pancerna, dowodzona przez
Stanisława Maczka, walczyła w decydującej o powodzeniu
zmagań we Francji bitwie pod Falaise. Szlak bojowy wiódł
przez tereny Belgii, Holandii i Niemiec. 5 maja 1945 r. gen.
Maczek przyjął w Wilhelmshaven kapitulację dowództwa
głównej bazy Kriegsmarine.

Polacy podczas walk we Włoszech i
Francji



Wyjście armii gen. Andersa na Bliski Wschód w 1942 nie wyczerpało
polskich możliwości mobilizacyjnych w ZSRR. Oprócz Polaków w głębi
ZSRR pozostawali jeńcy niemieccy pochodzenia polskiego, przymusowo
wcieleni do Wehrmachtu, oraz byli obywatele polscy niepolskiej
narodowości i sowiecka Polonia.



W marcu 1943 na Kremlu odbyły się rozmowy w sprawie formowania
nowych jednostek polskich, prowadzone pomiędzy Józefem Stalinem z
jednej strony, a Wandą Wasilewską i ppłk Zygmuntem Berlingiem. W
kwietniu Biuro Polityczne WKP(b) podjęło polityczną decyzję o
formowaniu oddziałów polskich pod auspicjami powołanego w
marcu Związku Patriotów Polskich.



Na czele komitetu powołanego do formowania wojska stanęła Wanda
Wasilewska. Już na pierwszym posiedzeniu uzgodniono, że formowaną
jednostką będzie dywizja piechoty, a ppłk Zygmunt Berling zostanie jej
dowódcą. Stalin jednak, po powtórnej rozmowie z Berlingiem postanowił,
że będzie tworzona nie tylko dywizja piechoty, ale również pułk czołgów,
eskadra lotnicza i inne jednostki. Tworzone oddziały miały stać się
zalążkiem nowych, pozostających pod kierownictwem komunistów,
Polskich Sił Zbrojnych.

Wojsko polskie w ZSRR



Sandra Kubiak, Kabir Judge

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ