Podstawowe pojęcia
dotyczące ochrony zdrowia
zwierząt
Plan badania klinicznego
Plan sekcji zwierząt
Podstawowe pojęcia
dotyczące ochrony zdrowia
zwierząt
Plan badania klinicznego
Plan sekcji zwierząt
•
Stado - zwierzę albo zwierzęta tego
samego gatunku przebywające na terenie
tego samego gospodarstwa i mające ten
sam status epizootyczny, przy czym w
przypadku drobiu są to zwierzęta
przebywające w tym samym
pomieszczeniu lub ogrodzonym miejscu
•
Gospodarstwo - obiekty budowlane,
przestrzenie wolne lub inne miejsca, gdzie
przebywają zwierzęta gospodarskie, a w
przypadku zwierząt akwakultury - obiekty
budowlane lub inne miejsca, gdzie
zwierzęta te są utrzymywane w celu
umieszczenia na rynku
•
Obrót - przywóz, umieszczanie na rynku
oraz wywóz do państw trzecich
•
Państwo trzecie - państwo nie będące
członkiem Unii Europejskiej
•
Świadectwo zdrowia - świadectwo
weterynaryjne w rozumieniu przepisów o
weterynaryjnej kontroli granicznej,
dokument wydany przez urzędowego
lekarza weterynarii poświadczający stan
zdrowia zwierzęcia lub zwierząt, stan
zdrowotny stada, z którego zwierzęta
pochodzą, albo jakość zdrowotną
niejadalnego produktu pochodzenia
zwierzęcego
(głównie jaja wylęgowe)
•
Choroby zakaźne zwierząt - wywołane
przez czynniki zakaźne choroby zwierząt,
które ze względu na charakter, sposób
powstawania i szerzenia się stanowią
zagrożenie dla zdrowia zwierząt lub ludzi
•
Zwierzę podejrzane o zakażenie - zwierzę
z gatunku wrażliwego, które mogło mieć
pośredni lub bezpośredni kontakt z
czynnikiem zakaźnym wywołującym chorobę
zakaźną zwierząt
•
Zwierzę podejrzane o chorobę - zwierzę z
gatunku wrażliwego, u którego występują
objawy kliniczne lub zmiany pośmiertne
wskazujące na wystąpienie choroby zakaźnej
zwierząt; zwierzę uznaje się za podejrzane o
chorobę także w przypadku, gdy wyniki
badań diagnostycznych są niejednoznaczne
•
Zwierzę chore lub zakażone - zwierzę,
u którego za życia lub po śmierci
urzędowy lekarz weterynarii stwierdził
chorobę zakaźną zwierząt;
•
Zwierzę z gatunku wrażliwego -
zwierzę z danego gatunku, które może
zostać zakażone lub może skażać lub
zakażać;
•
Zwłoki zwierzęce - zwierzęta padłe lub
zabite w celu innym niż spożycie przez
ludzi
•
Zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt
- zgłaszanie, zapobieganie dalszemu
szerzeniu się, wykrywanie, kontrola i
likwidowanie chorób zakaźnych zwierząt,
czyszczenie i odkażanie oraz
postępowanie przy ponownym
umieszczaniu zwierząt w gospodarstwie
•
Ognisko choroby - gospodarstwo lub inne
miejsce, w którym przebywają zwierzęta, gdzie
urzędowy lekarz weterynarii stwierdził jeden lub
więcej przypadków choroby zakaźnej zwierząt;
•
Obszar zapowietrzony - obszar bezpośrednio
wokół ogniska choroby, podlegający
ograniczeniom, w szczególności zakazom,
nakazom oraz środkom kontroli, podejmowanym
przy zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt;
•
Obszar zagrożony - obszar wokół obszaru
zapowietrzonego, podlegający ograniczeniom, w
szczególności zakazom, nakazom oraz środkom
kontroli, podejmowanym przy zwalczaniu chorób
zakaźnych zwierząt;
•
Obszar buforowy - obszar wokół obszaru
zagrożonego, podlegający ograniczeniom, w
szczególności zakazom lub nakazom dotyczącym
przemieszczania zwierząt;
•
Wektor - człowieka, zwierzę lub rzecz mogące
przenosić czynnik chorobotwórczy
•
Posiadacz zwierzęcia - osobę fizyczną,
osobę prawną lub jednostkę organizacyjną
nie posiadającą osobowości prawnej
władającą zwierzęciem, również
tymczasowo
•
Kwarantanna - odosobnienie zwierząt w
celu ich obserwacji lub badania, które ma
na celu wykluczenie możliwości
przeniesienia lub rozprzestrzenienia
choroby zakaźnej zwierząt
•
Stacja kwarantanny - odrębny obiekt
budowlany czasowego pobytu zwierząt, w
którym prowadzi się kwarantannę
•
Miejsce gromadzenia zwierząt - punkt
zbiorczy i punkt skupu, w których bydło,
świnie, owce, kozy i koniowate
pochodzące z różnych gospodarstw są
grupowane dla sformowania przesyłek
zwierząt przeznaczonych do handlu, przy
czym w przypadku bydła i świń może to
być również gospodarstwo pochodzenia
tych zwierząt
BADANIE KLINICZNE – PLAN
BADANIA
1.
Opis zwierzęcia
2.
Wywiad
3.
Ogólne badanie stanu
obecnego
4.
Szczegółowe badanie
stanu obecnego
5.
Badania dodatkowe
6.
Podsumowanie
wyników badania
7.
Rozpoznanie
8.
Rokowanie
9.
Leczenie
Szczegółowy plan badania
klinicznego
1. Opis zwierzęcia (gatunek, rasa, płeć, maść, wiek,
wielkość, masa ciała, użytkowość, oznakowanie)
2.
Wywiad
3.
Ogólne badanie stanu obecnego (oglądanie,
omacywanie, opukiwanie, osłuchiwanie)
3.1. pomiar wybranych wskaźników
- ciepłota wewnętrzna ciała
- liczba tętna
- liczba oddechów
- liczba ruchów żwacza
3.2. pobieżna ocena
- budowy ciała
- stanu odżywienia (wychudzenie, otyłość)
- stanu utrzymania
- temperamentu
- typu konstytucji
- pozycji oraz postawy ciała
- sposobu przyjmowania pokarmu i wody
- zachowania się zwierzęcia
Szczegółowy plan badania
klinicznego
3.3. pobieżne oględziny i omacywanie
- węzłów chłonnych
- błon śluzowych
- badanie oka
4.
Szczegółowe badanie stanu obecnego
4.1. powłoki ciała
4.2. naskórek i skóra właściwa
4.3. układ oddechowy
4.4. układ krążenia
4.5. układ pokarmowy
4.6. badanie brzucha i narządów jamy brzusznej
4.7. badanie przez prostnicę
4.8. sondowanie żołądka
4.9. punkcje jamy brzusznej
4.10. układ moczowy
4.11. narząd ruchu
4.12. układ nerwowy
Szczegółowy plan badania
klinicznego
5. Badania dodatkowe
- aparaturowe
- testy na zwierzętach
- laboratoryjne (antybiogram)
6. Podsumowanie wyników badania
7. Rozpoznanie
8. Rokowanie
9. Leczenie
Pomiar wybranych wskaźników fizjologii ciała
zwierząt
3
Gatunek zwierzęcia Ciepłota ciała
Ilość tętna
Liczba
oddechów
o C
uderzeń/min.
oddechów/min.
1. konie dorosłe
37,5-38,5
28- 40
9-10
źrebięta
~ 39 C
40-128
14-15
2. bydło
> 1 roku
37,5-39,5
40- 60
12-18
< 1 roku
38,5-40,0
91- 96
27-30
cielę 2-6 mies.
38,5-40,5
99-108
37-56
3. owce
> 1 roku
38,5-40,0
55- 80
9-15
jagnię
38,5-40,5
90-100
15-18
4. świnie
38,0-40,0
60-100
8-18
prosię
39,0-40,5
110-140
8-18
5. pies
37,5-39,5
70-90
14-22
6. ptaki
39,5-44,0
~ 312
12-40
Plan sekcji
Plan sekcji
- Oględziny przy rozbiorze zwłok mają 2 fazy.
Pierwsza to oględziny zewnętrzne oraz
czynności przygotowawcze, które polegają na
otwieraniu jam ciała. Druga faza sekcji
(oględziny wewnętrzne) sprowadza się do
wyjmowania oraz sekcji narządów. W
instytucjach naukowych i większych zakładach
leczniczych dla zwierząt są odpowiednio
wyposażone sale sekcyjne, jednakże większość
praktykujących w terenie lekarzy wykonuje w
warunkach, które nie zawsze sprzyjają do tego
a) Oględziny zewnętrzne mają część wstępną
i szczegółową. Pierwsza z nich dotyczy:
- ogólnych informacji identyfikujących badanego
osobnika
- cech budowy jego ciała (konstytucja)
- stanu odżywienia (kondycja)
- widocznych zmian pośmiertnych
b) Oznaki śmierci
- Ważne znaczenie mają przy ustalaniu
okoliczności i czasu zgonu oraz dotyczą:
ochłodzenia, bladości powłok, stężenia, plam,
przekrwienia pośmiertnego oraz zachodzących
procesów gnilnych
c) Ochłodzenie zwłok
- Temperatura zwłok obniża się w pierwszej
dobie po śmierci o 1°C na godzinę, a o 0.2°C
na godzinę w następnej. Chociaż wspomniany
proces przyśpiesza chłód, a wysoka
temperatura zewnętrzna spowalnia go.
Ponadto nieco inaczej przebiega ten proces w
takich chorobach jak tężec i wąglik
(przyspieszony rozkład)
STĘŻENIE POŚMIERTNE
- Rozpoczyna się już od 1 godziny po śmierci i postępuje od
przodu ku tyłowi ciała obejmując zarówno mięśnie
poprzecznie prążkowane, jak i gładkie. Nasilenie tego stężenia
zależy od stanu mięśni już za życia. (Dlatego mięśnie
uwstecznione w następstwie zwyrodnienia lub rozpadu
włókien, a także zwierząt padłych z powodu wąglika, chorób
posocznicowych, charłactwa oraz zatrucia tlenkiem węgla lub
cyjanowodorem, nie ulegają stężeniu pośmiertnemu lub brak
go z powodu wysokiej temperatury ciała lub ciepłoty
zewnętrznej). Natomiast tężec, zatrucie strychniną lub
kamforą, czy atropiną przyśpieszają szybkość stężenia
pośmiertnego. Podobnie nagła śmierć zwierzęcia poprzedzona
dużym wysiłkiem fizycznym przyśpiesza przebieg stężenia
pośmiertnego. Miśnie gładkie ulegają stężeniu
pośmiertnemu szybciej niż poprzecznie prążkowane,
osiąga ono w nich swój szczyt po upływie 20-30nminut,
po czym ustępuje w ciągu najbliższych 2 godzin.
Stężeniu temu ulega też mięsień sercowy, który
zatrzymuje swą pracę w fazie rozkurczu. Ustępowanie
stężenia pośmiertnego odbywa się wolniej niż jego
narastanie, i przebiega ono w tym samym porządku, jak
następowało. Zazwyczaj stężenie pośmiertne utrzymuje
się 24-48 godzin (w normalnej temperaturze)
Plamy pośmiertne
- Wyraźne są jedynie u zwierząt o skórze bez
pigmentu (świnie, króliki, drób). U zwierząt o
skórze pigmentowanej widoczne stają się dopiero
po zdjęciu z nich skóry. Występują jako rozlane
plamy o niewyraźnie zaznaczonych brzegach
Przekrwienie pośmiertne
- Zjawia się z chwilą ustania akcji serca. W
następstwie działania siły ciężkości krew spada
do miejsc niżej położonych. Zjawisko to
występuje już po upływie 30-60 minut po śmierci,
gdy zwłoki leżą w tej samej pozycji jak w chwili
śmierci
Gnicie
- Charakterystyczna gnilna woń wynika przede
wszystkim z bakteryjnego rozkładu substancji
białkowych. Przebieg tego procesu zależy od
warunków przechowywania zwłok. Przyśpieszony
rozkład gnilny towarzyszy posocznicom oraz
ciężkim chorobom przewodu pokarmowego
