PRACA
A
STARZENIE
SIĘ
SIŁY ROBOCZEJ



Praca-

w rozumieniu ekonomiczno –

społecznym to różnego typu czynności
mające na celu wytworzenie dóbr lub
świadczenie usług.



Siła robocza-

w ekonomii oznacza część

społeczeństwa w wieku produkcyjnym, która
jest w stanie pracować. Zatem jest to suma
aktywnych zawodowo i bezrobotnych. 

Według metodologii Głównego Urzędu

Statystycznego w wieku
produkcyjnym znajdują się:



mężczyźni pomiędzy 18. a 67. rokiem
życia



kobiety pomiędzy 18. a 67. rokiem życia

PIRAMIDA WIEKU LUDNOŚCI POLSKI



Prowadzone przez demografów badania i
analizy wskazują, że trwający od kilkunastu lat
spadek rozrodczości jeszcze nie jest procesem
zakończonym i dotyczy w coraz większym
stopniu kolejnych roczników młodzieży.



Wśród przyczyn tego zjawiska wymienia się:



rosnący poziom wykształcenia,



trudności na rynku pracy,



zmniejszenie świadczeń socjalnych na rzecz
rodziny,



brak w polityce społecznej filozofii umacniania
rodziny,



trudne warunki społeczno-ekonomiczne

Prognoza ludnościowa dla
Polski

Zgodnie z opiniami ekspertów, w najbliższych latach

należy liczyć się z dalszym spadkiem współczynnika
dzietności, z obecnej średniej 1,25 dziecka na kobietę, po
czym w latach 2010-2020 można oczekiwać wartości
około 1,2.

W dalszym ciągu będzie następował spadek umieralności

i wzrost przeciętnej długości życia, jednak odrabianie
zaległości w tej dziedzinie w stosunku do krajów
najbardziej rozwiniętych będzie następowało wolniej niż w
ostatniej dekadzie. Przeciętne trwanie życia wzrośnie z
obecnych 74,5 lat (70,4 mężczyźni, 78,8 kobiety) do
77,8 w 2015 r. (74,6 mężczyźni, 81,2 kobiety) oraz do
80 lat w 2030 r. (77,6 mężczyźni, 83,3 kobiety).

KONSEKWENCJE STARZENIA SIĘ
ZASOBÓW PRACY



Proces starzenia się zasobów pracy oraz wywołanych nim zmian proporcji między
zbiorowością aktywnych i biernych zawodowo pociąga za sobą wiele negatywnych zjawisk.
Najważniejszą konsekwencją starzenia się zasobów siły roboczej jest nasilenie procesu
dezaktywizacji zawodowej i jej skutków, do których zaliczyć należy przede wszystkim :

– Wzrost liczby osób, których dochody opierają się na świadczeniach społecznych, co pociąga

wzrost wydatków publicznych i możliwych tego skutków, jak np. zwiększenie fiskalizmu
państwa i jego dalsze konsekwencje;

– Narastającą niewydolność społecznych systemów emerytalnych, opartych na zasadzie

redystrybucji środków;

– Wzrost obciążeń podatkowych i parapodatkowych (składki na ubezpieczenia społeczne i inne

opłaty) osób pracujących i pracodawców

– Trudności w utrzymaniu realnych wartości świadczeń emerytalnych, co w systemach

ubezpieczeń społecznych przyczynia się do wzrostu transferów dochodów wypracowanych
przez ludność pracującą na rzecz emerytów;

– Spadek liczby lat przepracowanych w ciągu życia, przypadających przeciętnie na 1 rok

pobierania świadczeń emerytalnych, co powoduje konieczność zwiększenia zasobów
przeznaczanych sfinansowanie własnych emerytur.

Społeczeństw

o

się

starzeje? ! ?

Nie będzie komu

pracować? ! ?

Można znaleźć na to sposób…

Wykorzystać rezerwy zasobów

pracy.

CO ZROBIĆ Z PROBLEMEM STARZEJĄCEJ SIĘ

SIŁY ROBOCZEJ ?



Skuteczna polityka na rzecz aktywnego starzenia
się oznacza nie tylko podniesienie wieku
emerytalnego i ograniczenie możliwości
wcześniejszego przechodzenia na emeryturę.
Wsparcie starszych pracowników w doskonaleniu
swych kompetencji oraz zapobieganie
dezaktualizacji umiejętności mają zasadnicze
znaczenie dla utrzymania ich zdolności do pracy

KONCEPCJA ZDOLNOŚCI DO PRACY

Zdolność do pracy jest funkcją zasobów ludzkich w odniesieniu do

pracy, obejmującą różne czynniki indywidualne i zawodowe:



zdrowie i możliwości funkcjonalne (fizyczne, umysłowe i społeczne
możliwości funkcjonalne),



edukacja i kwalifikacje,



wartości, postawy i motywacja,



środowisko pracy, organizacja pracy, zarządzanie pracą i
przywództwo.

Utrzymaniu lub poprawie zdolności do pracy w starszym wieku mogą

służyć:



zachęty w celu wsparcia uczenia się i wydłużenia życia
zawodowego,



elastyczne systemy pracy i przechodzenia na emeryturę,



rynki pracy sprzyjające w większym stopniu integracji,



odpowiednie podejście do zarządzania wiedzą,



warunki sprzyjające pracy i nauce międzypokoleniowej.



Skuteczne działania na rzecz aktywnego
starzenia się skupiają się na podejściach
ukierunkowanych na zdrowie i zdolność do
pracy.



W ich ramach wspiera się miejsca pracy
przyjazne osobom starszym oraz procesy
uczenia się uwzględniające potrzeby
pracowników w starszym wieku.

CO DALEJ?



Połączenie zjawiska starzenia się ludności i
powstającego zapotrzebowania na
umiejętności sprawia, że konieczne staje się
inwestowanie w umiejętności pracowników w
starszym wieku. W najbliższych kilku
dekadach trudno będzie realizować
zapotrzebowanie na umiejętności poprzez
dotychczasową praktykę zastępowania
starszych pracowników młodszymi.



Rozwijanie świadomości pracowników w starszym
wieku oraz stymulowanie przedsiębiorstw do lepszego
reagowania na wyzwania związane ze starzeniem się
siły roboczej to dwa czynniki, które mogą stanowić
potężną siłę napędową zmian.



Starzenie się nie jest odosobnionym zagadnieniem.
Należy je analizować w połączeniu z innymi
zjawiskami, takimi jak globalizacja, potrzeba
podnoszenia umiejętności, ekologizacja gospodarek i
społeczeństw, wzrost udziału kobiet w rynku pracy,
zmiany charakteru pracy i miejsca pracy, wzrost
zapotrzebowania na umiejętności informacyjno-
komunikacyjne w społeczeństwie, zmiany w
szkolnictwie i rosnące znaczenie kompetencji w
zakresie przedsiębiorczości.



Trendy te wpływają na przyszłe zapotrzebowanie na
umiejętności. Determinują one możliwości wzrostu i
innowacyjności, w ostatecznym rozrachunku kształtując
postać i charakter przyszłych gospodarek i społeczeństw.



Ludzie w starszym wieku będą zarówno podmiotem, jak i
przedmiotem dokonujących się zmian. Złożoność procesu
starzenia się i jego związki z innymi ważnymi kierunkami
rozwoju uwypuklają potrzebę zachęcania do badań tego
zjawiska. Badania powinny mieć charakter wielo- i
interdyscyplinarny oraz odbywać się w ścisłej współpracy z
praktykami zarządzania zasobami ludzkimi.



Należy pamiętać, że stymulowanie społeczeństw do
przyjęcia „postawy aktywnego starzenia się” przynosi
korzyści nie tylko osobom bezpośrednio w nie
zaangażowanym, ale i może stanowić źródło wzrostu i
innowacji. To dopiero początek drogi do urzeczywistnienia
postulatu aktywnego starzenia się. Alchemia przemiany
srebra w złoto polega na wykorzystaniu zmian nastawienia,
aby wprowadzić nową politykę opartą na świadomości
zjawiska starzenia się.



Dziękujemy za uwage



Anna Krasuska



Emilia Rzążewska

Dziękujemy za uwagę:
Anna Krasuska
Emilia Rzążewska