Sektor publiczny
Podmioty zaliczone do sektora
publicznego
Sektor publiczny
Podmioty zaliczone do sektora
publicznego
Mierniki wielkości sektora
publicznego
Dochody do PKB – stopień obciążeń
fiskalnych
Wydatki do PKB
Saldo do PKB
Ilość osób zatrudnionych w sektorze
Ilość osób korzystąjących ze
środków publicznych
Kryterium własności
Status ustrojowy podmiotu wskazujący na
Status ustrojowy podmiotu wskazujący na
jego przynależność do systemu organów
jego przynależność do systemu organów
państwowych lub samorządowych
państwowych lub samorządowych
Charakter działalności i cel jej prowadzenia
Charakter działalności i cel jej prowadzenia
Imienne oznaczenie podmiotu
Imienne oznaczenie podmiotu
Publiczny charakter zasilania finansowego
Publiczny charakter zasilania finansowego
działalności danego podmiotu
działalności danego podmiotu
Podmiotowa struktura systemu
finansów publicznych
Władze ustawodawcze szczebla centralnego
Władze ustawodawcze szczebla centralnego
(parlament), władze szczebla pośredniego ( rady
(parlament), władze szczebla pośredniego ( rady
regionalne), władze szczebla samorządowego
regionalne), władze szczebla samorządowego
Władze wykonawcze( rządy, zarządy)
Władze wykonawcze( rządy, zarządy)
Władze kontrolne działające w imieniu władz
Władze kontrolne działające w imieniu władz
stanowiących
stanowiących
Aparat skarbowy (finansowy) zajmujący się na
Aparat skarbowy (finansowy) zajmujący się na
bieżąco realizacja dochodów i wydatków
bieżąco realizacja dochodów i wydatków
publicznych
publicznych
Podmioty ( jednostki), które są finansowane z
Podmioty ( jednostki), które są finansowane z
funduszy publicznych, w tym jednostki
funduszy publicznych, w tym jednostki
budżetowe
budżetowe
Podstawy prawne sektora
Podstawy prawne sektora
publicznego
publicznego
Konstytucja lub inna ustawa zasadnicza
Konstytucja lub inna ustawa zasadnicza
Regulacje unijne dotyczące
Regulacje unijne dotyczące
dopuszczalnego poziomu deficytu i długu
dopuszczalnego poziomu deficytu i długu
publicznego zapisane w Traktacie
publicznego zapisane w Traktacie
Ustanawiającym Wspólnotę Europejską
Ustanawiającym Wspólnotę Europejską
Ustawa o finansach publicznych
Ustawa o finansach publicznych
Coroczne ustawy budżetowe
Coroczne ustawy budżetowe
Coroczne uchwały budżetowe samorządów
Coroczne uchwały budżetowe samorządów
Inne ustawy np. podatkowe
Inne ustawy np. podatkowe
Akty wykonawcze
Akty wykonawcze
Regulacje UE - Procedura
nadmiernego deficytu
Kraje członkowskie UE powinny utrzymywać deficyt sektora
instytucji rządowych i samorządowych liczony według
zasad
ESA’ 95 na poziomie nie przekraczającym 3%, a dług na
poziomie nie wyższym niż 60% PKB
W roku 2005 zwrócono większą uwagę na strukturalny
wynik sektora instytucji rządowych i samorządowych i
ustanowiono średnioterminowy cel budżetowy ( medium
term budgetery objective – MTO) wyznaczany indywidualnie
dla poszczególnych krajów członkowskich – dla Polski
wyznaczony został na poziomie -1% PKB
13 maja 2009 Komisja Europejska objęła Polskę procedura
nadmiernego deficytu – w roku 2008 deficyt instytucji
rządowych i samorządowych wynosił 3,9%
Rada Ecofin zaleciła zredukowanie wysokości deficytu
poniżej wartości referencyjnej do roku 2012
Ustawa o finansach
publicznych - reguluje
Zakres i zasady działania podmiotów zaliczonych do sektora finansów
publicznych
Zasady i tryb kontroli procesów związanych z gromadzeniem i
rozdysponowaniem środków publicznych oraz gospodarowaniem
mieniem
Zasady zarządzania państwowym długiem publicznym
Procedury ostrożnościowe i sanacyjne związane z długiem publicznym
Zasady i tryb opracowywania oraz uchwalania Wieloletniego Planu
Finansowego oraz Wieloletniej prognozy Finansowej
Zasady i tryb sporządzania budżetu państwa w układzie zadaniowym
Zasady i tryb planowania, uchwalania, wykonywania budżetu państwa
i budżetów JST
Zasady rachunkowości, planowania i sprawozdawczości w sektorze
finansów publicznych
Zasady gospodarowania środkami publicznymi pochodzącymi z
budżetu UE oraz innych źródeł zagranicznych
Zasady kontroli zarządczej i audytu wewnętrznego w jednostkach
sektora finansów publicznych
Zgodnie z ustawą - Finanse publiczne obejmują
procesy związane z gromadzeniem i
rozdysponowaniem środków publicznych, w tym;
Gromadzenie dochodów i przychodów
publicznych
Wydatkowanie środków publicznych
Finansowanie potrzeb pożyczkowych
budżetu państwa
Zaciąganie zobowiązań angażujących
środki publiczne
Zarządzanie środkami publicznymi
Zarządzanie długiem publicznym
Rozliczenia z budżetem UE
zgodnie z ustawą środki
publiczne to;
Dochody publiczne
Środki z budżetu UE oraz
niepodlegające zwrotowi środki z
pomocy udzielanej przez państwa
członkowskie Europejskiego
Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA)
Środki pochodzące ze źródeł
zagranicznych niepodlegające
zwrotowi
zgodnie z ustawą środki
publiczne to;
Przychody budżetu państwa i budżetów
JST oraz innych jednostek sektora
finansów publicznych pochodzące;
Ze sprzedaży papierów wartościowych,
Z prywatyzacji majątku Skarbu Państwa
oraz majątku jednostek samorządu
terytorialnego
Spłat pożyczek i kredytów udzielonych ze
środków publicznych
Z otrzymanych pożyczek i kredytów
Z innych operacji finansowych
zgodnie z ustawą środki
publiczne to;
Przychody
jednostek sektora finansów
publicznych (SFP) pochodzące
z prowadzonej przez nie
działalności
oraz z innych źródeł
Dochody publiczne
Daniny publiczne: podatki, składki, opłaty,
wpłaty z zysku przedsiębiorstw
państwowych i jednoosobowych spółek
Skarbu Państwa, a także inne świadczenia
pieniężne, których obowiązek ponoszenia na
rzecz państwa, JST, państwowych funduszy
celowych oraz innych jednostek SFP wynika
z odrębnych ustaw
Wpływy ze sprzedaży wyrobów i usług
świadczonych przez jednostki SFP
Dochody publiczne z
mienia jednostek SFP
Wpływy z najmu, dzierżawy i
innych umów o podobnym
charakterze
Odsetki od środków na rachunkach
bankowych
Odsetki od udzielonych pożyczek i
posiadanych praw majątkowych
Dochody publiczne
Spadki, zapisy i darowizny w postaci
pieniężnej na rzecz jednostek SFP
Odszkodowania należne jednostkom
SFP
Kwoty uzyskane przez jednostki SFP z
tytułu udzielonych poręczeń i
gwarancji
Dochody ze sprzedaży majątku,
rzeczy i praw
Art. 51 ustawy
Zamieszczenie w budżecie państwa dochodów
z określonych źródeł lub wydatków na
określone cele nie stanowi podstawy roszczeń
ani zobowiązań państwa wobec osób trzecich,
ani roszczeń tych osób wobec państwa
Przepis ten stosuje się odpowiednio do
jednostek samorządu terytorialnego;
pozostałych jednostek sektora finansów
publicznych.
stopień dyrektywności
dochodów i wydatków Art.
52 ustawy
Ujęte w budżecie państwa, budżetach
jednostek samorządu terytorialnego i
planach finansowych jednostek
budżetowych
dochody oraz przychody
stanowią prognozy ich wielkości
wydatki oraz łączne rozchody
stanowią nieprzekraczalny limit
Ujęte w rocznych planach finansowych jednostek
sektora finansów publicznych (art..52 ustawy)
przychody - stanowią prognozy ich wielkości
koszty - mogą ulec zwiększeniu, jeżeli
- zrealizowano przychody wyższe od
prognozowanych
- zwiększenie kosztów nie spowoduje
zwiększenia dotacji z budżetu lub
- zwiększenia planowanego stanu zobowiązań
Zmiany w zakresie przychodów i kosztów, o których
mowa wyżej wymagają dokonania zmian w rocznym
planie finansowym
Przeznaczenie środków
publicznych
Wydatki publiczne
Rozchody publiczne
w tym;
spłaty otrzymanych pożyczek i kredytów,
wykup papierów wartościowych, udzielone
pożyczki i kredyty, płatności wynikające z
odrębnych ustaw, których źródłem
finansowania są przychody z prywatyzacji
majątku Skarbu Państwa, inne operacje
finansowe związane z zarządzaniem długiem
publicznym i płynnością, płatności związane z
udziałami Skarbu Państwa w
międzynarodowych instytucjach finansowych
ustawy o finansach publicznych
z roku 2005 oraz z roku 2009
Brak definicji sektora finansów
publicznych (SFP)
Enumeratywnie wymienione
podmioty zaliczone do SFP – czyli
zakres (SFP)
Istotne zmiany w roku 2009 –
między innymi formy organizacyjno
prawne podmiotów SFP
Podmioty sektora finansów
publicznych
organy władzy publicznej w tym, organy
administracji rządowej, organy kontroli
państwowej i ochrony państwa, sądy i trybunały
a także jednostki samorządu terytorialnego oraz
związki
(Ustawy 2005, 2007)
W tej grupie podmiotów wymienić możemy:
Sejm oraz Senat (Zgromadzenie Narodowe – nie
tworzy odrębnej organizacji – nie jest
podmiotem sektora finansów publicznych),
organy administracji rządowej (Rada Ministrów
oraz administracja rządowa).
Podmioty sektora finansów
publicznych organy kontroli i
ochrony państwa
Najwyższa Izba Kontroli, Rzecznik
Praw Obywatelskich, Krajowa
Rada Radiofonii i Telewizji,
regionalne izby obrachunkowe
(RIO), prokuratura (powszechna i
wojskowa), Rzecznik Interesu
Publicznego, Agencja
Bezpieczeństwa Wewnętrznego,
Agencja Wywiadu, Straż Graniczną
Sądy i trybunały, które zaliczone zostały do
podmiotów sektora publicznego
Sąd Najwyższy
sądy powszechne
sądy administracyjne
sądy wojskowe
Krajowa Rada Sądownictwa
Trybunał Konstytucyjny
Trybunał Stanu
rzecznicy dyscyplinarni
komisje orzekające w sprawach o naruszenie
dyscypliny finansów publicznych,
Podmioty sektora finansów
publicznych
jednostki samorządu terytorialnego i
ich związki
gminy, powiaty i samorząd województwa
oraz ich związki, rady gmin, wójtowie,
burmistrzowie, prezydenci miast, rady
powiatów i zarządy powiatów, rady miast
na prawach powiatu, sejmiki województw i
zarządy województw oraz Prezydent m. st.
Warszawy i rady dzielnic m. st. Warszawy,
Podmioty sektora finansów
publicznych
jednostki budżetowe,
zakłady budżetowe i
gospodarstwa pomocnicze jednostek
budżetowych,
państwowe
i samorządowe
fundusze celowe,
(Ustawa 2005)
Samorządowe zakłady budżetowe
Agencje wykonawcze
Instytucje gospodarki budżetowej
Państwowe fundusze celowe
(Ustawa 2009)
Podmioty sektora finansów
publicznych
państwowe szkoły wyższe, w tym: wyższe szkoły
wojskowe i zawodowe oraz Krajowa Szkoła
Administracji Publicznej. Nie zaliczono natomiast
do tej grupy wyższych szkół wyznaniowych
(takich jak: Papieska Akademia Teologiczna oraz
Katowicki Uniwersytet Lubelski) i niepublicznych
szkół wyższych lub zawodowych,
jednostki badawczo – rozwojowe, w tym instytuty
naukowo- badawcze, ośrodki badawczo
rozwojowe, centralne laboratoria,
(Ustawa 2005)
Uczelnie publiczne
(Ustawa 2009)
Podmioty sektora finansów
publicznych
samodzielne publiczne zakłady
opieki zdrowotnej,
m.in. takie jak: szpitale, zakłady opiekuńczo-
lecznicze, zakłady pielęgnacyjno-opiekuńcze,
sanatoria, prewentoria, przychodnie, poradnie,
pogotowie ratunkowe, medyczne laboratoria
diagnostyczne, żłobki
(Ustawy 2005,
2009)
Podmioty sektora finansów
publicznych
państwowe i samorządowe instytucje kultury
oraz
państwowe instytucje filmowe
(teatry, opery, operetki, filharmonie, orkiestry, kina, muzea,
galerie itp.)
ZUS i zarządzane przez nie fundusze, KRUS i
fundusze zarządzane przez Prezesa Kasy
Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego
Narodowy Fundusz Zdrowia ( NFZ),
PAN i tworzone przez nią jednostki organizacyjne,
inne państwowe lub samorządowe osoby prawne
utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu
wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem
przedsiębiorstw, banków i spółek prawa
handlowego
(Ustawy 2005, 2009)
Do sektora finansów
publicznych nie zaliczamy
przedsiębiorstw państwowych
jednostek badawczo-rozwojowych
banków
NBP
spółek prawa handlowego
fundacji
Sektor publiczny dzielony
jest na trzy podsektory
Rządowy
Samorządowy
Ubezpieczeń społecznych
(Ustawa 2005)
Podsektor rządowy
Budżet państwa
Jednostki pozabudżetowe budżetu państwa (zakłady
budżetowe, gospodarstwa pomocnicze, dochody własne
jednostek budżetowych oraz fundusze motywacyjne)
8 agencji państwowych
PAN i tworzone przez nią jednostki organizacyjne
Jednostki badawczo- rozwojowe
Państwowe instytucje kultury
Samodzielne zakłady opieki zdrowotnej dla których
organem założycielskim lub nadzorującym jest organ
administracji rządowej lub inna jednostka zaliczana do
podsektora rządowego
Uczelnie publiczne
Państwowe fundusze celowe
Podsektor rządowy
Polska Organizacja Turystyczna
Transportowy Dozór Techniczny
Polskie centrum Akredytacji
Polski Instytut Sztuki Filmowej
Polski Instytut Spraw Międzynarodowych
Polski Klub Wyścigów Konnych
Rzecznik Ubezpieczonych
Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ)
Jednostki doradztwa rolniczego
Narodowe Centrum Badan i Rozwoju
Podsektor samorządowy
Budżety jednostek samorządu terytorialnego
(JST)
Samorządowe fundusze celowe
Jednostki pozabudżetowe JST (zakłady
budżetowe, gospodarstwa pomocnicze,
dochody własne jednostek budżetowych)
Samorządowe instytucje kultury
Samodzielne zakłady opieki zdrowotnej dla
których organem założycielskim lub
nadzorującym jest jednostka samorządu
terytorialnego
Podsektor ubezpieczeń
społecznych
Fundusz Ubezpieczeń Społecznych
Fundusz Emerytalno- Rentowy
Fundusz Rezerwy Demograficznej
Fundusz Składkowy
Fundusz Motywacyjny
Fundusz Prewencji i Rehabilitacji
Zakład Ubezpieczeń Społecznych
Podmioty SFP
Jednostki budżetowe
Samorządowe zakłady budżetowe
Agencje wykonawcze
Instytucje gospodarki budżetowej
Państwowe fundusze celowe
Państwowe i samorządowe osoby prawne tworzone na
podstawie odrębnych ustaw
(Ustawa 2009)
Jednostki budżetowe
Zakłady budżetowe
Gospodarstwa pomocnicze
Publiczne fundusze celowe; państwowe i samorządowe
(Ustawa 2005)
Jednostki budżetowe
Nie posiadają osobowości prawnej
Pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z
budżetu, a pobrane dochody
odprowadzają na rachunek odpowiednio
dochodów budżetu państwa albo budżetu
jednostki samorządu terytorialnego
Działają na podstawie statutu, który
określa; nazwę , siedzibę oraz przedmiot
działalności
Podstawę ich działalności stanowi plan
finansowy
Jednostki budżetowe
tworzą, łączą i likwidują
ministrowie, kierownicy urzędów
centralnych, wojewodowie oraz
inne organy działające na
podstawie odrębnych ustaw
(państwowe jednostki budżetowe)
organy stanowiące JST
(gminne, powiatowe, wojewódzkie jednostki budżetowe)
Samorządowe zakłady budżetowe
Odpłatnie wykonują zadania, pokrywając koszty
swej działalności z przychodów własnych
Mogą otrzymywać z budżetu JST dotacje;
1.
przedmiotowe
2.
celowe
na zadania bieżące finansowane z
udziałem środków pochodzących z UE oraz
innych środków pochodzących ze źródeł
zagranicznych niepodlegających zwrotowi
3.
celowe
na finansowanie lub dofinansowywanie
kosztów realizacji inwestycji
4.
podmiotowe
Samorządowy zakład
budżetowy
Może otrzymywać dotacje – wysokość
ich nie może jednak przekroczyć 50%
kosztów działalności zakładu
( nie dotyczy
to jednak dotacji celowych)
Wpłaca do budżetu JST nadwyżkę
środków obrotowych ustaloną na koniec
okresu sprawozdawczego, chyba, że
organ stanowiący JST postanowi inaczej
Podstawą gospodarki finansowej
samorządowego zakładu
budżetowego jest
Roczny plan finansowy
obejmujący; przychody, w tym
dotacje z budżetu JST, koszty i inne
obciążenia, stan środków
obrotowych, stan należności i
zobowiązań na początek i koniec
okresu oraz rozliczenia z budżetem
JST
Samorządowe zakłady budżetowe
wykonują zadania własne JST w
zakresie
Gospodarki mieszkaniowej i gospodarowania lokalami
użytkowymi
Dróg, ulic, mostów oraz organizacji ruchu drogowego
Wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i
oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i
porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i
unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w
energię elektryczną i cieplną oraz gaz
Lokalnego transportu zbiorowego
Targowisk i hal targowych
Zieleni gminnej i zadrzewień
Kultury fizycznej i sportu, w tym utrzymywania terenów
rekreacyjnych i urządzeń sportowych
Utrzymywania różnych gatunków egzotycznych i krajowych
zwierząt, w tym w szczególności hodowli zwierząt zagrożonych
wyginięciem, w celu ich ochrony poza miejscem naturalnego
występowania
cmentarzy
Jednostka budżetowa a zakład
budżetowy – budżetowanie brutto a
budżetowanie netto
Jednostka budżetowa osiąga
minimalne dochody, a zatem nie
mogą one służyć na pokrycie
wydatków
Są jednostki, które osiągają znaczne
dochody, lecz dochodów tych nie
można przeznaczyć na pokrycie
wydatków, ponieważ decydują o tym
względy pozafinansowe
Budżetowanie brutto -
zalety
Pokrywanie wydatków niezależnie
od osiąganych przez jednostkę
dochodów
Ewidencjonowanie i ścisła kontrola
wykonania budżetu zgodnie z
ustalonym preliminarzem
budżetowym – istotne dla jawności
i dyscypliny budżetowej
Budżetowanie brutto -
wady
Brak zainteresowania terminowym
realizowaniem dochodów
Brak bodźców do oszczędnego
gospodarowania środkami budżetowymi
Jeżeli podstawą do uzyskania środków na
rok następny jest wysokość środków
wydatkowanych w roku poprzednim –
stworzone zostają bodźce do
wydatkowania całości przydzielonych
środków budżetowych – brak efektywności
Budżetowanie netto -
zalety
Bardziej efektywne
gospodarowanie środkami
publicznymi, ponieważ poziom
wydatków uzależniony jest od
poziomu realizowanych dochodów
Zmniejszenie zakresu redystrybucji
budżetowej
Budżetowanie netto -
wady
Potencjalne zmniejszenie zakresu
kontroli wydatkowania środków
publicznych
Agencja wykonawcza
Państwowa osoba prawna
Tworzona na podstawie ustawy w
celu realizacji zadań państwa
Działa na podstawie statutu
Gospodarka finansowa agencji
wykonawczej oparta jest na planie
finansowym, który obejmuje
Przychody z prowadzonej działalności
Dotacje z budżetu państwa
Zestawienie kosztów
Wynik finansowy
Środki na wydatki majątkowe
Środki przyznane innym podmiotom
Stan należności i zobowiązań na
początek i na koniec roku
zestawienie kosztów
agencji wykonawczej
obejmuje
Koszty funkcjonowania agencji
wykonawczej
Realizacji zadań ustawowych , z
wyszczególnieniem kosztów realizacji tych
zadań przez inne podmioty z
wyszczególnieniem wynagrodzeń i składek
od nich naliczanych, płatności
odsetkowych wynikających z zaciągniętych
zobowiązań oraz zakupu towarów i usług
Plan dochodów i wydatków
agencji wykonawczej
W planie wydatki nie powinny być wyższe
od planowanych dochodów
Wydatki mogą przekraczać planowane
dochody za zgodą ministra sprawującego
nadzór nad agencja
Zmiany planu finansowego nie mogą
powodować zwiększenia zobowiązań ani
pogorszenia wyniku finansowego agencji,
chyba że odrębne ustawy stanowią inaczej
Agencja wykonawcza
Zobowiązana jest corocznie wpłacać
do budżetu państwa, na rachunek
bieżący dochodów państwowej
jednostki budżetowej obsługującej
ministra sprawującego nadzór nad tą
agencją, nadwyżkę środków
finansowych pozostającą po
uregulowaniu zobowiązań
podatkowych
Instytucja gospodarki
budżetowej
Tworzona w celu realizacji zadań
publicznych
Odpłatnie wykonuje wyodrębnione
zadania
Pokrywa koszty swojej działalności
oraz zobowiązania z uzyskiwanych
przychodów
Instytucja gospodarki
budżetowej
Uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania do KSR
Działa na podstawie statutu nadanego przez organ
wykonujący funkcje organu założycielskiego
Podstawę jej gospodarki finansowej stanowi
roczny
plan finansowy
, który obejmuje;
-
Przychody z prowadzonej działalności
-
Dotacje z budżetu państwa
-
Zestawienie kosztów
-
Środki na wydatki majątkowe
-
Wynik finansowy
-
Stan należności i zobowiązań na początek i koniec roku
-
Stan środków pieniężnych na początek i koniec roku
Państwowy fundusz celowy
Stanowi wyodrębniony rachunek bankowy,
którym dysponuje minister wskazany w ustawie
tworzącej fundusz albo inny organ wskazany w
ustawie
Nie zalicza się do państwowych funduszy
celowych funduszy, których jedynym źródłem
przychodów, z wyłączeniem odsetek od
rachunku bankowego i darowizn jest dotacja z
budżetu państwa
Ze środków funduszu mogą być udzielane
pożyczki JST jeżeli ustawa tworząca fundusz tak
stanowi
Stopa redystrybucji
dochody sektora
oscylowały na poziomie 38,0% –
41,6% PKB a wydatki na poziomie 38,3% -45,5%
w roku 2009
41,2 %PKB dochody, 44,5% PKB wydatki
w roku 2010
41,5% PKB dochody, wydatki 47,4%
( szacunkowo)
stopa redystrybucji wydatków publicznych była wyższa
niż stopa redystrybucji dochodów co świadczy o braku
równowagi finansów publicznych
Różnica pomiędzy wydatkami i dochodami pogłębiała
się szczególnie w latach 2001-2004
jedynie w roku 2007 stopa redystrybucji wydatków
publicznych była niższa niż stopa redystrybucji
dochodów
Dochody i wydatki sektora finansów publicznych w % do
PKB
Lata Dochody Wydatki
Wynik
kasowy
2000 37,5 40,5
-3,0
2001
38,3
43,3
- 5,0
2002
38,5
44,4
- 5,9
2003
39,9
45,3
- 5,4
2004
39,1
45,5
- 6,3
2005
38,9
41,9
- 3,0
2006
37,9 41,8 - 2,1
2007
41,6 41,5 0,1
2008
40,4 42,0 -1,6
2009 41,2 44,5 -
3,3
2010 41,5 47,4
-3,1
źródła zasilania
podmiotów sektora
publicznego
dochody podatkowe
(w latach 2009 -2010;
48,2% i 49,5% dochodów ogółem)
parapodatkowe
składki na ubezpieczenia społeczne
(w latach 2009 -2010; 23,8,% i 23,3% dochodów ogółem)
dochody niepodatkowe
Zasady prezentacji dochodów i wydatków
Dochody i wydatki sektora finansów publicznych
prezentowane są po wyeliminowaniu transferów
Za dochody uważa się tylko te wpływy, które
pochodzą spoza sektora/podsektora
Za wydatki środki przekazane poza sektor
finansów publicznych
skutek
Dochody i wydatki sektora/podsektora jako
całość są mniejsze niż suma dochodów i
wydatków ujętych w sprawozdaniach
finansowych
Dochody i wydatki
podsektorów w PKB w % w
roku 2007 – bez transferów
Różnica
Struktura dochodów
sektora
w %
2008
2009
2010
Bieżące
94,589,789,4
Kapitałowe 1,4
1,4 1,3
Środki z UE
i z innych źródeł
4,1
8,9 9,3
Budżet 2010
Budżet 2010 sporządzany jest według nowych zasad –
budżet krajowy, budżet środków UE
Budżet środków europejskich jest rocznym planem
dochodów i podlegających refundacji wydatków
przeznaczonych na realizację programów
finansowanych z udziałem środków europejskich
Deficyt budżetu środków europejskich jest finansowany
w ramach potrzeb pożyczkowych budżetu państwa
Nadwyżka budżetu środków europejskich stanowi źródło
spłaty zobowiązań budżetu państwa zaciągniętych na
pokrycie deficytu tego budżetu
Dochody sektora do PKB
Ogółem
podatkowe składki na
niepodatkow
kapitałow ubezp. społ
2000
37,5
19,7
11,6
5,7
0,4
2001
38,3
19,0
11,9
6,9
0,4
2002
38,5
19,8
11,3
6,8
0,4
2003
39,9
19,9
11,3
7,9
0,4
2004
39,1
19,3
11,1
7,3
0,5
2005
38,9
19,8 18,6 0,6
2006
39,7
20,6
18,5
0,6
2007
41,6
22,1
17,6
0,6
2008
40,4
21,6
9,7
6,9
0,6
2009
41,2
19,9
9,8
7,3 0,6
2010
41,5
20,5
9,7
6,9
0,5
Wydatki sektora finansów publicznych
w % do PKB
Wydatki bieżące
2006
38,0
2007
37,2
2008
37,3
2009
40,6
2010
42,4
Wydatki kapitałowe
2006
3,8
2007
4,3
2008
4,6
2009
3,9
2010
5,1
zróżnicowana rola w gromadzeniu i wydatkowaniu środków
sektora
budżet państwa
publiczne fundusze celowe
budżety jednostek samorządu
terytorialnego (JST)
Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ).
Budżet państwa
jest podstawowym ogniwem sektora
W latach 2000-2006 udział budżetu państwa w strukturze
dochodów sektora publicznego podlegał znacznym wahaniom
W 2000 r. udział ten był najwyższy i wynosił
49,7%
w 2004 r. spadł do 44,0%
W latach 2005 – 2006 ukształtował się na poziomie ponad
46,0
%
Spadek udziału budżetu państwa w dochodach sektora
publicznego był wynikiem dynamicznego wzrostu udziału
publicznych funduszy celowych w gromadzeniu środków
publicznych
W 2004 r. udział publicznych funduszy celowych funkcjonujących
na szczeblu centralnym wzrósł w porównaniu do roku 2003 o 13,7
punkta procentowego
W latach 1999-2000 oraz 2004-2006 ok. ¼ dochodów
sektora przejmowana była przez fundusze publiczne co
jest wynikiem zjawiska debudżetyzacji
Tabela 4. Struktura wydatków sektora finansów publicznych w latach 1999-
2006
po wyeliminowaniu transferów wzajemnych w %
wyszczególnienie
199
9
200
0
200
1
200
2
200
3
200
4
200
5
2006
1.Budżet państwa
27,0
26,3
24,3
24,2
24,6
24,7
25,8
25,0
2.Państwowe fundusze celowe
37,0
36,8
36,1
36,0
35,0
33,9
32,4
33,2*
*
3. NFZ(Kasy Chorych)
8,2
8,0 8,1
8,0
8,0
7,9
3,6
*
4 Budżety JST
21,0
23,2
22,5
22,1
19,9
20,9
22,0
23,2
5.Jednostki pozabudżetowe JST
4,9
3,7
3,4
3,4
2,7
2,9
2,4
*
6. Państwowe jednostki
pozabudżetowe
1,5
1,6
1,3
1,3 1,5
1,4
0,7
*
7. Agencje państwowe
-
-
-
1,8
2,0
1,4
1,3
1,1
8. Zdecentralizowane fundusze
celowe
0,4
0,4
0,4
0,3
0,3
0,3
0,3
*
9.Pozostałe
-
-
2,6
3,5
5,9
6,6
11,5 17,5
10. Ogółem
100,
0
100,
0
100,
0
100,
0
100,
0
100,
0
100,
0
100,
0
Źródło: Sprawozdania z wykonania budżetu w latach 1999-2006.
* brak danych ** obliczenia własne na podstawie sprawozdania z wykonania budżetu państwa w roku 2006
struktura dochodów
sektora finansów
publicznych
w dochodach dominującą rolę odgrywa budżet
państwa
udział w strukturze wydatków sektora
publicznego był znacznie niższy
w roku 1999 udział budżetu w dochodach
sektora finansów publicznych wynosił 49,5 %,
natomiast jego udział w wydatkach tego
sektora stanowił zaledwie 27,0 - daje to różnicę
22,5 punków procentowych
w roku 2006 tak liczona różnica pomiędzy
wysokością udziału budżetu w dochodach i
wydatkach sektora finansów publicznych
wynosiła 21,1 punkta procentowego
Dlaczego występuje tak znacząca rozpiętość pomiędzy
wysokim poziomem udziału budżetu państwa w dochodach
sektora publicznego, a jego niskim udziałem w wydatkach
tego sektora?
wskazać na dwie kategorie wydatków
publicznych
wydatki nabywcze
redystrybucyjne zwane również transferami
Obserwujemy
wysoki udział budżetu państwa w
dokonywaniu redystrybucji środków na rzecz
innych podmiotów sektora publicznego oraz
niski udział tego funduszu w ostatecznym
rozdysponowaniu gromadzonych przez niego
środków.
Budżet państwa – dochody do
PKB
2000 r
18,2%
2001 r
18,0%
2002 r
17,7 %
2003 r
18,0%
2004 r
16,9 %
2005 r
18,3 %
2006 r
18,6 %
2007 r
20,2%
2008 r 19,9 %
2009 r 21,0%
2010 r 18,4 % (prognoza)
Budżet państwa
podstawowym źródłem zasilania budżetu
państwa są podatki
budżet państwa zasilany jest pięcioma
centralnymi
są to trzy podatki pośrednie, tj. podatek od
towarów i usług, akcyza, podatek od gier
dwa podatki bezpośrednie, tj. podatek
dochodowy od osób fizycznych (PIT) oraz
podatek dochodowy od osób prawnych (CIT)
Od roku 2007 w systemie zasilania budżetu
pojawił się nowy podatek tj. podatek tonażowy.
dochody podatkowe budżetu państwa w relacji do PKB
- generalnie zaobserwować można tendencję do
zmniejszania się dochodów podatkowych budżetu państwa
1996 r 20,2%
1997r 19,6%
1998 r 19,3%
1999 r 17,3%
2000 r 16,5%
2001r 15,7%
2002 r. 16,5%
2003 r 16,6%
2004 r 15,3%
2005 r 16,9%
2006 r 17,2%
2007 r 17,5%
2008 r 17,2%
2009 r 15,9 %
2010 r 16,5%
Wydajność fiskalna
podatków centralnych
była zróżnicowania
dominującą rolę przypisać należy podatkom
pośrednim takim jak ; podatek od towarów i usług
oraz akcyza
ich udział w dochodach podatkowych budżetu
państwa w latach 2004 – 2009 przekraczał 70,0 %
Świadczy to o tym, iż realizacja funkcji
fiskalnej w polskim systemie podatkowym
oparta została przede wszystkim na
podatkach pośrednich
Rozwiązanie takie ma zarówno swych zwolenników jak i
zagorzałych przeciwników
Podatki bezpośrednie i
pośrednie
Lata
bezpośrednie pośrednie
2003
29,4%
70,6%
2004
25,8%
74,2%
2005
26,3%
73,7%
2006
26,5%
73,5%
2007
29,0%
71,0%
2008
30,0%
70,0 %
2009
28,0% 72,0 %
2010
27,9 %
72,1 %
Struktura dochodów podatkowych w
%
Lata PTU Akcyza
CIT
PIT
pozostałe
2003
44,6 25,4
10,4 19,0 0,6
2004
46,4 27,2 9,6 16,2 0,6
2005
48,3 25,3 10,1 15,7 0,6
2006
48,3 24,1 11,1 16,1 0,4
2007
46,7 23,7 11,9 17,1 0,6
2008
46,4 23,0 12,4 17,6 0,6
2009
46,3 25,0 11,4 16,6 0,7
2010
47,6 23,8 11,8 16,1 0,7
Podatki w relacji do PKB
Podatki 2008 2009 2010
od towarów 8,0 7,4 7,9
i usług
Akcyzowy 4,0 4,0 3,9
Od gier
PIT 3,0 2,6 2,7
CIT 2,1 1,8 1,9
tonażowy
Udziały w podatkach
Gminy
PIT 35,72 % docelowo 39,74 %
CIT 6,71 %
Powiaty
PIT 10,25%
CIT 1,40%
Województwa
PIT 1,6%
CIT 15,9% ( 14%)
Repartycja źródeł zasilania
PIT
Budżet państwa 2009
2010
51,43% 51,21%
Budżety JST
48,57%
48,79%
CIT
Budżet państwa 77,89% 77,14%
Budżety JST 22,11% 22,86%
Dochody niepodatkowe
stanowią w swej istocie kategorię bardzo niejednorodną
są to między innymi;
dochody jednostek budżetowych
wpłaty z zysku jednoosobowych spółek Skarbu Państwa
wpłaty dokonywane przez NBP
cła
wpłaty jednostek samorządu terytorialnego
dywidendy z tytułu posiadanych przez Skarb Państwa
akcji i udziałów w spółkach
wpłaty z tytułu odsetek nieterminowych wpłat
zobowiązań podatkowych
kary, grzywny
dochody niepodatkowe stanowią ok. 10% ogółu dochodów
budżetowych.
Dywidendy i wpłaty z
zysku
Wpłaty z zysku od przedsiębiorstw państwowych i
jednosoosobowych spółek Skarbu Państwa
Dywidendy od udziałów Skarbu Państwa w spółkach
W relacji do PKB 2008 0,3%
2009 0,6%
2010 0,3 %
Ustawa z dnia 31.I. 1989r o gospodarce finansowej przedsiębiorstw państwowych (Dz. U. 1992,
nr6 poz. 27 z późn, zm).
Ustawa z dnia 29.VIII 1997 r o NBP ( Dz.U. nr 140, po. 938 z późn. zm).
Ustawa z dnia 1.XII 1995 o wpłatach z zysku przez jednoosobowe spółki Skarbu Państwa ( Dz.U nr
154, poz. 792 z późn. Zm)
Dochody niepodatkowe
wszystkie poza podatkami
dochody publiczne
cechuje je duża różnorodność
uzyskiwane są na szczeblu
centralnym i lokalnym
podział na dochody podatkowe i
niepodatkowe nie występuje w
ustawie o finansach publicznych
Struktura dochodów niepodatkowych
w %
2006
2007
2008
2009
2010
Dywidendy
19,5 16,1
17,2 30,3 18,9
Wpłaty z zysku NBP 5,6
11,o 0,0 0, 0 0, 0
Cło
6,7 7,8 8,9 7,3 8,0
Wpłaty jedn. budżet. * 53,8 52,5 62,6 51,7 60,9
Pozostałe 2,9 0,3
Wpłaty JST 8,1 8,3 11,2 10,7 12,2
Zagraniczne 3,4 1,5
Ogółem 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0
* W latach 2008 - 2010
Wpłaty z zysku NBP
W roku 2008 wynik finansowy NBP
wyniósł zero = brak wpłat do
budżetu
Plan na rok 2010 - analogicznie
Przyczyna – utworzenie w ciężar
kosztów rezerwy na pokrycie ryzyka
zmian kursu złotego do walut
obcych
Należności Skarbu
Państwa
2006 2007
Należności podatkowe i niepodatkowe 52,9
54,2
Podatkowe
41,8 43,6
- Podatki pośrednie
31,2
34,1
- CIT
3,0
2,6
- PIT
7,4
6,8
Należności niepodatkowe
11,1
10,7
ogółem należności
100,0 100,0
Należności podatkowe i
niepodatkowe
Zaległości płatne w ratach
Odroczone w postępowaniu
egzekucyjnym
Objęte decyzjami o wstrzymaniu
wykonania w postępowaniu ugodowym,
układowym i upadłościowym
Objęte egzekucją sądową oraz zaległości
w stosunku do których nie podjęto
żadnych czynności
Należności podatkowe i
niepodatkowe
Wzrost zaległości nieściągalnych
Trwające od lat postępowania
upadłościowe
Przewlekłość postępowań
sądowych, karnych
Ustanawiane rozdzielności
majątkowej współmałżonków
Wydatki zdeterminowane
2001 2003
2004 2005 2006
2007
Z 66,8 74,1
71,3 71,6 74,3
73,1
P 33,2 25,1
28,7 28,4
25,7 26,9
Wydatki
zdeterminowane
Subwencje dla JST
Składki do UE
Koszty obsługi długu publicznego
Dotacje dla FUS w związku z gwarancjami wypłaty
świadczeń emerytalno –rentowych
Zasiłki i świadczenia przedemerytalne
Dopłaty do odsetek od kredytów oraz refundacja premii
gwarancyjnych
Składki za ubezpieczenia zdrowotne finansowane z budżetu
państwa oraz składki na ubezpieczenia społeczne za osoby
przebywające na urlopach wychowawczych i macierzyńskich
Świadczenia emerytalno – rentowe żołnierzy i
funkcjonariuszy
Wydatki refundowane z UE
pozostałe
Wydatki zdeterminowane
2007
Subwencje dla JST
19,9%
Obsługa długu publicznego 15,0%
Dotacje dla FUS
13,0%
Dotacje dla KRUS
8,0%
Obrona narodowa
8,9%
Wpłaty do budżetu UE
5,8%
Wydatki refundowane z UE 4,1%
Wydatki elastyczne
Wynagrodzenia i wydatki rzeczowe
jednostek budżetowych
Dotacje dla JST
Dotacje dla innych podmiotów sektora
finansów publicznych
Dotacje dla jednostek nie zaliczanych do
podmiotów sektora finansów publicznych
Wydatki majatkowe
Wydatki w układzie zadaniowym o charakterze
socjalnym
dotacje dla FUS, KRUS, składki na ubezpieczenia
społeczne dla osób przebywających na urlopach
wychowawczych pobierające zasiłek macierzyński
i niepełnosprawne,
świadczenia emerytalno – rentowe dla żołnierzy,
funkcjonariuszy, uposażenia sędziów,
prokuratorów w stanie spoczynku,
renty strukturalne
dopłaty do przejazdów ulgowych,
dopłaty do posiłków w barach mlecznych,
dotacje dla Funduszu Kościelnego
2. Finansowanie podstawowych zadań państwa
Wymiar sprawiedliwości
Bezpieczeństwo publiczne i ochrona
przeciwpożarowa
Obrona narodowa
Urzędy naczelnych organów władzy
państwowej, kontroli, sadownictwa
Kary, odszkodowania związane z
poborem podatków , opłat i
należności niepodatkowych
Struktura wydatków 2006, 2010
w %
2006
2007
2009
2010
Dotacje i subwencje 48,5
45,0
44,1
47,7
Świadczenia na rzecz osób fiz. 8,0
9,1
6,7
6,9
Wydatki bieżące jedn. budżet. 18,6
18,0
17,9
18,6
Wydatki majątkowe 4,4
5,3
4,6
5,3
Rozliczenia z bankami
0,5
0,5
Obsługa długu publicznego 12,5
10,9
10,2
11,6
Sr. Własne UE
4,4 4,2
4,1
4,7
Finansowanie projektów
z udziałem środków UE
3,1
7,0
3,4
4,1
Ogółem
100,0
100,0
100,0
100,0
Dotacje 2007 w %
dotacje i subwencje dla JST
47,1%
Dotacje dla funduszy celowych
34,3%
Pozostałe
18,6%
w tym podmiotowe
15,6%
Dochody niepodatkowe - wpłaty z zysku NBP
dokonywane są po pomniejszeniu tego
zysku o odpis na fundusz rezerwowy
Wysokość ich jest w poszczególnych
latach zróżnicowana
Trudno precyzyjne planować dochody z
tego źródła
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r .o Narodowym Banku Polskim
(tekst jednolity Dz. U. 2005 nr 1, poz. 2 z późn. zm.)
Dochody niepodatkowe
-wpłaty jednostek
budżetowych
są konsekwencją tego, że
podmioty te rozliczają się z
budżetem metodą brutto
Dochody niepodatkowe -wpłaty jednostek
samorządu terytorialnego
wynikają z przyjętej w Polsce zasady
poziomej redystrybucji środków pomiędzy
tymi jednostkami.
Obok systemu zasilania pionowego
wprowadzono bowiem zasadę, że dochody
gromadzone przez jednostki samorządu
terytorialnego powyżej pewnej granicy
wyznaczonej przez wskaźnik siły
podatkowej przypadającej na jednego
mieszkańca przekazywane są na rzecz
zwiększenia subwencji dla innych JST /
„janosikowe”/
Dochody zagraniczne
To dochody z tytułu skarbowych papierów
wartościowych wyemitowanych za granicą oraz
odsetki otrzymywane od podmiotów krajowych z
tytułu udostępnionych kredytów i pożyczek
zagranicznych
nie stanowią one znaczącej pozycji zasilania
budżetu.
W związku z przystąpieniem Polski do Unii
Europejskiej w dochodach budżetu pojawiła się
tzw. rekompensata budżetowa. Na mocy art. 30
Traktatu Akcesyjnego środki te mają na celu
poprawę płynności budżetu państwa. Składka do
budżetu ogólnego UE jest bowiem wpłacana od
pierwszego dnia akcesji a transfery z budżetu UE
zwiększają się stopniowo wraz ze zwiększającym
się stopniem implementacji programów unijnych.
Dodatnia różnica, ujemna
różnica
między dochodami publicznymi a wydatkami
publicznymi, ustalona dla okresu rozliczeniowego,
stanowi nadwyżkę sektora finansów publicznych,
ujemna różnica jest deficytem sektora finansów
publicznych
dochody i wydatki oraz deficyt lub nadwyżkę
sektora finansów publicznych ustala się po
wyeliminowaniu przepływów finansowych
pomiędzy jednostkami tego sektora
Saldo budżetu
deficyt, nadwyżka
Zasada równowagi budżetowej
Była powszechnie uznawana w teorii do
końca lat 30 –tych XX wieku
Bezwzględne stosowanie tej zasady –
ograniczenie ingerencji państwa w
gospodarkę
Akceptacja deficytów budżetowych -
może przyczynić się do wzrostu inflacji,
powstania efektu „wypychania”
Równowaga sektora
finansów publicznych
Równowaga budżetu państwa
Równowaga sektora finansów
publicznych (general government)
ma znaczenie makroekonomiczne
służy do dokonywania analiz
potrzeby pożyczkowe budżetu państwa to środki finansowe
niezbędne do:
sfinansowania deficytu budżetu państwa;
spłat wcześniej zaciągniętych zobowiązań;
finansowania udzielanych przez Skarb
Państwa pożyczek;
wykonywania innych operacji finansowych
związanych z dłu giem Skarbu Państwa;
prefinansowania wydatków
Deficyt budżetowy
Brak jest określenia limitu deficytu
sektora publicznego oraz deficytu
budżetowego w polskim systemie
prawnym
W latach 1991 – 1997 różnica pomiędzy
wszystkimi dochodami i wydatkami
Od 1.I. 1998 roku wyłączenie z
dochodów wpływów z prywatyzacji
( Ustawa z
dnia 25 czerwca 1997 roku o wykorzystaniu wpływów z prywatyzacji części mienia
Skarbu Państwa na cele związane z reformą systemu ubezpieczeń społecznych Dz.
U. 1997 nr 106, poz. 673)
skutki
Wzrost deficytu budżetowego
Ekonomiczne
konsekwencje deficytów
budżetowych
A. Wernik
„ Wśród piszących utarła się
„ Wśród piszących utarła się
maniera przypisywania wszystkich
maniera przypisywania wszystkich
negatywnych właściwości deficytom w
negatywnych właściwości deficytom w
ogóle bez rozróżnienia czy chodzi o
ogóle bez rozróżnienia czy chodzi o
deficyty małe, czy duże. (…) Bardzo
deficyty małe, czy duże. (…) Bardzo
duży deficyt musi wywołać negatywne
duży deficyt musi wywołać negatywne
skutki, natomiast mały deficyt może
skutki, natomiast mały deficyt może
pozostać neutralny i nie wywołać
pozostać neutralny i nie wywołać
żadnych niekorzystnych następstw.
żadnych niekorzystnych następstw.
Problemem jest określenie do jakich
Problemem jest określenie do jakich
rozmiarów deficyt jest neutralny.”
rozmiarów deficyt jest neutralny.”
Finanse publiczne, PWE, 2007,s.89
Deficyt - skutki
zależą od poziomu deficytu
czasu w jakim się pojawił
Przyczyn jakie go spowodowały
Makroekonomiczne skutki
deficytu
Ryzyko monetyzacji deficytu
Ryzyko monetyzacji deficytu
Wzrost poziomu długu publicznego i
Wzrost poziomu długu publicznego i
kosztów jego obsługi
kosztów jego obsługi
Efekt wypychania ( crowding out)
Efekt wypychania ( crowding out)
Wzrost rynkowych stóp
Wzrost rynkowych stóp
procentowych
procentowych
Negatywny wpływ na saldo obrotów
Negatywny wpływ na saldo obrotów
bieżących w bilansie płatniczym
bieżących w bilansie płatniczym
Negatywny sygnał dla światowych
Negatywny sygnał dla światowych
rynków finansowych
rynków finansowych
A. W
A. Wernik, Finanse publiczne s,90
Dług publiczny
Suma nominalnych zobowiązań
Suma nominalnych zobowiązań
podmiotów zaliczonych do sektora
podmiotów zaliczonych do sektora
finansów publicznych po wyeliminowaniu
finansów publicznych po wyeliminowaniu
transferów wzajemnych
transferów wzajemnych
zakres przedmiotowy
zakres przedmiotowy
wszelkie zobowiązania podmiotów
wszelkie zobowiązania podmiotów
sektora publicznego
sektora publicznego
zakres podmiotowy
zakres podmiotowy
określony jest przez zakres podmiotowy
określony jest przez zakres podmiotowy
sektora finansów publicznych
sektora finansów publicznych
Państwowy dług publiczny obejmuje zobowiązania sektora
finansów publicznych z następujących tytułów:
wyemitowanych papierów wartościowych opiewających
na wierzytelności pieniężne
zaciągniętych kredytów i pożyczek;
przyjętych depozytów
wymagalnych zobowiązań:
wynikających z odrębnych ustaw oraz prawomocnych
orzeczeń sądów lub ostatecznych decyzji admi nistra
cyjnych,
wynikających z udzielonych poręczeń i gwarancji,
uznanych za bezsporne przez
właściwą jednostkę sektora finansów publicznych,
będącą dłużnikiem
Trochę historii
Rok 1980 zadłużenie zagraniczne Polski z tytułu
Rok 1980 zadłużenie zagraniczne Polski z tytułu
zaciągniętych w bankach kredytów = 25,5 mld
zaciągniętych w bankach kredytów = 25,5 mld
dol.= 100% wartości eksportu
dol.= 100% wartości eksportu
Rok 1980 podjecie wielostronnych negocjacji w
Rok 1980 podjecie wielostronnych negocjacji w
sprawie restrukturyzacji zadłużenia-
sprawie restrukturyzacji zadłużenia-
przedstawicielami 17 rządów państw zachodnich –
przedstawicielami 17 rządów państw zachodnich –
tzw. Klub Paryski oraz przedstawicielami banków
tzw. Klub Paryski oraz przedstawicielami banków
wierzycielskich tzw. Klub Londyński
wierzycielskich tzw. Klub Londyński
13 grudnia 1981 wprowadzenie stanu wojennego
13 grudnia 1981 wprowadzenie stanu wojennego
W latach 1981 -1989 Polska spłaciła ¼ należnych
W latach 1981 -1989 Polska spłaciła ¼ należnych
kwot
kwot
Zadłużenie narastało i w roku 1989 wyniosło 40,8
Zadłużenie narastało i w roku 1989 wyniosło 40,8
mld dol.
mld dol.
Repudiacja ??
Jednostronne, bez porozumienia z
Jednostronne, bez porozumienia z
wierzycielami zaprzestanie obsługi długu
wierzycielami zaprzestanie obsługi długu
skutki
skutki
Utrata wiarygodności
Utrata wiarygodności
Działania represyjne ( zajmowanie
Działania represyjne ( zajmowanie
statków i towarów za granicą, zamrożenie
statków i towarów za granicą, zamrożenie
aktywów w bankach)
aktywów w bankach)
Pogorszenie stosunków politycznych,
Pogorszenie stosunków politycznych,
ekonomicznych
ekonomicznych
Załamanie gospodarki
Załamanie gospodarki
Klub Paryski
1983 gotowość wznowienia negocjacji z
1983 gotowość wznowienia negocjacji z
Polską
Polską
1990 r pierwsze porozumienie
1990 r pierwsze porozumienie
1991 r protokół w sprawie redukcji i
1991 r protokół w sprawie redukcji i
reorganizacji zadłużenia dotyczący ok. 33
reorganizacji zadłużenia dotyczący ok. 33
mld dol. zobowiązań wobec Klubu
mld dol. zobowiązań wobec Klubu
Od kwietnia 1994 zobowiązania wobec Klubu
Od kwietnia 1994 zobowiązania wobec Klubu
zostały ograniczone do 20% należnych
zostały ograniczone do 20% należnych
odsetek czyli ok. 500 -600 mln dol rocznie
odsetek czyli ok. 500 -600 mln dol rocznie
Literatura System finansowy w Polsce s. 388- i dalsze
Literatura System finansowy w Polsce s. 388- i dalsze
Klub Londyński
1981 r przesunięcie terminu spłaty zobowiązań
1981 r przesunięcie terminu spłaty zobowiązań
przypadających na 1981 r z ponad 500 bankami
przypadających na 1981 r z ponad 500 bankami
komercyjnymi
komercyjnymi
1982 r spłatę 95% rat kapitałowych należnych bankom
1982 r spłatę 95% rat kapitałowych należnych bankom
odroczono na lata 1986 – 1989
odroczono na lata 1986 – 1989
1984 kolejne porozumienia z wierzycielami prywatnymi w
1984 kolejne porozumienia z wierzycielami prywatnymi w
sprawie restrukturyzacji zadłużenia przypadającego na lata
sprawie restrukturyzacji zadłużenia przypadającego na lata
1988 – 1987
1988 – 1987
1988 r kolejne porozumienia w sprawie restrukturyzacji
1988 r kolejne porozumienia w sprawie restrukturyzacji
zadłużenia przypadającego do spłaty w latach 1988- 1993
zadłużenia przypadającego do spłaty w latach 1988- 1993
Ramowe porozumienie o restrukturyzacji rok 1994 – z tzw.
Ramowe porozumienie o restrukturyzacji rok 1994 – z tzw.
Komitetem Roboczym kierowanym przez Dresdner Bank AG
Komitetem Roboczym kierowanym przez Dresdner Bank AG
reprezentującym ponad 300 banków komercyjnych
reprezentującym ponad 300 banków komercyjnych
podwalina plan Brady,ego
podwalina plan Brady,ego
Redukcja zadłużenia Polski w
Redukcja zadłużenia Polski w
Klubie Paryskim i Londyńskim w
Klubie Paryskim i Londyńskim w
latach 1991 – 1994 w mlm dol
latach 1991 – 1994 w mlm dol
Klub Paryski
Klub Paryski
Redukcja odsetek 6.093
Redukcja odsetek 6.093
Redukcja kapitału
Redukcja kapitału
-
Anulowanie 6.246
Anulowanie 6.246
-
Konwersja 119
Konwersja 119
Klub Londyński
Klub Londyński
Redukcja kapitału
Redukcja kapitału
6.329
6.329