Zasady kontaktu

Zasady kontaktu

terapeutycznego

terapeutycznego

lekarza

lekarza

z pacjentem

z pacjentem



Kompletność wywiadu klinicznego

Kompletność wywiadu klinicznego



Trafność rozpoznawania zaburzeń

Trafność rozpoznawania zaburzeń

psychicznych

psychicznych



Poczucie zrozumienia przez pacjenta i jego

Poczucie zrozumienia przez pacjenta i jego

współpracę z lekarzem

współpracę z lekarzem



Reakcje pacjenta na proponowane mu

Reakcje pacjenta na proponowane mu

leczenie

leczenie



Zadowolenie pacjenta z leczenia, poczucie

Zadowolenie pacjenta z leczenia, poczucie

bezpieczeństwa

bezpieczeństwa

Sposób porozumiewania się

Sposób porozumiewania się

lekarza z pacjentem ma

lekarza z pacjentem ma

istotny wpływ na:

istotny wpływ na:



1 - Nawiązanie dobrej relacji wstępnej

1 - Nawiązanie dobrej relacji wstępnej

-

lekarz powinien przedstawić się i uspokoić pacjenta

lekarz powinien przedstawić się i uspokoić pacjenta

-

okazać pacjentowi szacunek

okazać pacjentowi szacunek

-

należy wyodrębnić cechy osobowości zarówno

należy wyodrębnić cechy osobowości zarówno

pacjenta,

pacjenta,

jak i lekarza, które ułatwiają, lub utrudniają

jak i lekarza, które ułatwiają, lub utrudniają

dotarcie do informacji

dotarcie do informacji

Ważne elementy kontaktu

Ważne elementy kontaktu

terapeutycznego:

terapeutycznego:

Ważne elementy kontaktu

Ważne elementy kontaktu

terapeutycznego:

terapeutycznego:



2 - Określenie najważniejszych problemów

2 - Określenie najważniejszych problemów

pacjenta

pacjenta

-

zebrać rzetelnie istotne informacje

zebrać rzetelnie istotne informacje

-

okazywać zrozumienie i wczuwać się w doznania pacjenta

okazywać zrozumienie i wczuwać się w doznania pacjenta

-

pozwolić pacjentowi swobodnie mówić kontrolując przebieg

pozwolić pacjentowi swobodnie mówić kontrolując przebieg

wywiadu

wywiadu

-

używać języka odpowiedniego do wieku i środowiska

używać języka odpowiedniego do wieku i środowiska

pacjenta

pacjenta

-

sprawnie przechodzić od omówienia jednego zagadnienia

sprawnie przechodzić od omówienia jednego zagadnienia

do następnego

do następnego

-

pozwolić pacjentowi na wyrażanie uczuć

pozwolić pacjentowi na wyrażanie uczuć

-

wyjaśnić niespójność i ambiwalencję w odpowiedziach

wyjaśnić niespójność i ambiwalencję w odpowiedziach

i oświadczeniach pacjenta

i oświadczeniach pacjenta

-

kierować się delikatnością podczas stawiania pytań

kierować się delikatnością podczas stawiania pytań

dotyczących drażliwych sfer życia

dotyczących drażliwych sfer życia

-

należy zwrócić uwagę jak pacjent reaguje emocjonalnie na

należy zwrócić uwagę jak pacjent reaguje emocjonalnie na

chorobę.

chorobę.



3 -Zrozumienie pacjenta i jego zadowolenie

3 -Zrozumienie pacjenta i jego zadowolenie

-

wytworzenie otwartego i rzeczowego sposobu

wytworzenie otwartego i rzeczowego sposobu

porozumiewania się

porozumiewania się

-

wywiad lekarski stanowi formę kontraktu zawodowego.

wywiad lekarski stanowi formę kontraktu zawodowego.

-

podczas wywiadu należy okazywać współczucie,

podczas wywiadu należy okazywać współczucie,

zainteresowanie,

zainteresowanie,

nie zapominając o celu.

nie zapominając o celu.

-

należy poinformować pacjenta o podejmowanych działaniach

należy poinformować pacjenta o podejmowanych działaniach

wobec niego

wobec niego

-

umożliwić pacjentowi stawianie pytań

umożliwić pacjentowi stawianie pytań

-

ostatecznie sformułować zasadnicze stwierdzenia, co pozwoli

ostatecznie sformułować zasadnicze stwierdzenia, co pozwoli

na przyjemne zakończenie badania

na przyjemne zakończenie badania

-

głównym celem końcowej fazy kontaktu jest takie jego

głównym celem końcowej fazy kontaktu jest takie jego

zakończenie, które pozostawi w świadomości pacjenta

zakończenie, które pozostawi w świadomości pacjenta

zadowolenie i pewność, że został dobrze zrozumiany.

zadowolenie i pewność, że został dobrze zrozumiany.

Ważne elementy kontaktu

Ważne elementy kontaktu

terapeutycznego:

terapeutycznego:

W relacji lekarza z

W relacji lekarza z

pacjentem mogą

pacjentem mogą

występować:

występować:



Zachowania terapeutyczne

Zachowania terapeutyczne



Zachowania nieterapeutyczne

Zachowania nieterapeutyczne

Zachowania terapeutyczne:

Zachowania terapeutyczne:

1. Zachowania inicjujące kontakt i komunikację

1. Zachowania inicjujące kontakt i komunikację



dostrzeganie pacjenta i spostrzeganie zmian -

dostrzeganie pacjenta i spostrzeganie zmian -

zwracanie się do pacjenta po nazwisku lub imieniu,

zwracanie się do pacjenta po nazwisku lub imieniu,

spostrzeganie zmian w jego wyglądzie i zachowaniu

spostrzeganie zmian w jego wyglądzie i zachowaniu

„Dzisiaj ogolił się pan”, czyli co wydarzyło się w jego

„Dzisiaj ogolił się pan”, czyli co wydarzyło się w jego

życiu, że postanowił dokonać tej zmiany. Dotyczy to

życiu, że postanowił dokonać tej zmiany. Dotyczy to

zmian pozytywnych i negatywnych.

zmian pozytywnych i negatywnych.

Zachowania terapeutyczne (c.d.):

Zachowania terapeutyczne (c.d.):



oferowanie siebie -

oferowanie siebie -

tzn. swojej obecności,

tzn. swojej obecności,

czasu i uwagi.

czasu i uwagi.

Zachowania terapeutyczne (c.d.):

Zachowania terapeutyczne (c.d.):

2.

2.

Zachowania podtrzymujące kontakt i

Zachowania podtrzymujące kontakt i

komunikację

komunikację



akceptacja wyrażana werbalnie i niewerbalnie

akceptacja wyrażana werbalnie i niewerbalnie

-

-

rozumienie poglądów pacjenta. Niewerbalnie:

rozumienie poglądów pacjenta. Niewerbalnie:

skinienie głowy, pochylenie ciała w stronę pacjenta.

skinienie głowy, pochylenie ciała w stronę pacjenta.

Werbalnie: słowne wyrażenie akceptacji, „rozumiem”.

Werbalnie: słowne wyrażenie akceptacji, „rozumiem”.

Gesty te nie oznaczają aprobaty dla treści wypowiedzi

Gesty te nie oznaczają aprobaty dla treści wypowiedzi

pacjenta. Bardzo ważną rolę odgrywa mimika i gesty

pacjenta. Bardzo ważną rolę odgrywa mimika i gesty

terapeuty.

terapeuty.

Zachowania terapeutyczne (c.d.):

Zachowania terapeutyczne (c.d.):

Nie powinno być sprzeczności między

Nie powinno być sprzeczności między

komunikatami wyrażanymi werbalnie i niewerbalnie.

komunikatami wyrażanymi werbalnie i niewerbalnie.



parafraza

parafraza

- powtórzenie sensu wyrażonej myśli

- powtórzenie sensu wyrażonej myśli

pacjenta w nieco zmienionej formie „Lęk mnie

pacjenta w nieco zmienionej formie „Lęk mnie

paraliżuje” - „Czuje się pan obezwładniony przez

paraliżuje” - „Czuje się pan obezwładniony przez

lęk”. Komunikujemy pacjentowi, że jest uważnie

lęk”. Komunikujemy pacjentowi, że jest uważnie

słuchany. Umożliwiamy mu przeredagowanie

słuchany. Umożliwiamy mu przeredagowanie

wypowiedzi, jeśli został źle zrozumiany.

wypowiedzi, jeśli został źle zrozumiany.

Zachowania terapeutyczne (c.d.):

Zachowania terapeutyczne (c.d.):



odzwierciedlenie

odzwierciedlenie

- kierowanie do pacjenta

- kierowanie do pacjenta

wypowiadanych przez niego pytań, myśli, żądań

wypowiadanych przez niego pytań, myśli, żądań

„Czy mógłbym dzisiaj wyjść ze szpitala?” -

„Czy mógłbym dzisiaj wyjść ze szpitala?” -

„Czy sądzi pan, że miałoby to sens w pana

„Czy sądzi pan, że miałoby to sens w pana

przypadku?”. Ten sposób umożliwia pacjentowi

przypadku?”. Ten sposób umożliwia pacjentowi

dokładne zrozumienie tego, co powiedział i

dokładne zrozumienie tego, co powiedział i

nakłania do refleksji nad własnymi

nakłania do refleksji nad własnymi

wypowiedziami.

wypowiedziami.

Zachowania terapeutyczne (c.d.):

Zachowania terapeutyczne (c.d.):



informowanie -

informowanie -

dokładne i wyczerpujące

dokładne i wyczerpujące

podawanie pacjentowi niezbędnych informacji

podawanie pacjentowi niezbędnych informacji

dotyczących metod diagnostycznych i

dotyczących metod diagnostycznych i

terapeutycznych, które pozwolą mu lepiej

terapeutycznych, które pozwolą mu lepiej

zrozumieć sytuację choroby i problem.

zrozumieć sytuację choroby i problem.

Zachowania terapeutyczne (c.d.):

Zachowania terapeutyczne (c.d.):



milczenie -

milczenie -

celowo użyte milczenie jest

celowo użyte milczenie jest

ważnym narzędziem terapeutycznym.

ważnym narzędziem terapeutycznym.

Redukuje tempo rozmowy, daje czas na

Redukuje tempo rozmowy, daje czas na

zastanowienie się. Zachęca pacjenta do

zastanowienie się. Zachęca pacjenta do

ujawnienia ważnych problemów i nazwania

ujawnienia ważnych problemów i nazwania

swoich uczuć.

swoich uczuć.

Zachowania terapeutyczne (c.d.):

Zachowania terapeutyczne (c.d.):



zachęcenie pacjenta do podjęcia tematów

zachęcenie pacjenta do podjęcia tematów

interesujących jego samego -

interesujących jego samego -

to sposób

to sposób

stymulowania pacjenta niepewnego,

stymulowania pacjenta niepewnego,

obawiającego się podjąć inicjatywę.

obawiającego się podjąć inicjatywę.



zachęcanie do kontynuowania -

zachęcanie do kontynuowania -

wtrącanie

wtrącanie

do wypowiedzi pacjenta zwrotów takich, jak

do wypowiedzi pacjenta zwrotów takich, jak

„Rozumiem, i co dalej?”. Zachęcać można

„Rozumiem, i co dalej?”. Zachęcać można

głosem, ruchem głowy.

głosem, ruchem głowy.

Zachowania terapeutyczne (c.d.):

Zachowania terapeutyczne (c.d.):

3. Zachowania porządkujące komunikację

3. Zachowania porządkujące komunikację



porządkowanie zdarzeń w czasie lub

porządkowanie zdarzeń w czasie lub

według ich skutków -

według ich skutków -

nacisk kładzie się na

nacisk kładzie się na

znalezienie logiki w wypowiedziach pacjenta.

znalezienie logiki w wypowiedziach pacjenta.



klaryfikowanie -

klaryfikowanie -

próba nadania jasnego

próba nadania jasnego

sensu wypowiedziom nieprecyzyjnym.

sensu wypowiedziom nieprecyzyjnym.

Sprawdzanie przez terapeutę, czy dobrze

Sprawdzanie przez terapeutę, czy dobrze

zrozumiał wypowiedź pacjenta.

zrozumiał wypowiedź pacjenta.

Zachowania terapeutyczne (c.d.):

Zachowania terapeutyczne (c.d.):



podsumowanie spotkania -

podsumowanie spotkania -

pozwala to

pozwala to

dokonać zamknięcia dyskusji, usunąć nieistotne

dokonać zamknięcia dyskusji, usunąć nieistotne

szczegóły. Najlepiej, gdy spotkanie podsumowuje

szczegóły. Najlepiej, gdy spotkanie podsumowuje

pacjent. Jeśli robi to terapeuta, pacjent musi to

pacjent. Jeśli robi to terapeuta, pacjent musi to

podsumowanie potwierdzić.

podsumowanie potwierdzić.

Zachowania terapeutyczne (c.d.):

Zachowania terapeutyczne (c.d.):

4. Zachowania pogłębiające komunikację

4. Zachowania pogłębiające komunikację



przekazywanie obserwacji -

przekazywanie obserwacji -

komunikowanie

komunikowanie

pacjentowi swoich spostrzeżeń i odczuć „Słyszę

pacjentowi swoich spostrzeżeń i odczuć „Słyszę

wahanie w pani głosie”, „Sprawia pan wrażenie

wahanie w pani głosie”, „Sprawia pan wrażenie

rozdrażnionego”. Uświadamiamy w ten sposób

rozdrażnionego”. Uświadamiamy w ten sposób

pacjenta, że jego zachowania komunikują nam

pacjenta, że jego zachowania komunikują nam

wiele o jego stanie wewnętrznym: lękach, o

wiele o jego stanie wewnętrznym: lękach, o

nastawieniu do otoczenia.

nastawieniu do otoczenia.

Zachowania terapeutyczne (c.d.):

Zachowania terapeutyczne (c.d.):



zachęcanie do opisu przeżyć -

zachęcanie do opisu przeżyć -

to zachęcanie

to zachęcanie

pacjenta do wyrażenia sposobu widzenia i

pacjenta do wyrażenia sposobu widzenia i

rozumienia otoczenia, zarówno „normalnych”

rozumienia otoczenia, zarówno „normalnych”

doznań, jak i doznań omamowych, urojeń.

doznań, jak i doznań omamowych, urojeń.

Nie powinno mieć charakteru wypytywania, ale

Nie powinno mieć charakteru wypytywania, ale

być zachętą do mówienia o swoich

być zachętą do mówienia o swoich

spostrzeżeniach.

spostrzeżeniach.

Zachowania terapeutyczne (c.d.):

Zachowania terapeutyczne (c.d.):



zachęcanie do porównań -

zachęcanie do porównań -

prośba o

prośba o

zauważanie podobieństw i różnic „Czy ta sytuacja

zauważanie podobieństw i różnic „Czy ta sytuacja

wydaje się panu znana?”, „Czy miał pan podobne

wydaje się panu znana?”, „Czy miał pan podobne

doświadczenia?”. Pytania te sprzyjają bardziej

doświadczenia?”. Pytania te sprzyjają bardziej

refleksyjnemu spojrzeniu na własne przeżycia.

refleksyjnemu spojrzeniu na własne przeżycia.



zachęta do koncentracji i eksploracja -

zachęta do koncentracji i eksploracja -

to

to

sięganie głębiej w temat „Proszę powiedzieć o

sięganie głębiej w temat „Proszę powiedzieć o

tym coś więcej”.

tym coś więcej”.

Zachowania terapeutyczne (c.d.):

Zachowania terapeutyczne (c.d.):



werbalizacja -

werbalizacja -

nazwanie tego co pacjent mówi w

nazwanie tego co pacjent mówi w

zakamuflowanej formie „Po co o tym mówić,

zakamuflowanej formie „Po co o tym mówić,

mówiłem, o tym po kolei wszystkim lekarzom” -

mówiłem, o tym po kolei wszystkim lekarzom” -

„Czuje pan, że nikt pana nie rozumie?”. Należy

„Czuje pan, że nikt pana nie rozumie?”. Należy

nazywać to co pacjent mówi, nie interpretować.

nazywać to co pacjent mówi, nie interpretować.

Zachowania terapeutyczne (c.d.):

Zachowania terapeutyczne (c.d.):



modelowanie -

modelowanie -

zachęcanie do konstruowania

zachęcanie do konstruowania

modeli zachowań, opisywania ich przez

modeli zachowań, opisywania ich przez

przenośnię „Jestem jak rozpędzony pociąg” - „Jak

przenośnię „Jestem jak rozpędzony pociąg” - „Jak

ten pociąg pokonuje wzniesienia? Czy zdarzają się

ten pociąg pokonuje wzniesienia? Czy zdarzają się

stacje? Kto jest maszynistą?”. Zalety metody:

stacje? Kto jest maszynistą?”. Zalety metody:

dokładniejsze przedstawienie zachowań pacjenta,

dokładniejsze przedstawienie zachowań pacjenta,

pacjent w bezpieczny sposób może wiele o sobie

pacjent w bezpieczny sposób może wiele o sobie

powiedzieć.

powiedzieć.

Zachowania terapeutyczne (c.d.):

Zachowania terapeutyczne (c.d.):

5. Zachowania konfrontujące z rzeczywistością

5. Zachowania konfrontujące z rzeczywistością



urealnienie -

urealnienie -

próba przybliżenia rzeczywistości.

próba przybliżenia rzeczywistości.

Kiedy postrzeganie i rozumienie rzeczywistości

Kiedy postrzeganie i rozumienie rzeczywistości

jest zaburzone (objawy wytwórcze), terapeuta

jest zaburzone (objawy wytwórcze), terapeuta

powinien powiedzieć pacjentowi o swoim widzeniu

powinien powiedzieć pacjentowi o swoim widzeniu

świata. Nie powinien zaprzeczać jego postrzeganiu

świata. Nie powinien zaprzeczać jego postrzeganiu

rzeczywistości, tylko wskazywać na alternatywną

rzeczywistości, tylko wskazywać na alternatywną

możliwość postrzegania rzeczywistości.

możliwość postrzegania rzeczywistości.

Zachowania terapeutyczne (c.d.):

Zachowania terapeutyczne (c.d.):



słowne wyrażanie wątpliwości -

słowne wyrażanie wątpliwości -

wyrażanie

wyrażanie

wątpliwości co do adekwatności spostrzeżeń i

wątpliwości co do adekwatności spostrzeżeń i

sądów pacjenta „Nie wydaje się to panu

sądów pacjenta „Nie wydaje się to panu

niezwykłe?”. Terapeuta nie wyraża swojej

niezwykłe?”. Terapeuta nie wyraża swojej

aprobaty czy dezaprobaty - wskazuje tylko na

aprobaty czy dezaprobaty - wskazuje tylko na

odmienne widzenie zjawisk opisanych przez

odmienne widzenie zjawisk opisanych przez

pacjenta, próbuje zachęcić do zmiany sposobu

pacjenta, próbuje zachęcić do zmiany sposobu

patrzenia.

patrzenia.

Zachowania terapeutyczne (c.d.):

Zachowania terapeutyczne (c.d.):



poszukiwanie źródeł emocji -

poszukiwanie źródeł emocji -

proponowanie

proponowanie

refleksji nad stanem emocjonalnym i jego

refleksji nad stanem emocjonalnym i jego

bezpośrednimi przyczynami „Jakie to budzi w

bezpośrednimi przyczynami „Jakie to budzi w

panu uczucia?”. Zachęcamy w ten sposób do

panu uczucia?”. Zachęcamy w ten sposób do

poszukiwania związków między zachowaniem

poszukiwania związków między zachowaniem

pacjenta i jego otoczenia, a uczuciami.

pacjenta i jego otoczenia, a uczuciami.

Zachowania terapeutyczne (c.d.):

Zachowania terapeutyczne (c.d.):



zachęcanie do oceny -

zachęcanie do oceny -

zachęcanie pacjenta

zachęcanie pacjenta

do skonfrontowania zachowań ze swoim

do skonfrontowania zachowań ze swoim

systemem wartości „Jak pan ocenia swoje

systemem wartości „Jak pan ocenia swoje

postępowanie?”, „Czy jest pan zadowolony z

postępowanie?”, „Czy jest pan zadowolony z

siebie w tej chwili?”. Trzeba uważać, aby

siebie w tej chwili?”. Trzeba uważać, aby

własna ocena terapeuty nie przebijała z tonu,

własna ocena terapeuty nie przebijała z tonu,

mimiki, czy z innych zachowań.

mimiki, czy z innych zachowań.

Zachowania terapeutyczne (c.d.):

Zachowania terapeutyczne (c.d.):



próby przetłumaczenia języka uczuć -

próby przetłumaczenia języka uczuć -

aby

aby

uniknąć dosłowności w odpowiedziach na

uniknąć dosłowności w odpowiedziach na

urojeniowe wypowiedzi pacjenta, można

urojeniowe wypowiedzi pacjenta, można

traktować je jako wypowiedzi symboliczne,

traktować je jako wypowiedzi symboliczne,

ujawniające pewne emocje „Jestem Bogiem” -

ujawniające pewne emocje „Jestem Bogiem” -

„Chce pan przez to powiedzieć, że jest pan

„Chce pan przez to powiedzieć, że jest pan

mądrzejszy i lepszy od innych ludzi?”.

mądrzejszy i lepszy od innych ludzi?”.

Zachowania terapeutyczne (c.d.):

Zachowania terapeutyczne (c.d.):

„

„

Jestem martwy” - „Rozumiem to tak, że nie ma

Jestem martwy” - „Rozumiem to tak, że nie ma

pan energii do życia”. Terapeuta musi

pan energii do życia”. Terapeuta musi

skoncentrować się na tym, co może czuć pacjent,

skoncentrować się na tym, co może czuć pacjent,

który wypowiada tego rodzaju sądy.

który wypowiada tego rodzaju sądy.

Zachowania terapeutyczne (c.d.):

Zachowania terapeutyczne (c.d.):

6. Zachowania przygotowujące podstawy

6. Zachowania przygotowujące podstawy

pod dalszą psychoterapię

pod dalszą psychoterapię



proponowanie współpracy -

proponowanie współpracy -

oferowanie

oferowanie

współuczestnictwa, dążenia do pracy razem z

współuczestnictwa, dążenia do pracy razem z

pacjentem dla jego korzyści. Proponujemy

pacjentem dla jego korzyści. Proponujemy

pacjentowi takie relacje, w których może

pacjentowi takie relacje, w których może

rozeznać swoje problemy. Proponujemy pracę

rozeznać swoje problemy. Proponujemy pracę

nie dla niego, lecz z nim.

nie dla niego, lecz z nim.

Zachowania terapeutyczne (c.d.):

Zachowania terapeutyczne (c.d.):



planowanie -

planowanie -

obejmuje zakres problemów

obejmuje zakres problemów

wymagających rozwiązania, wyodrębnionych

wymagających rozwiązania, wyodrębnionych

przez pacjenta. Planowanie zadań przez pacjenta

przez pacjenta. Planowanie zadań przez pacjenta

zachęca go do wzięcia odpowiedzialności za

zachęca go do wzięcia odpowiedzialności za

swoje postępowanie.

swoje postępowanie.

Zachowania nieterapeutyczne:

Zachowania nieterapeutyczne:

Niektóre zachowania personelu

Niektóre zachowania personelu

medycznego nie mają wartości

medycznego nie mają wartości

terapeutycznej. Do błędów w kontaktach z

terapeutycznej. Do błędów w kontaktach z

pacjentami należą:

pacjentami należą:



wypowiadanie zdawkowych komentarzy,

wypowiadanie zdawkowych komentarzy,



nagłe odejścia od tematu,

nagłe odejścia od tematu,

nawet jeśli problem

nawet jeśli problem

poruszony przez pacjenta niepokoi terapeutę,

poruszony przez pacjenta niepokoi terapeutę,

Zachowania nieterapeutyczne (c.d.):

Zachowania nieterapeutyczne (c.d.):



dosłowne traktowanie wypowiedzi

dosłowne traktowanie wypowiedzi

urojeniowych lub namawianie do

urojeniowych lub namawianie do

udowodnienia ich prawdziwości,

udowodnienia ich prawdziwości,



pomniejszanie cierpień opisywanych przez

pomniejszanie cierpień opisywanych przez

pacjenta

pacjenta

,

,



wypytywanie z naciskiem,

wypytywanie z naciskiem,



sugerowanie odpowiedzi,

sugerowanie odpowiedzi,

Zachowania nieterapeutyczne (c.d.):

Zachowania nieterapeutyczne (c.d.):



ocenianie, aprobowanie lub dezaprobata

ocenianie, aprobowanie lub dezaprobata

zachowań,

zachowań,



uspokajanie -

uspokajanie -

jest najczęstszym błędem „Niech

jest najczęstszym błędem „Niech

pan będzie dzielny”, „Nie ma powodu do obaw”.

pan będzie dzielny”, „Nie ma powodu do obaw”.

Przekazujemy w ten sposób brak zrozumienia,

Przekazujemy w ten sposób brak zrozumienia,

Zachowania nieterapeutyczne (c.d.):

Zachowania nieterapeutyczne (c.d.):



doradzanie -

doradzanie -

terapeuta zakłada, że wie lepiej, co

terapeuta zakłada, że wie lepiej, co

jest dla pacjenta lepsze. Terapeuta nie powinien

jest dla pacjenta lepsze. Terapeuta nie powinien

udzielać rad, ale tak pokierować procesem

udzielać rad, ale tak pokierować procesem

terapeutycznym, aby pacjent sam podjął decyzje

terapeutycznym, aby pacjent sam podjął decyzje

konieczne dla siebie i zgodne z własną skalą

konieczne dla siebie i zgodne z własną skalą

wartości,

wartości,

Zachowania nieterapeutyczne (c.d.):

Zachowania nieterapeutyczne (c.d.):



pocieszanie -

pocieszanie -

głaskanie, wmawianie, że będzie

głaskanie, wmawianie, że będzie

dobrze, namawianie do uśmiechu,

dobrze, namawianie do uśmiechu,



pouczanie -

pouczanie -

szczególnie nie lubią tego pacjenci,

szczególnie nie lubią tego pacjenci,

którzy przed zachorowaniem kierowali innymi,

którzy przed zachorowaniem kierowali innymi,



przymuszanie do czegoś,

przymuszanie do czegoś,

Zachowania nieterapeutyczne (c.d.):

Zachowania nieterapeutyczne (c.d.):



zachowania jatrogenne -

zachowania jatrogenne -

to takie zachowania i

to takie zachowania i

wypowiedzi lekarza, które wywierają szkodliwy

wypowiedzi lekarza, które wywierają szkodliwy

wpływ na stan psychiczny pacjenta np. wywołują

wpływ na stan psychiczny pacjenta np. wywołują

lęk (operowanie nazwami łacińskimi).

lęk (operowanie nazwami łacińskimi).

empatia

empatia