Wprowadzenie do problematyki

autyzmu

Wykład 6

Zespół Aspergera

Dr Monika Suchowierska

[e-mail]



http://www.youtube.com/watch?v=i3QEeDyNC-E



Zespół Aspergera (ZA) był opisany przez
Hansa Aspergera w 1944r.



Asperger zastosował termin „psychopatia
autystyczna”



Lorna Wing pierwsza użyła pojęcia „Zespół
Aspergera” w swoim artykule z 1981r.



Wing zaobserwowała, że u niektórych dzieci
z typowymi cechami autystycznymi,
następują szybkie zmiany rozwojowe



Asperger nie podał własnych kryteriów
diagnostycznych dla omawianego przez
siebie zaburzenia



Do 1993r. do celów diagnostycznych
wykorzystywano listy charakterystycznych
objawów



W 1993r. ZA został uznany za jednostkę
kliniczną i od tego czasu posługujemy się
oficjalnymi kryteriami diagnostycznymi



Wing (1983) podaje jako główne cechy
osób z ZA:



Brak empatii



Naiwny, niewłaściwy w danej sytuacji,
jednostronny typ interakcji



Pedantyczna, repetytywna mowa



Uboga komunikacja niewerbalna



Głębokie zaabsorbowanie pewnymi tematami



Niezdarna i źle skoordynowana motoryka i
dziwaczna postura



Klinicyści mogą wybierać spośród czterech
zestawów kryteriów (dwa opracowane
przez organizacje społeczne a dwa przez
klinicystów)



Gillberg & Gillberg (1989)



Szatmari, Bremner & Nagy (1989)



DSM-IV (1994)



ICD-10 (1993)



Gillberg & Gillberg (1989)



Zaburzenia w sferze relacji społecznych
(skrajny egocentryzm) (przynajmniej w dwóch
zakresach spośród następujących)



Nieumiejętność interakcji z rówieśnikami



Brak potrzeby interakcji z rówieśnikami



Słabe rozumienie sygnałów społecznych



Nieadekwatne zachowania społeczne i reakcje
emocjonalne



Wąskie zainteresowania (przynajmniej jedna z
poniższych cech)



Wykluczenie innych zainteresowań



Lgnięcie do tego, co powtarzalne



Większe wykorzystanie pamięci niż rozumienia



Powtarzające się rutynowe zachowania, które
mogą (przynajmniej jedna z poniższych cech)



Angażować siebie samego



Angażować innych ludzi



Nietypowe cechy mowy i języka (przynajmniej
trzy z poniższych cech)



Opóźniony rozwój



Powierzchownie perfekcyjny język ekspresyjny



Formalny i pedantyczny język



Nietypowa prozodia, dziwne brzmienie głosu



Uszkodzenie zdolności rozumienia łącznie z błędną
interpretacją znaczeń literalnych/ukrytych



Problemy z komunikacją niewerbalną
(przynajmniej jedna z następujących cech)



Ograniczona gestykulacja



Niezborny/niezdarny język ciała



Ograniczona ekspresja mimiczna



Nieadekwatna mimika



Dziwaczne spojrzenie



Niezdarność motoryczna



Słabe wyniki w badaniu neurorozwojowym



Obraz kliniczny



Dominują objawy z triady autystycznej



Osoby są nieświadome niepisanych reguł
społecznych



Ich zachowanie może być postrzegane jako
dziwne ekscentryczne, a nawet niegrzeczne, czy
niekulturalne



W sferze komunikacji, problemy z:



Pragmatyką (wykorzystanie języka w danym kontekście)



Semantyką (znaczenie wyrazów, zwrotów)



Prozodią (ton, akcent, intonacja)



Często występuje wokalizacja myśli



Dominującą formą wypowiedzi jest monolog



Występują zaburzenia empatii i brak
odczytywania sygnałów społecznych



Upośledzona umiejętność rozumienia
kontaktów społecznych – tzw. „ślepota
społeczna”



Może występować nadwrażliwość sensoryczna



Przywiązanie do czynności rutynowych



Diagnoza ZA powinna być przeprowadzona
w dwóch etapach:



Faza pierwsza – rodzice lub nauczyciele
wypełniają kwestionariusz lub skalę ocen



Faza druga – badanie diagnostyczne
prowadzone przez doświadczonych klinicystów



Faza pierwsza – Skala ocen



Standardowe skale ocen stosowane do
diagnozowania autyzmu nie są stosowne dla
dzieci z podejrzeniem ZA



Istnieją dwie skale skonstruowane specjalnie
na potrzeby diagnozowania ZA



Szwecja



Australia



Australijska Skala dla Zespołu Aspergera (ASAS –
Australian Scale for Asperger’s Syndrome; Garnett
i Attwood, 1995)



Dla dzieci uczęszczających do szkół podstawowych



Pytania podzielone na sfery



Rozwój społeczny i emocjonalny



Funkcje komunikacyjne



Funkcje poznawcze



Specyficzne zainteresowania



Rozwój motoryczny



Inne cechy



Skala od 0 do 7, gdzie 0 stanowi normę (wynik 2 i
powyżej – należy skierować na diagnozę)



Faza druga – Badanie diagnostyczne



Wywiad z rodzicem



Obserwacja dziecka



Formalne badanie inteligencji



Diagnoza różnicowa



Najczęstsze zaburzenia, które mogą współistnieć z
ZA:



ADD



ADHD



Zaburzenia lękowe



Depresja



Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne



Zaburzenie opozycyjno-buntownicze



Fobia społeczna



Zaburzenia odżywiania



Zespół Tourette’a (tiki ruchowe i głosowe)



Enuresis i encopresis



Średni wiek diagnozy to 8 lat, ale obejmuje
on szeroki zakres – od małych dzieci do
dorosłych



Trudno jest zdiagnozować ZA u dziecka
młodszego niż 5 lat



Sześć dróg do diagnozy



Diagnoza autyzmu we wczesnym dzieciństwie



Rozpoznanie objawów we wczesnym okresie
szkolnym



Nietypowe objawy w obrębie innego zespołu
objawowego



Diagnoza autyzmu lub ZA u krewnego dziecka



Wtórne zaburzenie psychiatryczne



Poronna postać ZA u osób dorosłych



Rokowanie w przypadku osób z ZA zależy w
dużej mierze od poziomu umiejętności
społecznych



Nieliczne osoby z ZA są w stanie stworzyć i
utrzymać związki partnerskie



Niemal 50% osób z ZA wycofuje się z relacji
społecznych, żyje swoim życiem



Ok. 20% stara się aktywnie uczestniczyć w
życiu, a dzięki wyizolowanym zainteresowaniom
może osiągać sukcesy w wybranych dziedzinach



Metody pomocy dzieciom z ZA



..\..\..\..\Krok po Kroku\PROGRAMY\Wskazówki
do pracy z osobami z ZA 14092010.doc



Przykłady



http://www.youtube.com/watch?v=WAfWfsop1e
0



http://www.youtube.com/watch?v=MmrR4UgKF
yA