Pedagogika 
międzykulturowa

 

 

 

H. M. Griese 

 

 

Kultura

• – jest ogólnym, 

zgeneralizowanym dla danego 
społeczeństwa, narodowości, 
organizacji czy grupy 
społecznej systemem 
orientacyjnym, który został 
ukształtowany ze swoistych dla 
nich symboli przekazywanych z 
pokolenia na pokolenie. 

 

 

Kulturowy relatywizm

• – opór przeciw zachodnim systemom 

wartości, doprowadził do 
uświadomienia sobie przez część elit 
Zachodu, ze powszechne w odczuciu 
Europejczyków wartości i sposoby 
myślenia mają charakter bardziej 
lokalny niż sądzona, że inne tradycje 
kulturowe są silnie zakorzenione w 
dziedziczących je społecznościach. 
„misja cywilizacyjna” Europy 
prowadzi do konfliktu kultur 
odmiennych.

 

 

Idee wychowania 

międzykulturowego:

• Konieczność ukierunkowania 

procesów edukacyjnych na 

problemy przyszłości świata, np. 

groźba zagłady nuklearnej, 

katastrofy ekologiczne, polaryzacja 

bogactwa i biedy, wzrost fanatyzmu 

i nietolerancji, terroryzm, emigracje 

zarobkowe, choroby i epidemie.

• Przygotowanie społeczeństw do 

krytycznej analizy współczesnej 

cywilizacji i do działań mających 

charakter umiejętnego i 

odpowiedzialnego sterowania jej 

dalszym rozwojem.

 

 

Idee wychowania 

międzykulturowego:

• Wychowanie pełnego, bogatego 

duchowo człowieka, wykształcenie 

wrażliwości i kultury uczuć, 

sympatię i empatię w stosunkach 

międzyludzkich, moralna dyscyplina 

i zdolność do samorealizacji.

• Integrowanie człowieka ze światem 

ludzkiej wspólnoty (rozbudzanie 

zainteresowania innymi krajami, 

narodami, likwidowanie uprzedzeń i 

stereotypów, dążenie do 

zrozumienia i akceptacji). 

 

 

Migracje ludności i związane z 

nim problemy:

• Wzmożona imigracja do bogatych państw 

Zachodu.

• Zapotrzebowanie na siłę roboczą – 

powojenny boom gospodarczy.

• Europa stała się szybko „kolorowa” 

(Arabowie, Hindusi, Turcy).

• Procesy te zostały wzmocnione przez: 

narastającą globalizację ekonomiczną, 

polityczne i ekonomiczne kryzysy w 

Europie Wschodniej, pogłębiające się 

zróżnicowania poziomu życia pomiędzy 

bogatymi krajami Północny i 

biedniejącym Południem globu.

• Problemy dla tradycyjnych mieszkańców 

Zachodu: stałe obcowanie z odmiennymi 

kulturami wymaga zmiany nawyków i 

stereotypów, rywalizacja na rynku pracy, 

wzrost kosztów opieki społecznej.

 

 

Pedagogika bikulturowa

• – nastawiała się na 

kształtowanie umiejętności 
współżycia ludzi w zgodzie z 
własną kulturą, przyznając 
priorytet językowi 
naturalnemu i kulturowej 
tożsamości dzieci imigrantów.

 

 

Międzykulturowe wychowanie i 

uczenie się:

 

 

WYCHOWANIE

• Zachowanie i poszanowanie prawa ludzi do 

odmienności kulturowej.

• Partnerskie współżycie.

• Pokój bez usilnego dążenia do harmonii, ale 

do umiejętnego rozwiązywania pojawiających 

się na tym tle różnic czy konfliktów.

• Celem jest stworzenie równoprawnych 

warunków życia dla różnych kulturowo i 

etnicznie grup żyjących w ramach danego 

społeczeństwa.

• Rola pedagoga: umożliwienie ludziom 

nabycia umiejętności i gotowości do wolnych 

od uprzedzeń spotkań, między osobami 

różnej narodowości, organizowanie wymian, 

spotkań dzieci i młodzieży z różnych krajów.

 

 

UCZENIE SIĘ

• Jest procesem zachodzącym, gdy w 

kontakcie z człowiekiem innej kultury 

staramy się zrozumieć jego specyficzny 

system orientacyjny – jego wartości, 

sposób myślenia i działania.

• Wymaga ono także znajomości własnego 

systemu kultury.

• Na bazie tych doświadczeń postrzegane 

są i poddawane refleksji cechy własnej 

kultury, nawyki postępowania, efekty 

działań, symbole , wartości.

• Do procesu międzykulturowego uczenia 

się dochodzi, gdy istnieje motywacja 

uczenia się, i kiedy stwarzane są ku temu 

warunki, sytuacje (obszary zachowań).

 

 

Empatia międzykulturowa

• – to umiejętność lepszego 

rozumienia drugiego człowieka 

w sytuacji kulturowej, kiedy 

staramy się wczuć w jego stany 

emocjonalne, przeżycia 

równocześnie zrozumieć jego 

sytuację z tej perspektywy, 

kiedy pragniemy rozpoznać w 

niej podobieństwa lub istotne 

różnice w stosunku do własnej 

kultury.

 

 

Reakcje spowodowane 

przejściem do kultury obcej – 4 

formy reakcji:

•

Ucieczka (ksenofobia) – doznawanie lęku, 

strachu przed obcością, następstwo 

żadnej lub słabej znajomości języka, 

stereotypów, uprzedzeń.

•

Dominacja – próba podporządkowania 

własnemu systemowi orientacyjnemu 

obcej kultury i obcego kulturowo partnera 

interakcji, zmuszanie go do przyjmowania 

naszych norm, wartości i zasad 

postrzegania świata.

•

Adaptacja – przystosowanie się do obcej 

kultury; w ekstremalnej formie 

bezgraniczne uwielbienie wszystkiego co 

obce, z odrzuceniem własnego systemu 

orientacji.

•

Integracja – szczególny, cenny efekt 

międzykulturowego uczenia się, gdyż 

sprowadza się do transnarodowej empatii.