1
Popyt i podaż
WYKŁAD 3
1
Popyt i podaż
WYKŁAD 3
2
Rola rynku
Rynek to zespół warunków, które
doprowadzają do kontaktu pomiędzy
kupującymi i sprzedającymi w procesie
wymiany dóbr i usług.
Rolą rynku jest ustalenie ceny, która
sprawia, że ilość dóbr na którą ludzie
zgłaszają popyt zostaje zrównana z ilością
oferowaną do sprzedaży.
Ceny kierują decyzjami społeczeństwa o
tym, co, w jaki sposób i dla kogo jest
kupowane.
3
Popyt jako funkcja ceny
Popyt to ilość dobra, jaką nabywcy są gotowi
zakupić przy różnym poziomie ceny (ceteris
paribus)
Tablica 3.1. Popyt i podaż czekolady
Cena w Euro za
tabliczkę)
Popyt (mln
tabliczek/rok
0
200
0,1
160
0,2
120
0,3
80
0,4
40
0,5
0
4
Krzywa popytu przedstawia ujemną zależność między ceną a
rozmiarami zapotrzebowania przy innych wielkościach stałych.
Wzrost ceny zuboża ludzi, którzy są zmuszeni
kupować mniej. Po drugie konsumenci zwykle
zastępują to, co drożeje podobnymi dobrami
(substytucyjnymi).
5
Podaż jako funkcja ceny
Podaż to ilość dobra, jaką sprzedawcy są
gotowi zaoferować przy różnym poziomie
ceny.
Cena
w Euro za
tabliczkę)
Popyt
(mln
tabliczek/
/rok)
Podaż
(mln
tabliczek/
/rok)
0
200
0
0,1
160
0
0,2
120
40
0,3
80
80
0,4
40
120
0,5
0
160
6
Krzywa podaży ukazuje dodatnią zależność
między ceną a ilością oferowanego towaru przy
innych wielkościach nie zmienionych.
7
Prawo popytu i podaży
Przy pozostałych wielkościach nie
zmienionych, im niższa jest cena, tym
większe zapotrzebowanie.
Przy pozostałych wielkościach nie
zmienionych, im wyższa jest cena, tym
większa ilość oferowana.
8
Rynek i cena równowagi
Cena równowagi (E) to cena przy której
rozmiary zapotrzebowania są równe ilości
oferowanej
S – podaż
D - popyt
Rysunek 33.
Rynek czekolady
9
Czynniki oddziałujące na
popyt
czynniki mające związek z krzywą
popytu można ująć w trzy grupy:
1) ceny innych dóbr powiązanych z
danym dobrem (komplementarnych
bądź substytucyjnych),
2) dochody konsumentów (nabywców)
3) ich gusty i preferencje.
10
Rodzaje dóbr a popyt
Dobro normalne (zwykłe) to takie
dobro, na które popyt wzrasta wraz ze
wzrostem dochodów.
Dobro niższego rzędu to takie dobro, na
które popyt maleje przy wzroście
dochodu.
11
Przesunięcia krzywej
popytu
Rysunek 3.4. Wpływ wzrostu cen cukierków na popyt na czekoladę
Przy niskich cenach
cukierków krzywa
popytu na czekoladę
przebiega to DD, a
równowaga rynkowa
występuje w punkcie E.
Wzrost cen cukierków
zwiększa popyt na
czekoladę, krzywa
popytu przesuwa się do
położenia D'D'. Poziom
nowej równowagi jest w
punkcie E'.
12
Metoda statyki
porównawczej
polega na zmianie jednej z wielkości
przyjmowanych za stałe i badaniu wpływu
tej zmiany na cenę równowagi i
odpowiadające jej wielkości popytu i podaży.
13
Czynniki kształtujące podaż
technika - postęp techniczny spowoduje
przesunięcie krzywej podaży w prawo
koszty produkcji: siła robocza, maszyny i
urządzenia, energia, surowce - spadek cen
poszczególnych czynników pobudza
producentów do zwiększania produkcji –
krzywa podaży przesuwa się w prawo.
interwencja państwa – jeśli państwo narzuca
nie korzystną dla producentów technikę
wytwarzania – krzywa podaży przesuwa się w
lewo.
14
Efekt spadku podaży
czekolady
Zmniejszenie
podaży czekolady
przemieszcza
krzywą podaży w
lewo do położenia
S'S'.
Nowa, wyższa cena
równowagi jest w
punkcie E'
S’
15
Interwencja państwa
Wolny rynek umożliwia ustalanie się cen
wyłącznie w wyniku gry sił podaży i popytu.
Interwencja państwa może powodować
zmiany położenia krzywych podaży i
popytu.
Kontrola cen może polegać na
administracyjnym określaniu cen
minimalnych bądź maksymalnych lub cen
urzędowych, płac minimalnych.
16
Ruch wzdłuż krzywej
a przesunięcie samej krzywej
Posuwanie się wzdłuż krzywej popytu
pokazuje dostosowanie się konsumenta
do zmiany ceny rynkowej dobra.
Zmiana położenia samej krzywej
ilustruje reakcję na zmiany czynników
zewnętrznych (ceny innych dóbr,
dochód, gusty) i prowadzi do zmiany
ceny równowagi.