Międzynarodowe

Międzynarodowe

prawo humanitarne

prawo humanitarne

konfliktów

konfliktów

zbrojnych

zbrojnych

Szkolenie dla pracowników

Szkolenie dla pracowników

Warmińsko – Mazurskiego

Warmińsko – Mazurskiego

Urzędu Wojewódzkiego w

Urzędu Wojewódzkiego w

Olsztynie

Olsztynie

20.05.2006 r.

20.05.2006 r.

Prowadzący: Maciej Lubiszewski WPiA

Prowadzący: Maciej Lubiszewski WPiA

UWM

UWM

WYKAZ ZAGADNIEŃ

WYKAZ ZAGADNIEŃ



Definicja międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów

Definicja międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów

zbrojnych

zbrojnych



Historia międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów

Historia międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów

zbrojnych

zbrojnych

Zagadnienia ogólne:

Zagadnienia ogólne:



Pole zastosowania konwencji genewskich i protokołów dodatkowych

Pole zastosowania konwencji genewskich i protokołów dodatkowych



Konwencje genewskie jako traktaty

Konwencje genewskie jako traktaty



Ruch czerwonokrzyski: MKCK, Federacja (Liga), stowarzyszenia

Ruch czerwonokrzyski: MKCK, Federacja (Liga), stowarzyszenia

krajowe

krajowe

Zagadnienia szczegółowe:

Zagadnienia szczegółowe:



Ochrona rannych, chorych i rozbitków oraz personelu sanitarnego

Ochrona rannych, chorych i rozbitków oraz personelu sanitarnego

(ochrona znaku rozpoznawczego)

(ochrona znaku rozpoznawczego)



Ochrona jeńców wojennych

Ochrona jeńców wojennych



Ochrona ludności cywilnej

Ochrona ludności cywilnej



Ochrona dóbr kulturalnych

Ochrona dóbr kulturalnych

Definicja międzynarodowego

Definicja międzynarodowego

prawa humanitarnego

prawa humanitarnego

konfliktów zbrojnych

konfliktów zbrojnych

We wstępie do "Komentarza do Protokołów Dodatkowych z 8 czerwca 1977

We wstępie do "Komentarza do Protokołów Dodatkowych z 8 czerwca 1977

roku do Konwencji Genewskich z 1949 roku", opublikowanego w 1987

roku do Konwencji Genewskich z 1949 roku", opublikowanego w 1987

roku przez Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża, jego autorzy

roku przez Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża, jego autorzy

podają następującą definicję międzynarodowego prawa humanitarnego:

podają następującą definicję międzynarodowego prawa humanitarnego:

Termin „międzynarodowe prawo humanitarne

Termin „międzynarodowe prawo humanitarne

konfliktów zbrojnych” oznacza

konfliktów zbrojnych” oznacza

normy

normy

międzynarodowe

międzynarodowe

ustanowione przez

ustanowione przez

umowy

umowy

międzynarodowe lub zwyczaj międzynarodowy

międzynarodowe lub zwyczaj międzynarodowy

,

,

których szczególnym zadaniem jest rozwiązywanie

których szczególnym zadaniem jest rozwiązywanie

problemów humanitarnych wynikających

problemów humanitarnych wynikających

bezpośrednio z

bezpośrednio z

międzynarodowych lub

międzynarodowych lub

niemiędzynarodowych konfliktów zbrojnych

niemiędzynarodowych konfliktów zbrojnych

i

i

które z przyczyn humanitarnych

które z przyczyn humanitarnych

ograniczają

ograniczają

prawo stron konfliktu zbrojnego do swobodnego

prawo stron konfliktu zbrojnego do swobodnego

wyboru metod i środków prowadzenia działań

wyboru metod i środków prowadzenia działań

zbrojnych

zbrojnych

lub

lub

chronią osoby i dobra

chronią osoby i dobra

, które są lub

, które są lub

mogą być dotknięte skutkami konfliktu zbrojnego.

mogą być dotknięte skutkami konfliktu zbrojnego.

Źródło:

Źródło:

www.pck.org.pl

www.pck.org.pl

MIĘDZYNARODOWE PRAWO HUMANITARNE

MIĘDZYNARODOWE PRAWO HUMANITARNE

KONFLIKTÓW ZBROJNYCH

KONFLIKTÓW ZBROJNYCH

PRAWO PRZECIWWOJENNE

IUS CONTRA BELLUM

PRAWO WOJENNE

IUS IN BELLO

PRAWO HUMANITARNE

normy prawa międzynarodowego,

których celem jest zapobieganie

konfliktom zbrojnym

I i II Konwencja haska (1907)

Pakt Ligi Narodów (1919)

Traktat przeciwwojenny

„Brianda-Kelloga” (1928)

Karta Narodów Zjednoczonych

(1945)

normy prawa międzynarodowego,

których celem jest ograniczenie

swobody stron wojujących w

doborze środków i metod

prowadzenia walki

Deklaracja w przedmiocie wojny

morskiej (1856)

Deklaracja w przedmiocie

pocisków wybuchających małego
kalibru (1868)

Konwencje haskie (1899 i 1907)

Konwencja dot. pewnych broni

konwencjonalnych powodujących
nadmierne cierpienia (1980)

Konwencja dot. min

przeciwpiechotnych (1997)

normy prawa międzynarodowego,

których celem jest ochrona ofiar

wojny

Konwencja Genewska (1864)

X Konwencja haska (1907)

Konwencje Genewskie (1949)

Protokoły Dodatkowe (1977)

normy prawa międzynarodowego,

których celem jest ochrona dóbr

kultury

Konwencja haska (1954)

normy prawa międzynarodowego,

których celem jest penalizacja

naruszeń prawa humanitarnego

porozumienia dot. trybunałów

karnych (Norymberga 1945, Haga
1993, 1998, Arusza 1994)

Historia międzynarodowego

Historia międzynarodowego

prawa humanitarnego

prawa humanitarnego

konfliktów zbrojnych

konfliktów zbrojnych



PRAWO WOJENNE

PRAWO WOJENNE



Deklaracja w przedmiocie wojny morskiej (Deklaracja Paryska) 1856

Deklaracja w przedmiocie wojny morskiej (Deklaracja Paryska) 1856



Deklaracja w sprawie pocisków wybuchających małego kalibru

Deklaracja w sprawie pocisków wybuchających małego kalibru

(Deklaracja Petersburska) 1868

(Deklaracja Petersburska) 1868



Konwencje haskie 1899 i 1907

Konwencje haskie 1899 i 1907



Konwencja o zakazie lub ograniczeniu użycia pewnych broni

Konwencja o zakazie lub ograniczeniu użycia pewnych broni

konwencjonalnych, które mogą być uważane za powodujące nadmierne

konwencjonalnych, które mogą być uważane za powodujące nadmierne

cierpienia lub mające niekontrolowane skutki, Genewa 1980

cierpienia lub mające niekontrolowane skutki, Genewa 1980



I protokół w sprawie niewykrywalnych odłamków

I protokół w sprawie niewykrywalnych odłamków



II protokół w sprawie zakazów lub ograniczeń użycia min, min-pułapek i innych

II protokół w sprawie zakazów lub ograniczeń użycia min, min-pułapek i innych

urządzeń (zmieniony w 1996 )

urządzeń (zmieniony w 1996 )



III protokół w sprawie zakazów lub ograniczeń użycia broni zapalających

III protokół w sprawie zakazów lub ograniczeń użycia broni zapalających



IV protokół w sprawie oślepiającej broni laserowej (dodany w 1995)

IV protokół w sprawie oślepiającej broni laserowej (dodany w 1995)



V protokół dotyczący wybuchowych pozostałości wojny (2003

V protokół dotyczący wybuchowych pozostałości wojny (2003

wszedł w życie

wszedł w życie

16.05.2006)

16.05.2006)



Konwencja o zakazie użycia, składowania, produkcji i przekazywania min

Konwencja o zakazie użycia, składowania, produkcji i przekazywania min

przeciwpiechotnych oraz o ich zniszczeniu, Ottawa 1997

przeciwpiechotnych oraz o ich zniszczeniu, Ottawa 1997

Historia … cd.

Historia … cd.



PRAWO HUMANITARNE

PRAWO HUMANITARNE



Konwencja o poprawie losu rannych w armiach w polu, Genewa 1864

Konwencja o poprawie losu rannych w armiach w polu, Genewa 1864



Konwencja w sprawie zastosowania do wojny morskiej zasad konwencji

Konwencja w sprawie zastosowania do wojny morskiej zasad konwencji

genewskiej (X Konwencja haska 1907)

genewskiej (X Konwencja haska 1907)



Konwencja o poprawie losu rannych w armiach w polu, Genewa 1929

Konwencja o poprawie losu rannych w armiach w polu, Genewa 1929



Konwencja dotycząca traktowania jeńców, Genewa 1929

Konwencja dotycząca traktowania jeńców, Genewa 1929



Konwencje o ochronie ofiar wojny, Genewa 1949

Konwencje o ochronie ofiar wojny, Genewa 1949



I protokół dodatkowy dotyczący ochrony ofiar międzynarodowych konfliktów

I protokół dodatkowy dotyczący ochrony ofiar międzynarodowych konfliktów

zbrojnych, Genewa 1977

zbrojnych, Genewa 1977



II protokół dodatkowy dotyczący ochrony ofiar niemiędzynarodowych

II protokół dodatkowy dotyczący ochrony ofiar niemiędzynarodowych

konfliktów zbrojnych, Genewa 1977

konfliktów zbrojnych, Genewa 1977



III protokół dodatkowy w sprawie przyjęcia dodatkowego znaku

III protokół dodatkowy w sprawie przyjęcia dodatkowego znaku

rozpoznawczego, Genewa 2005

rozpoznawczego, Genewa 2005



Karta Międzynarodowego Trybunału Wojskowego (Trybunału Norymberskiego),

Karta Międzynarodowego Trybunału Wojskowego (Trybunału Norymberskiego),

Londyn 1945

Londyn 1945



Konwencja o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego, Haga 1954

Konwencja o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego, Haga 1954



I protokół, Haga 1954

I protokół, Haga 1954



II protokół, Haga 1999

II protokół, Haga 1999



Statut Międzynarodowego Trybunału do Sądzenia Osób Odpowiedzialnych za

Statut Międzynarodowego Trybunału do Sądzenia Osób Odpowiedzialnych za

Poważne Naruszenia Międzynarodowego Prawa Humanitarnego Popełnione na

Poważne Naruszenia Międzynarodowego Prawa Humanitarnego Popełnione na

Terytorium byłej Jugosławii od 1991 r. (Trybunał Haski), Nowy Jork 1993

Terytorium byłej Jugosławii od 1991 r. (Trybunał Haski), Nowy Jork 1993



Statut Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK z siedzibą w Hadze), Rzym

Statut Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK z siedzibą w Hadze), Rzym

1998

1998

Ewolucja

Ewolucja

międzynarodowego prawa

międzynarodowego prawa

humanitarnego -

humanitarnego -

rekapitulacja

rekapitulacja



1864 ranni i chorzy kombatanci

1864 ranni i chorzy kombatanci



1907 rozszerzenie na wojnę morską (rozbitkowie)

1907 rozszerzenie na wojnę morską (rozbitkowie)



1929 ochrona jeńców wojennych

1929 ochrona jeńców wojennych



1949 ochrona ludności cywilnej

1949 ochrona ludności cywilnej



1977 ochrona ofiar konfliktów wewnętrznych

1977 ochrona ofiar konfliktów wewnętrznych

(niemiędzynarodowych)

(niemiędzynarodowych)



1945, 1993, 1998 międzynarodowe trybunały

1945, 1993, 1998 międzynarodowe trybunały

karne

karne



1954 ochrona dóbr kultury

1954 ochrona dóbr kultury



obecnie: ekspansja mph na czas pokoju (m.in.

obecnie: ekspansja mph na czas pokoju (m.in.

liczne akcje ruchu czerwonokrzyskiego, głównie

liczne akcje ruchu czerwonokrzyskiego, głównie

Federacji, podczas klęsk humanitarnych)

Federacji, podczas klęsk humanitarnych)

Pole zastosowania MPH

Pole zastosowania MPH



Pole podstawowe

Pole podstawowe

: międzynarodowe konflikty zbrojne

: międzynarodowe konflikty zbrojne

(wojny)

(wojny)

Art. 2 wspólny dla KG

Art. 2 wspólny dla KG

: konwencje mają znajdują

: konwencje mają znajdują

zastosowanie w razie

zastosowanie w razie

wypowiedzenia wojny

wypowiedzenia wojny

lub

lub

powstania jakiegokolwiek innego konfliktu zbrojnego

powstania jakiegokolwiek innego konfliktu zbrojnego

pomiędzy co najmniej dwoma państwami, nawet gdyby

pomiędzy co najmniej dwoma państwami, nawet gdyby

jedna ze stron

jedna ze stron

nie uznała stanu wojny

nie uznała stanu wojny

ORAZ

ORAZ

We wszystkich przypadkach

We wszystkich przypadkach

okupacji terytorium

okupacji terytorium

(choćby

(choćby

jego części) nawet gdyby ta okupacja nie napotkała oporu

jego części) nawet gdyby ta okupacja nie napotkała oporu

zbrojnego

zbrojnego

Odrzucenie klauzuli si omnes

Odrzucenie klauzuli si omnes

: gdyby jedna ze stron nie

: gdyby jedna ze stron nie

była formalnie związana KG, pozostałe państwa będą nimi

była formalnie związana KG, pozostałe państwa będą nimi

związane w stosunkach pomiędzy sobą, zaś w stosunkach z

związane w stosunkach pomiędzy sobą, zaś w stosunkach z

tym państwem

tym państwem

pod warunkiem

pod warunkiem

, że uznaje ono i stosuje ich

, że uznaje ono i stosuje ich

postanowienia

postanowienia

Pole zastosowania… cd.

Pole zastosowania… cd.



Inne sytuacje:

Inne sytuacje:

konflikt zbrojny nie posiadający

konflikt zbrojny nie posiadający

charakteru międzynarodowego

charakteru międzynarodowego

Art. 3 wspólny dla KG dotyczy konfliktów toczących się na terytorium jednej

Art. 3 wspólny dla KG dotyczy konfliktów toczących się na terytorium jednej

ze stron KG.

ze stron KG.

Art. 3 rozwinięty został w II PD z 1977

Art. 3 rozwinięty został w II PD z 1977

Konflikt niemiędzynarodowy toczy się pomiędzy siłami zbrojnymi strony KG,

Konflikt niemiędzynarodowy toczy się pomiędzy siłami zbrojnymi strony KG,

a

a

rozłamowymi siłami zbrojnymi

rozłamowymi siłami zbrojnymi

lub innymi zorganizowanymi,

lub innymi zorganizowanymi,

uzbrojonymi grupami pozostającymi pod

uzbrojonymi grupami pozostającymi pod

odpowiedzialnym

odpowiedzialnym

dowództwem

dowództwem

i sprawującymi taką kontrolę nad częścią jej

i sprawującymi taką kontrolę nad częścią jej

terytorium

terytorium

,

,

że mogą przeprowadzać ciągłe i spójne

że mogą przeprowadzać ciągłe i spójne

operacje wojskowe

operacje wojskowe

oraz

oraz

stosować odpowiednie

stosować odpowiednie

normy mph

normy mph

.

.

UWAGA!!!

UWAGA!!!

Art. 3 KG i II PD nie mają zastosowania do:

Art. 3 KG i II PD nie mają zastosowania do:

a)

a)

sytuacji, w których naród powstaje przeciw panowaniu kolonialnemu,

sytuacji, w których naród powstaje przeciw panowaniu kolonialnemu,

realizując swoje prawo do samostanowienia: zgodnie z I PD wojny

realizując swoje prawo do samostanowienia: zgodnie z I PD wojny

narodowo-wyzwoleńcze są traktowane jako konflikty międzynarodowe

narodowo-wyzwoleńcze są traktowane jako konflikty międzynarodowe

(art. 1 ust 4)

(art. 1 ust 4)

b)

b)

wewnętrznych napięć i niepokojów, takich jak: rozruchy, odosobnione i

wewnętrznych napięć i niepokojów, takich jak: rozruchy, odosobnione i

sporadyczne akty przemocy oraz inne działania tego typu, które nie są

sporadyczne akty przemocy oraz inne działania tego typu, które nie są

uważane za konflikty zbrojne (art. 1 ust 2 II PD): w takich sytuacjach

uważane za konflikty zbrojne (art. 1 ust 2 II PD): w takich sytuacjach

obowiązują międzynarodowe standardy z zakresu ochrony praw

obowiązują międzynarodowe standardy z zakresu ochrony praw

człowieka

człowieka

Konwencje o ochronie ofiar

Konwencje o ochronie ofiar

wojny jako traktaty

wojny jako traktaty

STAN RATYFIKACJI

STAN RATYFIKACJI

KG

KG

: wejście w życie 21.10.1950,

: wejście w życie 21.10.1950,

192 ratyfikacje

192 ratyfikacje

, Polska

, Polska

podpisała: 8.12.1949, ratyfikowała: 26.11.1954 (z

podpisała: 8.12.1949, ratyfikowała: 26.11.1954 (z

zastrzeżeniem dot. zbrodniarzy wojennych –

zastrzeżeniem dot. zbrodniarzy wojennych –

zastrzeżenie zostało wycofane), Dz. U. z 1956 r, Nr 56,

zastrzeżenie zostało wycofane), Dz. U. z 1956 r, Nr 56,

poz. 175

poz. 175

I PD

I PD

: wejście w życie 7.12.1978,

: wejście w życie 7.12.1978,

164 ratyfikacje

164 ratyfikacje

(5

(5

sygnatariuszy w tym Iran i USA), Polska podpisała:

sygnatariuszy w tym Iran i USA), Polska podpisała:

12.12.1977, ratyfikowała: 23.10.1991, Dz. U. z 1992 r, Nr

12.12.1977, ratyfikowała: 23.10.1991, Dz. U. z 1992 r, Nr

41, poz. 175

41, poz. 175

II PD

II PD

: wejście w życie 7.12.1978 ,

: wejście w życie 7.12.1978 ,

159 ratyfikacji

159 ratyfikacji

(4

(4

sygnatariuszy w tym Iran i USA), Polska podpisała:

sygnatariuszy w tym Iran i USA), Polska podpisała:

12.12.1977, ratyfikowała: 23.10.1991, Dz. U. z 1992 r, Nr

12.12.1977, ratyfikowała: 23.10.1991, Dz. U. z 1992 r, Nr

41, poz. 175

41, poz. 175

III PD

III PD

: 0 ratyfikacji, 54 sygnatariuszy, Polska nie podpisała

: 0 ratyfikacji, 54 sygnatariuszy, Polska nie podpisała

źródło: www.icrc.org/ihl

źródło: www.icrc.org/ihl

Konwencje o ochronie ofiar

Konwencje o ochronie ofiar

wojny jako traktaty

wojny jako traktaty

Państwa, które związały się KG zobowiązane są

Państwa, które związały się KG zobowiązane są

wypełniać ich postanowienia w dobrej wierze

wypełniać ich postanowienia w dobrej wierze

(PACTA SUNT SERVANDA) – art. 26 KPT

(PACTA SUNT SERVANDA) – art. 26 KPT

W związku z powyższym:

W związku z powyższym:

a)

a)

państwa czuwają za pośrednictwem swych

państwa czuwają za pośrednictwem swych

dowódców naczelnych nad wykonywaniem

dowódców naczelnych nad wykonywaniem

norm konwencji

norm konwencji

b)

b)

państwa zobowiązane są upowszechniać tekst

państwa zobowiązane są upowszechniać tekst

konwencji (w czasie pokoju i w czasie wojny)

konwencji (w czasie pokoju i w czasie wojny)

c)

c)

państwa zobowiązane są do karania nadużyć i

państwa zobowiązane są do karania nadużyć i

naruszeń KG

naruszeń KG

Konwencje o ochronie ofiar

Konwencje o ochronie ofiar

wojny jako traktaty

wojny jako traktaty

zgodnie z „klasycznym” prawem

zgodnie z „klasycznym” prawem

międzynarodowym, jeżeli jedno

międzynarodowym, jeżeli jedno

państwo w sposób istotny naruszyło

państwo w sposób istotny naruszyło

traktat, druga strona może zwolnić

traktat, druga strona może zwolnić

się z jego stosowania (ZASADA

się z jego stosowania (ZASADA

WZAJEMNOŚCI) art. 60 KPT

WZAJEMNOŚCI) art. 60 KPT

wobec KG i PD nie działa zasada

wobec KG i PD nie działa zasada

wzajemności

wzajemności

RUCH CZERWONOKRZYSKI

RUCH CZERWONOKRZYSKI

Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża

Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża

Międzynarodowa Federacja Stowarzyszeń

Międzynarodowa Federacja Stowarzyszeń

Krajowych Czerwonego Krzyża i Czerwonego

Krajowych Czerwonego Krzyża i Czerwonego

Półksiężyca

Półksiężyca

stowarzyszenia krajowe (np. Polski Czerwony

stowarzyszenia krajowe (np. Polski Czerwony

Krzyż)

Krzyż)

Międzynarodowy Komitet

Międzynarodowy Komitet

Czerwonego Krzyża

Czerwonego Krzyża

założony w Genewie w

założony w Genewie w

1863 r. pod nazwą:

1863 r. pod nazwą:

Międzynarodowy Komitet

Międzynarodowy Komitet

Pomocy Rannym

Pomocy Rannym

Wojskowym

Wojskowym

w 1875 r. przyjęto

w 1875 r. przyjęto

obowiązującą do dziś nazwę

obowiązującą do dziś nazwę

MKCK to prywatne

MKCK to prywatne

stowarzyszenie działające na

stowarzyszenie działające na

podstawie wewnętrznego

podstawie wewnętrznego

prawa szwajcarskiego.

prawa szwajcarskiego.

Członkami MKCK (od 15 do 25

Członkami MKCK (od 15 do 25

osób) mogą być tylko osoby

osób) mogą być tylko osoby

posiadające obywatelstwo

posiadające obywatelstwo

Szwajcarii.

Szwajcarii.

MKCK – cd.

MKCK – cd.

Obecnie MKCK liczy 23 członków.

Obecnie MKCK liczy 23 członków.

Na czele stoi

Na czele stoi

Przewodniczący Jacob

Przewodniczący Jacob

Kellenberg

Kellenberg

Wybrane zadania MKCK:

Wybrane zadania MKCK:



dostarczanie pomocy humanitarnej

dostarczanie pomocy humanitarnej

(wody, żywności i pomocy

(wody, żywności i pomocy

medycznej) osobom dotkniętym

medycznej) osobom dotkniętym

przez konflikty

przez konflikty



wizytacje w obozach jenieckich i

wizytacje w obozach jenieckich i

innych miejscach przetrzymywania

innych miejscach przetrzymywania

osób

osób



poszukiwanie zaginionych osób

poszukiwanie zaginionych osób



przekazywanie korespondencji

przekazywanie korespondencji

pomiędzy członkami rodzin

pomiędzy członkami rodzin



łączenie rodzin

łączenie rodzin



promocja MPH

promocja MPH



monitorowanie przestrzegania tego

monitorowanie przestrzegania tego

prawa

prawa



działania na rzecz rozwoju tego

działania na rzecz rozwoju tego

prawa

prawa

stowarzyszenia krajowe

stowarzyszenia krajowe



pełnią służbę pomocniczą wobec władz publicznych

pełnią służbę pomocniczą wobec władz publicznych

swego kraju w dziedzinie humanitarnej (pomoc w

swego kraju w dziedzinie humanitarnej (pomoc w

przypadku klęsk, programy zdrowotne i socjalne,

przypadku klęsk, programy zdrowotne i socjalne,

niesienie pomocy ofiarom konfliktów zbrojnych)

niesienie pomocy ofiarom konfliktów zbrojnych)



obecnie jest 183 stowarzyszeń krajowych, łącznie

obecnie jest 183 stowarzyszeń krajowych, łącznie

działa w nich 97 mln członków, 300 tyś.

działa w nich 97 mln członków, 300 tyś.

pracowników, pomoc otrzymuje ok.. 233 mln osób

pracowników, pomoc otrzymuje ok.. 233 mln osób

rocznie

rocznie



w każdym kraju może działać tylko jedno

w każdym kraju może działać tylko jedno

stowarzyszenie

stowarzyszenie



stowarzyszenie musi być uznane przez władze

stowarzyszenie musi być uznane przez władze

danego państwa i przez Federację

danego państwa i przez Federację



stowarzyszenie może posługiwać się tylko jednym

stowarzyszenie może posługiwać się tylko jednym

znakiem rozpoznawczym (czerwonych krzyżem lub

znakiem rozpoznawczym (czerwonych krzyżem lub

czerwonym półksiężycem)

czerwonym półksiężycem)

Polski Czerwony Krzyż

Polski Czerwony Krzyż



powstał w 1919 r.

powstał w 1919 r.



współczesna podstawa prawna:

współczesna podstawa prawna:

ustawa z 1964 r. o PCK i statut

ustawa z 1964 r. o PCK i statut

zatwierdzony rozporządzeniem Rady

zatwierdzony rozporządzeniem Rady

Ministrów z 1996 r.

Ministrów z 1996 r.



w ramach PCK działa ponad 250 tys.

w ramach PCK działa ponad 250 tys.

wolontariuszy, PCK zatrudnia ok..

wolontariuszy, PCK zatrudnia ok..

1,5 tys. osób.

1,5 tys. osób.

Międzynarodowa Federacja

Międzynarodowa Federacja

Stowarzyszeń Krajowych

Stowarzyszeń Krajowych

Czerwonego Krzyża i Czerwonego

Czerwonego Krzyża i Czerwonego

Półksiężyca

Półksiężyca



powołana w 1919 r.

powołana w 1919 r.



do 1991 r. nosiła nazwę Ligi

do 1991 r. nosiła nazwę Ligi



zrzesza wszystkie uznane stowarzyszenie

zrzesza wszystkie uznane stowarzyszenie

krajowe

krajowe



wspiera i koordynuje działania

wspiera i koordynuje działania

stowarzyszeń

stowarzyszeń



odgrywa szczególnie istotną rolę w

odgrywa szczególnie istotną rolę w

sytuacjach klęsk żywiołowych

sytuacjach klęsk żywiołowych



reprezentuje stowarzyszenia na arenie

reprezentuje stowarzyszenia na arenie

międzynarodowej

międzynarodowej

Wybrane normy

Wybrane normy

międzynarodowego prawa

międzynarodowego prawa

humanitarnego

humanitarnego



ochrona chorych rannych i

ochrona chorych rannych i

rozbitków

rozbitków



ochrona jeńców wojennych

ochrona jeńców wojennych



ochrona ludności cywilnej

ochrona ludności cywilnej

Ochrona chorych, rannych i

Ochrona chorych, rannych i

rozbitków

rozbitków



podstawa prawna I KG + PD

podstawa prawna I KG + PD

I KG odnosiła się tylko do rannych, chorych i rozbitków należących

I KG odnosiła się tylko do rannych, chorych i rozbitków należących

do sił zbrojnych (kombatantów)

do sił zbrojnych (kombatantów)

I PD do kategorii tej włączył także osoby cywilne.

I PD do kategorii tej włączył także osoby cywilne.



generalne obowiązki stron konfliktu

generalne obowiązki stron konfliktu

poszanowanie tych osób

poszanowanie tych osób

ochrona

ochrona

leczenie

leczenie



szczególne obowiązki stron w konflikcie

szczególne obowiązki stron w konflikcie

wyszukanie i zebranie ofiar

wyszukanie i zebranie ofiar

zarejestrowanie danych służących do ustalenia tożsamości

zarejestrowanie danych służących do ustalenia tożsamości

umożliwienie mieszkańcom danego terytorium niesienie pomocy

umożliwienie mieszkańcom danego terytorium niesienie pomocy

zapewnienie właściwego pochówku zmarłych

zapewnienie właściwego pochówku zmarłych

ochrona formacji i zakładów sanitarnych

ochrona formacji i zakładów sanitarnych

ochrona personelu sanitarnego i kapelanów

ochrona personelu sanitarnego i kapelanów

Ochrona znaku

Ochrona znaku

rozpoznawczego

rozpoznawczego

KG przewidują trzy znaki

KG przewidują trzy znaki

rozpoznawcze:

rozpoznawcze:

Czerwony Krzyż

Czerwony Krzyż

Czerwony Półksiężyc

Czerwony Półksiężyc

Czerwony Lew i Słońce

Czerwony Lew i Słońce

nieużywany od 1980 r.

nieużywany od 1980 r.

Czerwony Romb

Czerwony Romb

(Czerwony Kryształ)

(Czerwony Kryształ)

Ochrona znaku – cd.

Ochrona znaku – cd.



użycie ochronne

użycie ochronne



w czasie pokoju i wojny

w czasie pokoju i wojny



widoczny dowód ochrony konwencyjnej

widoczny dowód ochrony konwencyjnej



oznakowanie powinno być w miarę możliwości duże i widoczne

oznakowanie powinno być w miarę możliwości duże i widoczne



użycie znaku na dachach i opaskach jest zastrzeżone dla użycia ochronnego

użycie znaku na dachach i opaskach jest zastrzeżone dla użycia ochronnego



oznaczeniu podlega:

oznaczeniu podlega:



personel sanitarny (w tym sanitariusze, kapelani, personel krajowych

personel sanitarny (w tym sanitariusze, kapelani, personel krajowych

stowarzyszeń Czerwonego Krzyża i innych upoważnionych ochotniczych

stowarzyszeń Czerwonego Krzyża i innych upoważnionych ochotniczych

stowarzyszeń pomocy)

stowarzyszeń pomocy)



budynki, inwentarz i składy stałych zakładów sanitarnych oraz inwentarz

budynki, inwentarz i składy stałych zakładów sanitarnych oraz inwentarz

ruchomych formacji sanitarnych

ruchomych formacji sanitarnych



użycie informacyjne

użycie informacyjne



w czasie pokoju i wojny

w czasie pokoju i wojny



znak musi być mniejszy i używany w nie budzący wątpliwości co do

znak musi być mniejszy i używany w nie budzący wątpliwości co do

charakteru użycia

charakteru użycia



oznaka przynależności do ruchu czerwonokrzyskiego lub

oznaka przynależności do ruchu czerwonokrzyskiego lub



oznakowanie punktów udzielania bezpłatnej pomocy medycznej

oznakowanie punktów udzielania bezpłatnej pomocy medycznej



stowarzyszenie krajowe może udzielić zgody na użycie znaku przez inne

stowarzyszenie krajowe może udzielić zgody na użycie znaku przez inne

podmioty (np. przedsiębiorców), o ile przyczyni się to do promowania idei

podmioty (np. przedsiębiorców), o ile przyczyni się to do promowania idei

ruchu

ruchu

użycie znaku niezgodne z zasadami może stanowić zbrodnię wojenną

użycie znaku niezgodne z zasadami może stanowić zbrodnię wojenną

Polskie prawo penalizuje nielegalne użycie znaku rozpoznawczego:

Polskie prawo penalizuje nielegalne użycie znaku rozpoznawczego:

a)

a)

część wojskowa KK (w czasie działań zbrojnych – art. 126 § 1)

część wojskowa KK (w czasie działań zbrojnych – art. 126 § 1)

b)

b)

ustawa o PCK – niezgodne z prawem użycie znaku – grzywna do 3.000 zł.

ustawa o PCK – niezgodne z prawem użycie znaku – grzywna do 3.000 zł.

Ochrona jeńców wojennych

Ochrona jeńców wojennych

– III KG

– III KG



status jeńca wojennego przysługuje m.in.:

status jeńca wojennego przysługuje m.in.:

członkom sił zbrojnych, którzy dostali się w ręce strony

członkom sił zbrojnych, którzy dostali się w ręce strony

przeciwnej

przeciwnej

członkom zbrojnego ruchu oporu

członkom zbrojnego ruchu oporu

niektórym osobom towarzyszącym siłom zbrojnym (cywilni

niektórym osobom towarzyszącym siłom zbrojnym (cywilni

członkowie załóg, korespondencji wojenni)

członkowie załóg, korespondencji wojenni)

osobom należącym do ludności cywilnej, które spontanicznie

osobom należącym do ludności cywilnej, które spontanicznie

chwyciły za broń by stawić opór zbliżającym się siłom wroga

chwyciły za broń by stawić opór zbliżającym się siłom wroga



status jeńca wojennego nie przysługuje m.in.:

status jeńca wojennego nie przysługuje m.in.:

szpiegom

szpiegom

najemnikom

najemnikom

dezerterom

dezerterom

członkom personelu lekarskiego i duchownego

członkom personelu lekarskiego i duchownego



w razie wątpliwości o statusie danej osoby rozstrzyga sąd,

w razie wątpliwości o statusie danej osoby rozstrzyga sąd,

do tego czasu korzysta ona z ochrony przysługującej jeńcowi

do tego czasu korzysta ona z ochrony przysługującej jeńcowi

Jeńcy wojenni – cd.

Jeńcy wojenni – cd.

Podstawowe reguły traktowania jeńców:

Podstawowe reguły traktowania jeńców:



Jeńcy powinni być zawsze traktowani w sposób humanitarny

Jeńcy powinni być zawsze traktowani w sposób humanitarny



Jeniec zobowiązany jest podać jedynie nazwisko, stopień wojskowy, datę

Jeniec zobowiązany jest podać jedynie nazwisko, stopień wojskowy, datę

urodzenia i nr ewidencji wojskowej

urodzenia i nr ewidencji wojskowej



Jeniec ma prawo do wypełnienia karty o wzięciu do niewoli i wysłania jej: a)

Jeniec ma prawo do wypełnienia karty o wzięciu do niewoli i wysłania jej: a)

do rodziny, b) do Centralnego Biura Informacji o Jeńcach Wojennych

do rodziny, b) do Centralnego Biura Informacji o Jeńcach Wojennych



Jeńcy powinni być przetrzymywani w obozach spełniających określone w III

Jeńcy powinni być przetrzymywani w obozach spełniających określone w III

KG warunki z dala od rejonu walk

KG warunki z dala od rejonu walk



Warunki bytowe powinny być tak samo korzystne jak warunki zapewnione

Warunki bytowe powinny być tak samo korzystne jak warunki zapewnione

wojskom państwa zatrzymującego

wojskom państwa zatrzymującego



Jeńcy mogą być wykorzystywani do pracy na warunkach określonych w III

Jeńcy mogą być wykorzystywani do pracy na warunkach określonych w III

KG

KG



Jeńcy podlegają prawom państwa zatrzymującego, mogą być karani za

Jeńcy podlegają prawom państwa zatrzymującego, mogą być karani za

przestępstwa

przestępstwa



III KG przewiduje liczne gwarancje procesowe

III KG przewiduje liczne gwarancje procesowe



Za ucieczkę można karać jedynie karami dyscyplinarnymi (np. grzywna,

Za ucieczkę można karać jedynie karami dyscyplinarnymi (np. grzywna,

areszt). Nie wolno karać za ucieczkę udaną.

areszt). Nie wolno karać za ucieczkę udaną.



Jeńcy mają prawo do prowadzenia korespondencji i do otrzymywania paczek

Jeńcy mają prawo do prowadzenia korespondencji i do otrzymywania paczek



Niezwłocznie po zakończeniu działań wojennych powinna nastąpić

Niezwłocznie po zakończeniu działań wojennych powinna nastąpić

repatriacja (możliwa też repatriacja wcześniejsza)

repatriacja (możliwa też repatriacja wcześniejsza)

Osoby cywilne – IV KG

Osoby cywilne – IV KG

Ogólna ochrona ludności

Ogólna ochrona ludności



Strony mogą tworzyć strefy lub miejscowości sanitarne

Strony mogą tworzyć strefy lub miejscowości sanitarne



Strony mogą w drodze porozumień tworzyć strefy zneutralizowane

Strony mogą w drodze porozumień tworzyć strefy zneutralizowane



Strony mogą zawierać porozumienia dot. ewakuacji ludności ze strefy oblężonej lub otoczonej

Strony mogą zawierać porozumienia dot. ewakuacji ludności ze strefy oblężonej lub otoczonej



Szpitale cywilne, środki transportu i pomoc dla ludności cywilnej będą szanowane i chronione

Szpitale cywilne, środki transportu i pomoc dla ludności cywilnej będą szanowane i chronione

Wybrane normy chroniące osoby cywilne:

Wybrane normy chroniące osoby cywilne:



Ludność cywilna nie może być wykorzystywana jako ochrona pewnych punktów lub okręgów

Ludność cywilna nie może być wykorzystywana jako ochrona pewnych punktów lub okręgów

przed działaniami wojennymi

przed działaniami wojennymi



Zabronione są: kary zbiorowe, rabunek i branie zakładników

Zabronione są: kary zbiorowe, rabunek i branie zakładników



Cudzoziemcy mają prawo opuścić terytorium państwa, chyba, że sprzeciwia się temu interes

Cudzoziemcy mają prawo opuścić terytorium państwa, chyba, że sprzeciwia się temu interes

państwa (II instancyjne postępowanie przed organami). Jeżeli cudzoziemiec zostanie

państwa (II instancyjne postępowanie przed organami). Jeżeli cudzoziemiec zostanie

zatrzymany – należy zapewnić mu środki niezbędne do życia. Osoby te mogą być zmuszane do

zatrzymany – należy zapewnić mu środki niezbędne do życia. Osoby te mogą być zmuszane do

pracy ale tylko w takim samym zakresie jak ludność danego państwa. W wyjątkowych

pracy ale tylko w takim samym zakresie jak ludność danego państwa. W wyjątkowych

przypadkach możliwe jest internowanie.

przypadkach możliwe jest internowanie.



Zakazane są przesiedlenia (masowe i indywidualne), dozwolone są ewakuacje ze względów

Zakazane są przesiedlenia (masowe i indywidualne), dozwolone są ewakuacje ze względów

bezpieczeństwa

bezpieczeństwa



Zakazane jest zmuszanie ludności do służby w siłach zbrojnych okupanta

Zakazane jest zmuszanie ludności do służby w siłach zbrojnych okupanta



Zakaz niszczenia mienia, chyba, że jest to bezwzględnie konieczne dla operacji wojskowych

Zakaz niszczenia mienia, chyba, że jest to bezwzględnie konieczne dla operacji wojskowych



Zachowane zostaje ustawodawstwo, sądy i administracja, choć państwo okupacyjne może

Zachowane zostaje ustawodawstwo, sądy i administracja, choć państwo okupacyjne może

wprowadzić swoje normy karne służące zabezpieczeniu bezpieczeństwa tego państwa. Normy

wprowadzić swoje normy karne służące zabezpieczeniu bezpieczeństwa tego państwa. Normy

te podlegają wcześniejszemu ogłoszeniu i nie mogą działać wstecz.

te podlegają wcześniejszemu ogłoszeniu i nie mogą działać wstecz.



Rozbudowane gwarancje sądowe

Rozbudowane gwarancje sądowe



Ochrona osób internowanych zbliżona do ochrony jeńców wojennych z uwzględnieniem faktu,

Ochrona osób internowanych zbliżona do ochrony jeńców wojennych z uwzględnieniem faktu,

iż internowanymi są osoby cywilne

iż internowanymi są osoby cywilne

Ochrona dóbr

Ochrona dóbr

kulturalnych

kulturalnych

Podstawa prawna:

Podstawa prawna:

Konwencja o ochronie dóbr kulturalnych w

Konwencja o ochronie dóbr kulturalnych w

razie konfliktu zbrojnego, Haga 1954 r.

razie konfliktu zbrojnego, Haga 1954 r.

wejście w życie 7.8.1956, 114 ratyfikacji, 7

wejście w życie 7.8.1956, 114 ratyfikacji, 7

sygnatariuszy (w tym Wielka Brytania, USA,

sygnatariuszy (w tym Wielka Brytania, USA,

Irlandia, Japonia), Polska ratyfikowała 6.8.1956

Irlandia, Japonia), Polska ratyfikowała 6.8.1956

Konwencji towarzyszą dwa protokoły:

Konwencji towarzyszą dwa protokoły:

I protokół z 1954 r.

I protokół z 1954 r.

- 92 ratyfikacje (w tym

- 92 ratyfikacje (w tym

Polska)

Polska)

II protokół z 1999 r.

II protokół z 1999 r.

– 38 ratyfikacji (Polska

– 38 ratyfikacji (Polska

nawet nie podpisała)

nawet nie podpisała)

Ochrona dóbr

Ochrona dóbr

kulturalnych

kulturalnych

trzy stopnie ochrony dóbr kulturalnych

trzy stopnie ochrony dóbr kulturalnych

1. poszanowanie dóbr kulturalnych

1. poszanowanie dóbr kulturalnych

nakaz powstrzymania się od używania tych dóbr w taki sposób, który mógłby wystawić

nakaz powstrzymania się od używania tych dóbr w taki sposób, który mógłby wystawić

je zniszczenie lub uszkodzenie

je zniszczenie lub uszkodzenie

nakaz powstrzymania się od wszelkich aktów nieprzyjacielskich wobec tych dóbr

nakaz powstrzymania się od wszelkich aktów nieprzyjacielskich wobec tych dóbr

zakaz odwetu na dobrach kulturalnych

zakaz odwetu na dobrach kulturalnych

zapewnienie opieki nad dobrami przez strony w konflikcie

zapewnienie opieki nad dobrami przez strony w konflikcie

2. ochrona specjalna (art. 8 KH 1954)

2. ochrona specjalna (art. 8 KH 1954)

ochroną może być objęta ograniczona liczba schronów przeznaczonych do

ochroną może być objęta ograniczona liczba schronów przeznaczonych do

przechowywania dóbr kulturalnych oraz

przechowywania dóbr kulturalnych oraz

dobra nieruchome o wielkim znaczeniu

dobra nieruchome o wielkim znaczeniu

ochrona przyznawana jest przez wpisanie dobra do Międzynarodowego Rejestru Dóbr

ochrona przyznawana jest przez wpisanie dobra do Międzynarodowego Rejestru Dóbr

Kulturalnych Objętych Ochroną Specjalną

Kulturalnych Objętych Ochroną Specjalną

dobrom tym przyznawany jest przywilej nietykalności

dobrom tym przyznawany jest przywilej nietykalności

ochrona specjalna może być też przyznana transportom, które jednak pozostają pod

ochrona specjalna może być też przyznana transportom, które jednak pozostają pod

nadzorem międzynarodowym

nadzorem międzynarodowym

3. ochrona wzmocniona (art. 10 II protokołu)

3. ochrona wzmocniona (art. 10 II protokołu)

dobra te muszą być wpisane na listę prowadzoną przez Komitet ochrony dóbr

dobra te muszą być wpisane na listę prowadzoną przez Komitet ochrony dóbr

kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego

kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego

nietykalność tych dóbr

nietykalność tych dóbr

rozbudowana penalizacja naruszeń

rozbudowana penalizacja naruszeń