Wyciski i materiały wyciskowe. Rodzaje prac protetycznych

Wyciski i materiały

wyciskowe. Rodzaje prac

protetycznych

cracked by fazi
created by sobxxx

Materiałoznawstwo i sprzęt stomatologiczny
2006/2007

Podstawowe pojęcia

• Podłoże protetyczne

– zespół tkanek jamy

ustnej (miękkich i twardych) zwanych
podłożem protetycznym, na które za
pomocą protezy przenoszone są siły żucia

• Tkanki twarde

, np.. kość, ząb

• Tkanki miękkie

np.. Dziąsła, podniebienie

miękkie

Proteza

Uzupełnienie protetyczne

– zastępujące

zęby lub inne tkanki jamy ustnej, mające

na celu przywrócenie funkcji utraconego

lub uszkodzonego narządy

Protezy ze względu na osadzenie

w jamie ustnej dzielimy na:

• Stałe

– nie przekraczają swoim zasięgiem łuku

zębowego, zacementowane, usuwa je lekarz
niszcząc np. wkłady koronowo-korzeniowe,
koronowe, korony, mosty

• Ruchome

– wyjmowane przez pacjenta np. w celu

utrzymania prawidłowej higieny uzupełnienia
(protezy częściowe, całkowite, szkieletowe)

Główne cele współczesnej

protetyki stomatologicznej

 Rehabilitacja poprzez morfologiczną rekonstrukcję

utraconych tkanek z równoczesnym
przywróceniem uszkodzonych funkcji jak żucie ,
artykulacja

 Poprawa estetyki twarzy

 Profilaktyka w odniesieniu do tkanek układu

stomatognatycznego i całego organizmu

 Pozytywny wpływ na psychikę pacjenta

Większość uzupełnień protetycznych

wykonywana jest poza jamą ustną pacjenta,

przez technika dentystycznego, w laboratorium

protetycznym

Do wykonania uzupełnień protetycznych
potrzebne są materiały:

podstawowe

(

z których

wykonywane są uzupełnienia

protetyczne) oraz

pomocnicze

(

za pomocą których

wykonywane są prace

protetyczne)

Większość wykonywanych prac

protetycznych odbywa się według

poniższego schematu

Podłoże protetyczne (pacjent)

Odwzorowanie podłoża – WYCISK
(negatyw podłoża)

Wykonanie modelu – POZYTYW
(kopia podłoża)

Wykonanie pracy protetycznej na
modelu w pracowni protetycznej

Oddanie pracy protetycznej
pacjentowi przez lekarza

Oddanie pracy protetycznej pacjentowi przez
lekarza

Większość wykonywanych prac

protetycznych odbywa się według

poniższego schematu

Podłoże protetyczne (pacjent)

Odwzorowanie podłoża – WYCISK
(negatyw podłoża)

Wykonanie modelu – POZYTYW
(kopia podłoża)

Wykonanie pracy protetycznej na
modelu w pracowni protetycznej

Oddanie pracy protetycznej
pacjentowi przez lekarza

Oddanie pracy protetycznej pacjentowi przez
lekarza

Większość wykonywanych prac

protetycznych odbywa się według

poniższego schematu

Podłoże protetyczne (pacjent)

Odwzorowanie podłoża – WYCISK
(negatyw podłoża)

Wykonanie modelu – POZYTYW
(kopia podłoża)

Wykonanie pracy protetycznej na
modelu w pracowni protetycznej

Oddanie pracy protetycznej
pacjentowi przez lekarza

Oddanie pracy protetycznej pacjentowi przez
lekarza

Większość wykonywanych prac

protetycznych odbywa się według

poniższego schematu

Podłoże protetyczne (pacjent)

Odwzorowanie podłoża – WYCISK
(negatyw podłoża)

Wykonanie modelu – POZYTYW
(kopia podłoża)

Wykonanie pracy protetycznej na
modelu w pracowni protetycznej

Oddanie pracy protetycznej
pacjentowi przez lekarza

Oddanie pracy protetycznej pacjentowi przez
lekarza

Podział wycisków

częściowe

Obejmujące kilka zębów, połowę łuku
zębowego, < niż połowę łuku zębowego

całkowite

Obejmujące cały łuk zębowy

Podział wycisków

•

Robocze

a) Anatomiczne
b) Czynnościowe

•

Pomocnicze

a) Zębów przeciwstawnych
b) Orientacyjny
c) Pod łyżkę indywidualną

•

Specjalne

a) dwuwarstwowe
b) w pierścieniu
c) np., czynnościowe dopełniające

Wyciski anatomiczne

(Częściowe i całkowite)

Celem ich jest przede wszystkim odzwierciedlenie

szczegółów anatomicznych i twardych tkanek jamy ustnej:

zębów i podłoża śluzówkwo-kostnego podniebienia i

bezzębnych odcinków wyrostka zębodołowego (grzbiet

wyrostka, stok przedsionkowy i stok językowy wyrostka)

Teoretycznie powinien to być negatyw tkanek podłoża w

spoczynku, faktycznie dochodzi do przemieszczenia tkanek

miękkich podłoża, rozciągnięcia ich i powiększenia odbitej

powierzchni poza obszar nieruchomej błony śluzowej.

Wyciski czynnościowe

(wyciski całkowite)

Wycisk stanowi negatyw tkanek jamy ustnej,

w stanie

dynamicznym

ruchomej błony śluzowej, uwzględniający

przemieszczenie się błony śluzowej w czasie czynności
fizjologicznych wykonywanych podczas pobierania wycisku.
Twarde podłoże (grzbiet wyrostka i stoki wyrostka do
granicy ruchomości błony śluzowej) odzwierciedlane w
sposób statyczny (jak w wyciskach anatomicznych)

wykonuje się przede wszystkim przy całkowitym braku
uzębienia (bezzębie) ale również i przy brakach
częściowych uzębienia

Wyciski czynnościowe

(wyciski całkowite)

Wykonuje się je na łyżkach indywidualnych
wykonanych z szelaku lub durakrolu

Wyciski pomocnicze

Wycisk zębów przeciwstawnych

Wykonywany w celu odwzorowania sytuacji
zgryzowej zębów łuku przeciwstawnego, np.:
uzupełniamy brak zęba dolnego przy pełnym łuku
zębowym w zębach górnych

Wycisk zębów szczęki będzie wyciskiem
pomocniczym zębów przeciwstawnych

Wyciski pomocnicze

Wyciski orientacyjne

Wyciski anatomiczne pozwalające na ocenę
warunków protetycznych u pacjenta (kształt,
rozmieszczenie zębów, wzajemne relacje obu
łuków zębowych , rodzaj zgryzu) oraz wstępne
zaplanowanie toku leczenia protetycznego

Dzięki temu jest również możliwość
przedstawienia warunków u pacjenta innym
lekarzom celem konsultacji.

Wyciski pomocnicze

Wyciski pod łyżkę czynnościową

Są to wyciski anatomiczne pobierane na

standardowych łyżkach wyciskowych. Ze względu
na indywidualne warunki protetyczne u każdego
pacjenta bezzębnego nie istnieje możliwość
produkcji tak dużej liczby rodzajów łyżek.

Po odlaniu modeli z tak wykonanego wycisku

wykonywane są na modelach łyżki indywidualne.

Wyciski specjalne

Wyciski dwuwarstwowe (anatomiczne)

Wykonywane w celu dokładnego odwzorowania okolicy

przydziąsłowej w trakcie wykonywania koron protetycznych

Są to wyciski anatomiczne, pierwsza warstwa (gęsta) stanowi

tłok do wciśnięcia drugiej warstwy (rzadkiej) w okolicę

poddziąsłową

Masy wyciskowe muszą charakteryzować

się

• Łatwym uplastycznieniem
• Odpowiednio szybkim tężeniem w jamie ustnej
• Wiernym odwzorowaniem podłoża protetycznego
• Łatwym wyjmowaniem z jamy ustnej
• Zachowaniem kształtu po związaniu
• Przyjemnym smakiem i zapachem
• Nie drażnieniem tkanek jamy ustnej
• Łatwością w przygotowaniu
• Doskonałym odwzorowaniem pola protetycznego
• Wytrzymałością mechaniczną
• Łatwością oddzielenia od modelu
• Długim okresem trwałości

Podział mas wyciskowych ze względu na

konsystencje gotowego wycisku (wg Wajsa)

•

Masy sztywne:

a) gips wyciskowy
b) masy Stensa
c) pasty tlenkowo-cynkowo-eugenolowe
d) woski wyciskowe
e) masy wyciskowe na podłożu tworzyw sztucznych
f)

gutaperka

•

Masy elastyczne:

a) alginatowe
b) agarowe
c) elastomery (elastyczne masy wyciskowe): silikonowe,

polisulfidowe, polieterowe

Podział mas ze względu na czynniki

powodujące tężenie (wg Spiechowicza)

•

Tężejące pod wpływem reakcji chemicznej:

a) gips wyciskowy
b) masy alginatowe
c) pasty wyciskowe
d) elastomery

•

Masy tężejące pod wpływem temperatury:

a) gutaperka
b) masy Stensa
c) masy agarowe
d) woski wyciskowe

Masy wyciskowe sztywne

 Gips wyciskowy – półwodzian siarczanu wapnia
 Masy stensowe (materiał złożony termoplastyczny)



Żywice 40%



Woski 7%



Kwasy organiczne 3%



Wypełniacze 50% (masy żywiczno woskowe)

 Masy tlenkowo-cynkowo-eugenolowe (oleisto-

żywicze)

a) Tlenek cynku, oleje, inne dodatki

b) Eugenol, oleje, żywice, inne dodatki

Masy wyciskowe elastyczne

 Masy hydrokoloidalne nieodwracalne
 Masy hydrokoloidalne odwracalne
 Masy elastomerowe (kauczukopodobne)

Polisulfidowe
Silikonowe
Polieterowe

Hydrokoloidy nieodwracalne

 Masy alginatowe

– Sól sodowa lub potasowa kwasu algowego
– Siarczan wapnia
– Fosforan sodu
– Ziemia okrzemkowa
– Siarczan potasu
– chlorheksydyna

Hydrokoloidy odwracalne

 Masy agarowe

12-15% agar
0,2% boraks (wytrzymałość masy, utrudnia

wiązanie gipsu)

80-85% woda
0,1% środki konserwujące, kontrolujące płynność

i smak

1-2% siarczan potasu (wiązanie gipsu w wycisku)

Masy elastomerowe

 Masy polisulfidowe = tiokolowe lub merkaptonowe

 80% polimer polisulfidowy z grupą reaktywną –SH

(merkaptonową)

 20% składniki wzmacniające masę, dwutlenek tytanu

 Tlenek cynku, węglan miedzi i krzemionka + katalizator –

(dwutlenek ołowiu + dwutlenek magnezu zawieszony we

ftalanie dwubutylu lub octanu) lub inny katalizator –

wodorotlenek miedzi

wymagana bezwzględna suchość pola

Masy elastomerowe

 Silikony

Typ kondensacyjny:

a) Dwumetylosiloksan (grupa reaktywna OH) + krzemionka (35%

płynna, 75% gęsta)

b) Katalizator – estry organiczne

Metanol – produkt uboczny polimeryzacji

Typ addycyjny:

a) Niskoczęsteczkowy silikon z reaktywna grupą winylową +

katalizator kwas chloroplatynowy

b) Niskocząsteczkowy silikon + silany z grupą wodorową

Polimeryzacja bez produktu ubocznego

Masy elastomerowe

 Masy polieterowe

Baza – niskocząsteczkowy polimer – reszta

iminowo-etylenowa

Katalizator – ester kwasu sulfonowego

– Duża sztywność
– Najmniejsze zmiany objętościowe
– Przechowywać na sucho

Masy alginatowe

(Alginian sodu lub potasu, siarczan wapnia,

fosforan sodu)
siarczan potasu, fluoran cynku lub potasu
Zalety i wady
Zastosowanie
Proporcje wody do proszku

– Czas wiązania

gęstość

– Deformacja

gęstość

– Elastyczność

gęstość

– wytrzymałość

gęstość

Dokładność i zmiany objętości
Dezynfekcja
podchloryn sodu, glutaraldehyd, jodoform

Masy polieterowe

 Deformacja – mniejsza niż m. polisulfidowe



– większa niż m silikonowych

 Znacznie twardsze od silikonów i m. polisulfidowych

 Mniejsza elastyczność 3% w porównaniu do 5% i 7%

 Zmiany objętości – najmniejsze z wyjątkiem mas

addycyjnych

Masy alginatowe (hydrokoloidy

niedwracalne)

Kromopan, Zelga, Hydrogum, Trialgin

Zalety

– Łatwe w użyciu
– Dobrze dobrany czas rozrabiania
– Dokładne w odwzorowaniu podłoża
– Łatwo oddzielające się od modelu
– Przyjemne dla lekarza i pacjenta

Wady

– Krótki czas do odlania modelu (ulegają odkształceniu)
– Mała wytrzymałość mechaniczna
– Krótki okres plastyczności
– Wymagane zablokowanie dużych podcieni

Masy agarowe (hydrokoloidy odwracalne)

Virodouble, Dublaga, LAW-Dubliermase

Zalety

– Bardzo dokładne
– Niebrudzące, o przyjemnym zapachu
– Łatwe do odlewania
– Tanie
– Długi okres trwałości

Wady

– Wyklucza się wyciski w kamie ustnej ze względu na duże

różnice temperatur

– Muszą byś natychmiast odlewane
– Słabe w głębokich szczelinach dziąsłowych

Masy tlenkowo-cynkoowo-eugenolowe

Bucoform, Ash, Repin

Zalety

– Bardzo dokładne
– Po związaniu posiadają gładką powierzchnię
– Nie muszą byś od razu odlane
– Posiadają pewną podatność elastyczną
– Masy te można dokładać do gotowego wycisku w przypadku jego

niewielkiego uszkodzenia

Wady

– Mogą się kruszyć
– Ogranicza wydzielanie śliny
– Może powodować podrażnienie i uczulenie
– Masa przykleja się do skóry (trzeba posmarować okolice ust pacjenta

wazeliną)

Gips wyciskowy

Zalety

– Niewielka rozszerzalność

– Łamliwość

– Ostrokonturowość
– Niezmienność kształtu i objętości
– W czasie odlewania nie ulega odkształceniu

Wady

– Nie możemy wyjąć w całości
– Trudno oddzielić go od modelu
– Wycisk musi zostać pokryty izolatorem, aby nie połączył

się z gipsowym modelem)

– Podczas wiązania uwalnia się ciepło (reakcja

egzotermiczna)

– Trudny w użytkowaniu

Wosk wyciskowy

Adhezal

Wady

– Mała odporność mechaniczna
– Skomplikowane wykonanie
– Trzeba natychmiast odlewać
– Trudne uwolnieni wycisku w modelu

Elastomery: silikonowe

Xantopren, Elasticon, SIR

Zalety

– Nie wymagają specjalnego oprzyrządowania
– Miły zapach i wygląd
– Duży stopień elastyczności
– Możliwość odlania kilku modeli
– Duża wytrzymałość mechaniczna
– Mała deformacja
– Bardzo dokładne

Wady

– Wysoki współczynnik rozszerzalności termicznej
– Hydrofobowość
– Łatwo ulegają odkształceniu
– Wymagają dużej uwagi podczas odlewania modeli

Elastomery: polisulfidowe

Permalastic, Coe-flex, Omniflex

Zalety

– Nie wymagają żadnego oprzyrządowania
– Znaczna wytrzymałość mechaniczna
– Możliwość odlania kilku modeli
– Nie trzeba od razu odlewać modelu
– Ostrokonturowe
– Dokładne

Wady

– Hydrofobowe
– Wrażliwe na podwyższoną temperaturę i wilgotność
– Podcienie muszą być zablokowane
– Niezbyt przyjemny zapach
– Brudzące
– Mała elastyczność

Elastomery: polisiloksanowe

Reflect, Permagum, Citricon

Zalety

– Nie wymagają specjalnego oprzyrządowania
– Dokładne
– Przyjemny zapach i wygląd
– Mogą byś kilkakrotnie odlewane
– Nie muszą być od razu odlewane

Wady

– Hydrofobowe
– Trudne do odlania
– Drogie

Elastomery: polieterowe

Impregum, Polygel, Express

Zalety

– Nie wymagają specjalnego oprzyrządowania
– Dokładne
– Mogą byś kilkakrotnie odlewane
– Nie muszą być od razu odlewane
– Krótki czas wiązania
– Przyjemny zapach i wygląd

Wady

– Sztywne, co może stwarzać trudności w wyjmowaniu

wycisku z jamy ustnej

– Trzeba zablokować podcienie
– Trzeba szybko rozrabiać
– Drogie

Document Outline