POŁĄCZENIA

NIEROZŁĄCZNE

ROZŁĄCZNE

SPRĘŻYSTE

RUROWE

spójnoś-

ciowe

cierno-

kształtowe

cierne

kształtowe

kształtowe

kształtowo

-cierne

 

 

Połączenia klinowe:

Poprzeczne

Wzdłużne

Nastaw
cze

 

 

Klin poprzeczny:

Zastosowanie klina do wybijania 
wiertła

Klin o jednym 
kącie 
zerowym







1

0

2





2

2

1











Klin o równych 
kątach
pochylenia

Zbieżność klina:

Warunek 
samohamowności:

2

1

2

1

















tg









l

h

h

1

2

Najczęści
ej:

100

1

20

1







)

(





tg



 

 

Kliny wzdłużne:

Klin noskowy

Przenoszenie 
obciążenia

 

 

Kliny wzdłużne – montaż i 

demontaż:

 

 

Połączenia sworzniowe - 

przykłady:

 

 

Rodzaje sworzni:

Gładki

Drążony z łbem

Gładk
i 
drążo
ny 

Z łbem

 

 

Połączenia sworzniowe - 

obliczenia:

Obciążenie

Uproszczo

ny

rozkład

 naprężeń

Model

obliczeniow

y:

Dwucięty sworzeń 

pasowany:

Sworzeń z luzem:

Naciski 

na

elementy

:

 

 

Połączenia sworzniowe i 

kołkowe – 

naprężenia dopuszczalne

(obciążenia jednostronnie zmienne):

Dla obciążeń obustronnie zmiennych – pomnożyć przez 

0.7;

dla obciążeń statycznych – pomnożyć przez 1.5;

przy istnieniu karbu – p

dop

 pomnożyć przez 0.7.

 

 

Walcow
e:

Stożkowe:

Połączenia kołkowe – 

przykłady:

 

 

Połączenia kołkowe – 

przykłady:

Specjal
ne

Karbowan
e

Karbowane śrubowe

 

 

Gładkie

Stożkowy

Kołki – przykłady:

Stożkowy
z gwintem

Karbowan
e

Walcow
y

Rurowy

sprężynuj
ący

Specjalny

 

 

Naciski 
powierzchniowe:

Połączenia kołkowe – 

obliczenia:

Kołek na 
ścinanie:

Połączenie kołkowe 
promieniowe

Wskaźnik wytrzymałości na skręcanie czopa z kołkiem – 
80% pełnego!

Naciski 
powierzchnio
we:

Kołek na 
ścinanie:

F

F

t

k

d

F





2

4





dop

p

dl

F

p





1

max

4

p

max

p

max

Naciski 
powierzchniowe:

Kołkowe czopowe 
wzdłużne:

dop

o

s

o

p

Ddl

M

dl

F

p







4

2

1

max

D

d

)

16

.

0

13

.

0

(





D

l

o

)

5

.

1

1

( 



 

 

Elementy zabezpieczające 

przed przesunięciem osiowym 

– przykłady:

 

 

Połączenia wpustowe

Wpust 
pryzmatycz
ny

Wpust 
czółenkowy

Spoczynko

we:

Przesuwne:

 

 

Odmiany wpustów 

pryzmatycznych:

A

B

C

D

AB

E

F

AW

EW

FW

 

 

Mocowanie wpustu:

W czopie:

W piaście:

 

 

Połączenia wpustowe – 

rysowanie, wymiary:

 

 

Połączenia wpustowe – 

obliczenia:

A

l

l

s

h

b

B

d

M

F

s

2



Wpusty znormalizowane: 

dobór przekroju poprzecznego do średnicy 

czopa, 

sprawdzenie nacisków dopuszczalnych (dobór 

długości):

Wpusty nieznormalizowane: 

dodatkowo sprawdzenie naprężeń ścinających: 

dop

p

p

t

t

k





 

 

Połączenia wpustowe – 

obliczenia:

A

l

l

s

h

b

B

 

 

Połączenia wpustowe – 

obliczenia:

Wpusty czółenkowe przenoszące moment 

skręcający: 

dobór wpustu do średnicy czopa, 

sprawdzenie nacisków dopuszczalnych:

dop

p

p

h

l

F

p







l

h

p

h

d

M

F

s

2



Wpusty czółenkowe ustalające – 

wyłącznie dobór wpustu do średnicy czopa. 

 

 

l

s

h

b

l

b

k

dbl

M

bl

F

t

s

s

s

t











   

   

2



Najlepiej jeden wpust; co najwyżej trzy!

 

dh

p

M

l

p

h

dl

M

hl

F

p

dop

s

s

dop

s

s

s

4

4

2

1











   

   

Więcej wpustów niż jeden – naciski dopuszczalne niższe 

nawet o 20 %. 

Połączenia wpustowe – 

obliczenia:

 

 

Przykład:

Ustalić optymalne proporcje przekroju wpustu 

pryzmatycznego. 

Rozwiązanie:

Wytrzymałość wpustu na ścinanie powinna być 

identyczna 

jak na naciski powierzchniowe.

Dla stali typowo b/h = 0.5÷06.

db

k

M

l

k

dbl

M

t

s

s

t

s

s

t

2

2

min

1









   

   



dh

p

M

l

p

h

dl

M

p

dop

s

s

dop

s

s

4

4

min

2









   

   

min

min

2

1

s

s

l

l

  

 



   

   

 

t

dop

k

p

h

b

2

















j

t

d

k

k

2

    

 

 

Połączenia wielowypustowe 

Równoległe

:

Ewolwento

we:

Wielokarbow

e:

Wieloząbkow

e

czołowe

 

 

Połączenia wielowypustowe 

 

 

Wielowypusty – pasowania: 

Luz promieniowy

 

 

Wielowypusty – obliczenia: 

dop

o

o

o

o

p

dihl

M

ihl

F

p







75

.

0

2

75

.

0

i – 

liczba wypustów;

  

h – 

wysokość wypustu we 

współpracy;

  

l

o

 – 

długość obliczeniowa 

(czynna 
        długość styku  wypustu z 
rowkiem).

  

 

 

Wielowypusty 

 

 

Połączenia wieloboczne 

(przykład)