PPTOK

PPTOK

Projektowanie Procesów Technologicznych 

Obróbki Skrawaniem

Uchwyty obróbkowe 

Dr inż. Jan Berkan, pok. ST 319

www.cim.pw.edu.pl/jberkan

 

 

Literatura

Literatura



Poradnik inżyniera. Obróbka 

skrawaniem t.II rozdz.XVII Dobór i 

projektowanie oprzyrządowania 

technologicznego. WNT 1993.



Porembski J.: Przyrządy obróbkowe. 

Podstawy teoretyczne i zasady 

projektowania. PWN 1982.



Dobrzański T.: Uchwyty obróbkowe. 

Poradnik konstruktora. WNT 1987.



Polskie Normy, Katalogi.

 

 

Uchwyt obróbkowy

 

– pomoc warsztatowa do 

ustalania i zamocowania przedmiotu pracy w celu 

wykonania operacji obróbki lub montażu

Imadło 

maszynowe

 

 

Elementy uchwytu obróbkowego

Elementy uchwytu obróbkowego



elementy ustalające



elementy oporowe



elementy mocujące



elementy do nastawiania wymiaru 
obróbkowego



elementy prowadzące narzędzia



korpusy



elementy ustalające i mocujące uchwyt 
na obrabiarce

 

 

Dane wejściowe do 

projektowania uchwytu



rysunek przedmiotu i półfabrykatu



dokumentacja technologiczna (karta 

technologiczna, karty instrukcyjne 

rozpatrywanej operacji oraz operacji, w 

których wykonywano powierzchnie bazowe)



charakterystyka obrabiarki (główne wymiary 

i tolerancje powierzchni przyłączeniowych)

 

 

Technika 

Technika 

projektowania 

projektowania 

uchwytu

uchwytu

(frezowanie rowka)

(frezowanie rowka)

Narysować przedmiot 

obrabiany:

 podziałka 1:1
 kolor czerwony, 

linia cienka (lub 
czarny i linia 
dwupunktowa )

 Przedmiot rysujemy 

w  położeniu  
obróbkowym 

     

Przedmiot obrabiany 

traktujemy jako 
przezroczysty (niczego 
nie zasłania i nic go nie 
zasłania)

 

 

Technika projektowania 

Technika projektowania 

uchwytu – tok projektowania

uchwytu – tok projektowania

 

 

Technika

Technika 

projektowania

projektowania 

uchwytu

uchwytu

Elementy ustalające

 

 

Technika projektowania 

Technika projektowania 

uchwytu

uchwytu

Elementy mocujące

Łapy dociskowe 

odsuwane

 

 

Element do nastawiania narzędzia na wymiar obróbkowy - 

ustawiak

Technika 

Technika 

projektowania 

projektowania 

uchwytu

uchwytu

 

 

Technika projektowania 

Technika projektowania 

uchwytu

uchwytu

Ustawiak do ustawiania freza

 

Robocze powierzchnie 

ustawiaka

grubość płytki 

ustawczej

 

 

H 

 -  

T

 H

Obliczanie wymiaru do 

Obliczanie wymiaru do 

ustawiaka

ustawiaka 

3

n 

– T 

n

 

U

n  

- T n

  =  ( H - 0,5 T H  - m )  

-  0,35 (  T

 

H

 

 -  T 

m

 

)

  

Płytka 

ustawcza

o grubości m i

tolerancji  T m

 

Przedmiot 
obrabiany

Powierzchni

a obrabiana

Baza stykowa

Ustawiak

Frez

 

 

Korpus uchwytu

Technika

Technika 

projektowania

projektowania 

uchwytu

uchwytu

 

 

Technika 

Technika 

projektowania 

projektowania 

uchwytu

uchwytu

Elementy ustalające 

uchwyt na obrabiarce

 

 

Uchwyt wiertarski

Przedmio

t

obrabian

y

Płyta wiertarska 

otwierana

Zamek 

płyty

Nakrętka mocująca 

płytę

 

 

Uchwyt wiertarski

Elementy 

ustalające

przedmiot: 

płaszczyzna i 

kołek 

Elementy 

mocujące

przedmiot: 

podkładka z

wycięciem

Wpust 

ustalają

cy

Tulejka

wiertarska 

wymienna

Nakrętka

 

 

Uchwyt wiertarski - 

przekrój

Korpus

uchwytu: odlew lub 

spawany 

3 otwory obrabiane: wiercenie i 

pogłębianie

 

 

Ocena konstrukcji uchwytu

Ocena konstrukcji uchwytu



Techniczna (cechy eksploatacyjne i 
technologiczność konstrukcji)



Ekonomiczna (czy zastosowanie tej 
konstrukcji będzie opłacalne)

 

 

Cechy eksploatacyjne 

Cechy eksploatacyjne 

uchwytu

uchwytu



Prawidłowość ustalenia i zamocowania przedmiotu 

obrabianego 

(właściwy wybór baz i rozmieszczenie elementów 

ustalających, jak najmniejsze momenty od sił skrawania, brak 

odkształceń przedmiotu)

 



Właściwe mocowanie 

(brak przemieszczeń p.o. przy mocowaniu i 

obróbce)



Dokładność wykonania uchwytu 

(elementów ustalających, 

nastawiających, prowadzących narzędzie, podziałowych oraz 

dokładność ich rozmieszczenia)



Trwałość uchwytu 

(dobór materiałów i ich obróbka cieplna)



Łatwość i szybkość ustawienia, zamocowania i ew.manipulacji 

przedmiotem 

(swobodny dostęp do przedmiotu, dogodne 

usytuowanie elementów, którymi operuje pracownik, dostateczna 

przestrzeń na wióry i łatwość ich usuwania, mechanizacja i 

automatyzacja zwłaszcza przy dużej produkcji)



Możliwość obserwacji strefy obróbki



Ergonomia 

(uwzględnienie możliwości fizycznych pracownika - 

wysiłek fizyczny – siła ok. 150 N, brak wystających i ostrych 

elementów – skaleczenia, stłuczenia)



Łatwość wymiany zużywających się elementów



Estetyka uchwytu