Nieprawidłowości w 

narządzie żucia

Trzyna Jakub

Wyniki badań prowadzonych przez 

Instytut matki i Dziecka wśród 
problemów zdrowotnych w wieku 
przedszkolnym i szkolnym na 
pierwszy plan pod względem 
ilościowym wysuwają się 
nieprawidłowości w narządzie żucia: 
próchnica zębów oraz wady zgryzu.

Próchnica zębów

Jest to bakteryjna choroba zakaźna, zaliczana do 

chorób społecznych. Występuje u 92% dzieci 7-
letnich i u 98% młodzieży 18-letniej. 

Czynnikami sprzyjającymi rozwojowi próchnicy są:
• podatność tkane zęba ( głównie niedojrzałość i 

słaba mineralizacja szkliwa i zębiny u dzieci i 
młodzieży)

• płytka nazębna tworzona przez stale obecne w 

jamie ustnej bakterie kwasotwórcze

• obecność węglowodorów w jamie ustnej

Próchnica zębów

Próchnicy można zapobiegać poprzez dbanie 

o:

• higienę jamy ustnej
• racjonalne żywienie
• uzupełnienie niedoboru fluoru
• profilaktyczne poradnictwo
• zabiegi stomatologiczne

Wady zgryzu

Wadą zgryzu określamy nieprawidłowe 

ułożenie zębów. Według Bożkowej można 
wyróżnić:

• zgryz otwarty – powstaje na skutek np. 

ssania palca lub innego przedmiotu, 
szczęka ulega odkształceniu, zęby 
wysuwają się do przodu

Wady zgryzu

• tyłozgryz – górne zęby sieczne 

przykrywają w pewnej odległości zęby 
sieczne dolne, co powoduje trudności w 
jedzeniu

Wady zgryzu

• przodozgryz – zęby sieczne dolne 

wychodzą przed zęby sieczne górne. Jest 
spowodowany szybkim wzrostem żuchwy

Analiza przeprowadzonych badań dzieci w wieku 

żłobkowym, przedszkolnym i szkolnym wykazała, 
że 80% zaburzeń szczękowo-zgryzowo-zębowych 
jest spowodownych czynnikami zwenętrznymi.

Przyczyny wad zębowych można podzielić na 

(Łabiszewska-Jaruzelska):

I. dysfunkcje, czyli zaburzone czynności fizjologiczne, 

do których zalicza się:

a) nieprawidłowe układnanie dziecka w czasie snu i 

karmienia

b) nieprawidłową funkcję połykania
c) nieprawidłową wymowę
d) oddychanie przez usta
e) żucie

II. parafunkcje, czyli czynności stereotypowe, do 

których zalicza się wszelkie nawyki, jak:
a)

ssanie smoczka i nagryzanie palców, języka, warg, 

policzków, nagryzanie różnych przedmiotów np. ołówków
b) inne nawyki, jak zgrzytaniezębami, pdopieranie brody, 
grymasy, tiki itp.

III. choroba próchnicowa i jej skutki
IV. choroby

:

a)

ogólne ustroju, jak krzywica

b)

miejscowe, jak: zapalenie pszyusznic, ucha 
środkowego, zapalanie błony śluzowej jamy ustnej i 
dziąseł, parodontopatie i inne

V. urazy w obrębie czaszki twarzowej (poród 

kleszczowy, kręcz szyi, inne urazy 
mechaniczne, termiczne itd.)