Uczeń zdolny

Uczeń zdolny

ZDOLNOŚĆ

ZDOLNOŚĆ

  -  w  psychologii  pojęcie 

  -  w  psychologii  pojęcie 

u

u

ż

ż

ywane 

do 

określania 

tych 

ywane 

do 

określania 

tych 

właściwości 

psychiki 

człowieka, 

właściwości 

psychiki 

człowieka, 

które 

warunkują 

możliwo

które 

warunkują 

możliwo

ś

ś

ci 

ci 

skutecznej

skutecznej

 

działalno

 

działalno

ś

ś

ci 

w 

ci 

w 

okre

okre

ś

ś

lonych 

dziedzinach, 

przy 

lonych 

dziedzinach, 

przy 

wykonywaniu  ró

wykonywaniu  ró

ż

ż

nych  zadań,  n

nych  zadań,  n

a 

a 

przykład:

przykład:

 nauki szkolnej.

 nauki szkolnej.

Tadeusz 

Tadeusz 

Lewowicki  określa  ucznia  

Lewowicki  określa  ucznia  

zdolnego  jako  tego,  który 

zdolnego  jako  tego,  który 

charakteryzuje się

charakteryzuje się

 

 

przynajmniej jedną 

przynajmniej jedną 

z następujących cech:

z następujących cech:

wysokim poziomem zdolności 

wysokim poziomem zdolności 

ogólnych, inteligencji (I.I. powyżej 120 

ogólnych, inteligencji (I.I. powyżej 120 

punktów),

punktów),

wysokim poziomem zdolności 

wysokim poziomem zdolności 

specjalnych, uzdolnie

specjalnych, uzdolnie

ń

ń

,

,

wysokimi  osiągni

wysokimi  osiągni

ę

ę

ciami  lub  

ciami  lub  

możliwościami   tych   osi

możliwościami   tych   osi

ą

ą

gni

gni

ę

ę

ć  w  

ć  w  

nauce b

nauce b

ą

ą

d

d

ź

ź

 w innych dziedzinach 

 w innych dziedzinach 

działalności warto

działalności warto

ś

ś

ciowej społecznie,

ciowej społecznie,

osiągni

osiągni

ę

ę

ciami  oryginalnymi  i  

ciami  oryginalnymi  i  

twórczymi  lub mo

twórczymi  lub mo

ż

ż

liwościami takich 

liwościami takich 

osi

osi

ąg

ąg

ni

ni

ęć

ęć

.

.

DOBÓR UCZNIÓW ZDOLNYCH

DOBÓR UCZNIÓW ZDOLNYCH

Doboru  uczniów  zdolnych  można  dokonywać   w   

Doboru  uczniów  zdolnych  można  dokonywać   w   

oparciu   o  następujące kryteria:

oparciu   o  następujące kryteria:

grupowe testy inteligencji,

grupowe testy inteligencji,

opinie nauczycieli, 

opinie nauczycieli, 

testy osiągnięć szkolnych i oceny szkolne,

testy osiągnięć szkolnych i oceny szkolne,

indywidualne testy inteligencji,

indywidualne testy inteligencji,

szacunki społecznej i emocjonalnej dojrzałości,

szacunki społecznej i emocjonalnej dojrzałości,

wywiady z rodzicami,

wywiady z rodzicami,

temperament i ambicje uczniów. 

temperament i ambicje uczniów. 

                     /G. Szumski: Dobór i zdolnych kształcenie 

                     /G. Szumski: Dobór i zdolnych kształcenie 

uczniów.  WSPS, 1995/.

uczniów.  WSPS, 1995/.

CHARAKTERYSTYKA DZIECKA 

CHARAKTERYSTYKA DZIECKA 

ZDOLNEGO

ZDOLNEGO



Dzieci  zdolne  wykazują  

Dzieci  zdolne  wykazują  

wyj

wyj

ą

ą

tkowe  

tkowe  

zdolności

zdolności

  b

  b

ą

ą

dź  umiejętno

dź  umiejętno

ś

ś

ci 

ci 

na przykład:

na przykład:

 

 

dar wczesnego  czytania,  przed rozpocz

dar wczesnego  czytania,  przed rozpocz

ę

ę

ciem 

ciem 

nauki szkolnej,  wcześnie  ujawniony talent 

nauki szkolnej,  wcześnie  ujawniony talent 

muzyczny. 

muzyczny. 



Można  zauważyć  także  pewne  różnice  

Można  zauważyć  także  pewne  różnice  

charakterologiczne: 

charakterologiczne: 

pewność siebie

pewność siebie

, z jak

, z jak

ą

ą

 

 

dziecko przystępuje do rozwiązywania nowego 

dziecko przystępuje do rozwiązywania nowego 

problemu oraz 

problemu oraz 

rozpi

rozpi

ę

ę

to

to

ść

ść

 uwagi

 uwagi

 cechuj

 cechuj

ą

ą

c

c

ą

ą

 ten 

 ten 

proces.

proces.

  

  



Opinia  własnego  

Opinia  własnego  

„ja”

„ja”

  jest  często równie

  jest  często równie

ż

ż

  

  

wygórowana, aczkolwiek najcz

wygórowana, aczkolwiek najcz

ęś

ęś

ciej  zostaje  utworzona 

ciej  zostaje  utworzona 

w oparciu o wypowiedzi osób dorosłych o nim samym.  

w oparciu o wypowiedzi osób dorosłych o nim samym.  



Dzieci utalentowane wyprzedaj

Dzieci utalentowane wyprzedaj

ą

ą

 najcz

 najcz

ę

ę

ściej  w  nauce  

ściej  w  nauce  

swoich  rówieśników, oczywi

swoich  rówieśników, oczywi

ś

ś

cie zdarzają się sytuacje 

cie zdarzają się sytuacje 

odwrotne.  Często  kończ

odwrotne.  Często  kończ

ą

ą

  szkoł

  szkoł

ę

ę

 podstawow

 podstawow

ą

ą

 rok   

 rok   

wcze

wcze

ś

ś

niej.

niej.



Ponadto uczniowie ci wyróżniają si

Ponadto uczniowie ci wyróżniają si

ę

ę

:

:



niezaspokojon

niezaspokojon

ą

ą

 ciekawości

 ciekawości

ą

ą

,   

,   



szybkim rozumieniem, 

szybkim rozumieniem, 



rozległymi  wiadomościami, 

rozległymi  wiadomościami, 



dobr

dobr

ą

ą

 pami

 pami

ę

ę

ci

ci

ą

ą

, 

, 



bogatym słownictwem,  

bogatym słownictwem,  



wyj

wyj

ąt

ąt

kowymi  zainteresowaniami.

kowymi  zainteresowaniami.

   

   



ich my

ich my

ś

ś

lenie i pamięć opiera się na 

lenie i pamięć opiera się na 

zwi

zwi

ą

ą

zkach  

zkach  

logicznych

logicznych

,  

,  



nie  maj

nie  maj

ą

ą

   problemów z 

   problemów z 

abstrahowaniem poj

abstrahowaniem poj

ęć

ęć

, ani 

, ani 

wysnuwaniem 

wysnuwaniem 

wniosków

wniosków

, 

, 



szybko tworzą 

szybko tworzą 

zale

zale

ż

ż

no

no

ś

ś

ci  przyczynowo  skutkowe

ci  przyczynowo  skutkowe

, 

, 



łatwo 

łatwo 

 porz

 porz

ą

ą

dkuj

dkuj

ą

ą

  i  subtelnie    różnicuj

  i  subtelnie    różnicuj

ą

ą

 

 

materiał  nauczania,     

materiał  nauczania,     



chętnie   bawi

chętnie   bawi

ą

ą

  si

  si

ę

ę

  z  dzie

  z  dzie

ć

ć

mi  starszymi,  wol

mi  starszymi,  wol

ą

ą

  gry  i 

  gry  i 

 zabawy przez siebie wybierane, 

 zabawy przez siebie wybierane, 



bardziej  interesuj

bardziej  interesuj

ę

ę

  si

  si

ę

ę

  indywidualnymi   zabawami, 

  indywidualnymi   zabawami, 



rówieśnicy uwa

rówieśnicy uwa

ż

ż

aj

aj

ą

ą

 je  cz

 je  cz

ę

ę

sto za dzieci  „inne”,  

sto za dzieci  „inne”,  



ich  

ich  

aspiracje  

aspiracje  

ż

ż

yciowe

yciowe

 s

 s

ą

ą

 wyra

 wyra

ź

ź

nie wy

nie wy

ż

ż

sze ani

sze ani

ż

ż

eli 

eli 

pozostałych uczniów, 

pozostałych uczniów, 



posiadaj

posiadaj

ą

ą

 prawdziwe 

 prawdziwe 

pasje 

pasje 

n

n

a przykład

a przykład

: czytanie 

: czytanie 

ksi

ksi

ąż

ąż

ek, a ich lektury s

ek, a ich lektury s

ą

ą

 bardziej zró

 bardziej zró

ż

ż

nicowane.

nicowane.

 

 

POCHODZENIE SPOŁECZNE 

POCHODZENIE SPOŁECZNE 

    

    

Stan  dochodów  rodzin  z  których

Stan  dochodów  rodzin  z  których

pochodzą  dzieci  zdolne  jest najcz

pochodzą  dzieci  zdolne  jest najcz

ęś

ęś

ciej bardzo  

ciej bardzo  

dobry,  a warunki domowe lepsze od przeci

dobry,  a warunki domowe lepsze od przeci

ę

ę

tnych.

tnych.

Rodziny te posiadają spore   biblioteki,  rodzice  dbają  o  

Rodziny te posiadają spore   biblioteki,  rodzice  dbają  o  

rozbudzenia   zainteresowa

rozbudzenia   zainteresowa

ń

ń

  kulturowych i 

  kulturowych i 

intelektualnych dziecka.  

intelektualnych dziecka.  

Większo

Większo

ść

ść

 spośród uczniów utalentowanych stanowi

 spośród uczniów utalentowanych stanowi

ą

ą

 

 

jedynacy  lub  dzieci  pierworodne.   Rodzice  tych  dzieci  

jedynacy  lub  dzieci  pierworodne.   Rodzice  tych  dzieci  

najcz

najcz

ęś

ęś

ciej otrzymali staranne  wykształcenia  i  

ciej otrzymali staranne  wykształcenia  i  

wykonują   zawody   wolne   oraz   zajmuj

wykonują   zawody   wolne   oraz   zajmuj

ą

ą

   wysokie 

   wysokie 

stanowiska. 

stanowiska. 

PRZYSTOSOWANIE SPOŁECZNE

     Dzieci  o  ilorazie inteligencji w granicach  125 - 
155  punktów nie mają problemów 
przystosowawczych,  natomiast uczniowie 
osiągający wyższe wyniki w testach I.I. 
charakteryzują trudności adaptacyjne. 

Muszą one uczyć się przystosowania społecznego, 
trzeba je,  często strzec przed agresją wobec 
kolegów, starają się   podporządkować  sobie  
grupy  rówieśnicze.  
Grozi im również nadmierny egocentryzm i 
poczucie  wyższości.

   

Wyższa  inteligencja często wiąże się 
także z większą empatią i 
wrażliwością, co wynika z szerszego 
pola ich doświadczeń i większego 
zaangażowania emocjonalnego. 

Efektem tego jest częste przeżywanie 
skrajnych uczuć i zaburzenia w 
nawiązywaniu kontaktów 
społecznych. 

Nie zrównoważone zdolności mogą 
również prowadzić do zaburzeń w 
życiu dorosłym.