Układ krwionośny

Serce

Serce



-Serce jest położone w środkowej części klatki

piersiowej i jest objęte błoną surowiczą- osierdziem.



-Ma kształt stożka, wyróżnia się w nim:

1.podstawę- skierowaną do góry, do tyłu i w stronę

prawą;

2.koniuszek – skierowany w stronę lewą, w dół i do

przodu;

3.powierzchnię mostkowo- żebrową;
4.powierzchnię tylno- dolną przeponową;
5.powierzchnię płucną przylegającą do lewego płuca

Serce



Od strony dolnej opiera się o środek ścięgnisty

przepony;



Od boków przylega do płuc;



Od tyłu jest oddzielone od kręgosłupa

przełykiem i aortą.



Naczynia w podstawie serca tworzą koronę

naczyniową serca i obejmują:

- aortę,
- pień płucny,
- żyłę główną dolną i górną,
- żyły płucne.

Serce



Na granicy przedsionków i komór biegnie
bruzda wieńcowa, w której przebiegają
naczynia wieńcowe.



Na granicy między komorami od strony
przedniej biegnie bruzda międzykomorowa
przednia, a od strony tylnej- bruzda
międzykomorowa tylna; obie bruzdy zbiegają
się w tzw. wcięciu koniuszka serca.



Koniuszek serca należy do komory lewej.

Serce



Serce jest narządem czterojamowym.



Przy podstawie położone są przedsionki
oddzielone przegrodą
międzyprzedsionkową. Poniżej znajdują
się komory oddzielone przegrodą
międzykomorową.

Serce



Przedsionek prawy- składa się z:



- zatoki żył głównych,



- właściwego przedsionka,



- uszka prawego;



- część zatokową od części właściwej

przedsionka oddziela grzebień graniczny;



- do części zatokowej uchodzą: żyła główna

górna i dolna( zaopatrzona w półksiężycowatą

zastawkę), oraz zatoka wieńcowa do której żyły

serca odprowadzają krew; część zatokowa ma

gładkie ściany.

Serce



Część właściwa przedsionka i uszko prawe wysłane są

równolegle ułożonymi mięśniami grzebieniastymi

odchodzącymi od grzebienia granicznego;



Uszko prawe, ma kształt trójkątny, końcem swym

obejmuje aortę;



Przegroda międzyprzedsionkowa od strony przedsionka

prawego ma wgłębienie- dół owalny, będący

pozostałością krążenia płodowego;



Przedsionek prawy z komorą prawą łączy ujście

przedsionkowo- komorowe prawe zaopatrzone w

zastawkę trójdzielną.

Serce



Przedsionek lewy- ma większy wymiar

poprzeczny od przedsionka prawego;



Do przodu tworzy uchyłek- uszko lewe, którego

koniec przylega do pnia płucnego;



Ściany przedsionka są gładkie, natomiast

uszko pokrywają mięśnie grzebieniaste;



Do przedsionka uchodzą od strony prawej i

lewej parzyste żyły płucne;



W ujściu przedsionkowo- komorowym lewym

znajduje się zastawka dwudzielna.

Serce



Komora prawa- grubość ściany komory prawej wynosi około

5 mm i jest znacznie cieńsza od ściany komory lewej;



Kształt jest zbliżony do trójściennego ostrosłupa, podstawą

skierowanego do góry;



W rejonie podstawy znajdują się dwa otwory: ujście

przedsionkowo- komorowe prawe oraz bardziej do przodu

położone ujście pnia płucnego, oddzielone od siebie pasmem

mięśniowym, tzw. grzebieniem nadkomorowym.



Droga prądu krwi w komorze ma kształt litery V. W części

należącej do drogi prądu wpływającego, występują wysokie

beleczki ,częściowo przechodzące w mięśnie brodawkowate.

Ściana drogi wypływu, tzw. stożek tętniczy jest bardziej

gładka.

Serce



Stożek tętniczy sięga od wierzchołka

komory prawej do ujścia pnia płucnego.



W ujściu pnia płucnego znajduje się

zastawka pnia płucnego.



W ścianie komory prawej znajdują się

mięśnie brodawkowate. Od ich wolnego

końca do płatków zastawki

przedsionkowo- komorowej biegną

struny ścięgniste.

Serce



Komora lewa- ma trzykrotnie grubsze ściany

od komory prawej.



Kształt zbliżony do stożka, podstawą

zwróconego do góry, a wierzchołek odpowiada

koniuszkowi serca.



W rejonie podstawy znajdują się : ujście

przedsionkowo- komorowe lewe z zastawką

dwudzielną oraz ujście aorty z zastawką

półksiężycowatą aorty.



Droga prądu krwi ma kształt litery V.

Serce



Na drodze dopływu od ujścia p- k do koniuszka
serca ściany są zaopatrzone w beleczki
mięśniowe, od których odchodzą mięśnie
brodawkowate ze strunami ścięgnistymi
dochodzącymi do płatków zastawki
dwudzielnej.



Droga odpływu krwi tworzy stożek tętniczy
lewy, krew kieruje się do ujścia aorty. Ściana
tej części komory jest prawie gładka.

Serce



Zastawki serca- są położone w ujściach

przedsionkowo- komorowych, w ujściu aorty i

pnia płucnego i zabezpieczają jednokierunkowy

przepływ krwi.



Zastawki p- k są utworzone z podwójnej blaszki

wsierdzia i występują w postaci płatków

jednym brzegiem przymocowujących się do

pierścienia włóknistego otaczającego ujścia p-

k. Do wolnego brzegu płatków zastawki i do jej

powierzchni dolnej przymocowują się struny

ścięgniste pochodzące od mięśni

brodawkowatych.

Serce



W zastawce trójdzielnej wyróżnia się płatek przedni, tylny i

przegrodowy.



W zastawce dwudzielnej występuje płatek przedni i tylny.



W ujściu aorty i pnia płucnego zastawki są zbudowane z 3

półksiężycowatych płatków mających kształt gniazd

jaskółczych przymocowujących się jednym brzegiem do

pierścieni włóknistych położonych w ujściach tych tętnic.



-wolne brzegi zastawek półksiężycowatych zwane

obłączkami, w środkowej części mają zgrubienie- grudkę.



Zastawka pnia płucnego ma płatek przedni, prawy i

lewy.



Zastawka aorty- płatek tylny, prawy i lewy.

Serce



Ściany serca- 3 warstwy:



1)nasierdzie( epicardium)- cienka
blaszka pokrywająca serce od zewnątrz,



2)śródsierdzie( myocardium)- warstwa
środkowa,



3)wsierdzie ( endocardium)- cienka
warstwa wyściełająca jamy serca.

Serce



Nasierdzie- jest trzewną blaszką
osierdzia, pokrywa serce oraz naczynia
i nerwy położone w bruzdach serca.
Zbudowane jest z tkanki łącznej z
licznymi włóknami sprężystymi i
pokryte jednowarstwowym nabłonkiem
płaskim.



Śródsierdzie- składa się ze szkieletu
serca i mięśnia sercowego.

Serce



Szkielet serca- położony na granicy przedsionków i

komór, zbudowany jest z tkanki łącznej, która układa

się w pierścienie przy ujściach p- k, w ujściu aorty i pnia

płucnego.



- oddziela mięśniówkę przedsionków i komór,

jednocześnie jest jej miejscem przyczepu.



- kierując się od przodu do tyłu serca, występują

kolejno: pierścień włóknisty pnia płucnego, aorty, ujścia

p- k prawego i obok lewego. W miejscu zetknięcia się

pierścieni p- k z pierścieniem aorty znajdują się 2

trójkąty włókniste- prawy i lewy.



- do szkieletu serca zaliczamy także część błoniastą

przegrody międzykomorowej.

Serce



Mięsień sercowy- tworzy główną masę narządu.



Wyróżniamy mięsień czynnościowy serca i mięsień

przewodnictwa.



- Mięsień czynnościowy: odrębny dla przedsionków i

komór.



Mięsień przedsionków składa się z 2 warstw-

powierzchownej wspólnej dla obu przedsionków i

głębokiej oddzielnej dla każdego przedsionka.



Mięśniówka komór:



-warstwa zewnętrzna podłużno- skośna,



-warstwa środkowa- okrężna, należąca do danej komory,



-warstwa wewnętrzna- podłużna.

Serce



Mięsień przewodnictwa- tworzy układ przewodzący

serca, który reguluje pracę serca.



Tworzy jedyne połączenie między mięśniówką

przedsionków a mięśniówką komór.



- węzeł zatokowo- przedsionkowy- położony przy ujściu

żyły głównej górnej w przedsionku prawym,



- węzeł przedsionkowo- komorowy- położony na dnie

przedsionka prawego, w przegrodzie

międzyprzedsionkowej,



- pęczek przedsionkowo- komorowy składający się z

pnia i dwóch odnóg – prawej i lewej dochodzących

poprzez włókna Purkiniego do beleczek mięśniowych.

Serce



Osierdzie- błona surowicza otaczająca serce
zbudowana z 2 blaszek:



-blaszki trzewnej osierdzia, czyli nasierdzia,
która zrasta się z powierzchnią serca;



-blaszki ściennej osierdzia.



-między obiema blaszkami znajduje się
szczelina- jama osierdzia.



-blaszka trzewna osierdzia przechodzi w
blaszkę ścienną w rejonie korony naczyniowej.

Serce



Unaczynienie serca:



Serce unaczyniają 2 tętnice wieńcowe

odchodzące od opuszki aorty.



Tętnica wieńcowa lewa- biegnie w

bruździe wieńcowej i oddaje gałąź

międzykomorową przednią ( położoną

w bruździe międzykomorowej przedniej) i

gałąź okalającą ( kierującą się na tylną

powierzchnię serca).

Serce



Tętnica wieńcowa prawa- również biegnie w bruździe wieńcowej i

oddaje gałąź międzykomorową tylną.



Żyły serca



Żyły serca uchodzą do zatoki wieńcowej- jest to szeroki pień żylny,

długości ok.3 cm, leżący w części tylnej bruzdy wieńcowej.



Żyły uchodzące do zatoki wieńcowej mają zastawki ujściowe.



Do zatoki wieńcowej uchodzą:



-żyła mała serca,



-żyła średnia serca,



-żyła tylna komory lewej,



-żyła skośna przedsionka lewego.



Żyły przednie serca, 3 lub 4, zbierają krew ze ściany przedniej komory

prawej i uchodzą do przedsionka prawego.



Żyły najmniejsze serca- drobne żyły serca uchodzące bezpośrednio do

jam serca.

Serce



Nerwy serca



Splot sercowy- utworzony przez nerwy
sercowe szyjne- górny, środkowy i dolny, oraz
nerwy sercowe piersiowe. Odchodzą one od
odpowiednich zwojów części szyjnej oraz
piersiowej pnia współczulnego i stanowią
składnik współczulny splotu sercowego.
Składnikiem przywspółczulnym są gałęzie
sercowe nerwu błędnego.