Instytucjonalizacja zasad 

etyki w przedsiębiorstwie

Instytucjonalizacja to proces 

przechodzenia od 

niesformalizowanych 

sposobów działania 

społecznego do 

uregulowanych, względnie 

stałych form aktywności

NARZĘDZIA PODNOSZENIA POZIOMU 

ETYCZNEGO FIRMY

• 1. System selekcji i rekrutacji

• Technika ta polega na właściwej 

rekrutacji pracowników, biorącej pod 
uwagę przy wyborze kandydatów na 
określone stanowiska, obok 
wykształcenia oraz zawodowego 
doświadczenia, także wrażliwość 
pracownika na problemy etyczne  

NARZĘDZIA PODNOSZENIA POZIOMU 

ETYCZNEGO FIRMY

• 2. System szkolenia pracowników 

• Wprowadzenie szkoleń etycznych opiera się na założeniu, 

iż zdecydowana większość nieetycznych zachowań 

pracownika wynika raczej z jego niewiedzy lub ze 

złożoności problemów i zadań, przed którymi jest 

stawiany, a nie z przyrodzonej człowiekowi nieetyczności

• Trzy rodzaje szkoleń: 
• - programy podstawowe 
• - programy specjalistyczne 
• - programy zorientowane na rozwój 

etycznej osobowości

NARZĘDZIA PODNOSZENIA POZIOMU 

ETYCZNEGO FIRMY

• 3. Przyjęcie strategii działania w 

zakresie etyki 

• Kierownictwo firmy przedstawia wszystkim 

pracownikom najogólniejsze zasady swej 
strategii w zakresie stworzenia lub 
wzmocnienia etycznego wizerunku firmy. 

• Sam fakt zwrócenia uwagi na kwestie 

etyczne jest ważnym sygnałem dla 
pracowników.

 

NARZĘDZIA PODNOSZENIA POZIOMU 

ETYCZNEGO FIRMY

• 4. Przywództwo etyczne 

• „Tym, co odróżnia przywódcę od zwykłego, kompetentnego, 

profesjonalnego menedżera, jest jego zdolność do stworzenia 

organizacji, która staje się czynnikiem sprawczym 

samorealizacji i równowagi wewnętrznej dla swych 

członków”.(T. Chappell, Dusza biznesu...)

• Przywództwo etyczne polega na 

prezentowaniu przez kadrę kierowniczą 

właściwego zachowania, które może stać się 

przykładem dla pozostałych pracowników 

NARZĘDZIA PODNOSZENIA POZIOMU 

ETYCZNEGO FIRMY

• 5. Budowanie i umacnianie 

kultury etycznej 

• Im akcent na wartości etyczne w 

budowanej kulturze organizacyjnej 
jest większy, tym silniejsza kultura 
etyczna 

NARZĘDZIA PODNOSZENIA POZIOMU 

ETYCZNEGO FIRMY

• 6. Kodeksy etyczne

 

• Firmy, dla których kodeksy są istotnym 

elementem całościowej polityki w zakresie etyki, 
zamieszczają w kodeksie nie tylko zakazy, ale 
także wskazują na właściwe sposoby 
postępowania oraz podają sposoby 
rozwiązywania najczęściej spotykanych przez 
pracowników problemów, wraz z podaniem 
uzasadnienia dla przyjęcia takiego, a nie innego 
rozwiązania, a jeśli to konieczne, także podstawy 
prawnej, regulującej daną kwestię 

NARZĘDZIA PODNOSZENIA POZIOMU 

ETYCZNEGO FIRMY

• 7. Instytucja rzecznika do spraw 

etyki

•

Instrument ten wykorzystywany jest przede 
wszystkim w wielkich firmach. Zazwyczaj 
tylko te firmy stać na zatrudnienie człowieka, 
który bezpośrednio „niczego nie wytwarza”, 
a służy jedynie radą tym pracownikom, 
którzy mają jakiś problem natury etycznej

  

NARZĘDZIA PODNOSZENIA POZIOMU 

ETYCZNEGO FIRMY

• 8. Komitety etyczne 

• Komitety powoływane są w firmie 

raczej jako ciała mające przygotować 
politykę etyczną oraz kreować 
adekwatny do potrzeb firmy model 
etycznego postępowania niż 
rozwiązywać praktyczne problemy 

NARZĘDZIA PODNOSZENIA POZIOMU 

ETYCZNEGO FIRMY

• 9. Audit etyczny 

• Podobnie jak wszystkie inne formy 

kontroli - ma za zadanie okresowe 
sprawdzenie realizacji przyjętych 
celów etycznych firmy

NARZĘDZIA PODNOSZENIA POZIOMU 

ETYCZNEGO FIRMY

• 10. Techniki działań indywidualnych 

• Techniki indywidualne to narzędzie, jakim mogą się 

posłużyć pracownicy w sytuacji, gdy uznają, że coś 

niewłaściwego dzieje się w firmie

 

• Rodzaje:

• - głośne sprzeciwianie się wdrażaniu nieetycznej decyzji 

• - informowanie wyższego rangą przełożonego o 

nieprawidłowościach 

• - otwarty protest wewnątrz organizacji (np. list otwarty do 

dyrekcji) 

- - otwarty protest na zewnątrz organizacji

- - „odgwizdanie faula” 

NARZĘDZIA PODNOSZENIA POZIOMU 

ETYCZNEGO FIRMY

• Whistle blowing – ujawnianie  przez 

pracowników nadużyć  popełnianych 
przez firmę

• Whistle blower – pracownik ujawniający  

nadużycia, osoba aktualnie lub w 
przeszłości zatrudniona w danej firmie, 
która dobrowolnie podaje do wiadomości, 
ze pewne działania firmy są nielegalne, 
niemoralne lub niekorzystne społecznie

NARZĘDZIA PODNOSZENIA POZIOMU 

ETYCZNEGO FIRMY

• Strukturalizacja etycznej oceny ujawniania nadużyć 

przez pracowników:

• Czy nadużycia popełniane przez firmę są 

dostatecznie poważne?

• Czy pracownik ujawniający nadużycia  zna 

wszystkie fakty i właściwie je interpretuje?

• Czy wszystkie wewnętrzne sposoby  rozwiązywania 

problemu  i wewnętrzne kanały komunikacji zostały 

wykorzystane?

• Jaki sposób ujawniania nadużyć  będzie najbardziej 

korzystny(przyniesie najmniej szkód)?

• Jakie są szanse, ze ujawnienie zapobiegnie złu?

NARZĘDZIA PODNOSZENIA POZIOMU 

ETYCZNEGO FIRMY

• Wewnętrzny system ujawniania nadużyć w 

firmie – AKT MORALNIE SŁUSZNY GDY

• Potencjalna lub rzeczywista szkoda 

wyrządzona przez firmę jednostkom lub 

społeczeństwu jest poważna.

• Pracownik próbował na nie zwrócić uwagę 

bezpośrednim przełożonym.

• Pracownik ujawniający nadużycia 

wyczerpał już wszystkie możliwości 

przeciwdziałania im wewnątrz firmy.

NARZĘDZIA PODNOSZENIA POZIOMU 

ETYCZNEGO FIRMY

• Wewnętrzny system ujawniania nadużyć w 

firmie –MORALNYOBOWIĄZEK GDY:

• Pracownik ujawniający nadużycia ma 

pewność, że potrafi udokumentować swoje 
oskarżenia lub wskazać sposób, w jaki 
można to uczynić.

• Pracownik ujawniający nadużycia jest 

przekonany, ze jego działanie przyniesie 
pożądane zmiany, czyli szansa powodzenia 
musi być warta podejmowanego ryzyka.