PODSTAWY

MIKROEKONOMII

MONOPOL PEŁNY

dr Hanna Nowak
Katedra
Mikroekonomii

STRUKTURY RYNKOWE

Formy organizacji rynku/rodzaje konkurencji:



konkurencja doskonała

 konkurencja monopolistyczna

 oligopol



monopol pełny



modele teoretyczne – szereg założeń upraszczających

rzeczywistość gospodarczą

 wspólne założenie – maksymalizacja zysku jako cel
działalności przedsiębiorstwa

 kryterium podziału – stopień wpływu na zdarzenia rynkowe
(głównie możliwość oddziaływania na wysokość ceny)

Źródło: Rekowski M., 2011, Mikroekonomia, Wydawnictwo Akademia,
Poznań

MONOPOL PEŁNY

Założenia modelu:

 produkty jednorodne lub zróżnicowane nie
posiadające bliskich substytutów

 brak możliwości wejścia do działalności
opanowanej przez monopol pełny (bariery
techniczne, ekonomiczne, administracyjno-
prawne)

 jeden sprzedający i wielu kupujących

 doskonała informacja o rynku

Źródło: Rekowski M., 2011, Mikroekonomia, Wydawnictwo Akademia,
Poznań

MONOPOL PEŁNY

Krzywa popytu w warunkach monopolu
pełnego:



równoznaczna z krzywą popytu rynkowego

(monopol pełny jest równoznaczny z gałęzią
przemysłu)



nachylenie negatywne

(elastyczności między

0 i - ∞)

 przychód przeciętny (równy cenie)

nie jest

równy

przychodowi marginalnemu

(P = PP >

PM)

Źródło: Rekowski M., 2011, Mikroekonomia, Wydawnictwo Akademia,
Poznań

MONOPOL PEŁNY

Krótkookresowa równowaga monopolu –

uwzględniając koszty produkcji oraz kształtowanie się
przychodów monopol

poszukuje optymalnej kombinacji

między ceną i wielkością produkcji

(kombinacji, która

maksymalizuje zysk monopolu w krótkim okresie)

Warunki maksymalizacji zysku monopolu pełnego:

 PM = KM

 KM rosnący lub KM malejący, ale wolniej niż PM

Źródło: Rekowski M., 2011, Mikroekonomia, Wydawnictwo Akademia,
Poznań

MONOPOL PEŁNY



wielkość produkcji maksymalizująca zysk

(Q

e

)

wyznacza punkt równowagi monopolu w

krótkim okresie



cenę monopolową

wyznacza punkt przecięcia

się krzywej popytu z wielkością produkcji
maksymalizującą zysk monopolu

Źródło: Rekowski M., 2011, Mikroekonomia, Wydawnictwo Akademia,
Poznań

MONOPOL PEŁNY

0

Q

P, PP
PM
KM

KM

DD = P = PP

PM

Q

e

Cena
monopolow
a

Źródło: Rekowski M., 2011, Mikroekonomia, Wydawnictwo Akademia,
Poznań

MONOPOL PEŁNY - zysk

0

Q

P, PP
PM
KM
KCP

KM

DD = P = PP

PM

Q

e

P

m

C

KCP

A

B

Źródło: Rekowski M., 2011, Mikroekonomia, Wydawnictwo Akademia,
Poznań

MONOPOL PEŁNY - strata

0

Q

P, PP
PM
KM
KCP

KM

DD = P = PP

PM

Q

e

P

m

KCP

C

B

A

Źródło: Rekowski M., 2011, Mikroekonomia, Wydawnictwo Akademia,
Poznań

MONOPOL PEŁNY

W przypadku monopolu nie istnieje jedyna
zależność pomiędzy ceną, a oferowaną
wielkością produkcji –
nie istnieje krzywa podaży monopolu w
krótkim okresie

Źródło: Rekowski M., 2011, Mikroekonomia, Wydawnictwo Akademia,
Poznań

MONOPOL PEŁNY

0

Q

P, PP
PM
KM

KM

DD = P = PP

PM

Q

e

P

m

Ingerencja instytucji publicznych na rynku
monopolistycznym

P

max

A

Q’

e

B

C

Źródło: Rekowski M., 2011, Mikroekonomia, Wydawnictwo Akademia,
Poznań

MONOPOL A KONKURENCJA DOSKONAŁA

Podstawowe różnice:

 przedsiębiorstwo konkurencyjne wytwarza w
stanie równowagi

więcej produkcji

niż monopol

(Q

k

> Q

m

)



cena sprzedaży monopolu jest większa

od

ceny sprzedaży produktów przedsiębiorstwa
doskonale konkurencyjnego

(P

m

> P

k

)



zysk monopolowy jest większy

od zysku

przedsiębiorstwa doskonałej konkurencji

(Z

m

>

Z

k

)

Źródło: Rekowski M., 2011, Mikroekonomia, Wydawnictwo Akademia,
Poznań

KONKURENCJA MONOPOLISTYCZNA



łączy

elementy modelu konkurencji

doskonałej

i modelu

monopolu pełnego

 rozwój koncepcji – E.H. Chamberlin, J. Robinson

 główne założenia modelu:

 produkty na rynku są zróżnicowane i posiadają

bliskie substytuty

 swoboda wchodzenia na rynek i opuszczania
rynku



wielu sprzedających

i kupujących

 doskonała informacja o rynku

Źródło: Rekowski M., 2011, Mikroekonomia, Wydawnictwo Akademia,
Poznań

OLIGOPOL



silna współzależność

pomiędzy

przedsiębiorstwami

 możliwości wyznaczania ceny i wielkości
produkcji przez dane przedsiębiorstwo

uzależnione od postępowania konkurentów

 trudne do przewidzenia reakcje konkurentów

 podstawowe założenia modelu:

 produkty jednorodne lub zróżnicowane



niewielka liczba sprzedawców

i wielu

kupujących



ograniczony dostęp

do rynku

 pełna informacja o rynku

Źródło: Rekowski M., 2011, Mikroekonomia, Wydawnictwo Akademia,
Poznań

DUOPOL



szczególny przypadek

oligopolu

 rynek, na którym działa tylko

dwóch

producentów

(sprzedawców) oferujących ten

sam produkt

 działania jednego producenta są

zależne

od

działań drugiego producenta



współzależności

mogą dotyczyć procesu

wyznaczania wielkości produkcji lub wyznaczania
poziomu cen sprzedaży



modele

duopolu:

A.

Cournota;

F.Y.

Edgewortha; E. Chamberlina

Źródło: Rekowski M., 2011, Mikroekonomia, Wydawnictwo Akademia,
Poznań