Nauka o wojnie i poko
ju - Nowe Wojny

1

NOWE WOJNY

Co jest nowego w nowych wojnach?

Referentki:

Dominika

Domańska

Aleksandra

Heflich

Nauka o wojnie i pokoju - Nowe
Wojny

2

NOWE WOJNY

 Co jest nowego w nowych

wojnach?

 Jakie jest ich miejsce w

postrzeganiu bezpieczeństwa
międzynarodowego?

 Jakie niosą wyzwania i jakie

zmiany implikują?

Nauka o wojnie i pokoju - Nowe
Wojny

3

Plan prezentacji

1. Ujęcie statystyczne
2. Globalny aspekt nowych wojen
3. Klasyczne teorie Clausewitza, a

współczesne realia

4. Analiza nowych elementów
5. Podsumowanie; implikacje zmian

w podejściu do nowych wojen.

Nauka o wojnie i pokoju - Nowe
Wojny

4

Statystyki

 Definicje Upsala Conflict Data

Program(UCDP)



Większy konflikt zbrojny



Użycie sił zbrojnych



Strony walczące

 Nowe środowisko międzynarodowe



Koniec bipolarnego świata



Konflikty etniczne i o surowce



II PD do konwencji genewskich

Nauka o wojnie i pokoju - Nowe
Wojny

5

Statystyki 1990-2005

 Większe konflikty zbrojne



Liczba konfliktów : 57 (w 1991 r. 31)



4 – międzypaństwowe



53 – wewnątrzpaństwowe

30 – o przejęcie rządów
23 – o terytorium

Nauka o wojnie i pokoju - Nowe
Wojny

6

Statystyki 1990-2005

1990-2005

Afryk
a

Azja ME Euro

pa

Ameryki

Liczba konfliktów

(57 ogółem)

19

15 10

7

6

Liczba konfliktów
międzypaństwowy
ch

4 (ogółem)

1

1

2

0

0

Nauka o wojnie i pokoju - Nowe
Wojny

7

Statystyki 2005

 Stan na 2005 r.



17 konfliktów:

7 – Azja
3 – Afryka
3 – Ameryki
3 – Bliski Wschód
1 – Europa



USA najczęściej zaangażowaną w

konflikt stroną

Nauka o wojnie i pokoju - Nowe
Wojny

8

Globalny aspekt nowych

wojen

 Charakter lokalny, znaczenie globalne

- NW lokowane na marginesie

zglobalizowanego świata,
ale poddają się wpływom globalizacji

- skutek coraz silniejszych powiązań
gospodarczych, politycznych i wojskowych
- obecność aktorów, obserwatorów z całego
świata

Nauka o wojnie i pokoju - Nowe
Wojny

9

Globalny aspekt nowych

wojen cd.

 Równoległe procesy integracji i

fragmentacji

- wzrost przepływu informacji, kształtowanie

samoświadomości, wzrost poczucia odrębności,

ambicje do samostanowienia

- szereg czynników moralnych i prawnych, sojusze

mn. ograniczają możliwość państwa do

wypowiadania jednostronnej

deklaracji wojny

- w NW ścierają się przedstawiciele

klasy globalnej i aglobalnej

Nauka o wojnie i pokoju - Nowe
Wojny

10

Klasyczne

teorie Clausewitza

 ścisły związek polityki, państwa i wojny,
 pierwszeństwo polityki wobec wojny,
 potraktowanie wojny (przemocy) jako

instrumentu polityki

Nauka o wojnie i pokoju - Nowe
Wojny

11

Klasyczne teorie

Clausewitza

 Fragmentacja państwa, nie spełnia swoich funkcji

-utrata monopolu stosowania przemocy przez państwo

 Brak wyraźnie zakreślonych 2 stron walczących
 Brak decydujących bitew/klasycznych frontów
 Brak oficjalnej deklaracji wojny
 Autonomizacja przemocy, brutalizacja środków
 Brak kodeksu wojennego/przestrzeganych norm,

poczucie bezkarności

NW wymykają się z kategorii definicji Clausewitza

Nauka o wojnie i pokoju - Nowe
Wojny

12

Klasyczne teorie

Clausewitza

 Sfera publiczna i prywatna
 Sfera zewnętrzna i wewnętrzna
 Gospodarka i polityka
 Sfera wojskowa i cywilna

Dawne podziały nie są już tak oczywiste:

Nauka o wojnie i pokoju - Nowe
Wojny

13

Clausewitz a

współczesne realia cd.

 Asymetria w nowych wojnach



środki i straty



RMA i dominacja USA



Nowe środowisko XXI w.



Irak, Iran, Korea Północna

Nauka o wojnie i pokoju - Nowe
Wojny

14

Nowe elementy:

Przyczyny i Cele

 Polityka tożsamości, wykluczania;

oderwanie od geopolityki i ideologii

 Rola tradycji, wspólnego mitu
 Wzrost znaczenia wojen świętych
 Partykularne interesy
 „Wojna nie tylko służy sile, ona jest

siłą.”

Nauka o wojnie i pokoju - Nowe
Wojny

15

Nowe elementy:

Aktorzy

 Regularne siły zbrojne lub ich pozostałości
 Grupy paramilitarne, z reguły skupione

wokół jednego przywódcy

 Grupy samoobrony
 Obcy najemnicy, prywatne

firmy

 Siły pokojowe

 Szerokie spektrum problematyki
niepaństwowych grup zbrojnych

Nauka o wojnie i pokoju - Nowe
Wojny

16

Nowe elementy:

Aktorzy c.d.

 Cywile a kombatanci, ofiary

konfliktów

 Media
 NGOs

Nauka o wojnie i pokoju - Nowe
Wojny

17

Nowe elementy:

złożone środowisko walki

 Złożone środowisko walki : nowy

„ekosystem” konfliktu

 Środowisko fizyczne
 Środowisko ludzkie
 Środowisko informacyjne

Nauka o wojnie i pokoju - Nowe
Wojny

18

Nowe elementy:

Strategia i Technika

 Kontynuacja dorobku wojen

partyzanckich:
- unikanie bezpośrednich starć
- siły rozproszone i zdecentralizowane, ale

zdyscyplinowane (nie anarchia!)
- przeniesienie walk do wymagającego

środowiska
- świadome wmieszanie się pośród

cywilów

Nauka o wojnie i pokoju - Nowe
Wojny

19

Nowe elementy:

Strategia i Technika

 Broń „low-tech”
 Techniki destabilizacyjne,

szerzenia strachu i terroru

 Przemieszanie strategicznego,

operacyjnego i taktycznego
poziomu wojny

 Odzwierciedlenie interakcji elementów lokalnych,

regionalnych i globalnych

Nauka o wojnie i pokoju - Nowe
Wojny

20

Nowe elementy:

źródła finansowania

 Zdecentralizowany charakter wojen
 2 główne źródła finansowania



Tzw. transfer majątkowy



Pomoc z zagranicy

 Błędne koło – czyli kontynuowanie

wojny wspólnym interesem

Nauka o wojnie i pokoju - Nowe
Wojny

21

Implikacje, wnioski

 Konieczność wypracowania consensusu co

do interwencji humanitarnej

 dostosowanie odpowiedniego mandatu sił

mn. (łączenie funkcji wojskowych i
policyjnych)

 odbudowa prawomocności, gospodarki,

polityka łączenia

 wspieranie i promowanie „ wysepek

społeczeństwa obywatelskiego”

Nauka o wojnie i pokoju - Nowe
Wojny

22

Implikacje, wnioski c.d.

 wybór podejścia, które pozwoli

efektywnie działać w złożonym
środowisku; tzw. „system-centric”
approach

Nauka o wojnie i pokoju - Nowe
Wojny

23

Pytania do dyskusji

 Czy współczesne (nie-

trójelementowe) wojny przypominają
wojny prymitywne? (teza Münklera)

 Czy w interesie mocarstw jest

angażowanie się w kosztowne i
ryzykowne konflikty w odległych
regionach świata?

Nauka o wojnie i pokoju - Nowe
Wojny

24

Bibliografia

1.

B.Balcerowicz „Wojny współczesne”

2.

M.Ignatieff “The warriors Honour:

Ethnic War and the Modern

Consience”

3.

M.Kaldor „Wojny współczesne”

4.

H.Münkler „Wojny naszych czasów”

5.

SIPRI Yearbook 2005

6.

Military Balance 2005/2006