Co to jest wirus?
Wirus to kod komputerowy dołączający się do
programu lub pliku, dzięki czemu może
rozprzestrzeniać się na inne komputery, infekując
je. Wirusy mogą uszkadzać oprogramowanie,
sprzęt i pliki. Podobnie jak ludzkie wirusy, które
mogą być tak groźne jak Ebola lub łagodne jak
jednodniowe przeziębienie, wirusy komputerowe
mogą być co najwyżej lekko irytujące lub
niezwykle destrukcyjne. Na szczęście prawdziwy
wirus nie może się rozprzestrzeniać bez ludzkiego
działania, takiego jak udostępnianie pliku lub
wysyłanie wiadomości e-mail.
Głównym źródłem infekcji jest Internet. Jest tak z powodu ogromnych
możliwości szybkiej wymiany informacji jakie stwarzają sieci (e-mail,
przeglądanie stron WWW, pobieranie plików, czaty, komunikatory,
grupy dyskusyjne, sieci peer-to-peer itp.). Tradycyjne źródła infekcji
takie jak płyty CD, dyskietki itp. mają obecnie drugorzędne
znaczenie.
Rodzaje wirusów
Podział ze względu na sposób infekcji:
-Rezydentne - Wirusy tego typu instalują się w pamięci jako rezydentne
programy usługowe TSR. Przejmują jedno lub więcej przerwań i infekują , gdy
spełnione są określone warunki np. uruchomienie programu.
-Nie rezydentne - Są aktywne jedynie wtedy , gdy jest wykonywany
zainfekowany program użytkowy. Wykonują one całkowicie swój program na
tym etapie i nie pozostają w pamięci.
-Szybkie infektory - Przejmują one wszystkie funkcje systemu DOS, używane
do obsługi plików, zarażają wszystko co się da w jak najkrótszym czasie. To
powoduje ,że po okresie bardzo szybkiego rozprzestrzeniania się wirusa w
danym systemie następuje jakby jego uśpienie, gdyż wirus nie może znaleźć
kolejnej ofiary. Często pierwszą rzeczą jaką robi wirus jest niszczenie w
pamięci kodu zamazywalnej części interpretatora poleceń, co sprawia, że
przy następnym wywołaniu jakiegoś polecenia z poziomu DOS plik
zawierający interpretator poleceń zostanie ponownie uruchomiony i w efekcie
natychmiast zainfekowany. Duża aktywność szybkiego infektora będzie łatwo
zauważalna dla użytkownika, nawet takiego, który słabo zna system. W tego
rodzaju wirusach nie sprawdza się nawet użycie technik stealth, zwłaszcza
gdy użytkownik wykonuje dużo operacji dyskowych.
Wolne infektory - Są one bardziej wyrafinowane niż szybkie infektory,
ponieważ ich głównym zadaniem nie jest jak najszybsze rozprzestrzenienie
się lecz jak najdłuższe przetrwanie. Wirusy te używają najczęściej wolnych,
kilkustopniowych, zmiennych procedur szyfrujących, oraz techniki stealth.
Najczęściej infekują one tylko te obiekty które modyfikuje lub tworzy
użytkownik. Wirusy te są bardzo trudne do wykrycia i usunięcia nawet dla
zaawansowanych programów antywirusowych.
Technika stealth- w języku angielskim znaczy niewidzialny, jest to „sztuczka”
polegająca na kontroli odpowiednich funkcji systemu DOS lub BIOS,
obsługujących pamięć i operacje dyskowe. Oszustwo polega na tym, że
fizycznie zarażony obiekt, po odpowiedniej obróbce przez wirusa, wygląda,
jakby był niezainfekowany.
Ze względu na wynik ich
działań:
-Wirusy pasożytnicze - Ten rodzaj wirusów jest najszerzej rozprzestrzeniony
na świecie i najczęściej spotykany, wykorzystują swoje ofiary do transportu
modyfikując ich strukturę wewnętrzną. Często pliki używane do transportu
przez wirusy pasożytnicze są trwale niszczone, jedynym ratunkiem jest
użycie szczepionki lub kopii zapasowych, ponieważ zarażane pliki z reguły nie
są przez wirusa leczone. Wyjątkiem są wirusy których celem jest infekcja
tablicy partycji lub BOOT sektora dysku twardego, wtedy pliki używane są
tylko do transportu. Taki wirus po zainfekowaniu tablicy partycji lub BOOT
sektora, leczy pliki znajdujące się na twardym dysku ,których użył do
transportu, a infekuje jedynie te znajdujące się na dyskietkach lub na nie
kopiowane.
Wirusy pasożytnicze można podzielić ze względu na zajmowane przez nie
miejsce w zainfekowanych plikach na:
*Wirusy nadpisujące
* Wirusy lokujące się na końcu pliku
* Wirusy nagłówkowe
* Wirusy lokujące się w pliku w miejscu gdzie jest jakiś wolny obszar
* Wirusy wykorzystujące część ostatniej jednostki alokacji pliku JAP
-Wirusy towarzyszące - Wirusy te pisane są najczęściej w językach wysokiego
poziomu. Atakują one pliki a ich działanie opiera się na hierarchii systemu
DOS podczas uruchamiania programów. Oznacza to, że w przypadku
uruchamiania jakiegoś programu bez podania rozszerzenia, najpierw
poszukiwany jest plik o rozszerzeniu COM, później EXE a na końcu BAT.
-Wirusy plików wsadowych - Wykorzystują one do transportu pliki z
rozszerzeniem BAT, są to raczej starsze wirusy. Jednak mimo raczej ubogiego
zestawu środków jakimi operują twórca, potrafią często infekować nie tylko
pliki BAT, ale często pliki COM i EXE czy sektor tablicy partycji. Po
uruchomieniu zainfekowanego pliku wsadowego tworzony jest plik
uruchamiany COM lub EXE, zawierający właściwy kod infekujący pliki BAT. Po
tym jak zostanie stworzony i wykorzystany jest kasowany.
-Makrowirusy - Wirusy tego typu to jeden z nowszych wynalazków, nie
zarażają one programów uruchamialnych, lecz pliki zawierające definicje
makr. Wśród najczęściej zarażanych plików górują pliki z rozszerzeniami DOC,
XLS, SAM. Makrowirusy do rozprzestrzeniania się wykorzystują funkcje
zawarte w językach makr, wbudowanych w różnych aplikacjach np.:
WordBasic w MS Word.
-Robaki - Są to programy, których celem jest tworzenie własnych duplikatów,
także nie atakują one żadnych obiektów . Robaki zwykle nie wywołują
żadnych skutków ubocznych, jedynie zajmują coraz więcej miejsca na dysku.
Są one bardzo popularne w sieciach, ponieważ mają do dyspozycji protokoły
transmisji sieciowej, dzięki którym mogą dowolnie przemieszczać się.
-Królik - Program wielokrotnie kopiujący i uruchamiający swój własny kod
źródłowy celem pełnego zagarnięcia zasobów komputera (czasu procesora,
pamięci operacyjnej, przestrzeni dyskowej) i doprowadzenia do upadku
systemu.
-Konie trojańskie - Koń trojański bywa utożsamiany z wirusem ze względu na
swoje działanie destrukcyjne. Koń trojański uruchomiony wykonuje niby
normalną pracę, bezpośrednio wynikającą z przeznaczenia programu, lecz
dodatkowo, w tle wykonuje jakieś niezauważalne dla użytkownika operacje.
Konie trojańskie najczęściej przenoszą
się w plikach udając np.: nową wersje oprogramowania, programy
narzędziowe.
-Bomby logiczne - Są podobne do koni trojańskich, tyle, że koń trojański
działa od razu, natomiast bomba logiczna swe destrukcyjne oblicze ukazuje
tylko w określonym odpowiednimi warunkami czasie. Ze względu na to, że
właściwy kod destrukcyjny może być ukryty w dowolnym miejscu programu
który zawiera bombę logiczną, należy się ostrożnie obchodzić z aplikacjami
które są nieznanego pochodzenia, często mianem bomby określa się
destrukcyjny kod zawarty w wirusach, którego wywołanie następuje tylko po
spełnieniu jakiegoś warunku.