6.06.21
Maria Twardowska
Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli
ul. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 091 43-50-640,
mtwardowska@zcdn.edu.pl
Ocenianie pomagające
uczyć się, czyli o
Ocenianiu
Kształtującym w
edukacji
wczesnoszkolnej
6.06.21
Maria Twardowska
Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli
ul. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 091 43-50-640,
mtwardowska@zcdn.edu.pl
Ocenianie pomagające
uczyć się, czyli o
Ocenianiu
Kształtującym w
edukacji
wczesnoszkolnej
Cele spotkania
1.Uczestnicy poznają:
- istotę oceniania kształtującego
- elementy OK w edukacji wczesnoszkolnej
2. Uczestnicy zostaną zachęceni do formułowania
celów i kryteriów oceniania
6.06.21
Maria Twardowska
Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia
Nauczycieli
ul. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 091 43-
50-640, mtwardowska@zcdn.edu.pl
2
3
Definicja
Ocenianie kształtujące to częste,
interaktywne ocenianie postępów ucznia
i uzyskanego przez niego zrozumienia
materiału, tak by móc określić, jak uczeń
ma się dalej uczyć i jak najlepiej go
nauczać
.
Raport Organizacji Współpracy Gospodarczej
i Rozwoju (OECD)
4
PODSTAWA PROGRAMOWA Z
KOMENTARZAMI” MEN 2009
JAK POPRZEZ OCENIANIE SKUTECZNIE MOTYWOWAĆ UCZNIÓW?
• Podstawa programowa formułuje wymagania edukacyjne
wobec uczniów kończących kolejne etapy kształcenia.
• Każdy uczeń jest oceniany na co dzień, w trakcie całego
roku szkolnego przez swoich nauczycieli. Właściwie
stosowana bieżąca ocena uzyskiwanych postępów
pomaga uczniowi się uczyć, gdyż jest formą informacji
zwrotnej przekazywanej mu przez nauczyciela. Powinna
ona informować ucznia o tym, co zrobił dobrze, co i w jaki
sposób powinien jeszcze poprawić oraz jak ma dalej
pracować. Taka informacja zwrotna daje uczniom
możliwość racjonalnego kształtowania własnej strategii
uczenia się, a zatem także poczucie odpowiedzialności za
swoje osiągnięcia. Ocenianie bieżące powinno być
poprzedzone przekazaniem uczniowi kryteriów oceniania,
czyli informacji, co będzie podlegało ocenie i w jaki sposób
ocenianie będzie prowadzone.
5
JAK POPRZEZ OCENIANIE SKUTECZNIE MOTYWOWAĆ
UCZNIÓW?
• Ponadto nauczyciele powinni ustalić kryteria, na
podstawie których będą oceniać uczniów na koniec roku
szkolnego. Muszą to robić zgodnie z obowiązującymi
przepisami.
• Zarówno ocenianie wewnątrzszkolne – bieżące oraz na
koniec roku – jak i ocenianie zewnętrzne odwołuje się
do wymagań, sformułowanych w podstawie
programowej.
PODSTAWA PROGRAMOWA Z
KOMENTARZAMI” MEN 2009
„O potrzebie reformy programowej kształcenia ogólnego”
6
Elementy OK
• Cele
• Nacobezu (kryteria oceniania)
• Informacja zwrotna
• Pytania kluczowe
• Techniki zadawania pytań
• Ocena koleżeńska
• Samoocena
cele
• Bardzo ważne jest, aby uczniowie wiedzieli czego i
po co się uczą. Nauczyciel powinien przed lekcją
zastanowić się jakie cele chce zrealizować i do nich
później dostosować plany, ćwiczenia i metody.
Dobrze jest zastanowić się, co już uczniowie na dany
temat wiedzą, gdyż nawiązanie do czegoś już
znanego znacznie ułatwia przyswajanie wiedzy.
• Cele mogą być związane z tematem lekcji, mogą
odnosić się też do umiejętności, np. współpracy bądź
komunikacji.
6.06.21
Maria Twardowska
Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli
ul. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 091 43-50-640,
mtwardowska@zcdn.edu.pl
7
Cele
Zastanowić się:
• Po co tego uczę? Co moi uczniowie już na
ten temat wiedzą?
• Zaplanować, dokąd się zmierza i co się
chce osiągnąć
• Podzielić się „tajemnicą” celów z uczniami
• Sprawdzić, czy cele zostały osiągnięte
• Nauczyciel powinien tak przeformułować cele, aby były
zrozumiałe dla wszystkich uczniów. Najlepiej wyobrazić sobie
ucznia, który ma trudności w nauce i dla niego ułożyć cele w
języku dla niego zrozumiałym.
• Nauczyciele często uważają, że wystarczy podać uczniom tylko
temat lekcji, są przekonani, że uczniowie sami domyślą się celu.
Jednak sam temat, np. Przyjmowanie gości, nie daje uczniom
informacji o tym po co się tego uczą i co ma być efektem tej
nauki.
• Cel sformułowany w języku ucznia nauczyciel powinien podać na
początku lekcji. Ułatwi to sprawdzenie, pod jej koniec, czy cele
udało się osiągnąć. Taka refleksja jest konieczna. Samo podanie
celu nie wystarczy. Dzięki ocenie realizacji celów uczniowie mają
świadomość, że się czegoś konkretnego nauczyli i że spędzili
czas w szkole pożytecznie.
• Dzięki celom możemy „wciągnąć” rodziców do współpracy, gdyż
uczeń będzie umiał rodzicom powiedzieć, czego się w szkole
danego dnia nauczył.
6.06.21
Maria Twardowska
Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli
ul. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 091 43-50-640,
mtwardowska@zcdn.edu.pl
9
• Cele pokazują konkretna drogę do przejścia,
kierunek w którym zmierzamy.
• Jako nauczyciel zadaję sobie pytanie: po co chcę
wprowadzić dane zagadnienia? Po co tego uczę?
Czego się dziś uczeń dowie, nauczy? Co pozna?
6.06.21
Maria Twardowska
Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia
Nauczycieli
ul. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 091 43-
50-640, mtwardowska@zcdn.edu.pl
10
• Bardzo ważne jest sprawdzenie wraz z uczniami
pod koniec lekcji, czy cele zostały osiągnięte.
Uczeń musi mieć poczucie sensownego spędzenia
czasu w szkole.
• Jedną z metod są zdania podsumowujące. Pod
koniec lekcji prosimy uczniów, by dokończyli
zdania:
- Dziś na lekcji dowiedziałem się ….
- Po dzisiejszej lekcji potrafię…
6.06.21
Maria Twardowska
Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia
Nauczycieli
ul. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 091 43-
50-640, mtwardowska@zcdn.edu.pl
11
nacobezu
• Następnym krokiem jest ustalenie przez nauczyciela
(czasami wraz z uczniami) kryteriów oceniania, czyli –
na co będę zwracać uwagę.
• Określenie nacobezu jest bardzo ważne, gdyż
nauczyciel tym samym zobowiązuje się do sprawdzania
tylko tego, co zapowiedział. Nie można więc zwracać
uwagi np. na błędy ortograficzne, jeśli wcześniej się
tego nie zapowiedziało. Jest to bardzo trudne dla
polskiego nauczyciela. W naszej szkole przyjęło się, że
jeśli „przerobiono” już jakiś materiał, to uczeń będzie go
znał w przyszłości i że można go oceniać z tej wiedzy.
6.06.21
Maria Twardowska
Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia
Nauczycieli
ul. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 091 43-
50-640, mtwardowska@zcdn.edu.pl
12
Odróżnienie celów od „ nacobezu”
• „ nacobezu” to konkretne wymagania, które uczeń
będzie musiał spełnić, czyli dowody, po których
poznamy, że cel osiągnęliśmy.
• Po czym nauczyciel pozna, że uczeń już to umie i
jak będzie oceniał
6.06.21
Maria Twardowska
Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia
Nauczycieli
ul. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 091 43-
50-640, mtwardowska@zcdn.edu.pl
13
Potrafimy przyjmować gości
•
Zapis w dzienniku: savoir vivre – zapoznanie dzieci ze
sztuką przyjmowania gości, zachowania się przy stole
oraz wręczania i przyjmowania upominków. Głośne
czytanie wiersza D. Gellner „ Urodziny”. Rozpoznawanie
nazw ludzi, zwierząt, rzeczy i czynności. Rozwijanie zdań.
•
Przewidywane efekty: słucha uważnie czytanych tekstów.
Poprawnie odpowiada na pytania dotyczące wysłuchanej
treści. Ocenia postępowanie bohaterów. Dobiera
właściwe określenia. Układa wyrazy z rozsypanek
sylabowych. Aktywnie uczestniczy w grach darmowych i
zabawach ruchowych.
6.06.21
Maria Twardowska
Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia
Nauczycieli
ul. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 091 43-
50-640, mtwardowska@zcdn.edu.pl
14
Temat: Potrafimy przyjmować
gości.
• Cele:
- Poznanie ( przypomnienie) zasad dotyczących
przyjmowania gości, zachowanie się przy stole oraz
wręczanie i przyjmowanie upominków.
- Kształcenie i doskonalenie umiejętności kulturalnego
zachowania się przy stole, przyjmowania gości oraz
wręczania i przyjmowania upominków
- Doskonalenie umiejętności głośnego czytania
• cele wyrażone językiem ucznia:
- …
6.06.21
Maria Twardowska
Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia
Nauczycieli
ul. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 091 43-
50-640, mtwardowska@zcdn.edu.pl
15
Plan zajęć ( propozycja z
przewodnika metodycznego)
1.
Rozmowa kierowana nt przyjmowania gości, ułożenie i
odczytanie hasła „Przyjmujemy gości”
2.
Wspólne nakrywanie do stołu – uzupełnianie
brakujących elementów ilustracji w zeszycie ćwiczeń
3.
Ćwiczenia dramowe – scenki „ Na
przyjęciu”( przyjmowanie gości, upominków,
spożywanie potraw, zwroty grzecznościowe)
4.
Słuchanie czytanego przez N wiersza D. Geller
„ Urodziny”, wypowiedzi dzieci na temat tekstu
5.
Podsumowanie zajęć z zastosowaniem metody
„ Promyczkowe uszeregowanie”- zasady przyjmowania
gości
6.06.21
Maria Twardowska
Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia
Nauczycieli
ul. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 091 43-
50-640, mtwardowska@zcdn.edu.pl
16
Na co będziemy zwracać uwagę,
czyli kryteria oceniania
• Słuchanie czytanego tekstu
• ….
• …..
• ….
6.06.21
Maria Twardowska
Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia
Nauczycieli
ul. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 091 43-
50-640, mtwardowska@zcdn.edu.pl
17
Plan zajęć (OK)
1. Rozmowa kierowana nt goszczenia się – co uczniowie wiedzą
2. Przedstawienie celów wyrażonych językiem ucznia - Czy potrafimy
zgodnie z przyjętymi zasadami przyjmować gości? Jak to sprawdzić?
3. Wspólne ustalenie NACOBEZU
4. Prezentacja prawidłowo zastawionego stołu – wspólne omówienie zasad.
5. Nakrywanie parach do stołu
6. Oglądanie „ wystawy stołów”
7. Udzielenie odpowiedzi na pytanie: czy zasady dotyczące zastawiania stołu
i zachowania przy stole są potrzebne? Może lepiej byłoby bez tych zasad?
8. Ćwiczenia dramowe w parach – „ ja roli gospodarza”, „ ja w roli
gościa”( przyjmowanie gości i upominków, zachowania przy stole, zwroty
grzecznościowe)
9. Wspólne stworzenie przepisu na udane przyjęcie
10. Wspólne przyjęcie klasowe ( sprawdzenie czy cel został osiągnięty)
11. Podsumowanie - czy potrafimy zgodnie z przyjętymi zasadami
przyjmować gości?
6.06.21
Maria Twardowska
Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia
Nauczycieli
ul. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 091 43-
50-640, mtwardowska@zcdn.edu.pl
18
Na co będziemy zwracać uwagę,
czyli kryteria oceniania
(Można ustalić wspólnie z uczniami w toku zajęć)
1. Sposób skłania życzeń i przyjmowania gości
2. …
3. …
6.06.21
Maria Twardowska
Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia
Nauczycieli
ul. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 091 43-
50-640, mtwardowska@zcdn.edu.pl
19
• Cele podawane uczniowi powinny być jasne,
konkretne, sformułowane w zrozumiałym dla niego
języku, a także niezbyt liczne! ( czy są w stanie
osiągnąć dużą liczbę celów??)
• A jeśli nie uda się sformułować fascynujących,
zaciekawiających uczniów celów?
• Pytania kluczowe – ich rolą jest angażowanie i
zaciekawienie
• Dyscyplina sprawdzaniu realizacji celów -
zmienimy nawyki planowaniu ilości celów
6.06.21
Maria Twardowska
Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia
Nauczycieli
ul. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 091 43-
50-640, mtwardowska@zcdn.edu.pl
20
Planowanie celów lekcji
• Po napisaniu konspektu warto sprawdzić, czy tok
lekcji jest podporządkowany osiąganiu celów i
zadać sobie konkretne pytania:
- Które aktywności służą osiąganiu celu 1,które 2,
- Czy te aktywności rzeczywiście pomogą osiągnąć
dany cel, czy są adekwatne?
- Czy na wszystko wystarczy nam czasu( warto
rozpisać każde działanie nauczyciela i ucznia na
minuty)
6.06.21
Maria Twardowska
Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia
Nauczycieli
ul. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 091 43-
50-640, mtwardowska@zcdn.edu.pl
21
6.06.21
Maria Twardowska
Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli
ul. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 091 43-50-640,
mtwardowska@zcdn.edu.pl
22
Ocenianie często pojmujemy jako podsumowanie
pewnego etapu nauczania. Tymczasem ocenianie
kształtujące towarzyszy procesowi nauczania od
samego jego początku, aż do informacji zwrotnej
na temat indywidualnych efektów nauczania. W
takim sensie ocenianie kształtujące jest czymś
więcej niż samym ocenianiem, jest to sposób
nauczania nastawiony na pomoc uczniowi w
przyswajaniu wiedzy i umiejętności.
Dzielenie się własnymi
doświadczeniami
• Literatura:
6.06.21
Maria Twardowska
Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia
Nauczycieli
ul. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 091 43-
50-640, mtwardowska@zcdn.edu.pl
23
OK na zajęciach matematycznych
klasie pierwszej - film
6.06.21
Maria Twardowska
Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia
Nauczycieli
ul. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 091 43-
50-640, mtwardowska@zcdn.edu.pl
24
Sprawdzenie realizacji celów
spotkania
6.06.21
Maria Twardowska
Zachodniopomorskie Centrum Doskonalenia
Nauczycieli
ul. Sowińskiego 68, 70-236 Szczecin, tel. 091 43-
50-640, mtwardowska@zcdn.edu.pl
25