ALERGICZNE ZAPALENIE
PĘCHERZYKÓW PŁUCNYCH - AZPP
ALERGICZNE ZAPALENIE
PĘCHERZYKÓW PŁUCNYCH - AZPP
ALERGICZNE ZEWNĄTRZPOCHODNE
ALERGICZNE ZEWNĄTRZPOCHODNE
ZAPALENIE PĘCHERZYKÓW PŁUCNYCH -AZPP
ZAPALENIE PĘCHERZYKÓW PŁUCNYCH -AZPP
Choroba ziarniniakowa
Reakcja immunologiczna (Typ III i IV) na różnorodne
antygeny wziewne
Precypityny (IgG i IgM)
Kompleksy immunologiczne
Aktywacja dopełniacza (C1q i C3q)
(
(
H
H
ypersensitivity Pneumonitis
ypersensitivity Pneumonitis
– HP;
– HP;
Extrinsic Allergic
Extrinsic Allergic
Alveolitis)
Alveolitis)
(
(
H
H
ypersensitivity Pneumonitis
ypersensitivity Pneumonitis
– HP;
– HP;
Extrinsic Allergic
Extrinsic Allergic
Alveolitis)
Alveolitis)
CZYNNIKI ETIOLOGICZNE AZPP
CZYNNIKI ETIOLOGICZNE AZPP
-
-
ANTYGENY
ANTYGENY
ZWIĄZKI CHEMICZNE
Farby
Kleje
Pestycydy
Masy plastyczne
BIAŁKA ZWIERZĘCE
Odchody
Surowica
Sierść
OWADY
Wołek zbożowy
AMEBY
GRZYBY I BAKTERIE
Thermoactinomyces
Ervinia herbicola
Micropolyspora
foeni
Penicyllium
GRZYBY I BAKTERIE
Thermoactinomyces
Ervinia herbicola
Micropolyspora
foeni
Penicyllium
AZPP
AZPP
Płuco rolnika- Farmera
Płuco rolnika- Farmera
(
(
zbutwiałe siano
zbutwiałe siano
)
)
Płuco hodowców ptaków i zwierząt
Płuco hodowców ptaków i zwierząt
(
(
odchody)
odchody)
Płuco drwali
Płuco drwali
(
(
zbutwiały pył drzewny)
zbutwiały pył drzewny)
Płuco pracowników przemysłu chemicznego
Płuco pracowników przemysłu chemicznego
Płuco nawilżaczy
Płuco nawilżaczy
(
(
nawilżacze, klimatyzatory
nawilżacze, klimatyzatory
)
)
Bagasso
Bagasso
za
za
(
(
zbutwiała trzcina cukrowa
zbutwiała trzcina cukrowa
)
)
Płuco rolnika- Farmera
Płuco rolnika- Farmera
(
(
zbutwiałe siano
zbutwiałe siano
)
)
Płuco hodowców ptaków i zwierząt
Płuco hodowców ptaków i zwierząt
(
(
odchody)
odchody)
Płuco drwali
Płuco drwali
(
(
zbutwiały pył drzewny)
zbutwiały pył drzewny)
Płuco pracowników przemysłu chemicznego
Płuco pracowników przemysłu chemicznego
Płuco nawilżaczy
Płuco nawilżaczy
(
(
nawilżacze, klimatyzatory
nawilżacze, klimatyzatory
)
)
Bagasso
Bagasso
za
za
(
(
zbutwiała trzcina cukrowa
zbutwiała trzcina cukrowa
)
)
AZPP PRZEBIEG KLINICZNY
AZPP PRZEBIEG KLINICZNY
AZPP PRZEBIEG KLINICZNY
AZPP PRZEBIEG KLINICZNY
Postać ostra
Postać ostra
- 4-8 h po ekspozycji na Ag
- 4-8 h po ekspozycji na Ag
Gorączka, dreszcze, poty, bóle głowy i mięśni,
Gorączka, dreszcze, poty, bóle głowy i mięśni,
duszność,
duszność,
suchy kaszel
suchy kaszel
Postać podostra
Postać podostra
- częste ekspozycje na mniejszą ilość
- częste ekspozycje na mniejszą ilość
Ag
Ag
Stany podgorączkowe, kaszel, duszność
Stany podgorączkowe, kaszel, duszność
wysiłkowa,
wysiłkowa,
chudnięcie
chudnięcie
AZPP PRZEBIEG KLINICZNY II
AZPP PRZEBIEG KLINICZNY II
AZPP PRZEBIEG KLINICZNY II
AZPP PRZEBIEG KLINICZNY II
Postać przewlekła
Postać przewlekła
– ciągła, mało intensywna
– ciągła, mało intensywna
ekspozycja na Ag
ekspozycja na Ag
przewlekły kaszel,
przewlekły kaszel,
narastająca niewydolność oddechowa,
narastająca niewydolność oddechowa,
przewlekłe serce płucne
przewlekłe serce płucne
skryty przebieg (często rozpoznawalna w okresie
skryty przebieg (często rozpoznawalna w okresie
nieodwracalnego zwłóknienia)
nieodwracalnego zwłóknienia)
ROZPOZNANIE AZPP
ROZPOZNANIE AZPP
ROZPOZNANIE AZPP
ROZPOZNANIE AZPP
Wywiad
Wywiad
kontakt z antygenem (zawodowy, powtarzający się,
kontakt z antygenem (zawodowy, powtarzający się,
przypadkowy)
przypadkowy)
Objawy
Objawy
przebieg ostry, podostry, przewlekły
przebieg ostry, podostry, przewlekły
Badanie przedmiotowe
Badanie przedmiotowe
w zależności od postaci
w zależności od postaci
ROZPOZNANIE AZPP II
ROZPOZNANIE AZPP II
RTG/HRCT KLP
RTG/HRCT KLP
ROZPOZNANIE AZPP II
ROZPOZNANIE AZPP II
RTG/HRCT KLP
RTG/HRCT KLP
w zależności od
w zależności od
postaci:
postaci:
Ostra lub podostra
Ostra lub podostra
bez zmian
bez zmian
guzki
guzki
mleczna szyba
mleczna szyba
przewlekła
przewlekła
guzki
guzki
siateczka
siateczka
„
„
plaster miodu”
plaster miodu”
w zależności od
w zależności od
postaci:
postaci:
Ostra lub podostra
Ostra lub podostra
bez zmian
bez zmian
guzki
guzki
mleczna szyba
mleczna szyba
przewlekła
przewlekła
guzki
guzki
siateczka
siateczka
„
„
plaster miodu”
plaster miodu”
POSTAĆ OSTRA
POSTAĆ OSTRA
POSTAĆ OSTRA
POSTAĆ OSTRA
POSTAĆ OSTRA
POSTAĆ OSTRA
POSTAĆ OSTRA
POSTAĆ OSTRA
POSTAĆ PODOSTRA
POSTAĆ PODOSTRA
POSTAĆ PODOSTRA
POSTAĆ PODOSTRA
POSTAĆ PRZEWLEKŁA
POSTAĆ PRZEWLEKŁA
POSTAĆ PRZEWLEKŁA
POSTAĆ PRZEWLEKŁA
POSTAĆ PRZEWLEKŁA
POSTAĆ PRZEWLEKŁA
POSTAĆ PRZEWLEKŁA
POSTAĆ PRZEWLEKŁA
POSTAĆ PRZEWLEKŁA
POSTAĆ PRZEWLEKŁA
POSTAĆ PRZEWLEKŁA
POSTAĆ PRZEWLEKŁA
ROZPOZNANIE AZPP III
ROZPOZNANIE AZPP III
ROZPOZNANIE AZPP III
ROZPOZNANIE AZPP III
Badania czynnościowe
Badania czynnościowe
duża zmienność i odwracalność w zależności od
duża zmienność i odwracalność w zależności od
postaci
postaci
restrykcja: < VC, < C, <DLCO, < PaO2
restrykcja: < VC, < C, <DLCO, < PaO2
Badania serologiczne
Badania serologiczne
odczyny precypitacji w surowicy w kier.
odczyny precypitacji w surowicy w kier.
Thermoactinomyces
Thermoactinomyces
vulgaris, Ervinia herbicola etc.
vulgaris, Ervinia herbicola etc.
ELISA w kier. j. w. (surowica, BALF)
ELISA w kier. j. w. (surowica, BALF)
radioimmunologiczne (surowica, BALF)
radioimmunologiczne (surowica, BALF)
ROZPOZNANIE AZPP IV
ROZPOZNANIE AZPP IV
ROZPOZNANIE AZPP IV
ROZPOZNANIE AZPP IV
Testy prowokacyjne
Testy prowokacyjne
Indukowana plwocina
Indukowana plwocina
Bronchoskopia
Bronchoskopia
BAL ( limfocytoza,
BAL ( limfocytoza,
CD4/CD8)
CD4/CD8)
TBB, TBNA
TBB, TBNA
Torakotomia
Torakotomia
otwarta biopsja płuca
otwarta biopsja płuca
Testy prowokacyjne
Testy prowokacyjne
Indukowana plwocina
Indukowana plwocina
Bronchoskopia
Bronchoskopia
BAL ( limfocytoza,
BAL ( limfocytoza,
CD4/CD8)
CD4/CD8)
TBB, TBNA
TBB, TBNA
Torakotomia
Torakotomia
otwarta biopsja płuca
otwarta biopsja płuca
BAL W DIAGNOSTYCE AZPP
BAL W DIAGNOSTYCE AZPP
4 h po ekspozycji
alveolitis
24 h po ekspozycji
alveolitis
4 dni po ekspozycji
granuloma
włóknienie
Wskaźnik CD4/CD8 < 2
Wskaźnik CD4/CD8 < 2
Neutrofile, eozynofile,
białko, PAM, C1q i C3q
Limfocyty T CD8+
Limfocyty T CD8+ >, NK
CD8+, CD4+, PAM,
cytokiny
LECZENIE AZPP
LECZENIE AZPP
LECZENIE AZPP
LECZENIE AZPP
PRZERWANIE EKSPOZYCJI
PRZERWANIE EKSPOZYCJI
KORTYKOSTEROIDY
KORTYKOSTEROIDY
efekty zależne od postaci choroby
efekty zależne od postaci choroby
zmniejszają objawy choroby
zmniejszają objawy choroby
przyspieszają cofanie się zmian rtg
przyspieszają cofanie się zmian rtg
przyspieszają cofanie się zaburzeń czynnościowych
przyspieszają cofanie się zaburzeń czynnościowych
LECZENIE AZPP II
LECZENIE AZPP II
LECZENIE AZPP II
LECZENIE AZPP II
ENCORTON
ENCORTON
40-60 mg/dobę , 2 tyg.
40-60 mg/dobę , 2 tyg.
< 20 mg/dobę
< 20 mg/dobę
( kryteria : kliniczne, radiologiczne i czynnościowe)
( kryteria : kliniczne, radiologiczne i czynnościowe)
IDIOPATYCZNE ŚRÓDMIĄŻSZOWE
IDIOPATYCZNE ŚRÓDMIĄŻSZOWE
ZAPALENIA PŁUC
ZAPALENIA PŁUC
KLASYFIKACJA SWP 1994r
KLASYFIKACJA SWP 1994r
Samoistne śródmiąższowe zapalenie płuc (UIP)
Ostre śródmiąższowe włóknienie płuc (AIP)
Złuszczające śródmiąższowe zapalenie płuc-
DIP i śródmiąższowa choroba płuc związana z
zapaleniem oskrzelików oddechowych RB-ILD
Nieswoiste śródmiąższowe zapalenie płuc
(włókniejące) (NSIP/F, nonspeccific interstitial
pneumonia/fibrosing)
Organizujące się zapalenie płuc (OP).
KLASYFIKACJA SWP –grupa robocza ATS i ERS
KLASYFIKACJA SWP –grupa robocza ATS i ERS
rozważa wprowadzenie nowej klasyfikacji
rozważa wprowadzenie nowej klasyfikacji
Samoistne śródmiąższowe zapalenie płuc (UIP)
Ostre śródmiąższowe włóknienie płuc (AIP)
Złuszczające śródmiąższowe zapalenie płuc- DIP i
śródmiąższowa choroba pluc związana z zapaleniem
oskrzelików oddechowych RB-ILD
Nieswoiste śródmiąższowe zapalenie płuc
(włókniejące) (NSIP/F, nonspeccific interstitial
pneumonia/fibrosing)
a/ komórkowe NSIP
b/ włókniejace NSIP/F
Organizujące się zapalenie płuc (OP).
Nieswoiste śródmiąższowe zapalenie płuc
Nieswoiste śródmiąższowe zapalenie płuc
(włókniejące) (NSIP/F, non-specific interstitial
(włókniejące) (NSIP/F, non-specific interstitial
pneumonia/fibrosing)
pneumonia/fibrosing)
Prawdopodobnie nie stanowi jednej jednostki chorobowej (zbiór
chorób)
Zalecane jest opisywanie i leczenie analogicznie do tych ILD, z
których charakterystyką się nakładają
Najczęstszy typ opisywany w USA i Europie ma cechy kliniczne
IPF, ale różny obraz w TK- mało nasilony obraz plastra miodu
NSIP/F podobne do OP i AZPP (włókniejące odmiany OP i AZPP).
Wariant NSIP/IPF- rokowanie lepsze niż w IPF, gorsze niż w innych
typach włókniejących NSIP, w TK obraz plastra miodu-rzadko,
zacienienia t. mlecznego szkła b. nasilone
Otwarta biopsja płuca konieczna gdy brak zgodności obrazu
klinicznego i radiologicznego
IDIOPATYCZNE WŁÓKNIENIE PŁUC
IDIOPATYCZNE WŁÓKNIENIE PŁUC
(IPF)
(IPF)
Szczególna postać śródmiąższowego zapalenia
ograniczonego do płuc z obrazem histologicznym zwykłego
śródmiąższowego zapalenia płuc ( UIP)
Częstość występowania: 11-20 na 100 tyś mężczyzn i 7-13
na 100 tyś kobiet ( w Polsce nie znana)
Zapadalność wzrasta z wiekiem (śr. wiek 66 lat)
Etiologia : nie znana,
potencjalne czynniki to: palenie tytoniu,
refluks żołądkowo-przełykowy,
narażenie na pył metali i pył
drzewny
TEORIA ZAPALNA IPF
TEORIA ZAPALNA IPF
Nieznany bodziec zewnętrzny -> przewlekająca się reakcja
zapalna-> intensywna odpowiedź komórkowa ->
uszkodzenie nabłonka oddechowego ( utrata pneumocytów
I typu i rozplem pneumocytów II typu)-> napływ, rozplem i
aktywacja fibroblastów i miofibroblastów -> wzmożone
odkładanie białek macierzy
TEORIA FIBROPROLIFERACYJNA
TEORIA FIBROPROLIFERACYJNA
Uszkodzenie bariery nałonka oddechowego
-> uwalnianie przez pneumocyty czynników wzrostu (TGF-β,
PDGF, IL-1, TNF-α, bFGF) -> zmiany w aktywności i
fenotypie fibroblastów-> wzmożony ich napływ do płuc->
proliferacja-> przekształcanie miofibroblasty-> tworzenie
ognisk fibroblastycznych-> produkcja dużej ilości białek
ECM i proteaz-> naruszenie ciagłości błony podstawnej ->
zahamowanie reepitelizacji -> proliferacja pneumocytów II
typu-> transformacja nabłonkowo-mezenchymalna
Nadmierna produkcja wolnych rodników tlenowych (nasilają
apoptozę i uszkodzenia nabłonka)
T
T
EORIA UNIFIKUJĄCA- RÓWNOAGA
EORIA UNIFIKUJĄCA- RÓWNOAGA
Th1/Th2
Th1/Th2
Łączy obie poprzednie teorie
Obok procesów fibroproliferacyjnych w układzie oddechowym
przewlekły proces zapalny
Przewlekła ekspozycja nabłonka na urazy ->
uszkodzenie i pobudzenie nabłonka oddechowego, rozwój
przewlekłego zapalenia
Zachwianie równowagi Th1/Th2
Th2: IL4, IL5, IL-9, IL-10, IL-13 -> zahamowanie procesów
odnowy nabłonka oddechowego i śródbłonka oraz uwalnianie
czynników wzrostu pobudzających migracje i aktywność
fibroblastów
OBJAWY PODMIOTOWE I
OBJAWY PODMIOTOWE I
PRZEDMIOTOWE
PRZEDMIOTOWE
Duszność, suchy kaszel (wiele miesięcy/lat)
Utrata masy ciała, osłabienie
Tachypnoe, trzeszczenia u podstawy płuc
Palce pałeczkowate ( 25-50%)
W późniejszym czasie objawy serca płucnego
BADANIA POMOCNICZE
BADANIA POMOCNICZE
RTG KLP-
głównie przypodstawne, siateczkowate zacienienia i
zmniejszenie objętości płuc, wysokie ustawienie obu kopuł przepony
HRCT
- obwodowe, podopłucnowe, przypodstawne zacienienia
siateczkowate, objaw plastra miodu, rozstrzenie oskrzeli lub
oskrzelików z pociągania, zaburzenie architektury płuca, ogniskowe
zacienienia typu mlecznego szkła
Pletyzmografia
: cechy restrykcji, zmniejszenie DLCO
Gazometria
: hipoksemia
H-P
: obraz UIP
Test 6-cio minutowego marszu
: najczulszy wskaźnik monitorowania
włóknienia
MLECZNA SZYBA
MLECZNA SZYBA
PLASTER MIODU
PLASTER MIODU
ROZPOZNANIE IPF
ROZPOZNANIE IPF
Konieczne potwierdzenie H-P (UIP w badaniu h-p)
Kryteria większe:
1. wykluczenie innych znanych przyczyn ILD
2. restrykcja w b. czynnościowym i zmniejszenie DLCO
3. charakterystyczny obraz HRCT
4. wynik biopsji przezoskrzelowej lub BAL wykluczający inne
rozpoznanie
Kryteria małe:
1. wiek > 50 lat
2. skryty początek duszności wysiłkowej, której nie tłumaczą inne
przyczyny
3. czas trwania objawów > 3 mieś
4. obecność trzeszczeń u podstawy płuc
Konieczne spełnienie 4 kryteriów większych i 3 mniejszych
WYBRANE CHOROBY PRZEBIEGAJĄCE Z
WYBRANE CHOROBY PRZEBIEGAJĄCE Z
WŁÓKNIENIEM
WŁÓKNIENIEM
Przewlekłe reakcje polekowe
Pylice (azbestoza, beryloza, krzemica, pylica
po ekspozycji na metale ciężkie)
Sarkoidoza
Przewlekłe choroby ziarniniakowe
Zespoły aspiracyjne
AZPP
Przewlekły śródmiąższowy obrzęk płuc
Zmiany popromienne
POSTĘPOWANIE DIAGNOSTYCZNE
POSTĘPOWANIE DIAGNOSTYCZNE
Wnikliwa analiza wywiadu
Stosowane leki
Analiza starych rtg
TKWR lub angio-TK
BAL (wykluczenie zakażenia)
TBLB ( ryzyko 10,4% powikłań u chorych
wentylowanych mechanicznie vs 5%)
Otwarta biopsja płuca- duża wartość
diagnostyczna (obarczona dużym ryzykiem,
rzadko zmienia leczenie)
LECZENIE IPF
LECZENIE IPF
Badania (Hubbard i wsp., Douglas i wsp. Nagai i wsp.)
wykazują, że monoterapia GKS w IPF nie zwiększa
przeżywalności
W bad. Turnera-Warwicka i wsp. oraz Carringtona i wsp.
stwierdzono, że ok. 50% chorych czuło się lepiej po
kortykoterapii, chociaż w mniej niż 50% przypadków
wykazano jakąkolwiek obiektywną odpowiedź (poprawę
czynności płuc lub obrazu rtg)
Poprzednie wytyczne BTS „ nie ma bezpośrednich dowodów
na to, że steroidy zwiekszają przeżywalność”.
Monoterapia GKS w dużej dawce nie jest zalecana u chorych
z ostatecznym lub prawdopodobnym rozpoznaniem IPF
LECZENIE
LECZENIE
Obecnie najlepszym sposobem leczenia
jest terapia trójlekowa:
Prednizon
-0,5mg/kg m.c. przez 4 tyg.,
po czym 0,25mg/kg m.c.
+
Azatiopryna
- 2-3mg/kg m.c. codziennie
(lub cyklofosfamid 2mg/kg m.c.)
+
N-acetylocysteina
3x600mg/24h
ROKOWANIE
ROKOWANIE
Na ogół złe
Mediana przeżycia w chwili rozpoznania 3-5 lat.
U 10-15% chorych rozwija się rak płuca
OPTYMALNE LECZENIE WSPOMAGAJĄCE
OPTYMALNE LECZENIE WSPOMAGAJĄCE
Najlepsza strategia postępowania w IPF
Paliatywna terapia duszności (DLT)
Rehabilitacja oddechowa
Zaprzestanie palenia tytoniu
Leczenie refluksu żołądkowo-przełykowego
Paliatywna terapia kaszlu (opioidy p.o.)
Zaprzestanie niekoniecznych metod
leczenia
LECZENIE
LECZENIE
Ocena wyników leczenia po 3 i 6 m-cach
Poprawa lub stabilizacja stanu-kontynuacja
Korzystne wyniki leczenia:
Ustąpienie lub zmniejszenie objawów
( kaszel, duszność)
Zmniejszenie zmian miąższowych w TKWR
↑ TLC lub VC o > 10% ( min. 200ml)
↑ DLCO o 15%
↑SaO2 0, 4% lub pO2 o 4 mm Hg