LOGISTYKA ZAOPATRZENIA

Analiza procesów zakupu

Zakres analizy procesów zakupu zarówno
w przedsiębiorstwie produkcyjnym, jak i handlowym jest
szeroki. Na podstawie obserwacji można wydzielić dwa
podstawowe jej zakresy, tj. :
1) Analiza funkcjonowania procesów zakupu,
2) Analiza decyzyjna procesów zakupu.
W analizie funkcjonowania procesów zakupu można
wyodrębnić następujące analizy :
1) Analiza wielkości, dynamiki i struktury zakupu.
2) Analiza organizacji procesów zakupu.

3) Analiza procesów magazynowych.
4) Analiza zapasów.
5) Analiza kosztów zakupu.
W analizie decyzyjnej procesów zakupu można
wyodrębnić następujące analizy :
1) Produkcja własna czy zakup
2) Ile zakupić ?
3) Wybór źródeł zakupu.
4) Wybór obsługi transportowej.
5) Efektywność inwestycji magazynowych.

W fazie zakupu przedsiębiorstwa produkcyjnego są
gromadzone zapasy materiałowe, handlowego zaś –
zapasy towarów. Ich wielkość kształtuje się pod
przemożnym wpływem procesów zakupu.
I.

Analiza wielkości, dynamiki i struktury

zakupu.

Do wstępnej analizy zakupu w przedsiębiorstwie
produkcyjnym, zwłaszcza przemysłowym, mogą służyć
podstawowe wielkości , takie jak : wartość produkcji,
całkowite koszty produkcji ( koszty zużycia materiałów,
koszty usług obcych ), zapasy materiałów na początek i
koniec okresu, zakup materiałów, sprzedaż materiałów.

Współczesne przedsiębiorstwo, działające pod silną presją
konkurencji rynkowej, musi poświęcić należytą uwagę
analizie procesów zakupu, których sprawność i
efektywność mogą pozwolić na znaczną redukcję kosztów.
Narzędziem skutecznego oddziaływania jest budżet ( plan)
zakupu, który wyznacza jego limit. Dotrzymanie
wyznaczonego limitu wartości zakupu korzystnie wpływa
nie tylko na koszty zużycia materiałów, lecz także na
wielkość zapasów materiałowych. Pośrednio może również
oddziaływać na kształtowanie zapasów produkcji
nie zakończonej.

Analiza szczegółowa obejmuje :
a) ocenę wpływu zmian ceni źródeł zakupu na

wzrost wartości zakupu,

b) stopień dostosowania zgromadzonych zapasów

do potrzeb produkcyjnych przedsiębiorstwa,

c) finansowe skutki sprzedaży – upłynnienia

materiałów,

d) wpływ wzrostu zapasów na kształtowanie się

płynności finansowej.

II.

Analiza wpływu cen zakupu na koszty

działalności.

Procesy zakupu wywierają znaczny wpływ na
kształtowanie się kosztów działalności poprzez dwa
podstawowe czynniki :
1) wartość zakupu,
2) koszty zakupu.
Koszty zakupu są to dodatkowe do ceny zakupu wydatki
związane z zakupem, dotyczące różnych usług, których

nie

obejmuje cena zakupu.

W przedsiębiorstwie produkcyjnym wartość ( cena )

zakupu

materiałów bezpośrednio przekłada się na wartość ich
zużycia. Ma także wpływ na wartość utrzymywanych
zapasów. Analiza wpływu cen zakupu materiałów powinna
zatem dać odpowiedź na pytanie, jak ceny zakupu
wpłynęły w przedsiębiorstwie produkcyjnym na
kształtowanie się kosztów zużycia materiałów.
Dotyczy to także zakupu wszelkiego rodzaju usług :
transportowych, telekomunikacyjnych, remontowych,
magazynowych itp.

Marża brutto w przedsiębiorstwach handlowych jest
źródłem pokrycia kosztów handlowych i uzyskania
dodatniego wyniku sprzedaży towarów – zysku.
Wartość sprzedanych towarów w cenach ich zakupu
(nabycia ) stanowi zatem swego rodzaju koszt

działalności

przedsiębiorstwa handlowego. W przedsiębiorstwie
produkcyjnym analiza wpływu cen zakupu materiałów

na

kształtowanie się kosztów działalności jest zwykle
połączona z analizą kosztów zużycia materiałów.

Wpływ zmian cen na koszty materiałowe może być
ustalony dwoma sposobami:
1) Analitycznym – wówczas ustalamy wpływ zmian cen
dla każdej pozycji materiałów występujących w strukturze
zakupu ( zużycia ),
2) Syntetycznym – wówczas korygujemy wartość
wskaźnika wzrostu zakupu w cenach bieżących
wskaźnikiem wzrostu cen.
Wybór konkretnego sposobu ustalenia wpływu zmian cen
na wartość zakupu i koszty zużycia materiałów zależy od
warunków danego przedsiębiorstwa.

III. Analiza organizacji procesów zakupu
w przedsiębiorstwie.
1) Baza normatywna procesów zakupu ( stopień

unifikacji stosowanych materiałów, zakres
zużycia materiałów objętych technicznymi
normami zużycia, zastosowanie norm zapasów
lub innych podobnych wzorców

w operatywnym sterowaniu zapasami i

dostawami, wdrożenie systemów sterowania
jakością w procesach zakupów ).

2) Organizacja dostaw materiałów ( towarów ) tj.

struktura dostaw, rozpatrywana wg różnych
kryteriów, sprawność dostaw , odbiór i rozliczenie
dostaw ( jakościowe, ilościowe, finansowe ).

3) Organizacja pracy służby zakupu ( struktura

organizacyjna, wykorzystanie zatrudnionego
personelu, formy wewnętrznej dokumentacji i
ewidencji, zakres zastosowania techniki
komputerowej w procesach informacyjno –
decyzyjnych.