BUDOWA 

CHROMATYNY

 

 

Chromatyna(chromatinum)- to włóknista 

substancja występująca w jądrze komórkowym; 

zbudowana z DNA, histonów, RNA i 

niehistonowych białek; stanowi główny składnik 

chromosomów; łatwo się barwi, dzięki czemu 

często wykorzystwana jest w badaniach; 

pierwszy raz nazwy chromatyna użył Walter 

Flamming w 1882r.

 

 

Chromatyna posiada kilka stopni upakowania. 

Podwójna helisa DNA wraz z białkami tworzy 

nukleosomy. Nukleosom obejmuje łańcuch DNA 

o dł. około 200 par zasad, których 146 

nawiniętych jest na rdzeń zbudowany z 4 

rodzajów białek histonowych (zwany inaczej 

oktamerem histonowym). Pomiędzy 

nukleosomami znajduje się DNA łącznikowy o 

dł. ok. 50 par zasad. Nukleosomy i DNA 

łącznikowe układają się w specyficzny, 

zygzowaty sposób, tworząc solenoid, czyli 

włókno chromatynowe lub włókno 30 nm.

 

 

 

 

Następnie owe włókno wytwarza pętle wyższego 

rzędu tzw. domeny, które skracają i pogrubiają 

włókno chromatynowe. Włókno te podlega 

jeszcze końcowej kondensacji i skróceniu, w 

czasie kolejnych faz mitozy, w chromosomy 

podziałowe.

 

 

 

 

Chromatyne dzielimy uwzględniając organizację 

strukturalną i właściwości czynnościowe:

            -euchromatynę

            -heterochromatynę

 

 

EUCHROMATYNA

Jest to chromatyna luźna, mniej skondensowana, 

składa się z całkowicie rozwiniętych odcinków 

chromosomów i jest aktywna genetycznie 

(czynna transkrypcyjnie), czyli jest dostępna dla 

zespołów enzymów odpowiadających za procesy 

syntezy RNA.

 

 

HETEROCHROMATYNA

Włókna są silnie upakowane, a stopień 

upakowania odgrywa rolę w kontroli ekspansji 

genów.Heterochromatyzacja związana jest z 

niskim stopniem acetylacji histonów, a wysokim 

metylacji DNA, a także metylacji lizyny 9 w 

histonie H3. Białkiem mającym duży udział w 

tym procesie jest H1. Heterochromatynę 

możemy podzielić na konstrytucyjną 

(posiadającą większą ilość zasad AT) i 

fakultatywną (może zmieniać stopień zbitości). 

Maksymalna kondensacja chromosomów 

uniemożliwia transkrypcję.

 

 

 

 

HISTONY

Podstawową klasyfikacją histonów jest ilościowy 

stosunek lizyny do argininy:

           -bogate w lizynę (H1)
           -średnio bogate w lizynę (H2A i H2B)
           -bogate w argininę (H3 i H4)

Najbardziej stabilną strukturę na histon H1.

 

 

Histon H1 łączy się z rdzeniem nukleosomu 

(oktamerem), z DNA łączącym i cząsteczką 

histonu H1 sąsiadującego nukleosomu 

stabilizując strukturę. Bierze on również udział 

w zmniejszaniu odległości między kolejnymi 

nukleosomami.

 

 

BIAŁKA NIEHISTONOWE

Spełniają funkcje regulatorowe i stabilizujące w 

chromosomach; posiadają różne odczyny pH; 

ulegają znacznie szybszym przemianom i są 

mniej trwałe od histonów; 50% białek 

niehistonowych to białka strukturalne, pozostałe 

funkcjonują jako enzymy.

 

 

KONIEC :)