Polityka konkurencji UE
Polityka konkurencji UE
Plan
Wprowadzenie
Czym jest polityka konkurencji?
Jakie są jej cele?
Jaki jest jej zakres?
Narzędzia i realizacja?
Realizacja
Przykłady realizacji celów w 5 obszarach
polityki konkurencji
Po co UE polityka konkurencji?
Polityka konkurencji należy do głównych polityk UE.
Zasadność i konieczność jej prowadzenia wiąże się z
jednym z głównych celów UE – stworzenie wspólnego
rynku.
Polityka konkurencji –
w interesie konsumentów i dąży
do zapewnienia im łatwego dostępu do dóbr i usług
oferowanych na jednolitym rynku po maksymalnie
zbliżonych cenach.
Równocześnie wpływa korzystnie na konkurencyjność
unijnych przedsiębiorstw na rynku światowym
Wspólna polityka konkurencji UE
Polityka konkurencji obejmuje działania dotyczące:
przedsiębiorstw działających na obszarze
rynku europejskiego
państw członkowskich
Prawo konkurencji obejmuje wszystkie dziedziny
gospodarki (z wyjątkiem rolnictwa i sektora
węgla i stali).
W każdym państwie istnieje urząd, którego zadaniem jest
dbanie o przestrzeganie prawa konkurencji. W Polsce – Urząd
Ochrony Konkurencji i Konsumenta.
Sektory polityki
konkurencji
Energia
Usługi finansowe
ICT
Media
Motoryzacja
Przemysł farmaceutyczny
Usługi pocztowe
Usługi świadczone w ramach wolnych zawodow
Telekomunikacja
Transport
Rolnictwo
Dobra konsumpcyjne
Sport
Zakres polityki konkurencji
(5 obszarów):
1.Zakaz porozumień ograniczających
konkurencję
2. Niedopuszczanie do wykorzystywania
przez przedsiębiorstwa pozycji dominującej
3. Kontrole fuzji przedsiębiorstw
4. Liberalizacja zmonopolizowanych
sektorów gospodarki
5. Monitorowanie pomocy państwa
Wdrażanie polityki konkurencji ,
instrumenty
szczególna rola Komisji Europejskiej.
W niektórych przypadkach Komisja dzieli się uprawnieniami z
władzami i sądami państw członkowskich,
W innych (takich jak np. kontrola fuzji przedsiębiorstw,
monitorowanie pomocy państwa) działa sama.
Komisja ma prawo nakładać na firmy grzywny,
W odniesieniu do pomocy państwa, Komisja ma prawo nakazać
przedsiębiorstwu zwrot bezprawnie uzyskanej pomocy
instytucjom narodowym, które tej pomocy udzieliły.
Od decyzji Komisji przysługuje odwołanie do Trybunału
Sprawiedliwości.
1.
Zakaz porozumień
ograniczających
konkurencję
Artykuł 81 Traktatu o WE wprowadza zakaz
porozumień ograniczających konkurencję
(nazywany często zakazem karteli).
Zakaz ten odnosi się do:
porozumień horyzontalnych
– czyli porozumień
między przedsiębiorstwami działającymi na tym
samym szczeblu produkcji, przetwarzania czy
dystrybucji,
porozumień wertykalnych
– czyli porozumień
między przedsiębiorstwami na różnych szczeblach,
niekonkurującymi bezpośrednio między sobą.
W szczególności zakazane
są:
porozumienia cenowe
(w odniesieniu do ceny
zakupu lub zbytu towarów i usług) oraz ustalające
inne warunki handlowe,
porozumienia kontyngentowe
(ograniczające lub
wprowadzające kontrolę nad wielkością produkcji,
zbytu, inwestycji oraz postępem technicznym),
porozumienia o podziale rynku lub źródeł
zaopatrzenia,
porozumienia dyskryminacyjne
(dotyczące
nierównego traktowania partnerów handlowych przy
równorzędnych umowach, prowadzące do szkód
konkurencyjnych),
porozumienia wiązane
(tzn. wymuszanie na
partnerach dodatkowych zobowiązań, nie mających
bezpośredniego związku z głównym przedmiotem
umowy).
Wyłączenie spod zakazu:
- możliwość wyłączenia spod zakazu zawierania takich
porozumień. Zakaz może nie być stosowany gdy
porozumienie służy
wzrostowi efektywności
gospodarowania, postępowi technologicznemu i
przyniesie bezpośrednie korzyści konsumentom
(np. w
postaci obniżki cen), a zarazem nie będzie ograniczać
konkurencji ponad miarę.
Wyłączenie może mieć charakter indywidualny lub
grupowy. Komisja Europejska może zgodzić się na wyłączenie
indywidualne na wniosek stron porozumienia, które muszą
uprzednio zawiadomić Komisję o porozumieniu. Natomiast
wyłączenia grupowe są dokonywane w drodze rozporządzeń
Rady oraz rozporządzeń wykonawczych Komisji i nie wymagają
notyfikacji. Wyłączenia grupowe np. w dziedzinie licencji
patentowych, badań i rozwoju oraz know-how, porozumień
franchisingowych, niektórych porozumień dystrybucyjnych i
specjalizacyjnych,
Naruszenie zakazu
Naruszenie zakazu zawierania porozumień
ograniczających konkurencję między
przedsiębiorstwami wiąże się z różnymi
skutkami prawnymi:
Porozumienia te stają się z mocy prawa nieważne.
Komisja Europejska może nakazać jego natychmiastowe
zaniechanie, może też nałożyć na przedsiębiorstwo
grzywnę pieniężną.
Naruszenie zakazu upoważnia do występowania z
roszczeniami odszkodowawczymi.
Działania w 2006
Komisja przyjęła 7
decyzji ostatecznych
, na
mocy których nałożyła na 41 przedsiębiorstw
grzywny w łącznej wysokości 1,846 mld EUR
(w 2005 r. były to 33 przedsiębiorstwa i łączna
kwota grzywien 683 mln EUR).
Dziesięć przedsiębiorstw ukaranych na
podstawie tych decyzji uzyskało zmniejszenie
grzywien w zamian za udzielenie Komisji
informacji.
Przykłady:
1.
W 2001 r. Komisja Europejska ukarała
grzywną
w wysokości 52 mln euro
skandynawskie linie lotnicze
SAS i duńskie Maersk Air za „dzielenie się” trasami
lotniczymi ze szkodą dla pasażerów, którzy płacili
m.in. zawyżone ceny biletów.
1.
W 2002 r. Komisja Europejska ukarała francuski
koncern Aventis
grzywną w wysokości 2,85 miliona
euro za praktyki kartelowe.
Należące do tego koncernu
firmy Aventis Pharma S.A. i Rhone–Poulenc Biochemie S.A. oraz
niemiecka firma Merck KgaA w 1990-1999 łamały prawo,
uzgadniając między sobą cenę jednego z półproduktów dla
przemysłu farmaceutycznego.
2.
Firma Merck zdecydowała się na współpracę z KE, dostarczyła
informacji o nielegalnych praktykach kartelowych i jako
„świadek koronny”, nie została ukarana grzywną.
Przykłady:
3.
W 2006 r. Komisja Europejska podjęła
decyzję o ukaraniu (267 mln euro)
14
europejskich koncernów i firm
budowlanych
za udowodnienie im
udziału w nielegalnej zmowie cenowej.
Inicjator zawiązania kartelu – koncern Shell razem z
innymi firmami (m.in. Ballast Nedam NV) w 1994-2002 r.
potajemnie ustalał ceny asfaltu sprzedawanego
wykonawcom dróg. Koncern BP zdecydował się ujawnić
wszystko, za co został objęty „amnestią” .
2. Niedopuszczania do
wykorzystywania przez
przedsiębiorstwa pozycji
dominującej
Konkurencja na rynku może zostać ograniczona na skutek
działań przedsiębiorstw, mających duży udział w rynku.
W UE obowiązuje
zakaz wszelkiego nadużywania przez
jeden podmiot gospodarczy lub grupę podmiotów
pozycji dominującej na rynku,
jeśli takie działanie może
negatywnie wpływać na handel między państwami
członkowskimi.
Pozycja dominująca – sytuacja,
kiedy udział jednej firmy na
rynku jest bardzo wysoki (np. powyżej 65%), a aktualni
lub potencjalni rywale tej firmy nie mają realnej
możliwości podważenia jej pozycji.
Formami nadużywania pozycji
dominującej są m.in
narzucanie w sposób bezpośredni lub
pośredni uciążliwych cen
i dyskryminacyjnych warunków transakcji;
ograniczanie produkcji, zbytu lub postępu
technicznego, niekorzystnych dla
konsumentów;
stosowanie zróżnicowanych warunków przy
analogicznych transakcjach z różnymi
partnerami;
uwarunkowanie kontraktów od
dodatkowych zobowiązań, nie związanych
z przedmiotem transakcji.
Przykłady:
W 2001 r. KE nałożyła
grzywnę 72 mln euro na
amerykańsko-niemiecki koncern
DaimlerChrysler za nadużywanie pozycji
dominującej na rynku europejskim.
Zabraniał członkom swojej sieci Mercedesa w Niemczech sprzedaży
samochodów poza wyznaczonym rejonem działania; zmuszał ich do
pobierania 15% zaliczki od nabywców z innych krajów UE kupujących
samochód w Niemczech, mimo że nie byli do tego zobowiązani niemieccy
klienci.
Zakazywał sprzedaży mercedesów niezależnym firmom leasingowym w
Niemczech i Hiszpanii, dopóki nie znaleźli konkretnego klienta. W
rezultacie nie mogli oni wystawiać samochodów w swoich salonach. Byli
więc w gorszej sytuacji niż firmy leasingowe należące do
DaimleraChryslera.
Ograniczał możliwość promocji mercedesów w Belgii. Filia Mercedes
Belgium i inni dealerzy, nie chcąc narazić się dostawcy, musieli ograniczać
rabaty do 3% w stosunku do ceny wyznaczonej przez koncern.
W 2004r.
koncern Microsoft został ukarany przez
KE grzywną 497 mln euro
za nadużywanie pozycji
dominującej na rynku komputerowych systemów
operacyjnych poprzez stosowanie sprzedaży
wiązanej zakazanej unijnym prawem konkurencji
Microsoft naruszał przepisy o konkurencji, ponieważ jego system
operacyjny Windows, dominujący w komputerach osobistych (PC), utrudnia
korzystanie z oprogramowania pochodzącego z innych źródeł. Chodzi przede
wszystkim o zintegrowanie z systemem Windows aplikacji Media Player,
służącej do odtwarzania plików audio i video.
Użytkownicy Windows nie mieli wyboru, zmuszeni byli do kupowania
kolejnych produktów firmy Microsoft, żeby zapewnić niezakłóconą pracę
swych systemów komputerowych.
Oprócz nałożenia kary pieniężnej, Microsoft został zobligowany do jak
najszybszego zaoferowania klientom zmienionej wersji Windows,
pozbawionej aplikacji Media Player. Ma to zwiększyć rynkowe szanse firm
konkurencyjnych, w tym Sun Microsystems. Microsoft został też
zobowiązany do przedstawienia dokładnych i pełnych informacji o swym
oprogramowaniu dla serwerów, aby twórcy konku ren cyjnego
oprogramowania mogli zapewnić pełną współpracę ich produktów z
serwerami i komputerami osobistymi (PC) Microsoftu
3. Kontrola fuzji
przedsiębiorstw
W procesie globalizacji powszechna jest tendencja do łączenia
się przedsiębiorstw. Prawo UE zakazuje nadmiernej koncentracji,
która grozi zniekształceniem swobody konkurencji.
„Koncentracja” przedsiębiorstw –
kiedy jedna
firma przejmuje całkowitą kontrolę nad drugą,
gdy firma jest kontrolowana wspólnie z drugą
firmą lub też w przypadku, kiedy kilka firm łączy
się, przejmuje wspólnie kontrolę nad daną firmą
lub tworzy nową.
Przedmiotem przejęcia może być całość lub część
przedsiębiorstwa , a przejęcie kontroli może nastąpić
przez nabycie akcji, nabycie majątku, zawarcie
stosownej umowy lub w inny sposób.
Procedura kontroli połączeń
przedsiębiorstw
Kontrola połączeń sprawowana przez Komisję ma
charakter dwustopniowy:
- badanie wstępne (ewaluacji zgłoszeń) oraz badania zasadniczego
(ewaluacji fuzji).
Procedura kończy się bezwarunkową zgodą Komisji na
fuzję
(taka
decyzja zapada już na etapie badania wstępnego w ok. 90 proc.
przypadków), zgodą warunkową (częstą na etapie badania
zasadniczego), albo (rzadko) - odmową.
UE kontroluje
fuzje i przejęcia
, w których:
- całkowity obrót łączących się firm
przekracza 5 mld eur rocznie
,
- suma obrotów firm w UE jest wyższa
od 250 mln euro
,
- całkowity obrót przypadający na UE co najmniej dwóch
zaangażowanych przedsiębiorstw wynosi więcej niż 250 mln euro,
Przejęcia – postępowania
4218 postępowań wszczętych w
latach 1990 – 2009;
91 pozwoleń warunkowych
20 zakazów
9 decyzji o nałożeniu kar
finansowych
Przykłady:
1. Warunkowa zgoda na fuzję przedsiębiorstw
W 2000r. KE zatwierdziła wartą
34 mld euro fuzję
trzech firm:
francuskiej grupy multimedialnej
Vivendi, sieci płatnej telewizji Canal+ i
kanadyjskiego koncernu filmowo-muzycznego
Seagram
.
W efekcie powstał w Europie silny koncern na rynku multimedialnym.
Vivendi zapewnia kanały dystrybucji w Internecie, a Canal+ i Saegram
zawartość – filmy i muzykę. KE wyraziła zgodę na fuzję pod pewnymi
warunkami, gdyż obawiała się, że połączenie trzech koncernów mogłoby
doprowadzić do monopolu na rynku płatnej telewizji i w dystrybucji filmów
oraz muzyki w Internecie w UE.
Koncern Vivendi zobowiązał się m.in. do sprzedaży swoich udziałów w
brytyjskiej płatnej telewizji British Sky Broadcasting, powiązanej z
amerykańskim studiem filmowym Fox. Koncern, mający 49% udziałów w
Canal+ obiecał również Komisji, że Canal+ odda konkurentom na 5 lat prawo
pierwszeństwa w wyświetlaniu 50% filmów amerykańskich studia Universal
należącego do Seagram. Zobowiązania koncernu Vivendi rozwiały obawy
Komisji – dlatego też wyraziła zgodę na fuzję.
2. Odmowa dokonania połączenia
W 2003
KE sprzeciwiła się fuzji
dwóch
szwedzkich producentów samochodów
ciężarowych i autobusów – Volvo i Scanii.
Po analizie projektu fuzji Komisja uznała, że nowa szwedzka firma
motoryzacyjna byłaby zbyt potężna w krajach Europy Północnej, z czym
wiąże się zagrożenie nadużywania pozycji dominującej ze szkodą dla
innych firm i konsumentów.
Na rynku skandynawskim firma miałaby około 70% udziału w rynku
autobusów i ciężarówek, a w samej Szwecji jeszcze więcej. Na całym
rynku Unii Europejskiej nowo powstałe przedsiębiorstwo miałoby ponad
30% udział w rynku, co mogłoby zaowocować zwiększeniem produkcji a
tym samym przychodów, łatwiejszym dostępem do rynków
pozaeuropejskich. Fuzja pozwoliłaby na znaczne obniżenie kosztów
badań i rozwoju, stanowiłaby szansę na wprowadzenie nowych rozwią
zań technologicznych, na poprawę jakości i wzrost rywalizacji w branży i
możliwość obniżki cen dla konsumentów, osłabiłaby pozycję konku ren
tów: DaimlerChryslera czy Renault. Mimo tych korzyści eksponowa nych
przez szefów Volvo i Scanii – Komisja Europejska nie zgodziła się na ich
połączenie.
4. Liberalizacja
zmonopolizowanych sektorów
gospodarki
W UE nadal istnieją przedsiębiorstwa publiczne (lub prywatne)
posiadające faktyczny monopol działania w niektórych dziedzinach.
Dotyczy to
usług o charakterze powszechnym, takich jak
usługi
pocztowe, transport kolejowy, wysyłanie i
przesyłanie energii elektrycznej, wodociągi,
telekomunikacja
itp. Samo istnienie monopolu, jeśli nie jest
usprawiedliwione ekonomicznie, prowadzi do wysokich cen, niskiej
jakości usług oraz zapóźnienia technologicznego.
Z tego względu UE dąży do
liberalizacji branż i sektorów.
Dążąc do przynajmniej częściowej demonopolizacji rynku w
wymienionych dziedzinach, Komisja Europejska rozwinęła
koncepcję
oddzielenia infrastruktury od działalności komercyjnej
.
Infrastruktura, z uwagi na olbrzymie koszty, może nadal pozostawać
we władaniu jednego przedsiębiorstwa. Ma ono jednak obowiązek
zapewnić do niej dostęp, po komercyjnych cenach, innym firmom.
Liberalizacja
cd.
Od 2004 r. zliberalizowano w ten sposób m.in. rynek usług
telekomunikacyjnych, zarówno w telefonii stacjonarnej jak i
komórkowej, rynek gazu i elektryczności, rynek lotniczy.
Rozpoczęto proces liberalizacji rynku usług pocztowych.
Według Komisji Europejskiej nadal niewystarczający jest
stopień integracji unijnego
rynku energii elektrycznej
,
czego przejawem są: utrzymujące się znaczne różnice cenowe
pomiędzy krajami Unii oraz niski poziom transgranicznego
handlu energią.
Według Europejskiej Unii Przemysłu Elektroenergetycznego
(Eurelectric), potrzebne są stabilne ramy regulacyjne
sprzyjające inwestycjom w rozbudowę nie tylko nowych
połączeń transgranicznych, zwiększających ich
przepustowość, ale również nowych źródeł wytwarzania
energii.
Transport kolejowy
Od 2007 r. nastąpiła w UE
pełna liberalizacja kolejowych
przewozów towarowych
. Oznacza to m.in., że publiczne lub
prywatne przedsiębiorstwo transportowe, chcące użyć sieci
kolejowej innego kraju będzie mogło to zrobić pod warunkiem
posiadania licencji we własnym kraju i zgody władz kraju, przez
który przejeżdża. Te władze będą zaś mogły odmówić zgody, jeżeli
przedsiębiorstwo nie spełnia europejskich norm, przede wszystkim
w dziedzinie bezpieczeństwa.
W Polsce nie nastąpiła pełna liberalizacja rynku towarowych
przewozów kolejowych. Rozwój rynku hamują nadal skomplikowane
procedury dostępu do infrastruktury i jej zły stan techniczny.
Systematycznie zmienia się jednak struktura rynku. Maleje udział
w tym rynku PKP Cargo na rzecz wzrostu udziału przewoźników
prywatnych, co można uznać za pozytywny trend. Do 1 czerwca
2006 r. w Polsce wydano 70 licencji na przewozy kolejowe, w tym
56 na przewóz towarów. Prywatne firmy opanowały już ponad 18%
rynku. W Niemczech taki rezultat osiągnięto po 10 latach reform.
Polska – transport kolejowy
Stopniowa liberalizacja rynku
towarowych przewozów kolejowych
w Polsce oznacza m.in. następujące
skutki:
Wzrost konkurencji i systematyczny spadek stawek
przewozowych, zwłaszcza w stosunku do transportu
ładunków masowych (od 15% do 30%).
Wojnę cenową pomiędzy przewoźnikami.
Trudności niektórych przewoźników z wywiązywaniem się
z realizacji kontraktów pozyskanych po niezwykle niskich
cenach.
Spadek przewozu węgla w eksporcie (w ostatnich 3-4 latach
wyniósł około 30%). Dla większości przewoźników
prywatnych był to podstawowy ładunek, na którym
dotychczas zarabiali. Zmiana sytuacji zmusiła ich do rozwoju
przewozów innych grup towarowych, głównie
skonteneryzowanych.
Rozszerzenie działalności poprzez działanie na rynkach
innych państw unijnych.
Inwestycje pozwalające na rozszerzenie usług kolejowych o
usługi logistyczne.
5. Monitorowanie pomocy
państwa
wszelka
pomoc państwa
jest
niedopuszczalna,
jeśli
prowadzi do wypaczenia konkurencji w handlu między
krajami członkowskimi, w wyniku uprzywilejowania
niektórych przedsiębiorstw lub wybranych dziedzin
produkcji.
Ogólny zakaz pomocy dotyczy zarówno
bezpośrednich
subsydiów i dotacji, nabywania udziałów w spółkach, ulg
podatkowych czy ulg w składkach na ubezpieczenie
społeczne, udzielania gwarancji, dofinansowywania
oprocentowania kredytów itd.
Przewidziano jednak pewne wyłączenia automatyczne spod
tego zakazu – np. kiedy pomoc ma charakter socjalny i jest
przyznawana indywidualnym konsumentom lub ma na celu
naprawienie szkód spowodowanych klęskami żywiołowymi.
Kraje mają
obowiązek powiadamiania Komisji
o
każdym zamierzonym nowym programie pomocy lub
zmianie już istniejącego, z wyjątkiem pomocy na
rzecz małych i średnich przedsiębiorstw, na
szkolenia oraz pomocy o wartości nie
przekraczającej niewielkiego pułapu.
Po otrzymaniu notyfikacji, Komisja wszczyna postępowanie
zamieszczając informację o zamierzonym systemie pomocy w
Dzienniku Urzędowym Wspólnoty Europejskiej. Daje to
zainteresowanym stronom możliwość przekazania Komisji swoich
opinii. Jeśli Komisja uzna, że notyfikowana pomoc jest sprzeczna z
prawem i że nie można jej potraktować jako wyjątek, nakazuje
danemu państwu zmianę lub likwidację tej formy pomocy.
W przypadku, gdy państwo członkowskie nie zastosuje się do
decyzji Komisji, może ono zostać zaskarżone przez Komisję lub
inne państwo członkowskie przed Europejskim Trybunałem
Sprawiedliwości.
Do wyłączeń fakultatywnych, czyli wyjątków od
ogólnej zasady zabraniającej udzielania pomocy
publicznej w Unii Europejskiej kwalifikują się
następujące przypadki:
wsparcie rozwoju ekonomicznego obszarów, gdzie standard
życia jest szczególnie niski lub występuje wysoki poziom
bezrobocia;
promowanie realizacji projektów ważnych dla wspólnego
interesu europejskiego;
ułatwianie rozwoju pewnych rodzajów działalności
gospodarczej lub pewnych obszarów, jeśli nie wpływa to
negatywnie na warunki handlu między krajami członkowskimi;
promowanie kultury i ochrony dziedzictwa kulturowego.
wsparcie socjalne dla poszczególnych konsumentów, pod
warunkiem jednak, że nie faworyzuje się żadnego z dostawców
towarów lub usług przekazywanych potrzebującym,
pomoc w likwidacji klęsk żywiołowych,
W niektórych przypadkach zakaz
pomocy nie dotyczy także (decyzję
podejmuje Komisja Europejska):
pomocy w rozwoju gospodarczym regionów o nienormalnie
niskim poziomie życia lub niedostatecznym zatrudnieniu
(PKB na mieszkańca niższy o 15% od średniej krajowej,
stopa bezrobocia wyższa od średniej o 10%),
projektów o ogólnoeuropejskim znaczeniu (ochrona
środowiska, telekomunikacja, transport w skali UE) lub
zapobiegających poważnym zakłóceniom w gospodarce
któregokolwiek państwa UE,
ułatwiania rozwoju pewnych form działalności lub
regionów gospodarczych, jeżeli nie zmienia to warunków
handlu w ramach UE,
wsparcia kultury i ochrony dziedzictwa kulturowego
Pomoc państwa cd.
Pomoc państwa może mieć charakter
sektorowy lub horyzontalny.
Stosunek UE do pomocy o charakterze sektorowym jest zasadniczo
negatywny, ale istnieją możliwości udzielania takiej pomocy, na
podstawie wytycznych KE, w sektorach odczuwających największe
trudności strukturalne (m.in. w przemyśle odzieżowym, włókien
syntetycznych, tekstylnym, motoryzacyjnym, stoczniowym, stalowym,
górniczym). Na podstawie specjalnych kryteriów sektorowych jest też
oceniania i kontrolowana pomoc państwa w dziedzinach objętych
wspólną polityką, takich jak: rolnictwo, rybołówstwo i transport.
Pomoc o charakterze
horyzontalnym
horyzontalnym
ma charakter powszechny i jest
adresowana do wszystkich przedsiębiorstw spełniających określone
kryteria lub warunki. Popularne są np. w UE różne
programy pomocy
dla małych i średnich przedsiębiorstw, dla firm podejmujących
inwestycje mające na celu lepszą ochronę środowiska naturalnego, dla
przedsiębiorstw inwestujących w badania i rozwój, na rzecz ułatwienia
przekwalifikowania pracowników, a także w ramach pomocy
regionalnej
.
Pomoc państwa jako procent PKB
Pomoc Państwa 2001 - 2005
Realizacja monitoringu pomocy
państwa
W 2006 r. zarejestrowano
921 nowych spraw, a
Komisja podjęła 710 decyzji ostatecznych
. W
większości przypadków Komisja zatwierdziła
zgłoszone środki, stwierdzając w:
91 % wszystkich decyzji zgodność pomocy z zasadami
pomocy państwa; w 4 % spraw uznała, że przyznana pomoc
nie spełnia kryteriów pomocy państwa. Ponadto w
przypadkach, w których wystąpiły wątpliwości, czy dane
środki pomocy są zgodne z zasadami pomocy państwa,
Komisja przeprowadziła formalne
postępowanie wyjaśniające. W wyniku tych postępowań
Komisja podjęła decyzje zatwierdzające pomoc, decyzje
warunkowe lub stwierdzające, że dany środek nie stanowi
pomocy (3 % wszystkich decyzji), a także uznała, że dana
pomoc nie jest zgodna z zasadami pomocy państwa (2 %
wszystkich decyzji).
Przykłady :
1.
Pod koniec lat 90. Komisja Europejska podjęła
decyzję, że nie będzie się sprzeciwiać udzielaniu
pomocy przez rząd hiszpański dla regionów:
Andaluzji i Galicji
.
Pomoc dla Andaluzji miała być
przeznaczona na realizację projektów związanych m.in. z
ochroną środowiska naturalnego i elektryfikacją wsi. W
Galicji – wsparcie projektów służących poprawie jakości
środowiska przemysłowego oraz utworzeniu systemu
recyclingu odpadów przemysłowych. KE uznała, że oba
programy spełniają kryteria pomocy regionalnej, pomocy na
rzecz urzeczywistniania projektów europejskich oraz
wsparcia badań i rozwoju.
2. W 2003 r. KE zdecydowała się na skorzystanie z drogi
sądowej, by zmusić rząd grecki do zwrotu 194 mln euro
przekazanych w formie subsydiów nierentownym liniom
lotniczym Olimpic Airways
.
Komisja dowodziła, że subsydiowanie
greckiego przewoźnika stawia innych rywali w niekorzystnej sytuacji. Grecja
odmówiła wykonania zaleceń, twierdząc, że odebranie środków liniom
lotniczym doprowadziłoby je do bankructwa przed Igrzyskami Olimpijskimi
w Atenach w 2004 roku. Komisja zdecydowała się na wnie sienie sprawy do
Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w Luksemburgu.
W 2002 r. Komisja Europejska zaakceptowała plan
restrukturyzacji włoskich linii lotniczych Alitalia,
opiewający na 1,4 mld euro.
Oprócz środków
zagwarantowanych przez rząd włoski, 38% sumy
zdecydowali się pokryć trzej prywatni inwestorzy.
W 2001 r. włoskie linie lotnicze Alitalia zanotowały 907 mln euro strat.
Po kryzysie w branży lotniczej wywołanej atakami na World Trade
Centre w 2001 r. i stratami przewoźników lotniczych, związanymi m.in.
z cztero dniowym zamknięciem przestrzeni powietrznej USA dla
zagranicznych towarzystw lotniczych – Komisja Europejska zgodziła się
na czasowe wsparcie tej branży dotacjami państwowymi.
Dyskusyjna wydaje się kolejna zgoda Komisji (z lipca 2004 r.) na
udzielenie pomocy publicznej (w formie rządowych gwarancji
kredytowych) Alitalii w wysokości 400 mln euro. Dzięki tym
gwarancjom narodowy włoski przewoźnik będzie mógł zaciągnąć
pożyczkę oprocentowaną według rynkowych stóp procentowych, którą
będzie musiał spłacić w ciągu roku. Ponowne wsparcie Alitalii oceniane
jest jako wynik skutecznych negocjacji rządu włoskiego z Komisją
Europejską, a krytykowane przez przewoźników brytyjskich – British
Airways (BA) oraz easyJet. Uważają oni, że pomoc dla włoskiego
konkurenta wpłynie na ich pozycję na rynku przewoź ników lotniczych.