LEKI PRZYWROBÓJCZE

(ANTITREMATODA)

Patogenne przywry

LEKI PRZECIW

MOTYLICY WĄTROBOWEJ



LEKI DZIAŁAJĄCE NA FORMY

DOJRZAŁE.



LEKI DZIAŁAJĄCE NA FORMY

MŁODOCIANE I DOJRZAŁE.

LEKI DZIAŁAJĄCE NA FORMY

DOJRZAŁE.



KLORSULON

(sulfonamid) –

7 mg/kg



TRIBROMOSALICYLANILID –

5-10 mg/kg



OKSYKLOZANID

(sanicylanilid) –

7,5-

10 mg/kg



ALBENDAZOL

(benzoimidazol)-

10

mg/kg (bydło) i 7,5 mg/kg (owce)

LEKI DZIAŁAJĄCE NA FORMY

MŁODOCIANE I DOJRZAŁE.



RAFOKSANID

(salicylanilid) –

7,5 mg/kg



KLOZANTEL

(salicylanilid) –

10 mg/kg



TRIKLABENDAZOL

(benzoimidazol) –

10-15 mg/kg



BROMOFENOFOS

(związek

fosforoorganiczny)

12 mg/kg



NITROKSYNIL

(nitrobenzonitryl) –

10

mg/kg

SANICYLANILIDY



OKSYKLOZANID

– Fasciola hepatica  formy

dojrzałe



KLOZANTEL

– Fasciola hepatica  formy

młodociane i dojrzałe.



RAFOKSANID

– Fasciola hepatica  formy

młodociane i dojrzałe



NIKLOZAMID – lek przeciw tasiemcom, nie
wchłania się z przewodu pokarmowego

Charakterystyka

sanicylanilidów



Związki te są jonoforami protonowymi



Mechanizm działania polega na rozkojarzaniu
tlenowej fosforylacji i syntezy ATP u pasożyta



Podawane enteralnie i parenteralnie



Po podaniu doustnym dobrze wchłaniają się z
przewodu pokarmowego, również dobrze
wchłaniają się z miejsca iniekcji.



Bardzo silnie (99%) i długotrwale wiążą się z
albuminami krwi



Długo pozostają w organiźmie



Okres półtrwania u owcy wynosi 5-15 dni

Charakterystyka

sanicylanilidów



Wydalają się z żółcią i mlekiem



Sanicylanilidy wymagają długich okresów karencji



Nie stosuje się tych związków u krów i owiec

będących w okresie laktacji z wyj. oksyklozanidu



Sanicylanilidy podawane w maksymalnych

dawkach terapeutycznych mogą prowadzić do

rozkojarzania tlenowych fosforylacji komórek

żywiciela.



Prowadzi to do wystąpienia działań niepożądanych:

hipertermii, hiperwentylacji, tachykardii i konwulsji



Leki z tej grupy mają ograniczone bezpieczeństwo

stosowania

LEKI DZIAŁAJĄCE NA FORMY

DOJRZAŁE F.hepatica

KLORSULON



Związek z grupy sulfonamidów



Działa na formy dojrzałe w 100% zabija 14-16 tyg
podany w dawce 3,75 mg/kg,

w 82% zabija formy

6-8 tyg. jeżeli zostanie podany w dawce 30 mg/kg



Stosowany doustnie lub podskórnie



Po podaniu podskórnym działa skuteczniej



Mechanizm działania polega na zaburzeniu
metabolizmu glukozy u pasożyta – hamuje
fosfogliceromutazę

KLORSULON



Klorsulon po wchłonięciu w 75% w surowicy i w

25% wiąże się z erytrocytami.



Jest lekiem bezpiecznym – współczynnik

terapeutyczny wynosi 25.



Jest lekiem bezpiecznym dla samic ciężarnych.



Okres karencji na mleko 72 godziny, na mięso 8 dni



Może być stosowany jako pojedynczy lek –

zwalczanie infestacji wywołanej przez F. hepatica u

bydła i owiec



w Polsce stosowany w połączeniu z

iwermektyną (IVOMEC plus) –

terapia

zarażenia motylicą, nicieniami i stawonogami.

LEKI DZIAŁAJĄCE NA FORMY

DOJRZAŁE F.hepatica

ALBENDAZOL



Związek z grupy benzoimidazoli



Wywiera działanie

przywrobójcze i

nicieniobójcze

, ale też

tasiemczobójcze

i

przeciwpierwotniakowe (Giardia lamblia)



Działa jedynie na formy dojrzałe F. hepatica



Skuteczność przywrobójczego działania wynosi
ponad 95%



Wywiera działanie bójcze w stosunku do nicieni
żołądkowo-jelitowych i płucnych – szerokie
spektrum działania

LEKI DZIAŁAJĄCE NA FORMY

DOJRZAŁE F.hepatica

OKSYKLOZANID



Związek należący do sanicylanilidów



Działa jedynie na formy dojrzałe F. hepatica



Stosowany doustnie u owiec i bydła



Może być łączony z lewamizolem lub tetramizolem

– zwiększone spektrum przeciwpasożytniczego

działania – efekt bójczy wobec motylicy i nicieni



Lek niebezpieczny – niski współczynnik

terapeutyczny = 4



Skuteczność zmienna po długim okresie

stosowania



Karencja: na mięso 28 dni, na mleko 3 dni

LEKI DZIAŁAJĄCE NA FORMY

MŁODOCIANE i DOJRZAŁE

F.hepatica

KLOZANTEL



Związek należący do salicynilamidów



Wykazuje szerokie spektrum
przeciwpasożytniczego działania



Działa na młodociane i dojrzałe formy motylicy
wątrobowej (efekt przywrobójczy)



Działa na obleńce odżywiające się krwią:
Haemonchus, Ancylostoma, Uncinaria (efekt
nicieniobójczy) –

przez 60 dni zapobiega infestacji



Działa na formy larwalne: gza owczego i końskiego

KLOZANTEL



Działa również na niektóre kleszcze, a po podaniu

per os również na dojrzałe tasiemce



W celu likwidacji infestacji wywołanej prze F.

hepatica klozantel podawany jest

domięśniowo

lub

podskórnie

.



Skuteczność działania wobec migrujących

młodych form motylicy wątrobowej wynosi ok..

80%, skuteczność wobec form dojrzałych wynosi

95-100%



Lek wykazuje długi okres półtrwania – 14,5 dni



Jest lekiem w miarę bezpiecznym – współczynnik

terapeutyczny wynosi 6.

LEKI DZIAŁAJĄCE NA FORMY

MŁODOCIANE i DOJRZAŁE

F.hepatica

TRIKLABENDAZOL



Należy do benzimidazoli – grupa leków

wywierających działanie nicieniobójcze i w

mniejszym stopniu tasiemczobójcze



Triklabendazol nie działa jak pozostałe

benzoimidazole na obleńce i

tasiemce !!!!!!



Wykazuje bardzo silnie działanie

wobec młodocianych i dojrzałych form

Fasciola hepatica.



Wykazuje aktywność w stosunku do 1-dniowych

przywr – skuteczność 98-100%

TRIKLABENDAZOL



Efekt bójczego działania wobec młodocianych i

dorosłych form motylicy wątrobowej jest

zależny od wielkości dawki –

bójcze działanie

wobec form najmłodszych wykazuje lek w

najwyższej terapeutyczne dawce (15 mg/kg),

natomiast wobec form dorosłych jest aktywny

w niższych dawkach (2,5 mg/kg)



Lek stosowany jest per os u bydła, owiec i

kóz oraz u koni



U przeżuwaczy może być stosowany

dożwaczowo w postaci bolusa do

kontrolowanego uwalniania substancji czynnej.



Jest lekiem bardzo bezpiecznym – współczynnik

terapeutyczny wynosi 20.

LEKI DZIAŁAJĄCE NA FORMY

MŁODOCIANE i DOJRZAŁE

F.hepatica

RAFOKSANID



Należy do salicylanilidów



Stosowany jest u bydła i owiec zarażonych
motylicą wątrobową.



Lek podaje się

doustnie

lub

podskórnie

w

dawce jednorazowej (7,5 mg/kg) – po 3
tygodniach należy powtórzyć podanie leku



Skuteczność wobec form dorosłych motylicy
(12-14 tyg) wynosi 100%, wobec form 6 tyg.
86-99%, 4 tyg. 50-99%

RAFOKSANID



Jest również aktywny wobec obleńcom

odżywiającym się krwią Haemonchus i

Bunostomum (skuteczność 98%)



Wykazuje również bardzo wysoką aktywność

(98%) wobec form larwalnych gza owczego.



Lek jest jonoforem protonowym, co prowadzi do

zablokowania tlenowej fosforylacji w

mitochondriach komórek pasożyta



W organiźmie gospodarza nie ulega

biotransformacji, posiada długi okres półtrwania

- 16,5 doby



Jest lekiem o współczynniku terapeutycznym 6



Może być łączony z tiabendazolem – zwiększone

spektrum działania o infestacje robakami obłymi.

LEKI DZIAŁAJĄCE NA FORMY

MŁODOCIANE i DOJRZAŁE

F.hepatica

BROMOFENOFOS



Jest związkiem fosforoorganicznym



Działa skutecznie na formy dorosłe (85-100%)

oraz młodociane (70-90%) motylicy wątrobowej



Podawany jest

doustnie

u bydła i owiec.



Jest szybko eliminowany z organizmu



Okres karencji jest krótki 3 dni



Jest lekiem o umiarkowanym bezpieczeństwie

stosowania – przedawkowany powoduje objawy

zwiększonego napięcia układu

parasympatycznego.

LEKI DZIAŁAJĄCE NA FORMY

MŁODOCIANE i DOJRZAŁE

F.hepatica

NITROKSYNIL



Jest nitrobenzonitrylem



Jest jonoforem protonowym



Działa silnie na formy dojrzałe motylicy
wątrobowej, słabiej na formy młodociane.



Wyższa skuteczność leku wobec form
młodocianych po podaniu parenteralnym lub
doustnym w wyższych dawkach ( wyższych niż 10
mg/kg) – możliwość wystąpienia objawów
ubocznych.



Nie zaleca się podawania w dawkach wyższych
niż 10 mg/kg ponieważ współczynnik
terapeutyczny jest niski i wynosi 4

NITROKSYNIL



Lek jest aktywny wobec niektórych obleńców

(Haemonchus contortus i Bunostomum)



Stosowany u bydła i owiec w inwazjach

wywołanych przez Haemonchus contortus opornych

na działanie iwermektyny i benzoimidazoli.



Działa też na larwy gza owczego



Może być stosowany u bażantów do zwalczania

syngamozy – 133-144 ppm w wodzie do picia



Podawany

doustnie

lub

podskórnie

( może

wywoływać odczyn miejscowy) – owce



U bydła tylko podskórnie

Leki stosowane w zwalczaniu

inwazji wywołanej przez

Paragonimus

Paragonimus sp. – przywra patogenna dla psów i

kotów – bytuje w tkance płucnej zwierząt
mięsożernych.

Terapia:



Prazikwantel

– dawka 25 mg/kg przez 3 kolejne

dni



Albendazol

– dawka 25 mg/kg podawana 2 razy

dziennie przez 14 dni



Fenbendazol

– dawka 50 mg/kg podawana 2

razy dziennie przez 10 dni lub 25 mg/kg 2 razy
dziennie przez 14 dni



Bithionol (związek fenolowy) – dawka 10 mg/kg podawana
1 raz dziennie przez 10-15 dni – skuteczność 15-85%

Leki stosowane w zwalczaniu

inwazji wywołanej przez

Paramphistomum

Paraphistomum sp. – przywra bytująca w

ścianie żwacza u bydła i owiec – szczególnie
niebezpieczna dla młodych przeżuwaczy

Terapia:



Niklozamid

– dawka 125 mg/kg podawana

przez 3 kolejne dni



Resorantel

– dawka 65 mg/kg podana

jednorazowo



Bithionol – dawka 50 mg/kg podawana przez
10 dni.

LEKI TASIEMCZOBÓJCZE

LEKI TASIEMCZOBÓJCZE

BENZAPINY

•

prazikwantel

•

epsiprantel

RESORANTEL
BENZIMIDAZOLE

•

mebendazol

•

fenbendazol

•

oksfendazol

•

albendazol

BUNAMIDYNA
NIKLOZAMID

BENZAPINY

PRAZIKWANTEL



Spektrum działania obejmuje formy dojrzałe i larwalne
tasiemców oraz niektóre przywry.



Nie wykazuje działania przeciwko robakom obłym  ze

względu na inną budowę powłoki ciała



Lek stosuje się jednorazowo

doustnie

lub w iniekcji

domięśniowej

lub

podskórnej



Mechanizm działania:

uszkadza

tegumentum (oskórek) pasożyta prowadząc
do jego wakuolizacji oraz ułatwia wnikanie
Ca

2+

lub jego uwalnianie z magazynów

wewnątrz komórek mięśniowych.



Wpływa też na przemiany biochemiczne
pasożyta  hamowanie wychwytu glukozy,

utrata aminokwasów i rezerw glikogenu.

PRAZIKWANTEL

SPEKTRUM DZIAŁANIA

Psy i koty:
Formy młodociane i dojrzałe



Taenia hydatigena,



Taenia pisiformis



Diphylidium caninum



Echinococcus multilocularis



Echinococus granulosus



Hydatigera taeniaeformis

Zalecane dawkowanie:
pies  5 mg/kg – kot  3,5-7,5 mg/kg

PRAZIKWANTEL

Przeżuwacze

:

Formy młodociane i dojrzałe



Moniesia



Stilesia



Avitelina



Eurytrema pancreaticum (bytuje u owiec)

Zalecane dawkowanie: jednorazowo 10-15 mg/kg

PRAZIKWANTEL

Konie:



Anoplocephala magna



Anoplocephala perfoliata



Paranocephala mamillana



Zalecana dawkowanie: jednorazowo 0,75-1
mg/kg

Prazikwantel



Prazikwantel działa również na niektóre przywry bytujące w
płucach, jelitach i krwi np.. Paragonimus i Schistosoma



Lek ma wysoki współczynnik terapeutyczny = 40



Może być stosowany u suk i kotek ciężarnych oraz szczeniąt
>4 tyg. życia i kociąt >6 tyg. życia



Po podaniu podskórnym może wystąpić miejscowa bolesność



Po podaniu leku w kale nie są widoczne człony tasiemców,
tylko nadtrawione ich fragmenty przez enzymy gospodarza
( pasożyt ma uszkodzony oskórek)



Prazikwntel często łączy się z embonianem pyrantelu i
febantelem = prep. DRONTAL Plus



Preparat zabija nicienie i tasiemce mięsożernych

EPSIPRANTEL



Nowy, skuteczny związek podobny do

prazikwantelu



Działa bardzo skutecznie na tasiemce u psów,

kotów, owiec i koni



Działa mniej skutecznie wobec przywr



U psów epsiprantel stosowany jest do zwalczania

Taenia pisiformis i Dipylidium caninum, u

kotów do zwalczania Dipylidium caninum i

Taenia taeniaeformis – skutecność 100%



Mniejsza skuteczność (95%) w zwalczaniu inwazji

wywołanej przez Echinococcus granulosus



Zalecana dawka: jednorazowe podanie 7,5 mg/kg



Bardzo bezpieczny - współczynnik terapeutyczny

= 90

NIKLOZAMID



Podawany łącznie z piperazyną – poszerzone spektrum

działania o nicienie pasożytujące w przewodzie

pokarmowym



Działa skutecznie po jednorazowym podaniu wobec

Dipylidium i Taenia – tasiemce psów i kotów (150 mg/kg)



Słabo wobec Echinococcus – konieczność dwukrotnego

podania



Działa na Moniezia – tasiemiec bytujący u owiec, bydła i kóz

oraz Paramphistomum – przywra bytująca u przeżuwaczy



Działa na tasiemce bytujące u koni – Anoplocephala



Działa na tasiemce bytujące u karpi – Bothriocephalus



Jest jonoforem protonowym – poraża tasiemca w wyniku

rozkojarzenia tlenowej fosforylacji i syntezy ATP u pasożyta

(należy do sanicylanilidów)



Wspólczynnik terapeutyczny = 5-7

BENZIMIDAZOLE

MEBENDAZOL



Aktywny wobec Taenia bytujących u psów i

kotów (22 mg/kg/dobę przez 5 dni)



Aktywny wobec Echinococcus granulosus

bytujący u psów ( dwukrotne podanie w

odstępie 48 godzin w dawce 20 mg/kg lub

jednorazowo w dawce 160 mg/kg)



Nie działa wobec Dipylidium !!!!!!



Aktywny wobec Taenia ovis i Taenia

hydatigena – tasiemców bytujących u owiec



Dawkowanie: 50 mg/kg co 24 godziny przez 14

dni lub 50 mg/kg przez 5 dni i 25 mg/kg przez

kolejne 5 dni

BENZIMIDAZOLE



Albendazol i oksfendazol (10-15 mg/kg)
bardzo skuteczne w zwalczaniu inwazji
wywołanej przez Moniezia u przeżuwaczy



Fenbendazol (10 mg/kg) skuteczny w
zwalczaniu inwazji wywołanej przez
Thysanosoma actinoides u owiec.



Oksfendazol (7,5 – 10 mg/kg) jest wysoce
skuteczny wobec dojrzałych i larwalnych form
Raillietina tetragona u drobiu

RESORANTEL

•

hydroksybenzanilid

•

jest związkiem bardzo aktywnym w stosunku
do Moniezia spp. (tasiemiec występujący u
przeżuwaczy) oraz Avitelina i Thyzaniezia
giardi (tasiemce bytujące u owiec

•

wywiera działanie bójcze w stosunku do
przywry pasożytującej w żwaczu -
Paramphistomum

•

jest bardzo szybko wydalany, po 3 dniach
można wykazać w tkankach 0,1% podanej
dawki leczniczej (65 mg/kg),

•

nie wywiera działania mutagennego,
teratogennego i karcinogennego

•

może być stosowany u owiec ciężarnych