Wykład 15
Modele wzrostu
endogenicznego
(„Nowe Teorie Wzrostu“)
Wykład 15
Modele wzrostu
endogenicznego
(„Nowe Teorie Wzrostu“)
Model Solowa:
egzogeniczne s, n, d, A, a
stałe efekty skali, m.p.k; konkurencja doskonała
↓
wzrost K/L, Y/L
nie uniwersalistyczna
nie wyjasnia np. kierunku przepływów BIZ
empirycznie dosc słaba:
reszta Solowa ważniejsza od pozostałych
czynników
zmienna w czasie i przestrzeni
Nowe Teorie Wzrostu
Szkielet Neoklasyczny Zachowany (?)
(m.p.k., efekty skali, konkurencja, Cobb-Douglas)
Parametry
s, n, d,
A
, a
„częściowo zmienne”:
endogeniczne
(s, n, d, A, a) → (K/L, PKB/L)
(K/L, PKB/L) → (s, n, d, A, a)
+1
(s, n, d, A, a)
+1
→ (K/L, PKB/L)
+1
stopa wzrostu PKB
endogeniczna
Pułapki ubóstwa
niski punkt startowy
Ludnościowa (Malthus)
(s, n) ↔ (K/L, PKB/L)
„Technologiczna”
niskie PKB/L ↔ niskie a, A
SYSTEMATYKA
(uproszczona)
Nowych Teorii Wzrostu
1.
A
funkcją „kapitału” ludzkiego
Arrow*(1962), Romer (1986), Lucas* (1988)
2. Postęp „techniczny” endogeniczny
Romer (1990)
3. Stopa wzrostu „wyjaśniona”
...ekonometrycznie
Barro (1989)...
Model ‘AK’
PKB = A• K
a
• L
(1-a)
a=1 A>0 stałe
Niemalejąca krańcowa produktywność K
PKB = A•K
Stopa wzrostu PKB = (s•A-d)
(Solow: 0)
PKB rośnie ...bez końca
K ‘ewoluuje’ ilościowo i jakościowo
Trudno oczekiwać konwergencji!
s=0,2, d=0,05, A=0,5
0
0.5
1
1.5
2
2.5
3
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
rok
K
Y
Arrow* (1962)
„learning-by-doing”:
akumulacja zwiększa zasób kapitału
ale i ogólną wydajność (
A
)
A
=
B
• K
(1-a)
stałe B > 0
Solow: PKB =
A
•K
a
•L
(1-a)
Arrow: PKB =
B
•K•L
(1-a)
PKB =
B
•K
Romer (1986)
firmy produkują PKB (Cobb-Douglas)
A
1
, A
2
, ...
I
1
, I
2
, I
3
,...
K=K
1
+ K
2
+ K
3
...
A
1
(K), A
2
(K),...
A=A(K)
makro efekty „zewnętrzne” inwestycji mikro
wiedzy (technologii) nie da się całkiem
opatentować
↓
Solow AK Eksplozywny
empirycznie wątpliwy
Lukas*(1988)
Akumulacja Kapitału Ludzkiego
PKB =
A
•K
a
• (h•L)
(1-a)
h: „kapitał ludzki na zatrudnioneg”
(h•L): „efektywna praca”
kapitał ludzki h powstaje przez uczenie się
h=h
-1
•c +e•u
u: czas przeznaczony na naukę
c<1, u ograniczone
A
Solowa
=
A
Lukasa
• (h
t
)
(1-a)
t=1,2,...
↓ ↓
h się ustabilizuje „optymalny”
wybór u°
h°
↓
↓ K/
(h°•L)=a/(1-a)
Model Solowa
↓
PKB = (
A
•h°)
(1-a)
K
a
•L
(1-a)
PKB=
A
•(a/
(1-a))
(1-a)
•K
(Model AK)
Mankiw, Romer, Weil (1992)
‘Solow Ulepszony’
Solow + 3 czynniki produkcji + dwa rodzaje
inwestycji
PKB = (K
a
) • (H
b
) • (A• L)
(1-a-b)
H: kapitał ludzki, K: kapitał rzeczowy
a, b, >0, a+b<1
Cobb-Douglas, m.p.k., stałe efekty skali
DYNAMIKA
A zmienne: stały trend egzogeniczny
Δ(A)/A = g (Solow =0)
K = (1-d
K
) K
-1
+s
K
PKB
-1
H=(1-d
H
) H
-1
+s
H
PKB
-1
I/PKB = s
K
+ s
H
Mankiw, Romer, Weil
„Steady State”
dynamiczna równowaga stacjonarna
(K/A•L)
t
→ (K/A•L)
☻
(H/A•L)
t
→ (H/A•L)
☻
(PKB/A• L)
t
→ (PKB/A•L)
☻
stopa wzrostu PKB
☻
= n+g
stopa wzrostu (PKB/L)
☻
= g
stopa wzrostu (PKB/A•L)
☻
= 0 !!!
Mankiw, Romer, Weil
właściwości „punktu docelowego”
(i trajektorii przejściowej)
Im większe s
K
, s
H
tym większe (PKB/A•L)
☻
Im większe d
K
, d
H
tym mniejsze (PKB/A•L)
☻
Im większe n, g tym mniejsze (PKB/A•L)
☻
Mankiw, Romer, Weil (1992)
H ?
% skolaryzacji, wydatki na ochronę zdrowia,
edukację?
B+R ?
a=b = 0,3 (USA)
a=0,5; 0,44; 0,38
b=0,23
konwergencja
warunkowa mocniej potwierdzona
premia za wykszałcenie wyższa
w krajach uboższych (?)
MODELE KONOMETRYCZNE
wielka ilość modeli teoretycznych wzrostu
katalog czynników i parametrów
K, H, s, n, d, A itd
Stopa wzrostu PKB/L = zależy od...
Reszta Solowa = zależy od...
Tempo konwergencji warunkowej = zależy od...
s= zależy od...
n= zależy od...
Ekonometria przekrojowa
Dane dla konkretnego kraju, Y lat, Z zmiennych
Ekonometria Panelowa
Dane dla X krajów, Y okresów czasu, Z
zmiennych
hokus-pokus
Wychodzą oszacowania ilościowe
(co zależy od czego i w jakim stopniu...)
Przykład (Barro i Sala-i-Martin
ECONOMIC GROWTH 1999...
Objaśniane: tempo
wzrostu PKB p.c.
87 krajów, 2 okresy czasu (1965-75, 75-85)
21 !
zmienne objaśniające
14 odnoszą się do edukacji
2 do demografii, 4 do „ekonomii”:
PKB
-1
S/PKB, terms-of-trade, „wskaźnik czarnego
rynku”
1 do instytucji: „indeks stabilności politycznej”
hokus-pokus Nr. 1
tempo wzrostu PKB =
-0,0254• log(PKB
-1
) + 0,0134•UM
-1
– 0.0551• UZ
-
1
+...itd
hokus-pokus Nr. 2, 3, 4
itd
...inne rezultaty
Inne zestawy zmiennych objaśniających
0-1, prawa obywatelskie, itd itp:
...inne rezultaty
INFLACJA REZULTATÓW
Konwergencja warunkowa (beta)
Szczególnie jeśli kapitał ludzki wysoki
Co obniża tempo wzrostu:
wydatki rządowe, „czarny rynek”, niestabilność
polit.,
przyrost naturalny, terms-of-trade
nie ma wpływu:
s
!!!
Sala-i-Martin (1997)
Cztery
MILIONY
regresji
62 zmienne
23 „wpływowe”
dziesiątki modeli empirycznych
profesor Witold Orłowski
setki rezultatów
kontrowersje nieustające
Tempo wzrostu PKB p.c
.
=
Stała
0,0
8
Log(PKB
-1
)
-0,5
Log(1+c.
nauki)
0,9
5
Log(otwart
ość)
1,3
Log(1+inflac
ja)
0,1
8
Log(rząd)
-
1,4
4
Log(1+c.
rynek)
-
1,2
Log(kredyt)
1,4
4
Easterly i Levine, 2001
„KONSENSUS”
warunkowa konwegencja beta
konwergencja absolutna – nie!
akumulacja kapitalu – mniej istotna!
(Reszta Solowa !)
m.k.p. kapitału: fikcja?
wzrost „nieregularny“ - akumulacja „regularna“
aglomeracja czynnikow produkcji
ilość, a zwłaszcza jakość kapitału ludzkiego
ilość, a zwłaszcza jakość kapitału
ludzkiego
jakość, niekoniecznie ilość „rządu”
instytucje (rządy prawa, prawo
własności)
infrastruktura (także finansowa)
geografia, religia, historia
WIEM, ŻE NIC NIE WIEM?