Pyt. 29 Wady i zalety tradycyjnych i współczesnych elementów wykończenia budynków: tynki, okładziny wewnętrzne i zewnętrzne.

Tynki



To powłoki z zapraw o grubości od kilku mm do kilku cm,
wykonywane na powierzchniach przegród budowlanych.



Mamy wiele rodzajów tynków stosowane w prawie niezmienionej
postaci do dnia dzisiejszego, ale i też wiele nowych typów
powstałych w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat. Kiedyś
przygotowywano je prawie wyłącznie w całości na budowie,
dzisiaj wytwarzane są fabrycznie w postaci suchych mieszanek
do zarobienia wodą lub jako gotowe masy tynkarskie.



Cel: nadanie estetycznego wyglądu ścianom, ochrona przed
stratami ciepła, szkodliwym działaniem czynników
zewnętrznych, czyli ogólnie - estetyka, ciepłochronność izolacja i
ogniochronność.

Tynki tradycyjne z zapraw
mineralnych zwykłych i
modyfikowanych



Tynki zwykłe to wyprawy wykonywane z zapraw budowlanych zwykłych, bez

dodatków dekoracyjnych, środków wodoszczelnych, kwasoodpornych itp.

Zaprawy do wykonywania tych tynków przygotowywane są przede wszystkim

na bazie spoiw mineralnych. Unowocześnione wersje tynków zwykłych

wykonywane są z mas tynkarskich przygotowywanych na budowie z suchych

mieszanek fabrycznych, mogących zawierać dodatki i domieszki modyfikujące

niektóre właściwości zapraw. Są to najczęściej środki hydrofobizujące,

uplastyczniające, utrzymujące wodę zarobową, regulujące czas wiązania,

przyspieszające twardnienie. Tynki tego typu nazywane są tynkami

uszlachetnionymi lub modyfikowanymi.



Tynki te dzieli się ze względu na: miejsce zastosowania, sposób nanoszenia,

materiał podłoża, liczbę warstw zaprawy, technikę wykonania, czy rodzaj

użytej zaprawy.



W zależności od miejsca zastosowania mamy tynki zewnętrzne i wewnętrzne, a

wśród tych ostatnich - ścienne i sufitowe. Spośród tynków zewnętrznych

wyróżnia się czasem wyprawy cokołowe i wyprawy na wyższe partie ścian.



Z uwagi na sposób nanoszenia zaprawy na podłoże rozróżniamy: tynki

nakładane ręcznie kielnią lub pacą i tynki wykonywane mechanicznie za

pomocą różnego rodzaju urządzeń.

Tynki tradycyjne z zapraw
mineralnych zwykłych i
modyfikowanych



Ze względu na rodzaj materiału stanowiącego podłoże wyprawy mamy

tynki nakładane na:

- podłoża z elementów ceramicznych,
- podłoża z betonów kruszywowych (monolityczne i z prefabrykatów),
- podłoża z betonów komórkowych, podłoża gipsowe i gipsobetonowe,
- podłoża z płyt wiórkowo-cementowych,
- podłoża drewniane, z płyt pilśniowych, paździerzowych itp.,

podłoża metalowe.



W zależności od liczby zasadniczych warstw zaprawy nanoszonych kolejno

na podłoże i różniących się właściwościami rozróżnia się:

- tynki jednowarstwowe - naniesienie narzutu bezpośrednio na podłoże,
- tynki dwuwarstwowe - składające się z obrzutki i narzutu,
- tynki trójwarstwowe - składające się z obrzutki, narzutu i gładzi.



Ze względu na technikę wykonania i wynikający z niej stopień wygładzenia

powierzchni wyprawy rozróżnia się odmiany i kategorie tynku. Do odmian

tynków zwykłych zalicza się tynki: surowe, pospolite, doborowe i wypalane.



Tynki surowe wykonywane są najczęściej jako jednowarstwowe, jednak

stosowane mogą być także tynki surowe rapowane dwuwarstwowe.

Tynki tradycyjne z zapraw
mineralnych zwykłych i
modyfikowanych



Tynki pospolite mogą być wykonywane jako dwu- lub trójwarstwowe. W

przypadku podłoży o dobrej przyczepności tynki te mogą być wykonywane

także jako jednowarstwowe.



Tynki doborowe wykonywane są tradycyjnie jako trójwarstwowe.



W zależności od rodzaju zaprawy użytej do tynkowania rozróżnia się

następujące rodzaje tynków zwykłych i uszlachetnionych:

- gipsowe,
- wapienne,
- gipsowo-wapienne,
- cementowo-wapienne,
- cementowe,
- cementowo-gliniane,
- gliniane,
- gliniano-gipsowe,
- gliniano-wapienne.

Tynki gipsowe



Wykonywane z zapraw na bazie gipsu budowlanego lub gipsu tynkarskiego

(zawierającego dodatkowo drobne wypełniacze i modyfikatory). Suche

mieszanki fabryczne mogą zawierać dodatek perlitu.



Zalety:

umożliwiają otrzymanie bardzo równej i gładkiej powierzchni

stwarzają w pomieszczeniach mieszkalnych korzystny mikroklimat, dzięki

zdolności regulacji wilgotności powietrza

krótki czas schnięcia

mała higroskopijność i niewielki opór dyfuzyjny pary wodnej

dobra izolacyjność cieplna

wysoka odporność ogniowa



Wady:

mało odporne na wilgoć

przy zawilgoceniu wykazują znaczny spadek wytrzymałości i odkształcenia

mało odporne na uderzenia

powodują korozję niezabezpieczonych elementów stalowych

mogą wykazywać pęcznienie w początkowym okresie wiązania i twardnienia

wymagają stosowania skutecznych środków gruntujących na powierzchniach

kontaktu z tworzywami zawierającymi cement, z uwagi na możliwość

tworzenia się pęczniejących kryształów soli

Tynki wapienne



Tynki wykonywane z zapraw na bazie wapna powietrznego (ciasta

wapiennego, wapna hydratyzowanego lub wapna palonego mielonego).



Zalety:

wykazują zdolność sorpcji wilgoci, zapewniając korzystny dla mieszkańców

mikroklimat wnętrz

duża paroprzepuszczalność



Wady:

stosunkowo mało odporne na uderzenia i zarysowania ze względu na

niewielką wytrzymałość zapraw wapiennych na ściskanie.

Tylko, jako wyprawy wewnętrzne, ich stosowanie na zewnątrz budynków,

bez dodatków, domieszek albo powłok ochronnych podnoszących

odporność na wpływy atmosferyczne, jest niezalecane

Tynki gipsowo-wapienne i
wapienno-gipsowe.



Łączą zalety obu rodzajów spoiw.



Dodatek wapna powietrznego do zaprawy gipsowej redukuje zmiany

objętości gipsu przy zmianach wilgotności, zmniejsza rdzewienie

niezabezpieczonych antykorozyjnie elementów stalowych, polepsza

urabialność i wpływa na opóźnienie wiązania zaprawy.



Tynki wapienno-gipsowe mają ładniejszy wygląd, a także większą

wytrzymałość mechaniczną w stosunku do tynków wapiennych. Tynki

gipsowo-wapienne i wapienno-gipsowe jako zawierające gips nadają się do

stosowania wyłącznie wewnątrz budynków.

Tynki z wapnem hydraulicznym



Wykonywane są z zapraw, których spoiwem jest wapno naturalnie

hydrauliczne wytwarzane z wapieni ilastych lub wapno hydrauliczne

sztuczne, produkowane przez mieszanie odpowiednich materiałów z

wodorotlenkiem wapnia.



Zalety:

bardziej wytrzymałe i odporne na działanie wilgoci, jeśli uprzednio

twardniały na powietrzu niż zaprawy wapienne

mogą być stosowane jako zewnętrzne i wewnętrzne, także w

pomieszczeniach wilgotnych albo wymagających wypraw o większej

odporności na uszkodzenia mechaniczne

powolny przyrost wytrzymałości, co pozwala na wyeliminowanie rys

skurczowych.



Wady:

mniej plastyczne i trudniej urabialne od zapraw z wapnem powietrznym

długi okres twardnienia (powolne wysychanie) - zaprawy z wapna słabo

hydraulicznego powinny twardnieć na powietrzu ok. 3 tygodni, zaprawy z

wapna silnie hydraulicznego – ok. 1 tygodnia - wymagają właściwej

pielęgnacji w początkowym okresie twardnienia

Tynki cementowo-wapienne



Zalety:

odporne na działanie wilgoci i wód opadowych

dobra wytrzymałość mechaniczna - stosowane jako tynki zewnętrzne oraz

wewnętrzne w pomieszczeniach wymagających wypraw mocniejszych i

odpornych na uderzenia, np. w magazynach, warsztatach, sklepach.

łatwe do zacierania

dzięki dodatkom hydraulicznym trwale wiążącym wolne wapno zaprawy są

odporne na wyługowywanie ich składników przez wodę



Wady:

nie są tak paroprzepuszczalne jak tynki wapienne, gipsowe czy gliniane

Tynki cementowe



Zalety:

duża wytrzymałość, zwartość i szczelność – stąd zastosowanie w
miejscach, gdzie wymagane są te wszystkie cechy od wyprawy - np.
poniżej poziomu terenu jako warstwa wyrównawcza pod hydroizolacje, w
obszarze cokołu budynku, czy też w pomieszczeniach mokrych (kuchniach
przemysłowych, łaźniach itp.), w garażach podziemnych, ustępach

może stanowić obrzutkę pod niektóre tynki cementowo-wapienne.



Wady:

słabo przepuszczają parę wodną

trudno urabialne

charakteryzują się dużym skurczem, a także dużą rozszerzalnością cieplną

Tynki cementowo-gliniane



Tynki cementowo-gliniane mogą być stosowane zamiast wewnętrznych i
zewnętrznych tynków z zapraw cementowo-wapiennych.



Zalety:

większa wodoszczelność i odporność na działanie słabych kwasów od
zapraw cementowych

dobra urabialność

twardnienie przebiega znacznie szybciej niż zapraw cementowo-
wapiennych, a także cementowych.

Tynki gliniane, gliniano-
wapienne i gliniano-gipsowe



Tynki ponownie stosowane dzięki rozpoczęciu ich produkcji w postaci

suchych mieszanek tynkarskich.



Zalety:

korzystny wpływ na mikroklimat pomieszczeń - zdolność wypraw glinianych

do wchłaniania wilgoci z powietrza i późniejszego jej oddawania, zdolność

wiązania kurzu, nieprzyjemnych zapachów oraz szkodliwych substancji

zawartych w powietrzu wewnętrznym np. dymu tytoniowego.

powodują podniesienie komfortu cieplnego pomieszczeń dzięki zdolności

akumulacji i wypromieniowywania ciepła

dobry materiał dźwiękochłonny

wyprawy gliniane w kontakcie z drewnem wykazują w stosunku do niego

własności ochronne, utrzymując drewno w stanie suchym.

Tynki gliniane, gliniano-
wapienne i gliniano-gipsowe



W celu zwiększenia niektórych cech wypraw glinianych stosuje się różnego

rodzaju dodatki.

niewielkie ilości ciasta wapiennego lub wapna hydratyzowanego – wzrost

wytrzymałości na ściskanie oraz odporności na zawilgocenie

kazeina poprawia wiązanie, zwiększa odporność tynku glinianego na

wietrzenie i ogranicza skurcz

różnego rodzaju dodatki pochodzenia roślinnego, np. włókna roślinne

(konopne, paździerze lniane), słomę jęczmienną itp. - zwiększenia

odporności udarowej oraz wytrzymałości na rozciąganie

dodatek z kleju kazeinowo-wapiennego - zwiększenie własności

hydrofobowe i odporności na wpływy atmosferyczne



Tynki gliniane produkowane są obecnie jako drobno- lub gruboziarniste, o

wysokiej przepuszczalności pary wodnej (μ ≤ 8), przeznaczone do

nakładania maszynowego.

Wymagane cechy tynku w
zależności od powłoki lub
okładziny zewnętrznej



Powierzchnia tynku może pozostać odsłonięta lub może być pokryta

powłoką malarską, tapetami, płytkami ceramicznymi lub innymi

materiałami okładzin, ale wtedy muszą spełniać określone wymagania w

zależności od stosowanego materiału pokrywającego. Dotyczą one

grubości, gładkości i równości, rodzaju zaprawy, ilości warstw,

wytrzymałości mechanicznej, a także wilgotności czy też stopnia

karbonizacji tynku.



W przypadku wypraw stanowiących podłoże pod okładziny z płytek

ceramicznych, zaleca się stosowanie tynków jednowarstwowych o grubości

co najmniej 1 cm. Mogą to być tynki cementowo-wapienne lub

zawierające gips. Powierzchnia tynków nie może być gładko zatarta ani

filcowana. Zaleca się, aby wytrzymałość tynku na ściskanie wynosiła co

najmniej 2,0 MPa, a w przypadku stosowania płytek ciężkich – co najmniej

2,5 MPa. Wiek tynków cementowo-wapiennych powinien wynosić minimum

4 tygodnie, natomiast tynków gipsowych – 2 tygodnie, przy czym

wilgotność tych ostatnich nie powinna być większa niż 1%.



Jeśli tynk ma stanowić podłoże pod tapety, to stopień równości i gładkości

jego powierzchni powinien odpowiadać wymaganiom określonym dla

tynków IV kategorii. W przypadku stosowania tapet ciężkich, mogących

wywoływać naprężenia w tynku, zaleca się, aby wytrzymałość zaprawy

tynkarskiej na ściskanie wynosiła co najmniej 2,0 MPa.

Tynki szlachetne



Są to powłoki o określonej barwie i fakturze, wykonywane z zapraw

szlachetnych nanoszonych ręcznie lub mechanicznie na podkład z tynku

zwykłego, ściśle z nim związane i stanowiące plastyczne wykończenie

elewacji budynków lub innych powierzchni.



Wyprawy wykonywane z zapraw zwykłych, ewentualnie barwionych

pigmentami, nakładanych tak aby uzyskać dekoracyjną fakturę, nazywane

są tynkami ozdobnymi lub tynkami o fakturze specjalnej. Wyprawy mające

zdobienia w ostatniej zewnętrznej warstwie tynku, nazywane są tynkami

zdobionymi.



Tynki szlachetne dzieli się w zależności od:

• miejsca zastosowania –zewnętrzne i wewnętrzne,
• sposobu wykonania i faktury - nakrapiane, zmywane, cyklinowane, gładzone,

zacierane, kamieniarskie i inne,

• struktury (ziarnistości) - bardzo drobnoziarniste, drobnoziarniste,

średnioziarniste, gruboziarniste, bardzo gruboziarniste,

• zastosowanych dodatków - barwione, dekoracyjne.

Tynki szlachetne



Szlachetne zaprawy tynkarskie przygotowywane są przez zarobienie wodą

gotowych suchych mieszanek fabrycznych, a w przypadku ich braku –

przez zmieszanie na budowie odpowiednio dobranych składników.



Suche mieszanki tynków szlachetnych stanowią ogólnie mieszaninę

kruszywa, cementu, wapna hydratyzowanego, mączki kamiennej i

dodatków barwiących, dekoracyjnych, czy plastyfikatory, impregnaty,

dodatki regulujące wiązanie i twardnienie.



Tynki szlachetne należy wykonywać po ukończeniu wszystkich robót,

których późniejsze wykonanie może spowodować uszkodzenie tynków, stąd

też wszelkie akcenty architektoniczne podziału elewacji (np. boniowanie)

powinny być wyrobione w podkładzie.



Wadą tynków szlachetnych jest czasochłonność ich wykonania, wielość

czynności, jakie należy wykonać w celu uzyskania zamierzonego efektu.

Wśród nich można wymienić tylko jeden ich rodzaj – tynki nakrapiane,

których wykonanie nie jest trudne, jednak odznaczają się nietrwałością.

Tynki ozdobne



Tynki te można sklasyfikować jako grupę pośrednią między tynkami

zwykłymi i szlachetnymi.



Wyróżnia się następujące rodzaje tynków ozdobnych: nakrapiane,

odciskane, kształtowane kielnią, kraterowane, dziobane, ciągnione,

boniowane.



Tu znowu wadą jest wielość czynności, jakie należy wykonać i

czasochłonność, natomiast wykonanie ich zgodnie z zasadami daje bardzo

ciekawe efekty.

Tynki zdobione



Oprócz wykonywania boniowania, do tradycyjnych sposobów zdobienia

płaskich tynków zewnętrznych zalicza się tzw. tynki zdobione posiadające

żłobkowania, imitacje wypukłego spoinowania, tynki wykonane w technice

al fresco i inne.



Zaprawy stosowane do wykonywania tradycyjnych tynków zdobionych za

pomocą narzędzi tynkarsko-sztukatorskich to głównie zaprawa wapienna z

wapna powietrznego gaszonego. W niektórych przypadkach mogą być

jednak stosowane zaprawy cementowo wapienne. Zaprawy stosowane do

wykonywania tynków zdobionych techniką freskową to zaprawy wapienne z

wapna powietrznego gaszonego. Wapno stosowane w technice al fresco

powinno być wolne od domieszki gipsu, gdyż powoduje on wykwity i

uniemożliwia wiązanie farb.



Stosowane kruszywa powinny być starannie wyselekcjonowane, przesiane i

pozbawione wszelkich zanieczyszczeń. Zawartość gliny, iłu, soli czy też

cząstek organicznych jest niedopuszczalna, gdyż może powodować rysy w

zaprawie, wykwity, osłabienie struktury w wyniku procesów wietrzenia.



Woda przeznaczona do zarabiania zapraw musi być czysta i najlepiej bez

zawartości jakichkolwiek soli. Zalecane jest czasem użycie wody

destylowanej, gdyż zaprawa wapienna karbonizuje wówczas wolniej. Dzięki

temu pozostaje więcej czasu na wykonanie zdobień tynku.

Stiuki i sztukaterie



Stiuk to tynk szlachetny imitujący marmur lub inny kamień, w którym

warstwa zewnętrzna jest wykonana z zaprawy wapiennej, gipsowej lub

wapienno-gipsowej, z kruszywem w postaci pyłu marmurowego albo

drobnoziarnistego piasku lub bez kruszywa.



Sztukaterią nazywane są rzeźbione ozdoby wykonywane bezpośrednio w

stiuku lub dekoracyjne elementy mocowane do powierzchni ścian albo

sufitów. Tradycyjnym materiałem do wykonywania sztukaterii jest gips,

bądź współczenie specjalne suche mieszanki fabryczne, produkowane na

bazie wapna i szybko wiążących cementów. Elementy sztukatorskie

wykonuje się obecnie także z polistyrenu ekstrudowanego, poliuretanu,

poliestru.

Tynki cienkowarstwowe



To wyprawy (najczęściej elewacyjne) o grubości od ok. 1 mm do 10 mm.



Wyprawy pocienione dzieli z uwagi na:

- rodzaj spoiwa,
- rodzaj wypełniacza,
- przyczepność do podłoża,
- podciąganie kapilarne,
- przeznaczenie.



Wybierając rodzaj tynku zewnętrznego z uwagi na fakturę, a także
zastosowane spoiwo, należy brać pod uwagę możliwość znacznego
brudzenia się powierzchni, np. w środowisku silnie zurbanizowanym. Z tego
względu, na terenach o dużym zanieczyszczeniu powietrza, zaleca się
stosowanie tynków o możliwie drobnym uziarnieniu.

Tynki mineralne



Cienkowarstwowe, szlachetne tynki mineralne produkowane na bazie spoiw

cementowych, wapiennych lub ich mieszaniny oraz starannie dobranych

kruszyw wypełniających i fakturujących.



Zawierają ponadto dodatki modyfikujące, poprawiające parametry fizyczne

i mechaniczne wypraw tynkarskich. Zaletą tynków mineralnych jest ich

duża trwałość, bardzo dobra przepuszczalność pary wodnej i dwutlenku

węgla, duża zdolność oddawania wilgoci.



Tynki te produkowane są w postaci suchych mieszanek do zarobienia wodą

na budowie.

Tynki polimerowe



Tynki te wytwarzane są na bazie wodnej dyspersji spoiwa organicznego

oraz starannie dobranych kruszyw fakturujących i wypełniających.



Zawierają ponadto dodatki zwiększające trwałość wypraw.



Zaletą tynków polimerowych jest ich duża elastyczność, wysoka odporność

udarnościowa, mała nasiąkliwość wodna, wysoka przyczepność do różnych

podłoży. Są ponadto stosunkowo łatwe do nakładania.



Mają jednak niską paroprzepuszczalność. Z tego względu nie są zalecane

do stosowania w systemach ociepleń z wełną mineralną, a także na

niedostatecznie wyschniętych podłożach ściennych, np. na świeżych

murach z betonów komórkowych. Przy nakładaniu na wilgotne podłoża, a

także przy wystąpieniu spękań tynku i przedostawania się wody pod

wyprawę, należy się liczyć z możliwością pojawienia się pęcherzy.



Tynki polimerowe produkowane są w postaci gotowych do użycia mas

tynkarskich.



Odmianą tynków polimerowych są tzw. tynki zimowe. Mogą być one

nakładane w temperaturach od +1ºC do ok. +10ºC (7ºC do 15ºC w

zależności od producenta).

Tynki mozaikowe



Specjalny rodzaj tynków akrylowych.



Kolor i strukturę tych wypraw uzyskuje się stosując do ich produkcji

różnobarwną mieszaninę naturalnych kruszyw kolorowych lub trwale

powierzchniowo barwionych, zatopionych w transparentnej po wyschnięciu

żywicy akrylowej.



Wysokie parametry wytrzymałościowe, odporność na wpływy

atmosferyczne, walory estetyczne, łatwość utrzymywania w czystości,

predysponują te tynki do stosowania w miejscach eksponowanych,

narażonych na uszkodzenia mechaniczne i zabrudzenia, zarówno na

zewnątrz (np. na cokoły), jak i wewnątrz budynków.

Tynki krzemianowe
(silikatowe)



Wytwarzane na bazie szkła wodnego potasowego i wodnej dyspersji spoiwa

organicznego oraz starannie dobranych kruszyw fakturujących i

wypełniających.



Zawierać mogą ponadto dodatek związków krzemoorganicznych

zwiększających odporność na wpływy atmosferyczne.



Zaletami tynków krzemianowych są: duża paroprzepuszczalność, trwałość i

odporność na działanie czynników atmosferycznych, duża przyczepność do

podłoży mineralnych. Nie ma przeciwwskazań do stosowania ich w żadnym

z powszechnie znanych systemów ocieplania ścian.



Tynki te są mniej elastyczne od tynków akrylowych, ale nieco bardziej

elastyczne od tynków mineralnych. Tynki krzemianowe wymagają dużej

wprawy w ich wykonywaniu. Wpływa na to wysoka alkaliczność masy

tynkarskiej. Tynki barwione są ponadto bardzo podatne na warunki

wilgotnościowe w trakcie wykonywania, a miejsca naprawy lokalnych

uszkodzeń są bardzo trudne do ukrycia.



Tynki te produkowane są w postaci gotowych do użycia mas tynkarskich.

Tynki polikrzemianowe



Odmiana tynków krzemianowych.



W ich składzie, oprócz szkła wodnego, znajduje się zol (roztwór koloidalny)

kwasu krzemowego (krzemionki).



Tynki te różnią się właściwościami od tynków krzemianowych, przede

wszystkim bardzo dobrą przyczepnością zarówno do podłoży mineralnych,

jak i organicznych, a także zmniejszoną wrażliwością na warunki

zewnętrzne w trakcie wykonywania i wysychania.

Tynki silikonowe



Tynki te produkowane są na bazie wodnych dyspersji spoiwa organicznego

(polimerowego) i spoiwa krzemoorganicznego (silikonowego) oraz starannie

dobranych kruszyw fakturujących i wypełniających.



Tynki te łączą zalety tynków mineralnych i akrylowych. Cechują się dobrą

przepuszczalnością pary wodnej i dwutlenku węgla przy jednocześnie

bardzo małej nasiąkliwości. Są bardziej elastyczne od tynków mineralnych i

silikatowych. Charakteryzują się bardzo dobrą odpornością na czynniki

atmosferyczne. Mogą być stosowane we wszystkich powszechnie znanych

systemach ocieplania ścian.



Tynki silikonowe produkowane są w postaci gotowych do użycia mas

tynkarskich.

Tynki lekkie



Lekkie zaprawy tynkarskie nadają się do wykonywania wypraw

zewnętrznych i wewnętrznych, zwłaszcza na podłożach z materiałów

ściennych o wysokiej izolacyjności cieplnej, takich jak: bloczki i pustaki z

betonu lekkiego kruszywowego, ceramiki poryzowanej, betonu

komórkowego itp.



Do tego typu materiałów dostosowane są: gęstość objętościowa,

współczynnik sprężystości, liniowy współczynnik rozszerzalności cieplnej

oraz współczynnik przewodzenia ciepła zapraw lekkich.



Zaprawy te zapewniają o około 35% większą wydajność niż tradycyjne

narzuty tynkarskie. Wykazują także zwiększoną odporność na powstawanie

rys i odparzeń, dobrą paroprzepuszczalność oraz łatwość użycia.



Tynki o bardzo małej gęstości nazywane są czasem tynkami „super

lekkimi”.



Tynki lekkie stosowane są zasadniczo powyżej cokołowej części ściany,

jednak istnieją także lekkie tynki cokołowe.



Tynki lekkie mogą mieć także charakter tynków szlachetnych z możliwością

wykonywania zdobień.

Tynki ocieplające



Wyprawy tynkarskie tego typu są podstawowym elementem systemów

ocieplania ścian zewnętrznych bez wykorzystywania płytowych materiałów

termoizolacyjnych.



Główne zalety stosowania tynków ocieplających to: możliwość

bezpośredniego stosowania na bardzo nierównych powierzchniach ścian

oraz na elewacjach o skomplikowanych kształtach, maszynowe nanoszenie,

rzeczywista bezspoinowość izolacji termicznej.



Grubość tynków ocieplających może dochodzić do 10 cm.



Korzyści ze stosowania tych tynków wynikają ze zmniejszenia wartości

współczynnika przenikania ciepła U ścian, przy równoczesnym zapewnieniu

dobrej paroprzepuszczalności i odporności na zawilgocenie warstwy

ocieplającej.



Tynki ocieplające mogą być stosowane zarówno na zewnątrz, jak i

wewnątrz budynku. Przed ich zastosowaniem na wewnętrznych

powierzchniach ścian, należy jednak sprawdzić możliwość kondensacji pary

wodnej w przegrodzie.



Tynki ocieplające stosowane są jako tynki podkładowe.

Tynki renowacyjne



Stosowane w przypadku ścian zawilgoconych i zasolonych,



Rozróżniamy:

- tynki zaporowe, nieprzepuszczające wilgoci i soli,
- jednowarstwowe tynki kompresowe, tracone, stosowane na murach o

szczególnie dużym stopniu zasolenia,

- wielowarstwowe systemy zasadniczych tynków renowacyjnych, których

zadaniem jest stworzenie powłoki gromadzącej sole przenikające wraz z

wilgocią z muru do tynku, i równocześnie renowacja elewacji.



Charakteryzują się wysoką przepuszczalnością pary wodnej, co wpływa

korzystnie na warunki wysychania muru. Oprócz tego są bardzo porowate i

znacznie ograniczoną możliwością kapilarnego transportu wody. To właśnie

dzięki tym właściwościom, procesy krystalizacji soli zachodzą we wnętrzu

wyprawy, nie powodując jej uszkodzenia.



Tynk renowacyjny zachowuje swe właściwości do czasu wypełnienia przez

odkładające się sole wszystkich porów.

Tynki konserwatorskie



Tynki stosowane do odnawiania ścian niezawilgoconych posiadające

szczególne właściwości użytkowe.



Ich receptury umożliwiają dobrą współpracę starych murów i nowych

wypraw tynkarskich.



Mieszanki te mogą być wykonywane na bazie wapna trasowego lub wapna

powietrznego zawierającego tradycyjne dodatki i domieszki:

Zastosowanie kilkuprocentowego dodatku maczki ceglanej uzyskanej z

wolnych od zanieczyszczeń chemicznych, starych, wypalanych w niskiej

temperaturze cegieł umożliwia polepszenie procesu wiązania oraz zwiększa

odporność tynku na działanie czynników atmosferycznych.

Boraks i węgiel drzewny polepszają odporność składników tynku na

szkodliwe działanie bakterii, grzybów i glonów.

Dekstryna zwiększa retencję wody i poprawia przyczepność tynku do

podłoża.

Kwasy owocowe, działając jako opóźniacze wiązania, zwiększają

przydatność świeżej zaprawy do transportowania i do użycia.

Soda tworzy w strukturze wyprawy pory powietrzne, poprawiające m.in.

izolacyjność cieplną, a także wpływające korzystnie na rozładowanie

naprężeń powstających w procesie wiązania i w ten sposób zwiększające

odporność tynku na zarysowanie.

Tynki konserwatorskie

Żywica naturalna polepsza połączenie ziaren kruszywa, wpływa

korzystnie na poprawę przyczepności tynku do podłoża.

Potaż usprawnia proces wysychania tynku, także na wilgotnych

podłożach.

Białka kurze poprawiają wiązanie ziaren kruszywa oraz zwiększają

odporność tynku na działanie czynników atmosferycznych.

Talk (sproszkowany krzemian magnezu), dzięki swym własnością

hydrofobowym, zwiększa odporność tynku na działanie wilgoci i mrozu,

sierść borsucza zaś stanowiąc swego rodzaju zbrojenie rozproszone

zwiększa wytrzymałość tynku na zginanie i rozciąganie.



Zaprawy z wapnem trasowym charakteryzują się kilkakrotnie mniejszym

skurczem od tradycyjnych zapraw wapienno-cementowych, dużą

porowatością oraz odpornością na agresywny wpływ środowiska

zewnętrznego.

Inne tynki specjalne



Tynki wyciszające są stosowane do poprawy akustyki pomieszczeń

poprzez odpowiednią regulację pogłosu. Są wykonywane jako tynki

natryskowe. Stosuje się je np. do wyciszania żłobków, szkół, sal

gimnastycznych, pływalni, kościołów, bibliotek, pomieszczeń biurowych i

produkcyjnych. Tynki wyciszające, oprócz korzystnych właściwości

akustycznych, maja także cechy pozwalające na zastosowanie ich do

wykonywania powłok ogniochronnych i antykondensacyjnych na

konstrukcjach stalowych i żelbetowych.



Tynki zabezpieczające przed przenikaniem promieni X są stosowane

w pomieszczeniach z rentgenowska aparaturą diagnostyczną i

terapeutyczną o napięciu do 250 kV. Produkuje się je przy wykorzystaniu

piasku barytowego jako kruszywa ciężkiego. Mają zdolność do osłabiania

promieniowania.



Tynki ekranujące produkowane są jako gipsowe z dodatkiem włókien

węglowych. W zakresie niskich częstotliwości (około 50 Hz) skuteczność

tłumienia przez te tynki pola elektrycznego wynosi ponad 90%. W zakresie

wysokich częstotliwości (od 20 kHz do 10 GHz) skuteczność tłumienia pola

elektromagnetycznego to prawie 100%. Oznacza to efektywne

ekranowanie zarówno pól elektrycznych, powstających wokół

przebiegającej w budynku instalacji elektrycznej, jak i fal radiowych i

radarowych.

Okładziny



Tak zwane suche elewacje wykonywane za pomocą różnych materiałów
między innymi: tworzyw sztucznych, ceramicznych, kamiennych, płyt
włókowo-cementowe oraz drewnianych.



Przez zastosowanie okładzin można osiągnąć lepsze efekty estetyczne niż
przy stosowaniu tynków, gdyż lepiej zabezpieczają ściany przed
uszkodzeniami i zawilgoceniem, a ponadto są trwalsze od powłok
tynkowych. Dużą ich zaletą jest to że można je układać przez cały rok. Jak i
to że można nimi wykańczać domy nowe jak i remontowane. Pod taką
elewacja można ułożyć izolację cieplna i w taki oto sposób ocieplić dom.
Jeszcze większą ich zaletą jest prostota i szybkość montażu, bo możemy
ułożyć nawet 1m/2 w przeciągu godziny. Suche elewacje nie wymagają od
nas żadnej pielęgnacji ani odnowień. W przypadku uszkodzenia wymienia
się tylko poszczególne elementy ponieważ nie ma konieczności demontażu
całej elewacji.



Licowanie ścian murowanych jest najdroższym, ale również najtrwalszym i
najbardziej efektownym wykończeniem ich powierzchni.



Okładziny wykonuje się na ścianach zewnętrznych i wewnętrznych z
elementów sztywnych mocowanych kotwami, wkrętami, zaprawą lub
klejem.

Rodzaje okładzin

a) Okładziny zewnętrzne:
− cegły ceramiczne, cementowe lub wapienno-piaskowe,
− płyty z kamienia naturalnego,
− licówki ceramiczne (specjalne licówki ceramiczne, klinkier, płytki

kamionkowe),

− płyty winylowe (panele, saiding),
− deski drewniane, gonty,
− blachy profilowane aluminiowe lub stalowe powlekane.

b) Okładziny wewnętrzne:
− płytki szkliwione,
− terakota,
− płytki szklane (marblit),
− mozaika szklana,
− drewno i materiały drewnopochodne tzw. boazerie (deski, listwy, płyty:

sklejka, wiórowe, pilśniowe, laminowane, fornirowane, panele ścienne),

− panele z tworzyw sztucznych.

Cegły ceramiczne



Zalety ceramiki, jako materiału okładzinowego:

Trwałość - cegły ceramiczne, wśród wszystkich materiałów budowlanych,

wykazują jedną z najmniejszych podatności na zmienności kształtu np.

pod wpływem obciążeń statycznych, ciepła lub niskich temperatur, są

szczególnie trwałe i odporne na działanie czynników atmosferycznych.

Dodatkowo ceramika wymaga niewielkich nakładów finansowych przy

ewentualnych naprawach bądź renowacjach.

Izolacyjność termiczna - tradycyjnie wypalana ceramika nigdy nie

posiadała parametrów termoizolacyjnych, zapewniających wystarczającą

ochronę cieplną. Dopiero dzięki procesowi poryzacji możliwe stało się

wytwarzanie tzw. ciepłej ceramiki.

Izolacyjność akustyczna - ceramika wykazuje doskonałą izolacyjność

akustyczną, daje zabezpieczenie przed uciążliwymi dźwiękami

pochodzącymi zarówno spoza budynku.

Ognioodporność - cegła ceramiczna jest materiałem niepalnym, o

wysokiej ognioodporności, spełniając wymagania polskich przepisów

z zakresu ochrony przeciwpożarowej. Dodatkowo ceramika jest

materiałem nietoksycznym, czyli podczas pożaru nie wydziela żadnych

szkodliwych bądź trujących substancji.

Saiding



Pierwszym z rodzaju suchych elewacji jest oblicówka winylowa. Dużo
rzadziej stosuje się oblicówkę stalową lub aluminiową.



Takie rozwiązanie posiada szeroką kolorystykę - producenci oferują
kilkanaście kolorów saidingu ale najbardziej popularnym jest nadal kolor
biały.



Panele z których montujemy elewacje mogą mieć oprócz różnego koloru
również różny kształt (mogą być łamane lub płaskie, gładkie luz z fakturą
imitującą drewno). Jednak podstawowymi elementami saidingu są panele o
szerokości od 10 do 30cm i długości od 2,5 do 3,9m.



Dodatkowo każdy producent oferuje gamę elementów uzupełniających
takich na przykład jak : listwy startowe, listwy maskujące, naroża oraz
ozdobne elementy wykończenia. Elementy te służą nam do wykańczania
gzymsów czy też różnego rodzaju kształtki do wykończenia detali
architektonicznych.

Deski drewniane, gonty



Jest to elewacja wykonana z zabezpieczonych desek drewnianych lub

gontów, jednak dzisiaj już nie cieszą się dużą popularnością.



Takie wykończenie drewniane najczęściej stosowane jest do wykończenia

małych budynków rekreacyjnych jako wierzchnia warstwa docieplenia ścian

lub jako dekoracyjna osłona konstrukcji ścian.



W domach które zostały wymurowane drewno wykorzystuje się do

wykończenia fragmentów elewacji na przykład : szczytów poddaszy, lukarn,

loggi oraz podbitek dachowych.



Montaż takowej elewacji zaczynamy od elementów narożnych i

obramowania otworów. Deski elewacyjne można układać poziomo na

zasadzie pióro i wpust lub na zakład bądź przylgę.



Alternatywą dla tradycyjnej deski są drewniane gonty ale są one jeszcze

rzadziej stosowane. Są to na ogół krótkie, szerokie płytki najczęściej

wykonane z drewna sosnowego lub cedrowego, montowane co najmniej w

dwóch zachodzących na siebie warstwach, układane bezpośrednio na

sztywne poszycie elewacji ochronionej folią wiatroizolacyjną.



Gotowe elewacje zwykle pokrywa się lakierem do drewna, a gonty pokrywa

się bejcą lub pozostawia w stanie surowym.

Klinkier



Elewacja klinkierowa jest trwała, posiada dobre parametry izolacyjne, a

także walory estetyczne.



Cegła klinkierowa jest tworzywem które odznacza się dużą wytrzymałością

na obrażenia fizyczne. Ponadto właściwości izolacyjne klinkieru jako cegły

samej w sobie są standardowe w porównaniu do innych materiałów tego

typu, ale kładąc pod warstwę cegły klinkierowej styropian osiągamy

elewacje o bardzo dobrych parametrach, jednocześnie odporną na

działania przyrody, ponieważ nawet pokryty tynkiem styropian, nie jest

tworzywem wytrzymałym - łatwo poddaje sie promieniom UV oraz

wpływowi siły fizycznej. Odpowiednią ochronę zapewnia mu właśnie

klinkier.



Elewacje klinkierowe dzięki różnorodnym fakturom jakie oferuje cegła

klinkierowa daje duże możliwości wyboru i dopasowania elewacji do

własnych upodobań. Kolorystyka klinkieru również odznacza się szeroką.



Jedyną wadą elewacji klinkierowej jest jej cena, która w dalszym ciągu

pozostaje wysoka.

Blachy



Blachy powlekane wykonane z aluminium wykazują zwiększoną odporność

na korozję, czyli na wpływ czynników zewnętrznych.



Dodatkowo jako zabezpieczenie blach stalowych przed promieniami UV

stosuje się żywicę akrylową lub poliester, które wydłużają trwałość, ale też

zwiększają koszty.



Okładziny tego typu podobnie jak pokrycia z blachy dostarczane są w

postaci dużych arkuszy, jednak praktycznie, ze względu na trudności przy

transporcie i montażu długość ich nie powinna przekraczać 3 m.



Jednymi z zalet mogą być też „lekkość” materiału, czy możliwość wymiany

tylko uszkodzonych elementów a nie całości okładziny, a także trwałość.



Jednak okładziny tego typu nie wyróżniają się zbytnią estetyką dlatego też

nie mają one zastosowania w budynkach mieszkaniowych.

Terakota, marblit



Płytki ceramiczne stosuje się do wykańczania pomieszczeń narażonych
na wilgoć, ze względu na swoją trwałość i odporność na wilgoć, daje to
długi okres użytkowania bez konieczności ich konserwacji czy wymiany.
Dostępne są w szerokiej gamie kolorów i wzorów, a ponadto są bardzo
wygodne w czyszczeniu. Dodatkowo charakteryzują się niepalnością.
Jednak montaż glazury jest dość trudny i czasochłonny. Trzeba się wykazać
duża dokładnością. Dodatkowo ze względu na jej ciężar płytek nie wolno
układać na sufitach.



Marblit szkło płaskie walcowane, o znikomej przepuszczalności światła,
barwione (najczęściej w kolorze białym lub czarnym), produkowane w
postaci płyt lub płytek o powierzchni zewnętrznej gładkiej, a wewnętrznej
rowkowanej. Stosowany jest do wyrobu okładzin ściennych ochronnych i
dekoracyjnych.

Materiały drewnopochodne



Zalety materiałów drewnopochodnych:

nie pękają, nie mają sęków i innych wad drewna,

są odporne na działanie grzybów i owadów,

płyty mają dużą powierzchnię, którą można ekonomicznie wykorzystać,

są tańsze od drewna,

mają dobre właściwości izolacyjne.



Sklejka - materiał drewnopochodny o bardzo szerokim zastosowaniu. Jest to

płyta sklejona z nieparzystej liczby cienkich arkuszy drewna. Arkusze są tak

ułożone by włókna jednej warstwy krzyżowały się z włóknami warstw

sąsiednich. Dzięki temu sklejka jest odporna na wilgoć i nie zmienia pod jej

wpływem ani wymiarów ani kształtu.



Płyty wiórowe są wykonane z wiórów drzewnych o określonych wymiarach,

spajanych klejem pod ciśnieniem. Wadą jest na pewno ich duży ciężar, jak

na takiego typu okucie.



Płyty pilśniowe – mają włókna ułożone różnokierunkowo, co zapewnia im

wyrównanie cech jakościowo-wytrzymałościowych niezależnie od kierunku

działania obciążeń. Wskutek dużego nacisku i wysokiej temperatury

prasowania struktura płyty jest silnie zwarta. Jednak na swojej powierzchni

mają niekiedy liczne przebarwienia.

Document Outline