background image

Podstawy zarz

ą

dzania

Podstawy zarz

ą

dzania

2011/2012

prowadz

ą

cy: dr Krzysztof 

Ś

miatacz

Wykład 5. 

Warto

ś

ci kulturowe w 

zarz

ą

dzaniu organizacjami

background image

2

Zakres wykładu

1.

Kultura jednostki (indywidualna)

2.

Kultura organizacji (organizacyjna)

a.

Składniki kultury organizacyjnej

3.

Kultura jako wyznacznik stylów zarz

ą

dzania

a.

Wymiary kultury wg Hofstede’a

4.

Wielokulturowo

ść

 i ró

ż

norodno

ść

5.

Przykłady narodowych stylów zarz

ą

dzania

a.

Japo

ń

ski styl zarz

ą

dzania

b.

Ameryka

ń

ski styl zarz

ą

dzania

background image

3

1. Kultura – definicja

Kultura 

(wg Geerta Hofstede) jest 

kolektywnym zaprogramowaniem 
umysłu, która wyró

ż

nia jedn

ą

 grup

ę

 

społeczn

ą

 od innych.

Hofstede twierdzi, 

ż

e umysł ka

ż

dego człowieka 

jest zaprogramowany. To zaprogramowanie jest 
cz

ęś

ciowo wspólne dla grup ludzi, a cz

ęś

ciowo 

unikatowe, wła

ś

ciwe konkretnej osobie. 

Badacz ten wyró

ż

nia trzy główne poziomy 

zaprogramowania, tj.: uniwersalny, 
indywidualny i kolektywny.

background image

4

1. Kultura – poziomy zaprogramowania umysłu



Poziom uniwersalny 

zaprogramowania umysłu  (natura 

ludzka) obejmuje potrzeby bezpiecze

ń

stwa, społeczne, 

uznania i samorealizacji. Poziom ten jest identyczny dla 
wszystkich ludzi
.



Poziom indywidualny

jest charakterystyczny dla jednostki 

ludzkiej i obejmuje jej osobowo

ść

. Sposób 

zaprogramowania jest unikatowy dla jednostki – nie ma 
bowiem dwóch identycznych osób.



Poziom kolektywny

zaprogramowania umysłu jest wspólny 

dla grup społecznych (narodów, mieszka

ń

ców regionów, 

organizacji itp.). Jest wyuczony, nabyty. Jest programem 
przekazywanym przez „starych” uczestników „nowym” oraz z 
pokolenia na pokolenie. Sprzyja identyfikacji z grup

ą

 i 

zapewnia jej spójno

ść

Jest tym, co „odpowiada” za odr

ę

bno

ść

 grupy pod wzgl

ę

dem 

jej otoczenia.

background image

5

2. Kultura organizacji

Kultura organizacji

jest to zbiór 

dominuj

ą

cych warto

ś

ci i norm 

post

ę

powania, charakterystycznych dla 

danej organizacji, podbudowany 
zało

ż

eniami co do natury rzeczywisto

ś

ci, 

przejawiaj

ą

cy si

ę

 poprzez artefakty. 

Kultura organizacyjna jest to 
„osobowo

ść

” konkretnego 

przedsi

ę

biorstwa, urz

ę

du czy 

organizacji.

background image

2 a. Składniki kultury organizacyjnej (wg. E. Scheina) – piramida kultury

6

Artefakty

(widoczne

i u

ś

wiadamiane)

Normy i warto

ś

ci

(cz

ęś

ciowo widoczne i u

ś

wiadomione)

Zało

ż

enia

(całkiem niewidoczne i nieu

ś

wiadomione)

background image

2 a. Składniki kultury organizacyjnej

Artefakty -

sztuczne twory danej kultury. Artefakty 

s

ą

 tym, co si

ę

 widzi, słyszy i czuje, gdy si

ę

 stykamy z 

now

ą

 grup

ą

 o nieznanej kulturze. 

Mo

ż

na w

ś

ród nich wyró

ż

ni

ć

:



artefakty fizyczne

(m.in. dress-code, wystrój 

wn

ę

trza, meble, inne przedmioty materialne), 



artefakty behawioralne

(rytuały, ceremonie, 

zwyczaje, np. „Panie przodem”),



artefakty j

ę

zykowe

(j

ę

zyk, np. zwroty typu 

„Pani/e Profesor/ze”).

Artefakty s

ą

 czubkiem „góry lodowej” (kultury org.).

7

background image

2 a. Składniki kultury organizacyjnej

Normy i warto

ś

ci –

wyst

ę

puj

ą

 na nieco gł

ę

bszym 

poziomie kultury organizacji. S

ą

 trwalsze od artefaktów i 

znacznie trudniej jest je „obserwowa

ć

”. 

Zasadniczo dziel

ą

 si

ę

 one na dwie kategorie:



deklarowane – stosunkowo łatwo zauwa

ż

alne dla innych. 

Ludzie po prostu otwarcie głosz

ą

, co jest dla organizacji 

wa

ż

ne, co si

ę

 uwa

ż

a za godne pochwały, a co za złe lub 

naganne



przestrzegane – nigdzie nie zapisane ale przekazywane 
ustnie przez samych pracowników

Nale

ż

y mie

ć

 na uwadze to, 

ż

e ludzie nie zawsze post

ę

puj

ą

 zgodnie z 

tym, co głosz

ą

, czasami nawet zachowuj

ą

 si

ę

 zupełnie odwrotnie  w 

stosunku do tego, co mówi

ą

.

Normy i warto

ś

ci najłatwiej zidentyfikowa

ć

 i zrozumie

ć

 gdy 

s

ą

 naruszane.

8

background image

2 a. Składniki kultury organizacyjnej

Zało

ż

enia

– s

ą

 fundamentem, na którym spoczywa cały 

„gmach” kultury. S

ą

 najtrwalszym i najtrudniejszym do 

zrozumienia poziomem kultury organizacyjnej. 
Zało

ż

enia kulturowe dzielimy umownie na te dotycz

ą

ce, m.in.:



natury rzeczywisto

ś

ci i prawdy – organizacja odpowiada sobie 

na pytania: co jest wa

ż

niejsze – tradycja czy autorytet? Czy 

prawda jest obiektywna?



natury czasu – jaki horyzont czasowy jest w organizacji wa

ż

ny -

czy jest to orientacja na przeszło

ść

, tera

ź

niejszo

ść

, czy na 

przyszło

ść

? Czy pracujesz aby lepiej 

ż

y

ć

, czy 

ż

yjesz aby 

pracowa

ć

?



natury człowieka – jest to zało

ż

enie dotycz

ą

ce ogólnych cech 

ludzkiego charakteru. Czy ludzie s

ą

 dobrzy czy 

ź

li z natury? Czy

s

ą

 przewidywalni? 



natury otoczenia – dotycz

ą

 postrzegania otoczenia przez 

organizacj

ę

. Jak kształtuj

ą

 si

ę

 relacje pomi

ę

dzy organizacj

ą

 a 

otoczeniem – czy mo

ż

emy kontrolowa

ć

 otoczenie, czy 

organizacja musi si

ę

 do niego dostosowa

ć

?

9

background image

10

Kultura organizacji – podsumowanie definicji

Kultura jest dla jej członków jak 
woda dla ryby, nie zauwa

ż

a si

ę

 jej 

dopóki nie nast

ą

pi konflikt kultur lub 

rozpocznie si

ę

 zauwa

ż

alna 

przemiana zało

ż

e

ń

 kulturowych. 

Te ostatnie w nast

ę

pstwie takich 

wydarze

ń

 staj

ą

 si

ę

 widoczne wraz z 

normami, warto

ś

ciami i artefaktami.

background image

11

3. Kultura jako wyznacznik stylów zarz

ą

dzania

Maj

ą

c na uwadze to, 

ż

e kultura nie jest 

ani jedynym, ani najwa

ż

niejszym 

czynnikiem wpływaj

ą

cym na zarz

ą

dzanie 

i na funkcjonowanie organizacji badacze 
zwrócili uwag

ę

 na fakt, i

ż

 znajomo

ść

 

zasad, norm i warto

ś

ci kultury 

organizacyjnej sprzyja lepszej 
komunikacji w stosunkach 
mened

ż

er-podwładni.

background image

12

3 a. Wymiary kultury wg Hofstede’a

Na podstawie kompleksowych bada

ń

 w filiach IBM na 

ś

wiecie 

i porównaniu kultur organizacyjnych Hofstede wyodr

ę

bnił 

cztery grupy „odmienno

ś

ci kulturowych” wywodz

ą

cych si

ę

 

z kultury narodowej i wpływaj

ą

cych na kultur

ę

 organizacyjn

ą

 

tych filii.

Okre

ś

lił je jako wymiary kultury. S

ą

 to :



dystans władzy (nastawienie do władzy).  

Mały dystans (tolerowanie władzy) – du

ż

y (szacunek do władzy),



stopie

ń

 unikania niepewno

ś

ci (nastawienie do 

niepewno

ś

ci). 

Mały (akceptacja niepewno

ś

ci) – du

ż

y (unikanie niepewno

ś

ci),



nastawienie społeczne (indywidualizm – kolektywizm),

Waga interesów jednostki a ogółu,



nastawienie do celu (m

ę

sko

ść

 – kobieco

ść

).

Agresywne (kultura m

ę

ska) – bierne (k. 

ż

e

ń

ska).

background image

13

Dystans władzy

Społecze

ń

stwa o małym dystansie 

władzy postrzegaj

ą

 ludzi jako równych z 

natury i sprzeciwiaj

ą

 si

ę

 wszelkim 

dysproporcjom w dost

ę

pie do władzy. 

Społecze

ń

stwa o du

ż

ym dystansie 

władzy uwa

ż

aj

ą

 hierarchi

ę

 za naturaln

ą

 i 

aprobuj

ą

 brak równo

ś

ci mi

ę

dzy lud

ź

mi. 

background image

14

Normy i warto

ś

ci kulturowe w wymiarze dystansu władzy

ludzie pozbawieni władzy nie mog

ą

 

współpracowa

ć

, gdy

ż

 nie szanuj

ą

 si

ę

 nawzajem

ludzie pozbawieni władzy mog

ą

 współpracowa

ć

 i 

czu

ć

 wzajemn

ą

 solidarno

ść

istnieje ukryty konflikt mi

ę

dzy tymi, którzy maj

ą

 

władz

ę

, a tymi, którzy s

ą

 jej pozbawieni

przeło

ż

eni i podwładni pracuj

ą

 razem i s

ą

 sobie 

potrzebni

podwładni s

ą

 stałym zagro

ż

eniem dla 

zwierzchnika – d

ążą

 do przej

ę

cia władzy i nie 

mo

ż

na im ufa

ć

zwierzchnik nie czuje si

ę

 zagro

ż

ony ze strony 

podwładnych

sposobem zmiany systemu społecznego jest 

wymiana osób maj

ą

cych władz

ę

 nad innymi

sposobem zmiany systemu społecznego jest 

redystrybucja władzy

win

ę

 za bł

ę

dy ponosz

ą

 ci podwładni, którzy 

ź

le 

wykonuj

ą

 polecenia

system ponosi win

ę

 za bł

ę

dy

osoby maj

ą

ce władz

ę

 powinny to okazywa

ć

nie powinno si

ę

 okazywa

ć

 własnej władzy

osoby maj

ą

ce władz

ę

 maj

ą

 prawo do specjalnych 

przywilejów

wszyscy ludzie powinni mie

ć

 równe prawa

władza jest pierwotna wobec moralno

ś

ci, jej 

legalno

ść

 jest mniej istotna

władza powinna by

ć

 legalna i poddawana stałej 

kontroli

zwierzchnik jest nieprzyst

ę

pny

zwierzchnik powinien utrzymywa

ć

 stały kontakt z 

pracownikami

hierarchia – to nierówno

ść

 ludzi

hierarchia – to nierówno

ść

 ról

niektórzy ludzie powinni by

ć

 niezale

ż

ni, pozostali 

– zale

ż

ni od innych

wszyscy ludzie s

ą

 od siebie wzajemnie zale

ż

ni

nierówno

ść

 jest naturalna i zapewnia w 

społecze

ń

stwie ład i porz

ą

dek

nierówno

ść

 społeczna jest naganna i powinna 

by

ć

 minimalizowana

DU

Ż

Y DYSTANS WŁADZY

MAŁY DYSTANS WŁADZY

background image

15

Dystans władzy



struktury organizacyjne s

ą

 raczej 

scentralizowane i wysmukłe,



ż

nice płacowe s

ą

 stosunkowo 

du

ż

e,



personel ni

ż

szego szczebla jest 

relatywnie mniej 
wykwalifikowany,



niektóre rodzaje płac (np. praca 
fizyczna) maj

ą

 zdecydowanie 

ni

ż

szy presti

ż

 społeczny ni

ż

 inne 

(np. praca umysłowa),



dominuje szczegółowa kontrola 
zewn

ę

trzna i nadzór,



przeło

ż

eni zachowuj

ą

 dystans 

wobec podwładnych.



struktury organizacyjne s

ą

 raczej 

zdecentralizowane i płaskie,



ż

nice płacowe s

ą

 niewielkie,



personel ni

ż

szego szczebla jest 

stosunkowo wysoko 
wykwalifikowany,



ka

ż

da praca cieszy si

ę

 

szacunkiem społecznym,



pracownicy preferuj

ą

 

samokontrol

ę

 i samoocen

ę

,



przeło

ż

eni cz

ę

sto kontaktuj

ą

 si

ę

 

z podwładnymi, s

ą

 kole

ż

e

ń

scy, 

ch

ę

tnie udzielaj

ą

 informacji.

W społecze

ń

stwie o du

ż

ym 

dystansie władzy:

W społecze

ń

stwie o małym 

dystansie władzy :

background image

16

Wyniki bada

ń

 - warto

ś

ci wska

ź

nika PDI (Power Distance Index)

Wenezuela

Kostaryka

Meksyk

Szwajcaria

Surinam *

Finlandia

Rumunia *

Szwecja

Rosja *

Norwegia

Filipiny

Irlandia

Panama

Nowa Zelandia

Gwatemala

Dania

Słowacja *

Izrael

Malezja

Austria

KRAJE Z DU

Ż

YM DYSTANSEM WŁADZY

KRAJE Z MAŁYM DYSTANSEM WŁADZY

W zestawieniu uj

ę

to 10 krajów o najwi

ę

kszej i 10 o najmniejszej warto

ś

ci wska

ź

nika PDI.

* warto

ś

ci szacowane

background image

17

Stopie

ń

 unikania niepewno

ś

ci

Unikanie niepewno

ś

ci wi

ąż

e si

ę

 ze 

stopniem, w jakim ludzie czuj

ą

 si

ę

 

zagro

ż

eni przez nieokre

ś

lone sytuacje, 

brak zasad oraz instytucji, które miałyby 
przed niepewno

ś

ci

ą

 broni

ć

.

background image

18

Normy i warto

ś

ci kulturowe w wymiarze unikania niepewno

ś

ci

ufa si

ę

 tylko ekspertom

du

ż

e zaufanie do zdrowego rozs

ą

dku

obywatele powinni podporz

ą

dkowa

ć

 si

ę

 rz

ą

dowi

rz

ą

d jest po to, by słu

ż

ył obywatelom

je

ś

li przepisy nie s

ą

 przestrzegane, nale

ż

y ukara

ć

 

winnych ich nieprzestrzegania

je

ś

li przepisy nie s

ą

 przestrzegane – nale

ż

y je 

zmieni

ć

bez przepisów zapanowałby chaos

przepisy blokuj

ą

 inicjatyw

ę

poszukiwanie prawd i warto

ś

ci absolutnych

akceptowanie relatywizmu i empiryzmu

ludzie młodzi nie zasługuj

ą

 na szacunek

du

ż

y szacunek społeczny dla ludzi młodych

du

ż

a troska o bezpiecze

ń

stwo

wi

ę

ksza skłonno

ść

 do ryzyka

silny nacjonalizm

małe nasilenie nacjonalizmu

ludzie i pomysły odbiegaj

ą

ce od „normy” s

ą

 

niebezpieczne

nale

ż

y okazywa

ć

 tolerancj

ę

 i szacunek wobec 

tego co odmienne

konflikty wyzwalaj

ą

 zawsze agresj

ę

 i nale

ż

y je 

unika

ć

konflikty mog

ą

 by

ć

 wykorzystane w sposób 

konstruktywny, nale

ż

y przestrzega

ć

 zasad fair

play

agresywne zachowanie jest akceptowane

agresja zasługuje na pot

ę

pienie

praca jest najwy

ż

sz

ą

 warto

ś

ci

ą

ci

ęż

ka praca sama dla siebie nie jest cnot

ą

czas to pieni

ą

dz

czas nic nie kosztuje

ludzie odczuwaj

ą

 l

ę

k

ludzie nie maj

ą

 powodu odczuwa

ć

 stresów

przyszło

ść

 jest zagro

ż

eniem 

ka

ż

dy dzie

ń

 trzeba przyjmowa

ć

 z rado

ś

ci

ą

DU

Ż

Y STOPIE

Ń

 UNIKANIA NIEPEWNO

Ś

CI

MAŁY STOPIE

Ń

 UNIKANIA NIEPEWNO

Ś

CI

background image

19

Stopie

ń

 unikania niepewno

ś

ci



wi

ę

cej jest ekspertów i specjalistów,



wi

ę

cej jest przepisów formalnych,



istnieje nacisk na ujednolicenie 
organizacji i standaryzacj

ę

,



mened

ż

erowie s

ą

 bardziej 

zorientowani na zadania; wi

ę

ksz

ą

 

uwag

ę

 przywi

ą

zuj

ą

 do planowania 

ś

rednio- i krótkoterminowego,



struktury organizacyjne i procedury 
decyzyjne s

ą

 precyzyjnie 

zaprojektowane i sformalizowane,



wi

ę

cej jest zachowa

ń

 rytualnych,



dominuj

ą

 kariery pionowe, a 

pracownicy awansuj

ą

 według jasnych 

i ustalonych z góry kryteriów,



czas pracy jest 

ś

ci

ś

le okre

ś

lony w 

regulaminie, wszelkie spó

ź

nienia s

ą

 

naganne



wi

ę

cej jest uniwersalistów (osób 

wszechstronnych) i amatorów,



mniej jest formalnych przepisów,



akceptuje si

ę

 potrzeb

ę

 pluralizmu w 

organizacjach,



mened

ż

erowie s

ą

 zaanga

ż

owani w 

formułowanie strategii i du

ż

o czasu 

po

ś

wi

ę

caj

ą

 na planowanie 

długookresowe,



struktury organizacyjne i procedury 
decyzyjne s

ą

 nieokre

ś

lone i nasycone 

elementami nieformalnymi



mniej obserwuje si

ę

 zachowa

ń

 

rytualnych (np. obchodów, 
uroczysto

ś

ci, przemówie

ń

, apeli)



pracownicy awansuj

ą

 zarówno „w 

pionie” jak i „w poziomie”



dopuszcza si

ę

 mo

ż

liwo

ść

 

samodzielnego regulowania czasu 
pracy przez pracownika

W społecze

ń

stwie o du

ż

ym stopniu 

unikania niepewno

ś

ci:

W społecze

ń

stwie o małym stopniu 

unikania niepewno

ś

ci:

background image

20

Wyniki bada

ń

 - warto

ś

ci wska

ź

nika UAI (Uncertainty Avoidance Index)

Japonia

Malezja

Polska *

Zjednoczone Królestwo

El Salvador

Irlandia

Belgia

China *

Rosja *

Wietnam *

Malta *

Hongkong

Urugwaj

Szwecja

Gwatemala

Dania

Portugalia

Jamajka

Grecja

Singapur

KRAJE O DU

Ż

YM STOPNIU UNIKANIA 

NIEPEWNO

Ś

CI

KRAJE O MAŁYM STOPNIU UNIKANIA 

NIEPEWNO

Ś

CI

W zestawieniu uj

ę

to 10 krajów o najwi

ę

kszej i 10 o najmniejszej warto

ś

ci wska

ź

nika UAI.

* warto

ś

ci szacowane

background image

21

Indywidualizm – kolektywizm

Kultury ró

ż

ni

ą

 si

ę

 tak

ż

e stopniem, w jakim utrwalaj

ą

 one 

wzajemne zale

ż

no

ś

ci zachodz

ą

ce mi

ę

dzy lud

ź

mi.

Indywidualizm oznacza sytuacj

ę

, w której ludzie 

dbaj

ą

 o siebie samych oraz o sw

ą

 najbli

ż

sz

ą

 

rodzin

ę

.

Kolektywizm to stan, w którym ludzie s

ą

 członkami 

grupy wewn

ę

trznej lub kolektywu dbaj

ą

cymi o nich w 

zamian za lojalno

ść

. Głównym składnikiem 

społecze

ń

stwa jest grupa: rodzina, klan, członkowie 

wspólnoty. Wyst

ę

puje silna identyfikacja ze 

społecze

ń

stwem jako cało

ś

ci

ą

 i mniejsza orientacja 

na samego siebie.

background image

22

Normy i warto

ś

ci kulturowe w wymiarze indywidualizm - kolektywizm

normy i warto

ś

ci dotycz

ą

 tylko uczestników 

własnej grupy

normy i warto

ś

ci dotycz

ą

 wszystkich po 

równo

jeste

ś

my odpowiedzialni za naszych bli

ź

nich

ka

ż

dy jest kowalem swego losu

przyja

ź

nie s

ą

 bardzo trwałe i wa

ż

ne

nie ma obowi

ą

zku by

ć

 lojalnym wobec 

przyjaciela, który zdradził czy nie spełnia 

naszych oczekiwa

ń

zaufanie do decyzji grupowych

zaufanie do decyzji indywidualnych

ż

ycie prywatne jest podporz

ą

dkowane dobru 

społecznemu

ka

ż

dy ma prawo do 

ż

ycia prywatnego i nikt 

nie powinien w nie ingerowa

ć

wa

ż

na jest przynale

ż

no

ść

 do organizacji

wa

ż

ne s

ą

 osi

ą

gni

ę

cia i inicjatywa

człowiek anga

ż

uje si

ę

 uczuciowo i moralnie w 

działalno

ść

 organizacji

człowiek przyst

ę

puje do organizacji, 

poniewa

ż

 widzi w tym interes

jednostka jest emocjonalnie uzale

ż

niona od 

organizacji i instytucji

jednostka jest emocjonalnie niezale

ż

na od 

organizacji i instytucji

to

ż

samo

ść

 zyskuje si

ę

 dzi

ę

ki przynale

ż

no

ś

ci do 

grupy

to

ż

samo

ść

 jednostki zwi

ą

zana jest z jej 

niepowtarzaln

ą

 osobowo

ś

ci

ą

człowiek jest cz

ęś

ci

ą

 wi

ę

kszej grupy: rodziny, 

klanu, narodu

człowiek jest niezale

ż

n

ą

 jednostk

ą

KOLEKTYWIZM

INDYWIDUALIZM

background image

23

Indywidualizm – kolektywizm



kultura organizacyjna jest silna i 
„naturalna”, ludzie spontanicznie 
anga

ż

uj

ą

 si

ę

 w 

ż

ycie organizacji,



pracownicy oczekuj

ą

 od 

przedsi

ę

biorstwa, 

ż

e b

ę

dzie dla nich 

drug

ą

 rodzin

ą

żą

daj

ą

 od niej troski i 

zapewnienia bezpiecze

ń

stwa,



pracownicy oczekuj

ą

 od organizacji, 

ż

e b

ę

d

ą

 broniły ich interesów,



filozofia organizacji opiera si

ę

 na 

warto

ś

ciach i zasadach moralnych,



awans pracowników przebiega według 
sta

ż

u pracy i zaanga

ż

owania,



dominuj

ą

 decyzje kolektywne oparte o 

consensus,



praca organizowana jest w zespołach 
i stanowi bardzo wa

ż

ny czynnik 

motywuj

ą

cy.



ludzie przyst

ę

puj

ą

 do organizacji w 

wyniku kalkulacji własnych nakładów i 
korzy

ś

ci,



ka

ż

dy troszczy si

ę

 o siebie, patrz

ą

niech

ę

tnie na ingerowanie innych w 

ż

ycie prywatne,



organizacje maj

ą

 ograniczony wpływ 

na zadowolenie pracowników, którzy 
d

ążą

 do oddzielenia emocji od pracy,



filozofia organizacji opiera si

ę

 na 

inicjatywie i przedsi

ę

biorczo

ś

ci,



awans pracownika dokonuje si

ę

 na 

podstawie kryterium osi

ą

gni

ęć

 i 

wyników indywidualnych,



dominuj

ą

 indywidualne decyzje i 

odpowiedzialno

ść

,



praca jest zindywidualizowana i 
organizowana osobno dla ka

ż

dego 

stanowiska; systemy wynagrodzenia 
ukierunkowane s

ą

 na jednostki.

Typowe opinie i cechy charakteryzuj

ą

ce 

kolektywizm to:

Typowe opinie i cechy charakteryzuj

ą

ce 

indywidualizm s

ą

 nast

ę

puj

ą

ce:

background image

24

Wyniki bada

ń

 - warto

ś

ci wska

ź

nika IDV (Individualism)

Trinidad *

Dania

Peru

Belgia

Kostaryka

Włochy

Indonezja

Nowa Zelandia

Pakistan

Kanada

Kolumbia

Niderlandy

Wenezuela

W

ę

gry *

Panama

Zjednoczone Królestwo

Ekwador

Australia

Gwatemala

Stany Zjednoczone

KRAJE O DU

Ż

YM STOPNIU 

KOLEKTYWIZMU

KRAJE O DU

Ż

YM STOPNIU 

INDYWIDUALIZMU

W zestawieniu uj

ę

to 10 krajów o najwi

ę

kszej i 10 o najmniejszej warto

ś

ci wska

ź

nika IDV.

* warto

ś

ci szacowane

background image

25

M

ę

sko

ść

 – kobieco

ść

M

ę

sko

ść

determinuj

ą

 takie warto

ś

ci 

społeczne jak sukces, pieni

ą

dze i przedmioty. 

W kulturach m

ę

skich wyst

ę

puje podział na 

role m

ę

skie i 

ż

e

ń

skie, otwarte ukazywanie 

ambicji, dominacja m

ęż

czyzn-macho.

Kobieco

ść

z kolei okre

ś

lana jest za pomoc

ą

 

takich poj

ęć

 jak troska o innych i jako

ść

 

ż

ycia. 

W kulturach 

ż

e

ń

skich dopuszcza si

ę

 

swobodne przyjmowanie ról kobiecych i 
m

ę

skich oraz podkre

ś

la si

ę

 wzajemn

ą

 

zale

ż

no

ść

 płci.

background image

26

M

ę

sko

ść

 – kobieco

ść



m

ęż

czyzna nie musi mie

ć

 zawsze 

racji,



m

ęż

czyzna mo

ż

e przejmowa

ć

 role 

wychowawcze,



po

żą

dana jest równo

ść

 pomi

ę

dzy 

płciami,



ideałem jest wzajemna zale

ż

no

ść

,



warto

ś

ci

ą

 motywuj

ą

c

ą

 w pracy 

powinno by

ć

 powołanie,



pracownicy odczuwaj

ą

 mniejszy 

stres,



kultura organizacyjna integruje 
uczestników,



dominuje „mi

ę

kki”, demokratyczny 

styl kierowania,



starsi pracownicy maj

ą

 obowi

ą

zek 

pomocy młodszym, nikogo nie 
pozostawia si

ę

 bez opieki.



m

ęż

czyzna winien rz

ą

dzi

ć

, kobieta 

wychowywa

ć

,



role wynikłe z podziału płci s

ą

 jasno 

okre

ś

lone,



m

ęż

czyzna winien dominowa

ć

 w 

społecze

ń

stwie,



ż

ycie podporz

ą

dkowane jest pracy,



osoba, która osi

ą

ga sukces, jest 

godna podziwu,



pracownicy cz

ę

sto odczuwaj

ą

 stres,



kultura organizacyjna bazuje na 
inicjatywie i przedsi

ę

biorczo

ś

ci,



dominuje zadaniowy, raczej 
autokratyczny styl kierowania,



osoby, które nie daj

ą

 sobie rady w 

pracy, s

ą

 zwalniane.

Typowe opinie osób z kr

ę

gu kultury 

ż

e

ń

skiej s

ą

 nast

ę

puj

ą

ce:

Typowe opinie osób z kr

ę

gu kultury 

m

ę

skiej s

ą

 nast

ę

puj

ą

ce:

background image

27

Wyniki bada

ń

 - warto

ś

ci wska

ź

nika

wdzi

ę

k osobisty jest wa

ż

nym atutem

głównym atutem jest siła

m

ęż

czy

ź

ni i kobiety s

ą

 łagodni i wra

ż

liwi

m

ęż

czy

ź

ni s

ą

 silni i agresywni

spiesz si

ę

 powoli

kto pierwszy ten lepszy

małe jest pi

ę

kne

du

ż

e jest wspaniałe

czuje si

ę

 sympati

ę

 dla tych, którym si

ę

 nie 

udaje

podziwia si

ę

 tych, którzy osi

ą

gn

ę

li sukces

słu

ż

ba innym jest motywacj

ą

 do działania

ambicja motywuje do działania

ludzie s

ą

 wzajemnie od siebie zale

ż

ni

nale

ż

y d

ąż

y

ć

 do niezale

ż

no

ś

ci

wa

ż

ni s

ą

 ludzie i przyroda

wa

ż

ne s

ą

 pieni

ą

dze i przedmioty

pracuje si

ę

 po to, by 

ż

y

ć

ż

yje si

ę

 po to, by pracowa

ć

wa

ż

na jest jako

ść

 

ż

ycia

liczy si

ę

 efekt

człowiek jest wa

ż

niejszy ni

ż

 role społeczne

role społeczne zwi

ą

zane z płci

ą

 s

ą

 

niezmienne

człowiek nie musi zdobywa

ć

, funkcje 

opieku

ń

cze s

ą

 co najmniej równie 

zaszczytne

m

ęż

czyzna musi by

ć

 zdobywczy, kobiety 

mog

ą

 sprawowa

ć

 funkcje opieku

ń

cze

KOBIECO

ŚĆ

M

Ę

SKO

ŚĆ

background image

28

Wyniki bada

ń

 - warto

ś

ci wska

ź

nika MAS (Masculinity)

Tajlandia

Irlandia

Portugalia

Jamajka

Estonia *

Meksyk

Chile

Włochy

Finlandia

Szwajcaria

Kostaryka

Wenezuela

Dania

Austria

Niderlandy

W

ę

gry *

Norwegia

Japonia

Szwecja

Słowacja *

KRAJE O DU

Ż

YM STOPNIU „KOBIECO

Ś

CI”

KRAJE O DU

Ż

YM STOPNIU „M

Ę

SKO

Ś

CI”

W zestawieniu uj

ę

to 10 krajów o najwi

ę

kszej i 10 o najmniejszej warto

ś

ci wska

ź

nika MAS.

* warto

ś

ci szacowane.

background image

29

4. Wielokulturowo

ść

 i ró

ż

norodno

ść



Wielokulturowo

ść

– szeroki zakres 

problemów zwi

ą

zanych z ró

ż

nicami 

warto

ś

ci, przekona

ń

, zachowa

ń

obyczajów i postaw ludzi wywodz

ą

cych 

si

ę

 z ró

ż

nych kultur.



ż

norodno

ść

– istnieje w grupie lub 

organizacji, kiedy jej członkowie ró

ż

ni

ą

 

si

ę

 od siebie pod wzgl

ę

dem jednego lub 

kilku wa

ż

nych wymiarów, takich jak wiek, 

płe

ć

 lub pochodzenie etniczne.

background image

30

Wymiary ró

ż

norodno

ś

ci i wielokulturowo

ś

ci



Rozkład według wieku –

analiza według 

wieku pracowników (np. starzenie si

ę

 

społecze

ń

stwa).



Płe

ć

 –

szeregi mened

ż

erów coraz cz

ęś

ciej zasilaj

ą

 

kobiety (ale wyst

ę

puje tzw. „szklany sufit”).



Czynniki etniczne –

etniczna struktura grupy

np. biali, Latynosi, Afroamerykanie, Azjaci itp.



Inne wymiary –

np. przekonania religijne, osoby 

samotnie wychowuj

ą

ce dzieci, wegetarianie itp.

Z wielokulturowo

ś

ci i ró

ż

norodno

ś

ci 

wynikaj

ą

 tak szanse jak i zagro

ż

enia.

background image

31

5 a. Japo

ń

ski styl zarz

ą

dzania

Kultura organizacji była istotnym elementem tworz

ą

cym sukces Japonii. Wyró

ż

niamy 

takie cechy charakterystyczne dla japo

ń

skiej kultury organizacyjnej jak:



nacisk na prac

ę

 w zespole i kooperacj

ę

,



awans opiera si

ę

 cz

ęś

ciej na starsze

ń

stwie i pracy grupowej ni

ż

 na 

indywidualnych osi

ą

gni

ę

ciach,



pracownicy cz

ę

sto całe 

ż

ycie pracuj

ą

 w jednej firmie. Uwa

ż

a si

ę

 za społeczn

ą

 

ha

ń

b

ę

, je

ż

eli pracownik zostanie zwolniony,



Japo

ń

czycy pracuj

ą

 dobrze w grupie, s

ą

 gotowi po

ś

wi

ę

ca

ć

 własn

ą

 indywidualn

ą

 

przewag

ę

 na rzecz przewagi grupy, demonstruj

ą

 lojalno

ść

 i wspólnot

ę

 wobec 

własnych zespołów,



japo

ń

ska filozofia zarz

ą

dzania odpowiada teorii Z, której głównymi zało

ż

eniami s

ą

:



długoterminowe zatrudnienie pracownika w tej samej firmie



decyzje podejmowane na zasadzie konsensusu



indywidualna odpowiedzialno

ść

 za wypełnione zadania



mo

ż

liwo

ś

ci awansu nie s

ą

 okre

ś

lone w jednolity sposób, 

ś

cie

ż

ki kariery nie s

ą

 z góry 

wytyczone



firma interesuje si

ę

 rodzin

ą

 pracownika, zostaje wytworzona wi

ęź

mi

ę

dzy 

zatrudnion

ą

 osob

ą

 a zakładem pracy.



w japo

ń

skiej korporacji hierarchia jest w równym stopniu systemem wzajemnych 

usług jak system odgórnej kontroli.

background image

32

5 b. Ameryka

ń

ski styl zarz

ą

dzania

Wyró

ż

niamy takie cechy charakterystyczne dla ameryka

ń

skiej 

kultury organizacyjnej jak:



wszechobecne w

ś

ród ameryka

ń

skich pracowników 

pragnienie bycia „zwyci

ę

zcami”,



karanie tych zachowa

ń

, które ko

ń

cz

ą

 si

ę

 niepowodzeniem. 



natychmiastowe nagradzanie za odpowiednie zachowanie.

Amerykanie oczekuj

ą

 pochwał i awansu za poprawnie 

wypełnione zadanie, a indywidualne poczucie dobrze 
wykonanej pracy nie jest dla nich wystarczaj

ą

ce. S

ą

 

typowymi lud

ź

mi sukcesu my

ś

l

ą

cymi o karierze zawodowej i 

nastawionymi na realizacj

ę

 celów indywidualnych.

background image

33

Zadania/pytania do wykładu

Bazuj

ą

c na wynikach bada

ń

 w pliku excel skomentuj 

wyniki dla nast

ę

puj

ą

cych krajów: Belgia, Gwatemala, 

Japonia, Meksyk, Norwegia, Nowa Zelandia, Panama, 
Portugalia, Rosja *, Słowacja *, Surinam *, Wenezuela, 
W

ę

gry *, Włochy, Zjednoczone Królestwo.

Wska

ż

 konkretny kraj zidentyfikowany w badaniach 

Hofstede’a na slajdach i powiedz co by

ś

 miał na uwadze 

zostaj

ą

c tam prezesem (Twój zarz

ą

d byłby „miejscowy”).

Scharakteryzuj kwestie dotycz

ą

ce wymiarów 

ż

norodno

ś

ci i wielokulturowo

ś

ci w organizacjach 

[Griffin, fragment rozdziału pt. „Otoczenie kulturowe i 
wielokulturowe”].

background image

34

Literatura do wykładu

1.

Ko

ź

mi

ń

ski A.K., Jemielniak D., Zarz

ą

dzanie od podstaw

Wydawnictwa Akademickie i profesjonalne, Warszawa.

2.

Ko

ź

mi

ń

ski A.K., Piotrowski Włodzimierz (red.), 

Zarz

ą

dzanie Teoria i praktyka, Wydawnictwo Naukowe 

PWN, Warszawa.

3.

Griffin R.W., Podstawy zarz

ą

dzania organizacjami, Wyd. 

PWN, Warszawa 2005.

4.

http://www.geert-hofstede.com