2011-05-04

1

Etyczny kontekst

zarządzania

1.

Pojęcie etyki

2.

Kluczowe pojęcia z dziedziny etyki

3.

4 poziomy/obszary analizy etyki w działalności gospodarczej

4.

Relatywizm etyczny

5.

Pojęcie odpowiedzialności społecznej (CRS)

6.

Tradycyjne i współczesne zasady odpowiedzialności

społecznej

7.

Za i przeciw społecznej odpowiedzialności

Etyka



nauka o tym, jak nasze decyzje

wpływają

na innych ludzi



nauka o

prawach i obowiązkach ludzi,

o

moralnych regułach, którymi kierują się

ludzie przy podejmowaniu decyzji



nauka o istocie

wzajemnych stosunków

między ludźmi

R. Fimińska-Banaszyk

Etyka



osobiste przekonanie jednostki o tym:



co jest słuszne i niesłuszne



co jest dobre i złe



etykę definiujemy w związku z jednostką

ludzką



organizacje nie mają etyki

R. Fimińska-Banaszyk

Powszechne normy moralne



dotrzymywanie obietnic



unikanie przemocy fizycznej



wzajemna pomoc



szacunek dla człowieka



szacunek dla własności

R. Fimińska-Banaszyk

Etyka indywidualna



na EI wpływa wiele czynników:



rodzina



szkoła



środowisko



indywidualne wartości i normy moralne
(

np. korzyści finansowe i osobisty awans; rodzina;

wolność i niezależność; równouprawnienie

)

R. Fimińska-Banaszyk

4 poglądy na zachowania

etyczne



pogląd utylitarny



pogląd indywidualistyczny



pogląd oparty na prawach moralnych



pogląd oparty na sprawiedliwości

R. Fimińska-Banaszyk

4 poglądy na zachowania

etyczne

pogląd utylitarny



etyczne jest takie zachowanie, które zapewnia

największe dobro największej liczbie ludzi



pogląd filozofa Stuarta Milla



ocena moralności w kategoriach skutków,

konsekwencji decyzji



np. decyzja o zwolnieniu 30% załogi w obliczu kryzysu, by

uchronić 70% przed utratą pracy

R. Fimińska-Banaszyk

4 poglądy na zachowania

etyczne

pogląd indywidualistyczny



etyczne jest takie zachowanie, w którym widać

dbałość o interes własny człowieka w długim

okresie



nie można zatem tolerować takich zachowań jak

kłamstwo i oszustwo, ze względu na interes

własny w krótkim okresie



promowanie uczciwości i rzetelności



etyka pekuniarna (naciąganie prawa, by osiągać

własne cele, „falandyzacja prawa”)

R. Fimińska-Banaszyk

4 poglądy na zachowania

etyczne

pogląd oparty na prawach moralnych



zachowanie etyczne to takie, które szanuje i

chroni podstawowe prawa człowieka



nienaruszalne prawa człowieka do



życia, wolności i sprawiedliwego traktowania



prawo do:



prywatności, należytej procedury prawnej,

wolności słowa, swobody wyboru, zdrowia

i bezpieczeństwa, wolności sumienia

R. Fimińska-Banaszyk

2011-05-04

2

4 poglądy na zachowania

etyczne

pogląd oparty na sprawiedliwości



etyczne jest takie zachowanie, które zapewnia

bezstronne i sprawiedliwe traktowanie ludzi,

zgodnie z obowiązującymi regułami i

standardami



sprawiedliwość proceduralna

(te same zasady i

reguły)



sprawiedliwość rozdzielcza

(takie samo traktowanie)



sprawiedliwość interakcyjna

(godność i szacunek

wszystkim)

R. Fimińska-Banaszyk

Etyka w biznesie



normy zachowania, którymi kierują się

menedżerowie i pracownicy w organizacji



4 obszary :

1.

Jak organizacja traktuje swoich

pracowników?

2.

Jak pracownicy traktują

organizację?

3.

Jak pracownicy i organizacja traktują

inne

podmioty gospodarcze?

4.

Jak funkcjonują

podstawowe instytucje

społeczeństwa?

R. Fimińska-Banaszyk

Etyka w biznesie

Pracownicy

•

konflikty interesów

•

dyskrecja i poufność

(tajemnice firmy)

•

uczciwość

Organizacja

•

zatrudnianie i zwalnianie

•

warunki płacy i pracy

•

prywatność i szacunek

Dziedziny niejednoznaczności

etycznej

•reklama i promocja

•zamówienia i zakupy

•przetargi i negocjacje

•ujawnianie informacji finansowych

Czynniki ekonomiczne

•klienci

•konkurenci

•akcjonariusze

•dostawcy

•handlowcy/pośrednicy

•związki zawodowe

R. Fimińska-Banaszyk

Etyka w biznesie

pracownik



10 głównych czynników, które mogą skłonić

pracowników do działań nieetycznych lub

niezgodnych z prawem

1.

Próby połączenia pracy z potrzebami zajmowania się rodziną

2.

Kiepska łączność wewnątrz organizacji

3.

Kiepskie przywództwo

4.

Godziny pracy i/lub przeciążenie pracą

5.

Brak wsparcia ze strony kierownictwa

6.

Potrzeba osiągania celów w dziedzinie sprzedaży, kosztów lub

zysku

7.

Niewielkie uznanie dla osiągnięć lub jego zupełny brak

8.

Polityka firmy

9.

Kłopoty finansowe danej osoby

10.

Niedostateczne zasoby

R. Fimińska-Banaszyk

Etyka w biznesie

pracownik



5 głównych typów zachowania nieetycznego

lub

niezgodnego z prawem, do których

przyznają się ankietowani pracownicy (ostatnie

12 miesięcy)

1.

Niedbałe przeprowadzanie kontroli jakości

2.

Tuszowanie wypadków

3.

Nadużywanie zwolnień lekarskich lub kłamstwa o

stanie zdrowia

4.

Okłamywanie lub zwodzenie klientów

5.

Wywieranie niewłaściwego nacisku na innych

R. Fimińska-Banaszyk

Etyczny kontekst organizacji



normy etyczne jednostki



działania menedżerów

równorzędnych szczebli



działania menedżerów wyższych

szczebli



kultura organizacyjna



otoczenie organizacji

R. Fimińska-Banaszyk

Kształtowanie pożądanych

zachowań etycznych



wzorce i przykłady ze strony naczelnego

kierownictwa



ta grupa buduje kulturę organizacji i określa,

które zachowania będą akceptowane a które nie



Instytucjonalizacja zagadnień etycznych

R. Fimińska-Banaszyk



Kodeks postępowania w biznesie



http://www.unilever.pl/o-nas/nasze-zasady/

R. Fimińska-Banaszyk

Kształtowanie pożądanych

zachowań etycznych

Kształtowanie pożądanych

zachowań etycznych



pozytywne skutki dokonywania wyborów

etycznych



negatywne skutki dokonywania wyborów

etycznych



zwolnienie z pracy



odrzucenie przez kolegów



utrata korzyści materialnych

R. Fimińska-Banaszyk

2011-05-04

3

Relatywizm etyczny



„nie ma żadnego racjonalnego sposobu

rozstrzygania problemów dobra i zła, sprawiedliwości

i niesprawiedliwości”



relatywizm naiwny



ludzie sami dla siebie ustanawiają normy, wg których należy oceniać

ich postępowanie



tolerancja (?)



relatywizm kulturowy



moralność jest względna w zależności od określonych kultur,

społeczeństw i społeczności



nie można osądzać moralności określonej kultury, należy starać się

zrozumieć kodeksy moralne



globalizacja

R. Fimińska-Banaszyk

Odpowiedzialność społeczna



zestaw zobowiązań organizacji do ochrony

i umacniania społecznego kontekstu,

w którym funkcjonuje



działania podejmowane przez organizację

w celu wywarcia wpływu na

społeczeństwo, w którym funkcjonuje

R. Fimińska-Banaszyk

Klasyczne zasady

odpowiedzialności społecznej

wg Andrew’a Carnegie



zasada miłosierdzia



szczęśliwi członkowie społeczeństwa wspierają tych

mniej szczęśliwych



pomoc bezpośrednia i pośrednia



zasada włodarstwa



przedsiębiorcy i zamożni ludzie są wyłącznie

włodarzami, opiekunami swego majątku



społeczeństwo powierzyło bogatym ich majątek;

mogą go używać by realizować cele akceptowane

społecznie

R. Fimińska-Banaszyk

Odpowiedzialność społeczna

wg Miltona Friedmana



przedsiębiorstwa powinny sprawnie

wytwarzać towary i usługi, a

rozwiązywanie problemów społecznych

należy pozostawić zaangażowanym w to

osobom i instytucjom rządowym

R. Fimińska-Banaszyk

Odpowiedzialność społeczna

dziedziny



interesariusze organizacji



osoby i organizacje, których

bezpośrednio dotyczą

działania danej organizacji i które są materialnie

zainteresowane jej wynikami



klienci, wierzyciele, dostawcy,

właściciele/inwestorzy, grupy interesu, społeczność

lokalna, władze lokalne, rząd, rządy innych państw,

stowarzyszenia handlowe, sądy, szkoły i

uniwersytety,

pracownicy

R. Fimińska-Banaszyk

Odpowiedzialność społeczna

dziedziny



środowisko naturalne



odpady



usuwanie zanieczyszczeń



odnawialne źródła energii

R. Fimińska-Banaszyk

Odpowiedzialność społeczna

dziedziny



ogólny dobrobyt społeczny



cele dobroczynne



wspieranie organizacji charytatywnych



udział w fundacjach



wspieranie imprez kulturalnych i sportowych



propagowanie zdrowego stylu życia



wspieranie publicznej oświaty (stypendia)

R. Fimińska-Banaszyk

Odpowiedzialność społeczna

Odpowiedzialność

społeczna

1. Przedsiębiorstwa

stwarzają

problemy więc

muszą pomagać je

rozwiązywać

2. Przedsiębiorstwa są

obywatelami

3. Przedsiębiorstwa są

bogate i dysponują

zasobami by rozwiązywać

problemy

4. W naszym społeczeństwie

przedsiębiorstwo jest

partnerem, tak jak rząd

i ogół społeczeństwa

1. Przedsiębiorstwa

nie

mają

doświadczenia

i

umiejętności do

zarządzania projektami

społecznymi

2. Zaangażowanie

w projekty społeczne

daje przedsiębiorstwom

zbyt dużą władzę

3. Występuje duże

prawdopodobieństwo

konfliktu interesów

4.

Celem przedsiębiorstw

jest generowanie

zysku

i

bogacenie właścicieli

za

przeciw

R. Fimińska-Banaszyk

4 typy postaw organizacji wobec

społecznych zobowiązań

obstrukcjonizm/postawa obronna/

postawa dostosowawcza/postawa aktywna

1. Obstrukcjonizm



robić jak najmniej dla problemów

społecznych i ekologicznych



w trudnych sytuacjach wypierają się

odpowiedzialności lub ukrywają prawdę



przywiązują niewielkie znaczenie do kwestii

etycznych

R. Fimińska-Banaszyk

2011-05-04

4

4 typy postaw organizacji wobec

społecznych zobowiązań

obstrukcjonizm/postawa obronna/

postawa dostosowawcza/postawa aktywna

2. Postawa obronna



robić wszystko, co wymaga prawo, ale nic

ponadto



zbieżna z argumentami przeciwko

OS



praca menedżerów polega na generowaniu

zysków



nie tuszują fałszywych kroków i podejmują

działania naprawcze



np. Philip Morris

R. Fimińska-Banaszyk

4 typy postaw organizacji wobec

społecznych zobowiązań

obstrukcjonizm/postawa obronna/

postawa dostosowawcza/postawa aktywna

3. Postawa dostosowawcza



firma wypełnia swoje obowiązki prawne i etyczne



w wybranych przypadkach gotowa jest robić

więcej



dobrowolnie uczestniczą w programach

społecznych, ale przy aktywnym przekonywaniu

organizacji przez ich radców prawnych



IBM, Exxon

R. Fimińska-Banaszyk

4 typy postaw organizacji wobec

społecznych zobowiązań

obstrukcjonizm/postawa obronna/

postawa dostosowawcza/postawa aktywna

4.

Postawa aktywna



firma uznaje się za odpowiedzialnego

członka społeczeństwa



aktywnie poszukuje możliwości wniesienia

swojego wkładu



stypendia dla uzdolnionej młodzieży



domy Ronalda McDonalda

R. Fimińska-Banaszyk